ORGANIZACJA I JEJ ŚRODOWISKO
Organizacja to:
- pewna całość (system) składająca się z części, które przyczyniają się do powodzenia całości,
- uporządkowany system składający się z części przyczyniających się do powodzenia całości, a powodzenie całości jest istotnym warunkiem powodzenia części.
Trzy znaczenia organizacji:
organizacja w znaczeniu atrybutowym,
organizacja w znaczeniu rzeczowym,
organizacja w znaczeniu czynnościowym.
Znaczenie atrybutowe
Organizacja - jako cecha przysługująca rzeczom i/lub procesom, której istota polega na przyczynianiu się części do powodzenia całości.
Znaczenie rzeczowe
Organizacja - jako przedmiot istniejący w czasie i przestrzeni, który posiada cechę organizacji.
Znaczenie czynnościowe
Organizacja (organizowanie) - jako działanie polegające na nadawaniu przedmiotowi lub procesowi cechy organizacji.
Organizacja społeczna to:
względnie trwały system zróżnicowanych i skoordynowanych działań ludzkich, wykorzystujących zbiór zasobów ludzkich, kapitałowych, ideowych i naturalnych, pozostający we wzajemnym oddziaływaniu z innymi systemami działalności ludzkiej i zasobami otoczenia.
Instytucja to:
sformalizowana organizacja będąca zespołem ludzi mających wspólne kierownictwo i posiadających wspólny cel wraz z zasobami wykorzystywanymi w procesie funkcjonowania instytucji.
Podstawowe zmienne w organizacji:
cele,
struktura,
zadania,
technologia,
zasoby ludzkie.
Cel to:
konkretny stan końcowy lub pożądany rezultat, do którego osiągnięcia dąży grupa działając wspólnie.
Organizacja to grupa ludzi posiadająca wspólne cele.
Bardzo istotne jest, by cele wszystkich części organizacji służyły realizacji głównego celu funkcjonowania organizacji i nie powinny być ze sobą sprzeczne.
Struktura organizacji:
logiczne powiązanie komórek organizacyjnych stosowane w takiej formie, która pozwala w sposób sprawny osiągnąć cele organizacji.
Dwie koncepcje dotyczące struktury organizacyjnej:
- podział pracy,
- rozpiętość kierowania.
Podział pracy:
wiąże się ze specjalizacją (przydzielanie danej pracy pracownikom, którzy wykonują ją najlepiej z punktu widzenia głównego celu),
w sferze zarządzania podział pracy między specjalistów z zakresu marketingu,
finansów, produkcji, itd.
Rozpiętość kierowania:
Jest to istotny aspekt struktury organizacyjnej. Jeśli jednemu kierownikowi podlega duża liczba podwładnych to rozpiętość kierowania jest duża.
Jeśli rozpiętość kierowania jest niewielka to powstaje wysmukła struktura o wielu szczeblach hierarchicznych.
Zadania:
Istotnym elementem procesu podziału pracy w organizacji jest sformułowanie zadań.
Zadanie - przydzielona praca, która powinna być wykonana w określony sposób i w określonym czasie. Jest to cel, którym podwładny przyjmuje ze świadomością, że został on określony przez przełożonego.
Zadania w organizacji dzieli się na trzy kategorie:
zadania związane z pracą z ludźmi,
zadania związane z wykorzystaniem przedmiotów,
zadania związane z przetwarzaniem informacji.
Technologia to:
środek przekształcania surowca (działań ludzkich, informacji lub zasobów materialnych) w odpowiednie produkty lub usługi,
zadania i technologie są ze sobą ściśle związane, gdyż realizacja zadań obejmuje wykorzystanie konkretnej technologii,
wpływ technologii na zarządzanie określony jest przez standaryzację i mechanizację produkcji oraz wykorzystanie automatycznych linii produkcyjnych. Standaryzacja i mechanizacja umożliwia wykorzystanie maszyn i urządzeń w miejsce pracy żywej.
Ludzie to:
członkowie organizacji - stanowią centralny czynnik w dowolnym systemie zarządzania.
Trzy aspekty tej zmiennej organizacyjnej:
- zachowanie poszczególnych członków organizacji, - zachowanie ludzi w grupach,
- charakter zachowania kierownika i jego wpływ na zachowanie poszczególnych osób i grup.
Zachowanie człowieka w środowisku społecznym wynika z połączenia jego cech indywidualnych i cech otoczenia.
Środowisko pracy to:
pewnego rodzaju zbiór wszystkich wewnętrznych zmiennych, które przy pomocy procesu zarządzania są modyfikowane i przystosowywane do potrzeb organizacji.
Organizacje pozarządowe to:
organizacje trzeciego sektora (ani sektor państwowy, ani biznes),
organizacje, które nie są nastawione na zysk (non profit), czyli działające
w celu zaspokojenia potrzeb ludzi, a nie dla zarobku.
Organizacje pozarządowe prowadzą działalność w następujących obszarach:
kultura i rekreacja,
edukacja i badania naukowe,
usługi społeczne (opieka nad dziećmi, rodzinami),
ochrona środowiska naturalnego,
rozwój gospodarczo - społeczny i mieszkalnictwo,
obrona praw człowieka i polityka,
organizacje filantropijne i wspierające wolontariuszy,
działalność międzynarodowa (pomoc humanitarna),
religia.
Formy organizacji pozarządowych:
fundacje (np. Fundacja Promocji Zdrowia),
stowarzyszenia (np. Polski Związek Niewidomych, Związek Harcerstwa Polskiego),
porozumienia organizacji, które grupują organizacje z różnych krajów (np. Polski Komitet Olimpijski),
organizacje kościelne i związki wyznaniowe (np. Caritas Polska).
Źródła finansowania:
wewnętrzne:
- składki członków,
- zyski,
zewnętrzne:
- dotacje rządowe,
- dotacje osób prywatnych,
- dotacje instytucji.
Jakie można wymienić organizacje pozarządowe?
Do najliczniejszych organizacji pozarządowych w Polsce należą:
1) Polski Związek Wędkarski (760 tys. członków),
2) Liga Ochrony Przyrody (625 tys. członków),
3) Polski Czerwony Krzyż (619 tys. członków),
4) Towarzystwo Przyjaciół Dzieci (455 tys. członków),
5) Związek Harcerstwa Polskiego (400 tys. członków),
6) Liga Obrony Kraju (293 tys. członków),
7) Polski Komitet Pomocy Społecznej (275 tys. członków).
Podstawy organizacji i zarządzania, dr Agnieszka Szymankowska