Pytanie 2. Doktryny społeczno-ekonomiczne i doktryny polityki gospodarczej.
Doktryna-( w skrócie) zbiór uporządkowanych w pewien sposób założeń, twierdzeń i poglądów na temat określonej dziedziny wiedzy lub działalności. Znajdują się w nich różne twierdzenia nawiązujące do dorobku nauki, tezy wynikające z przyjmowania założeń światopoglądowych, ideologicznych, moralnych mówiące co należy robić i określające cele do których trzeba dążyć.
Doktryny społeczno- ekonomiczne obejmują zestawiony w sposób całościowy poglądy i koncepcje określonych sił społecznych, dotyczące przesłanek, celów i sposobów oddziaływania państwa na gospodarkę, strategii rozwoju, zasad funkcjonowania gospodarki i obowiązujących w niej reguł gry.
Merkantylizm: pierwszy zwarty system zasad polityki gospodarczej który powstał w XVII w.- zakładał on- w myśl przyjmowanych wówczas poglądów na rolę handlu(zwłaszcza zagranicznego) w tworzeniu bogactwa narodu- aktywne uczestnictwo państwa w oddziaływaniu na gospodarkę przez popieranie uprzemysławiania kraju, eksportu wysoko przetworzonych wyrobów przemysłowych i osłonę produkcji krajowej przed zagraniczną konkurencją.
Liberalizm gospodarczy- doktryna, która powstała w XVIII w., postulowała ograniczenie interwencjonizmu państwa w sprawy gospodarcze do niezbędnego minimum. Co ciekawe doktrynę liberalizmu propagowały kraje silniej rozwinięte, w których osłona własnego przemysłu nie była już konieczna.
Interwencjonizm państwowy - w XX w., w krajach o gospodarce rynkowej przeplatały się okresy dominacji tendencji interwencjonistycznej, szerokiego wkraczania państwa w sprawy ekonomii i tendencji neoliberalnych. Szczególną rolę w tym nurcie odegrał Keynes. Postulował on aktywną rolę państwa na rynku. Jego zdaniem główną przyczyną palących problemów w gospodarce rynkowej (przede wszystkim bezrobocia) jest niewystarczający popyt globalny. Państwo powinno więc oddziaływać na jego wzrost
Doktryny wchodzące w skład partii komunistycznych: zakładały zniesienie prywatnej własności środków produkcji i tworzenie gospodarki, w której podstawową rolę odgrywają przedsiębiorstwa kolektywne, przede wszystkim państwowe. W założeniach programowych tych partii występują spore różnice w konkretnych kwestiach jak: zakres i sposoby nacjonalizacji, stopień centralizacji i decentralizacji zarządzania, skala wykorzystywania mechanizmów rynkowych i stosunków towarowych.
Doktryny wchodzące w skład partii socjaldemokratycznych: partie te przyjmują obecnie ideę zachowania własności prywatnej i wycofują się z wysuwanych dawniej postulatów nacjonalizacji niektórych gałęzi gospodarki oraz największych przedsiębiorstw. Opowiadając się za ograniczoną interwencją państwa w procesy gospodarcze( zwłaszcza w dystrybucje) uznają konieczność zachowani mechanizmów rynkowych, konkurencji i motywacji opartej na materialnych korzyściach.
Doktryny wchodzące w skład partii liberalnych i konserwatywnych: partie te głoszą koncepcje minimalizacji ingerencji państwa i zapewnienia maksymalnej swobody działania konkurującym ze sobą przedsiębiorcom, opowiadając się zdecydowanie za zachowaniem i umacnianiem własności prywatnej.
Katolicka nauka społeczna- odnosi się negatywnie do ideologii komunistycznej ale też krytycznie do doktryny liberalnej oraz do różnych właściwości i konsekwencji społecznych systemu kapitalistycznego.
Doktryny odnoszące się do konkretnych problemów polityki ekonomicznej: np. kształtowania rozwoju gospodarczego, uprzemysłowienia, zatrudnienia.
Przykłady:
- doktryna wolnego handlu- postulująca zniesienie wszelkich ograniczeń w wymianie międzynarodowej
- radziecka doktryna industrializacji- przypisuje główną rolę w procesie rozwoju rozbudowie ciężkiego przemysłu oraz gałęzi wytwarzających środki produkcji
To jest na podstawie książki. Na wykładzie było jeszcze o leseferyzmie i czymś tam jeszcze chyba ale sprawdzę i w razie czego na początku tygodnia to podeśle.
Leseferyzm, doktryna zakładająca ,że państwo nie powinno wywierać żadnego bezpośredniego wpływu na gospodarkę, natomiast ma ograniczyć się do utrzymania prawa i porządku, pozostawiając sprawę kształtowania gospodarki wolnemu rynkowi.
1