Znaczenie terminu „arche” - prazasadna przyczyna wszystkich bytów, zasada kierująca światem. Przyporządkuj „arche” koncepcjom filozoficznym: Tales - woda, Anaksymander - granica, Anaksymenes - powietrze, Heraklit - ogień , Empedokles - żywioły , Pitagorejczycy - liczby.
„Apeiron” - bezkres, nie posiada granic.
Wariabilizm to teoria opisująca rzeczywistość, wszystko płynie obecna w filozofii Heraklita.
Określ metody filozofowania Sokratesa maieutyka i postępowanie elenktyczne
Postawa intelektualizmu etycznego zakłada tożsamość człowieka opierającego się na wiedzy na temat dobra i zła. Człowiek wiedzący co jest dobre nie czyni źle. Jeśli zaś czyni źle oznacza to, że jego wiedza jest niepełna.
Termin „idea” i jego znaczenie w filozofii Platona:
- wg niej Platon interpretuje rzeczywistość, nauka o pierwszych i najwyższych zasadach
-idea znaczy tyle co kształt, forma, „eidos”
Cechy idei: 1.byt rzeczywisty 2. Niezmienny 3. Byt sam w sobie 4. Jednością wielości 5.bytem wiecznym 6. Niezniszczalna ( o ile mam dobre notatki, bo na necie znalazłam: inteligibilność, niecielesność, bytowość, niezmienność, samoistność, jedność - w sumie to jest chyba to samo, nie? Xd.
„drugie żeglowanie” w filozofii Platona dotyczy - odkrywania tego co ponadzmysłowe i obejmuje: teorię idei i nauka o pierwszych i najwyższych przyczynach i zasadach (chyba)
Człowiek wg Platona to dusza władająca ciałem
Teoria duszy w filozofii Platona inspirowana jest (ja mam w notatkach „filozofowie greccy” więc może ) mitologia grecka
Podział i funkcje duszy: rozumna ( mądrość ) pożądliwa (umiarkowanie) impulsywna (męstwo)
Demirug to: boski budowniczy
Poziomy poznania w filozofii Platona: 1. Poznanie rozumowe 2. Poznanie wrodzone
Procedury poznawcze: 1. Metoda aksjomatyczna (postępowanie matematyczne) 2. Metoda dialektyczna 3. Wgląd noetyczny
Główne dzieła Arystotelesa:
1. Logika ( Analityki pierwsze, analityki wtórne, Topiki) 2. Fizyka (o niebie, fizyka, historia zwierząt) 3. Metafizyka (zbiór rozpraw metafizycznych) 4. Etyka Nikomachejska 5. Pisma praktyczne
Podział duszy u Arystotelesa: wegetatywna, zmysłowa, rozumna lub intelektualna
Funkcje duszy: wegetatywna (rodzenie, odżywianie, wzrost) zmysłowo-motoryczna(postrzeganie zmysłowe i ruch),rozumna(poznanie,refleksja,wybór)
Absolut w filozofii Arystotelesa to: Pierwszy Poruszyciel
jego atrybuty to: wieczność i niezmienność
Etyka Arystotelesa:
Polityka zajmuje miejsce naczelne i staje się filozofią spraw ludzkich,etyka jest częścią polityki i jej początkiem. Metoda pozwalająca na budowę etyki jest metodą obserwacji i analizy,człowiek dla Arystotelesa jest istotą społeczną.
Eudajmonia-najwyżjsze dobro te cel etyki i upragniony przedmiot każdego indywiduum.Dobro nie leży poza innymi ,lecz znajduje się w nas samych-jest nim szczęście-„eudajmonia”
Pojęcie cnoty i jej podział:
Stała etyczna dyspozycja człowieka gotowego posługiwać się swoimi władzami moralnymi- rozumem i wolą i zmysłowymi do postaw i konkretnych czynów zgodnych z dobrem etycznym.
Podział:
-etyczne-ich celem jest działanie praktyczne
-dianoetyczne-czyli rozumowe ich celem jest poznanie
Cechy filozofii chrześcijańskiej:
Teoria poznania w Filozofii św.Augustyna:
Powstała na bazie klasycznego platonizmu. Augustyn kwestionował poznanie zmysłowe,lecz nie odrzucał go zupełnie, kwestionował również możliwość bezpośredniego poznania świata idei i oczywiście Boga. Odrzucał jednak poglądy, że można tego dokonać na drodze czysto rozumowej. Do prawdy można dojść na drodze bezpośredniego kontaktu ze światem idei.
Historiozofia św.Augustyna dotyczy: wizji świata człowieka oraz Boga (chyba, bo na necie znalazłam cos o ścieraniu się dwóch Państw: Bożego i ziemskiego, wiec może to jest to)
Dowody na istnienie Boga w Filozofii św. Tomasza mają charakter: c) kosmologiczny
Wymień drogi afirmacji Boga:
1.argument kinetyczny-droga wzięta z ruchu
2.argument etiologiczny-jej punktem są relacja kauzalne kosmosu
3.określana jako”z bytu możliwego i koniecznego”
4. ze stopnia doskonałości-współcześnie”dowód klimakologiczny”
5. argument teologiczny-akcentuje celowość przyrody.
Wymień główne kategorie etyczne tomizmu:
Współczesna kontynuacja filozofii św.Tomasza: neotomizm
Przedstawiciele nowożytnego racjonalizmu: Leibniz, Kartezjusz, Pascal, Hobbes, Spinoza, Kant, Galileusz.
Wymień argumenty sceptycyzmu metodycznego R.Descarta:
1. złudzenie zmysłów
2. brak wyraźnej granicy między jawą a snem
3.możliwość, że jakaś potężniejsza od nas istota wprowadza nas w błąd.
Dualizm psychofizyczny u Kartezjusza to: duskusja nad stosunkiem duszy i ciała,zdaniek Kartezjusza istotą duszy jest świadomość lub myślenie ,Dusza to res cogitans-rzecz myśląca,nie ma żadnym innych przymiotów.Swiadomość jest czymś zupełnie różnym od ciała ,konsekwencją tego jest dualizm duszy i ciała.Istotą ciała jest tylko jego rozciągłość.
Scharakteryzuj pojęcie monady w filozofii Liebniza:
Stworzył genialną koncepcję monad (ontologia).
Ta teoria opisywała monady jako elementarne duchowe składniki świata. Uważał, że ilość monad jest nieograniczona. Każda monada jest zamkniętym w sobie wszechświatem, układem nie kontaktującym się i nie oddziałującym na inne.
Monady posiadają wewnętrzną energię, dynamizm. Monady są nierozciągłe i niematerialne mają, więc duchową naturę. Monady mają zdolność postrzegania wrodzoną. Wszystkie monady tworzą harmonię i rozwijają się równolegle.
I usystematyzuj hierarchie monad(nie mamy)
Wyjaśnij pojęcie percepcji w tej filozofii(nie mamy)
nie ma pytania
Metoda B.Pascala to:
Scharakteryzuj punktach system filozofii B. Spinozy:
Przwrót Kopernikański w filozofii Kanta dotyczy: to nie myśl dopasowuje się do poznawanego przedmiotu lecz przedmioty są kształtowane przez aprioryczne dyspozycje umysłu. Jest to tak zwany przewrót kopernikański.
Poznanie transcendentalne w filozofii krytycznej I.Kanta, to: wszelkie poznanie, które zajmuje się w ogóle nie tyle przedmiotami ile naszym sposobem poznawania przedmiotów, o ile ten sposób ma być a priori możliwy.
Estetyka transcendentalna I. Kanta to analiza: a)piękna i wzniosłości
Podzial sądów wg Kanta. 1. analityczne 2. syntetyczne 3. sądy a priori 4. a posteriori
Do poznania naukowaego wazne są sądy: syntetyczne
Scharakteryzuj pojęcie fenomenu i noumenu w filozofii Kanta
FENOMEN-
NOUMEN- rzecz sama w sobie, w sensie fenomenologicznym zakłąda dwuwarstwowość - warstwa ejdetyczna ( to co stanowi istotę tego zjawiska)
Podaj treść imperatywu kategorycznego Kanta
Impreatyw kategoryczny - naczelna zasada w etyce I. kanta , która stanowi czysto formalne prawo działania , wyrażone w 3 nakazach:
1. „postępuj zawsze tak, abyś mógł chcieć by zasada twojego postępowania byłą prawem powszechnym”
2. „postępuj tak aby ludzkość nigdy tobie ani innym jednostkom nie służyła za środek lecz zawsze była celem”
3. „postępuj tak abyś swoją wolę mógł uważać za źródło prawa powszechnego”
Takie postępowanie wg Kanta jest podstawą i równocześnie gwarancją wolności i autonomii.
Wymień nurty i kierunki filozofii współczesnej:
1. pozytywizm
2. pragmatyzm
3. Egzystencjalizm
4. Filozofia życia
5. personalizm
6. neotomizm
7. fenomenologia
Podstawy i założenia fenomenologii E.Husserla:
-intuicja jest pierwszym i niezastąpionym źródłem całego poznania
dane i oczywiste są rzeczy, a nie wrażenia zmysłowe
odbiega od codziennych sposobów orientowania się w rzeczywistości
musimy przyjrzeć się światu, tak jak on się jawi
37. Pojęcie fenomenu w fenomenologii Huserla:
Fenomen-zjawisko, to, co się jawi.
2 strony fenomenu: zjawisko czegoś i zjawisko dla kogoś. Wszystko, co istnieje w moim świecie, istnieje dla mnie i jest dla mnie tym, czym jest, jedynie za sprawą moich aktów poznawczych.
Metoda fenomenologiczna polega na opisie i oglądzie tego, co bezpośrednio jest dane.
38. Scharakteryzuj w punktach główne idee personalizmu:
NA WYKŁADZIE TO BYŁO ZATYTUŁOWANE „IDEE PERSONALIZMU” ALE TO JEST JAKIEŚ DZIWNE :)
-Personalizm jako rdzeń antropologii filozoficznej implikuje wiele zagadnień - ontologiczne, etyczne, aksjologiczne)
-Jest składnikiem teorii społecznych i politycznych
-Jest składnikiem filozofii kultury
-Psychologii i pedagogiki
-Religii i teologii (antropologia teologiczna)
-Pojęcie osoby fundamentem praw człowieka (etyczno-prawne ujęcie człowieka, prawa człowieka
-Personalizm nie jest jednorodny - jest wiele odmian i rodzajów personalizmu
Przedstawiciele:
Józef Tischner, Tadeusz Gadacz, Karol Wojtyła, Emanuel Mounier, Gabriel Marcel , Edith Stein, Maritain Jacques , Max Scheler, Romano Guardini, Krzysztof Guzowski.
39. Główne kategorie personalizmy tomistyczno- fenomenologicznego K. Wojtyły to:
Personalizm, tomizm ,neotomizm, fenomenologia, antropologia teologiczna, antropologia filozoficzna
Scharakteryzuj syntetycznie główne watki jego filozofii: