2. energetyka na świecie

Człowiek uzyskuje energię z różnych źródeł, możemy wyróżnić dwa rodzaje źródeł energii

Odnawialne	nieodnawialne
Energia słoneczna Enrgia wiatrowa Energia wodna Energia geotermalna biomasa	Węgiel kamienny i brunatny ropa naftowa gaz ziemny pierwiastki pormieniotwórcze torf łupki

Odnawialne (surowce niewyczerpalne)

nieodnawialne (surowce wyczerpalne)

Ropa naftowa jest to jeden z najważniejszych surowców mineralnych. Wytwarza się z niej nie tylko energię (ok. 30% produkcji światowej) lecz także, paliwa, olej opałowy, do produkcji farb, kosmetyków i niektórych leków.

Ropę uważa się za surowiec strategiczny. Główni producenci tego zasobu mogą dowolnie regulować jego ceny, gdyż coraz więcej państw go potrzebuje do produkcji produktów i półproduktów, a przez to wpływać na sytuację gospodarczą i polityczną na świecie

Państwa OPEC - Organizacja Państw Eksportujących Ropę Naftową, zrzesza 12 największych eksporterów ropy (bez Rosji). OPEC ustala limit wydobycia ropy naftowej w państwach członkowskich, przez co wywiera znaczny wpływ na cenę tego surowca.

Państwa OPEC (rok przystąpienia)

• Algieria (1969),

• Angola (2007),

• Arabia Saudyjska (1960),

• Ekwador (1973-1992 i ponownie od 24 października 2007),

• Irak (1960),

• Iran (1960),

• Katar (1961),

• Kuwejt (1960),

• Libia (1962),

• Nigeria (1971),

• Wenezuela (1960),

• Zjednoczone Emiraty Arabskie (1967).

10 największych producentów ropy naftowej:

1. Rosja

2. Arabia Saudyjska

3. USA

4. Iran

5. Chiny

6. Kanada

7. Meksyk

8. Wenezuela

9. Irak

10. Kuwejt

Węgiel Kamienny - jego znaczenie w energetyce ze względu na jego wyczepralność i wydzielanie szkodliwych związków podczas jego spalania z roku na rok spada. Mimo tego ponad 30% światowej produkcji energii jest pozyskiwana z tej kopaliny. Najwięcej węgla kamiennego wydobywa się w Zagłębiu Datong w prowincji Shaxi (Chiny). W 2010 r. produkcja tego surowca wyniosła ponad 6 mld. Ton.

Najwięksi producenci węgla kamiennego (stan na 2010 rok)

1. Chiny - 51,1%

2. pozostali - 15,3%

3. USA - 15,1%

4. Indie - 8,1%

5. Australia - 5,7%

6. RPA - 4,1%

Gaz ziemny - złoża tego gazu bardzo często występują razem ze złożami ropy naftowej. Jego znaczenie stopniowo wzrasta, obecnie wytwarza się z niego ok 25% całej energii na świecie. Jego zalety to:

• niskie koszty wydobycia i przesyłu (gazociąg)

• stosunkowo niewielka szkodliwość dla środowiska podczas spalania.

Najwięksi producenci gazu ziemnego (stan na 2010 rok)

1. Pozostali - 49,4%

2. USA - 19,3%

3. Rosja - 18,4%

4. Kanada - 5%

5. Iran - 4,3%

6. Katar - 3,6%

Uran - promieniotwórczy pierwiastek wykorzystywany w energetyce jądrowej od końca lat 70. XX w.

Z kilograma tego surowca możemy uzyskać energię równowaźną jednoczesnemu spaleniu 2,5 tony węgla kamiennego.

Największe złoża tego surowca znajdują się w Demokratycznej Republice Konga, Kanadzie i USA.

Światowe wydobycie wynosiło ponad 53 mln. Ton tego pierwiastka (Uran wydobywa się w kopalniach odkrywkowych - tak na marginesie)

Najwięksi producenci uranu (stan na 2010 rok)

1. Kazachstan - 33,2%

2. Pozostali - 21,4%

3. Kanada - 18,2%

4. Australia - 11%

5. Namibia - 8,4%

6. Niger - 7,8%

Produkcja energii elektrycznej na świecie.

Do niedawna uważano, że kraje wysoko rozwinięte potrzebują coraz więcej energii, gdyż ludność coraz więcej jej używa. Jednak dzięki zaostrzeniu przepisów związanych z ochroną środowiska powoduje, że w krajach bogatych wprowadza się wiele artykułów energooszczędnych.

Umożliwiają one zahamowanie, a nawet spadek zużycia energii na jednego mieszkańca.

Kraje rozwijające się charakteryzuje wysoki wzrost zużycia energii elektrycznej, powodem tego głównie jest rozwój przemysłu.

Struktura produkcji energii w danym państwie zależy od niektórych czynników, np.:

• występowania surowców energetycznych

• warunków naturalnych

• poziomu rozwoju gospodarczego

Struktura produkcji energii elektrycznej na świecie w 2008 roku.

Węgiel kamienny i brunatny - 40,8%

gaz ziemny - 21,2%

woda - 16,2%

pierwiastki promieniotwórcze - 13,5%

ropa naftowa - 5,5%

pozostałe - 2,8%

Główni producenci energii elektrycznej w 2009 roku.

Pozostali - 45,7%

USA - 20,5%

Chiny - 19,6%

Japonia - 5%

Rosja - 4,9%

Indie - 4,3%

Typy elektrowni.

98% wytwarzanej energii elektrycznej produkuje się głównie w elektrowniach:

• cieplnych

• jądrowych

• wodnych

Największe znaczenie mają elektrownie cieplne - ponad 64% całej wytwarzanej energii na świecie. Spala się w nich głównie węgiel kamienny i brunatny, a także ropę naftową i gaz ziemny. W niektórych krajach w tego typu elektrowniach wytwarza się ponad 90% energii (Polska - 97% całej energii) Główną ich wadą jest negatywny wpływ na środowisko. Najmniej szkodliwe są elektrownie opalane gazem ziemnym.

Elektrownie jądrowe są napędzane przetworzonym paliwem z pierwiastków promieniotwórczych, np. Uranem. Odznaczają się one dużą wydajnością i niskimi kosztami produkcji energii, lecz wymagają dużych nakładów finansowych na budowę i zużywają ogromną ilość wody.

Podstawowymi argumentami przeciwników elektrowni jądrowych są kwestie składowań odpadów radioaktywnych oraz niemożność wykluczenia awarii, w której wynikiem byłyby m.in. niebezpieczne napromieniowania terenu sąsiadującego z elektrownią.

Austria jako jedno z niektórych państw wprowadziło zakaz budowania takich elektrowni na terenie państwa, a inne (Szwecja) wstrzymują rozwój energetyki jądrowej.

Szczególne niepokoje budzą reaktory jądrowe w Europie Środkowej i Wschodniej ze względu na przestarzałą technologię.Jednak ich likwidacja jest bardzo kosztowna.

Elektrownie wodne wykorzystują energię rzek o dużym spadku lub przepływie. Elektrownie te najogólniej dzieli się na przepływowe i szczytowo - pompowe. W pierwszych ilość produkowanej energii zależy od ilości przepływającej wody w danym momencie. W drugim przypadku magazynuje się energię potencjalną wód. Gdy zapotrzebowanie na energię jest małe (np. w nocy) woda jest przepompowywana z dolengo zbiornika do górnego. Dzięki temu produkcję energii można uruchomić wtedy, kiedy zapotrzebowanie na nią jest największe wykorzystując spadek wody. Potencjał tej energii wody jest najbardziej i najlepiej wykrzystywany przez państwa Europejskie, np. Norwegię (ok 100% całej energii)

Hydroenergetyka wykorzystuje także energię mórz - głównie przypływy i odpływy, rzadziej fale morskie.

Największą hydroelektrownią jest Zapora Trzech Przełomów na rzece Jangcy w Chinach. Jej moc przewiduje się na ok 22.5 GW (więcej niż moc 20 elektrowni jądrowych) - Budowa elektrowni zagraża wielu gatunkom zwierząt. W wyniku zalania ogromnych obszarów zniszeniu uległy także liczne zabytki.

Odnawialne źródła energii:

Energia słoneczna - wykorzystywana do produkcji energii cieplnej i elektrycznej. Do uzyskania jej potrzebne są fotoogniwa wykonane z półprzewodników.

Energia geotermalna - wykorzystuje się ciepło z wnętrza Ziemi. Energia geotermalna jest jednym z najważniejszych źródeł odnawialnych. (wykorzystuje się ją np. w Islandii ok 26% produkcji)

Biomasa - materia organiczna (np. zasoby leśne, odpady produkcji rolnej, przemysłowej i komunalnej) wykorzystywana jako materiał opałowy.

Energia wiatrowa - jeden z najszybciej rozwijających się działów energetyki na świecie. Wiatraki - turbiny są montowane w miejscach odznaczających się odpowiednią cyrkulacją powietrza, najczęściej na wybrzeżach i na obszarach górskich (największa światowa produkcja wiatrowa - Niemcy, 14% )

Pozytywne skutki rozwoju energetyki atomowej:

ekonomiczne:

• duży udział energii wytwarzanej w elektrowniach atomowych zwieksza bezpieczeństwo energetyczne kraju.

• Niskie koszty produkcji energii

Środowiskowe:

• emisja śladowych ilości zanieczyszczeń do atmosfery podczas pracy elektrownii

Społeczne:

• tworzenie nowych miejsc pracy

• rozwój infrastruktury dla osób mieszkajacych obok elektrownii

• rozwój instytucji naukowo - badawczych

Krajobrazowe:

• mniejsze przekształcenie krajobrazu w wyniku produkcji energii niż w przypdaku elektrownii innego typu.

Negatywne skutki rozwoju energetyki atomowej

Ekonomiczne:

• krótki okres użytkowania elektrowni (ok. 40 lat)

• wysokie koszty zabezpieczeń i ochrony zakładu

• wysokie koszty budowy elektrowni oraz składowania promieniotwórczych odpadów.

Społeczne:

• zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi oraz zwierząt, a także skażenia upraw w przypadku awarii elektrowni

• obawy ludności przed skutkami awarii elektrowni oraz związane z tym niepokoje społeczne

Środowiskowe:

• bardzo duże skażenie środowiska przyrodniczego w przypadku awarii

• znaczne zmiany w środowisku przyrodniczym podczas eksploatacji rud uranu.

Krajobrazowe:

• zdegradowany krajobraz terenu elektrowni pozostający po wyłączeniu jej z eksploatacji

• opuszczone miejscowości na obszarach, na których doszło do skażenia promieniotwórczego w wyniku awarii elektrowni.

---