Psychoanalityczna terapia rodzin
U Ackermana kluczowe jest pojęcie roli rozumianej jako „ja społeczne”. Role mogą być uzupełniające się (komplementarne) lub podobne (symetryczne). Giętkość i przystosowawczość ról w rodzinie są istotne dla zachowania stałości.
Rozwój zależy od zdolności akomodacji do nowych doświadczeń, tworzenia nowych poziomów komplementarności w układzie ról w rodzinie, sposobów rozwiązywania konfliktów, budowania pozytywnego obrazu „ja”, podtrzymywania podstawowych form obrony przed lękiem i dostarczania oparcia.
Istotnym celem społecznym rodziny jest socjalizacja dzieci zmierzająca do uzyskania przez nie tożsamości.
Celem terapii jest ustanowienie równowagi pomiędzy nadmiernie sztywnym lub zbyt płynnym wypełnianiem ról, która pozwoli na pewną kontynuację starych zachowań i równocześnie otwartość na nowe doświadczenia. Zadaniem terapeuty jest dążenie do rozwiązania patologicznego konfliktu, redukcja lęku oraz wspieranie sił działających w rodzinie w kierunku uzyskania zdrowia emocjonalnego. Niezbędna jest zmiana wzajemnych postaw, a także wartości.
Założenia: patologia lokalizowana jest w obrębie jednostek pozostających w kontakcie. Symptomy pochodzą z nieświadomych konfliktów wewnętrznych. Bazą patologii jest nieprawidłowy charakter wczesnych relacji z obiektem i zahamowany rozwój ego poszczególnych osób, zwłaszcza małżonków. Relacje w które wchodzą ludzie w dorosłym życiu, są zdeterminowane charakterem związków z ważnymi postaciami we wczesnych etapach rozwoju i konfliktami wewnętrznymi.
Klein: Popędy z definicji dążą do obiektu. Główną funkcją popędu jest nawiązanie relacji z obiektem, ponieważ tylko w ten sposób popęd może zostać zredukowany. Ego istnieje od urodzenia, a jego główną funkcją jest uruchomienie mechanizmów projekcji, introjekcji i rozszczepienia, które pozwalają mu utrzymać relacje z obiektem. Wyodrębnia dwie pozycje rozwojowe paranoidalną (introjekcja złych obiektów) i depresyjną (ambiwalentne wobec matki i winne).
Fairbairn- rozszczepienie to mechanizm odpowiedzialny za współwystępowanie dwóch przeciwstawnych tendencji, które nie wpływają nawzajem na siebie. Ego podzielone na struktury, które zawierają: część ego, część obiektu i artefakt. Rozszczepie zapobiega lękowi skojarzonemu z negatywnymi wyobrażeniami. Zanika zwykle w 2 roku życia.
Mahler- fazy rozwoju dziecka:
1. autystyczna (1 miesiąc) utrzymanie homeostazy
2. symbiotyczna (2-8 m) powstają ślady pamięciowe. Matka posiłkowym ego dziecka. Tworzy się struktura ja obiekt dobry ja obiekt zły
3. separacji- indywiduacji (8-36 m) stopniowe różnicowanie ja od obiektu subfazy: a. dyferencjacji różnicowanie siebie od matki b. praktykowania wzrastają zdolności motoryczne oddalenie od matki c. powtórnego zbliżenia coraz lepsze różnicowanie ja od obiektu
4. stałości obiektu (3-7 rok) kształtuje się odrębne, stabilne, zintegrowane ja
tezy wyjaśniające zaburzenia: Patologia widziana jest jako konsekwencja niepomyślnych wczesnych związków z ważnymi postaciami. Zahamowania rozwoju ego, a nie wyparte impulsy, są traktowane jako głęboka podstawa zaburzeń.
Wybór partnera może odbywać się według kilku zasad:
1. partner podobny do osoby opiekującej się w okresie dzieciństwa
2. partner dobrze wyczuwający i rozumiejący potrzeby
3. spełniający standardy ja idealnego
4. uzupełniający braki ja
5. partner jako przedłużenie własnego ja
właściwości zaburzonych rodzin (Skynner):
1. dyfuzja granic interpersonalnych
2. niejasne identyfikacje
3. satysfakcje uzyskiwane z fantazji a nie z radości
4. trudności radzenia sobie z separacją i utratą
5. próby zachowania dawnych często fantazyjnych rodzajów związku
6. próby manipulowania innym członkami rodziny w celu zachowania sztywnej ich wizji
Celem psychoanalitycznej terapii rodzinnej jest zmiana osobowości członków rodziny tak, aby byli oni zdolni do kontaktowania się ze sobą jak ze zdrowymi osobami na bazie aktualnych realiów, a nie na podstawie wyobrażeń z przeszłości. Jest to cel odległy.
Jeżeli rodzina zgłasza się w kryzysie, terapeuci pomagają w zrozumieniu i przezwyciężeniu go. Mają nadzieję że po przezwyciężeniu go rodzina zaangażuje się w terapię długoterminową.
Celem jest dyferencja i separacja. (cel wyznaczany przy zaburzeniu w okresie późnej adolescencji) Doprowadzenie do uzyskania niezależności i autonomicznego rozwoju niezależnie od rodziny pochodzenia.
Celem (Strean) w przypadku zaburzenia relacji małżeńskiej jest przepracowanie indywidualnych problemów jednostek, wynikających z fiksacji na jednej z faz rozwoju psychospołecznego. (prowadzenie terapii indywidualnej drugi partner zgłosi się zauważywszy zmiany)
formy psychoterapii: indywidualna u 2 terapeutów, indywidualna u 1 terapeuty, terapia pary lub grupowa terapia par. wybór formy zależy od stopnia zaburzenia u obu osób, trwałości i umiejscowienia symptomów, stopnia zaangażowania partnerów w rozwiązywanie problemów.
Terapeuta psychoanalityczny nastawiony jest na rekonstrukcję osobowości jednostki z uwzględnieniem historii jej kształtowania.
Strategie i techniki
warunkami terapii psychoanalitycznej są przeniesienie i wgląd (członkowie rodziny mają odkryć i zaakceptować wyparte nieświadome części własnej osoby, wgląd musi być przepracowany).
Terapeuta przyczynia się do klimatu zaufania przez uważne słuchanie i własną mało ingerującą obecność. następnie rodzina zaczyna identyfikować mechanizmy projekcji i przekłada je na relacje małżeńskie.
Podstawowe techniki interwencji: konfrontacja, klaryfikacja, interpretacja, przepracowanie, swobodna dyskusja rodziny na dowolne tematy.
Psychoterapeuci analityczni są najmniej dyrektywni. Pytania zmierzają do klaryfikacji lub rozwinięcia tematu. Pacjenci zachęcani są do opowiadania swoich wspomnień z dziecięcych kontaktów z rodzicami.
Opór- świadome i nieświadome zachowania członków rodziny blokujące postępy terapii.
Celem interpretacji jest uczynienie zjawisk nieświadomych świadomymi. (dotyczą tego w jaki sposób dorośli powtarzają kluczowe nierozwiane konflikty z przeszłości aktywizując wyobrażenia wczesnych związków) dane do interpretacji pochodzą z relacji przeniesieniowych wobec członków rodziny i psychoterapeuty.
Psychoterapeuci rodzinni psychoanalityczni nastawieni są na jednostkę lub parę małżeńską bo koncentrują się na nieświadomych sposobach wchodzenia w związki.