Pedagogika porównawcza bada w sposób:

Synchroniczny Diachoniczny

• patrzymy horyzontalnie - patrzymy pionowo

(np. jak się uczy historii w USA i w Polsce) (jak było kiedyś)

METODY STOSOWANE W PEDAGOGICE PORÓWNAWCZEJ

1. METODA HISTORYCZNA -  Przyjmuje się tutaj założenie, iż żadne zjawisko nie może być zrozumiane bez zbadania jego genezy, i głównych etapów jego rozwoju. Metoda ta dominowała w pedagogice porównawczej do lat 60 tych i klasycy pedagogiki porównawczej ograniczali się do opisu oraz porównań w skali makro i mikro, szkolnictwa publicznego w wybranych krajach a następnie uogólniali jego funkcjonowanie. Głównym celem badawczym było formułowanie prawidłowości przyczynowo - skutkowych. Z tą metodą związane jest również podejście narodowe tzw komparatyści, przyjmują założenie, że system kształcenia każdego kraju jest wypadkową historii narodu oraz charakteru narodowego.

2. METODA OPARTA NA GEOGRAFII SZKOLNICTWA - badane zjawiska pedagogiczne są najpierw zliczane, a potem logowane w przestrzeni, tworzy się w ten sposób pedagogiczne mapy, które obrazują nam np.: rozkład poszczególnych instytucji albo zasięg konkretnej metody nauczania. Szuka się następnie wyjaśnień tych faktów, a następnie sprawdza w jakiej mierze ich istnienie zależy od np. warunków fizycznych, klimatycznych.

3. METODA FUNCKJONALNA - dwa systemy oświatowe o identycznej strukturze, mogą mieć różne funkcje. Funkcjonalizm socjologiczny pozwala na wyodrębnienie określonych zmiennych oraz związków pomiędzy nimi.

4. METODA PROBLEMOWA - polega na tym, że badacz wybiera pewne problemy związane z kształceniem, a następnie analizuje je pod kątem różnorodności form w jakich się przejawiają. W metodzie tej stosuje się następującą procedurę ( 8 kroków) ;

• Wybór problemu

• Identyfikacja możliwych jego rozwiązań (tutaj patrzy się, jak jest w innych krajach)

• Refleksja nad problemem której celem jest jego jasne sformułowanie

• Analiza kontekstu problemu (przyłożenie rozwiązań z innych krajów do naszego)

• Sformułowanie hipotez, w trakcie metod rozwiązywania problemu

• Testowanie hipotez

• Formułowanie wniosków

• Sprawdzenie całego procesu

5. METODA KONTEKSTOWA - stosując tę metodę, szkolnictwo w poszczególnych krajach, analizuje się w kontekście środowiska kulturowego. Zadanie komparatysty polega na tym, że analizując kontekst naturalny badanego systemu oświaty, formułuje zalecenia, proponuje reformy, które muszą być podporządkowane temu kontekstowi, uwzględniać jego różnorodność.

6. METODA DYNAMICZNA - wychodzi z założenia, że nie ma jednej dobrej metody, w zależności od potrzeb, można je zmieniać.

7. METODA ETNOGRAFICZNA - jakościowe, badacz jedzie w dane miejsce i spędza tam czas potrzebny na badania (wywiad, obserwacje itp.)

Badania porównawcze można podzielić na 5 grup:

1. wg przedmiotu porównania (co chcemy badać)

2. wg zakresu porównywania (np. region, wąski, lokalny, globalny)

3. wg istoty porównania (jakie dane bierzemy pod uwagę, np. dane psychologiczne, pedagogiczne, socjologiczne itp.)

4. wg kąta spojrzenia (np. jak jest, jakie są tendencje, prognozy, stan bieżący)

5. wg charakteru badań (teoretyczne czy praktyczne)

FUNCKJE PEDAGOGIKI PORÓWNAWCZEJ:

1. Praktyczna - jak rozwiązują inni, by rozwiązywać tak u nas

2. Teoretyczna - mogą się przyczynić do rozwoju innych dziedzin, wkład pedagogiczny itp.

3. Prognostyczna - przewidywanie tego, co będzie

4. Integracyjna - jeśli poznajemy innego, wtedy mamy mniejsze uprzedzenia itp.

5. Propedeutyczna - przygotowująca; wspomaga nauczycieli, wychowawców, opiekunów.

REALIZACJA OBOWIĄZKU SZKOLNEGO

KLASYCZNY Z PÓŹNYM ZRÓŻNICOWANIEM JEDNOLITY

FRANCJA SZEWCJA

NIEMCY

WIELKA

BRYTANIA

(zmodyfikowany)

NIEMCY

GRUNDSCHULE

(podstawówka)

HAUPTSCHULE	REALSCHULE	GIMNAZJUM	GESANTSCHULE
5-9 klas, kształtuje mocno w stronę zawodową, z założenia dla uczniów najsłabszych	5 - 10 klasa, przygotowuje do dalszego kształcenia zawodowego	Przygotowuje do studiów; liceum ogólnokształcące (5 - 13 klas) MATURA	5 - 13 klas, alternatywa dla tych 3, jak nasze gimnazjum, można po nim zdawać maturę

WIELKA BRYTANIA

Szkoły są publiczne lub prywatne (w większość wyznaniowe). Walia, Irlandia, Szkocja i Anglia - każda inna. Szkoła zaczyna się od 5 roku życia. Podstawówka 5-10 rok. Dążą do wydłużenia

PRIMARY SCHOOL (ok. 6 klas, do 11 roku życia)
COMPREHENSIVE SCHOOL 90% młodzieży idzie tutaj, od 11 do 15 roku życia	GRAMMAR SCHOOL (4/5% uczniów) dla młodzieży wybitnie uzdolnionej	MODERN SCHOOL Dla uczniów bardzo słabych
COLLAGE (2 lata)
MATURA (A-LEVEL) STUDIA

Obowiązek szkolny trwa zatem 11 lat. W Anglii i Walii dzieci powinny rozpocząć edukację w pierwszym semestrze przypadającym po ich 5 urodzinach, czyli 31 sierpnia, 31 grudnia lub 31 marca. W Szkocji natomiast dzieci, które do dnia pierwszego marca danego roku ukończyły 4 lata powinny podjąć naukę w danym roku w sierpniu. W całej Wielkiej Brytanii dzieci muszą pozostać w szkole do ostatniego piątku czerwca w roku, w którym kończą 16 lat.

Większość uczniów kończy szkołę podstawową w wieku 11 lat i podejmuje naukę w szkole średniej. Zazwyczaj szkoły nie wymagają zdawania egzaminów wstępnych.

System edukacji w Wielkiej Brytanii składa się z czterech poziomów (tzw. Key Stages, Level), które każdy uczeń musi osiągnąć.

Uczniowie są oceniani na końcu każdego poziomu w formie testu (National Curriculum tests, w Szkocji nazywany National Assessment).

Poziom pierwszy (Key Stage 1 w Anglii i Walii, Level A w Szkocji): dzieci w wieku od 5 do 7 lat

Poziom drugi (Key Stage 2 w Anglii i Walii, Level B w Szkocji): dzieci w wieku od 7 do 11 lat

Poziom trzeci (Key Stage 3 w Anglii i Walii, Level C w Szkocji): dzieci w wieku od 11do 14 lat

Poziom czwarty (Key Stage 4 w Anglii i Walii, Level D w Szkocji): dzieci w wieku 14 do 16 lat

Egzaminy

15-16 lat - General Certificate of Secondary Education (GCSE), zdawany z wielu przedmiotów na zakończenie szkoły średniej. Oceny od A- najwyższa do G- najniższa.

W Szkocji taki dyplom nazywa się Standard Grade. Jest on pierwszym z wielu poziomów jakie można osiągnąć otrzymując przy tym Scottish Qualification Certificate na coraz to wyższym poziomie, który wydaje Scottish Qualifications Authority (SQA).

FRANCJA

• 6 - 11 rok życia szkoła elementarna

ELEMENTARNA
OGÓLOKSZTAŁCĄCA	TECHNIKUM	ZAWODOWA
(3 lata)	(3 lata)	(2 lata)

Centralizacja szkolnictwa, lekcja trwa 60 minut, środa wolna (dzień na religię)

SZEWCJA

GRUNDSKOLA (9 lat) - kończy w wieku 16

SZKOŁA ŚREDNIA - GIMNAZJUM (nasze liceum)

• 18 profili, bez ocen, tylko zbieranie punktów

• nie ma egzaminów

• szkoła całkowicie opłacana (śniadania, obiady, książki)

16 - 20 roku życia, wszyscy uczniowie mają stypendium

• nie ma drugoroczności

Klasy 0, dla 6-latków, są nieobowiązkowe.

Zniszczenia wojenne (materialne, ludzkie)	Realny socjalizm, komunizm	System jednopartyjny
Sojusz z ZSRR	1945	Gospodarka centralnie sterowana
Cenzura			Indoktrynacja
Sojusz Robotniczo - Chłopski
	Marksizm - leninizm	Propaganda ideologiczna

EDUKACJA 1945 - 1961

• j. rosyjski

• zniszczenia materialne

• niewykwalifikowani nauczyciele

• analfabetyzm

• jednolitość, powszechność, publiczność

• INDOKTRYNACJA przeciw:

1. Kościołowi (w szkołach nie ma religii, symboli religijnych)

2. „Wrogom ustroju”

3. Kulturze, sztuce, nauce

• cenzura dzieł dawnych

• odpowiedni dobór

• fałszowanie historii

• zespoły społeczno - pedagogiczne

• jeśli rodzice byli z „inteligencji” dziecko nie dostawało pozwolenia na studia

• WERYFIKACJA NAUCZYCIELI

SZKOŁA

• rygorystyczna

• totalna kontrola, ingerencja w życie (w szkole, poza szkołą)

• przejmuje funkcje rodziny

• jednolitość

• pozorna troskliwość

NOWY CZŁOWIEK

• bierny

• posłuszny

• odpowiedzialny

• karny

• samokontrolowalny

• autocenzura

• niesamodzielny

• nośnik IDEOLOGII

• bezkrytyczny

• nieposzukujący

• ujednolicony

• ślepy patriotyzm

• bezradny

• kolektywny

1961 - 1973

Wyciszenie stosunków politycznych, zapoczątkowanie procesu destalinizacji

Odejście z aktywnego życia zawodowego nauczycieli i ludzi nauki wykształconych przed wojną, nauczycielami zostali ludzie organizacji.

Dojście do władzy partyjnych pragmatyków

Zakończono budowanie monopolu Centrum na wytwarzanie prawdy i dystrybucję informacji

Zasada Pozoru

Styczeń 1971 Jan Szczepański Komitet Ekspertów- Raport o Stanie Oświaty w PRL-u

Powstał Instytut Pedagogiki w IBP- Instytut Badań Pedagogicznych

-Instytut Programów Szkolnych

-Instytut Kształcenia Nauczycieli

-Instytut Kształcenia Zawodowego

Instytut Badań nad Młodzieżą

Powołano 12 Gminnych Szkół Zbiorczych

Rekrutacja na Studia Pedagogiczne

13 października 1974 tzw 10-latka

22-23 października I Krajowa Konferencja PZPR w sprawie oświaty

3-4 grudnia Partyjna Narada pedagogiczna

Solidarnościowy Ruch Odnowy

Uwolnienie szkoły od indoktrynacji i innych patologii ówczesnego państwa

Stworzenie ram prawnych i organizacyjnych dla demokratyzacji i uspołecznienia w obszarze edukacji

Zablokowanie bo 13 grudnia 1981r. wybuchł stan wojenny poswatanie OPZZ Solidarność

1984r. Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w warszawie filie w Bydgoszczy i Katowicach

Lata 1961-89. Nowa reforma szkolna, zapoczątkowana ustawą sejmową z 15 VII 1961, wprowadziła 8-klasową szkołę podstawową. Przedłużenie o jeden rok nauki w szkole podstawowej miało umożliwić rozłożenie materiału nauczania na dłuższy okres, a tym samym zmniejszyć zjawisko drugoroczności. Ustawa przedłużała obowiązek szkolny do 17 roku życia. Potwierdziła zasady jednolitości, bezpłatności, publiczności i świeckości instytucji edukacyjnych. Po raz pierwszy za integralny element systemu oświat. zostały uznane placówki wychowania pozalekcyjnego i pozaszkolnego. Ustawa przesądziła o świeckim charakterze szkół i in. instytucji edukacyjnych; od tej pory nauka religii odbywała się w punktach katechetycznych. Reforma szkoły podstawowej i średniej w myśl postanowień ustawy została przeprowadzona 1962-71. W tym okresie wydatnie wzrosły nakłady państwa na oświatę. Ważnym uzupełnieniem funduszów inwestycyjnych były środki społ., zebrane pod hasłem uczczenia 1000-lecia państwa pol., za które wybudowano 1959-65 blisko 1200 szkół (tzw. tysiąclatek); Społeczny Fundusz Budowy Szkół i Internatów (od 1966) zasilił dalsze inwestycje oświatowe. Przekształcanie szkół podstawowych w 8-klasowe, poprawa warunków lokalowych i wyposażenia wpłynęły na poprawę sprawności nauczania i znaczne zmniejszenie liczby uczniów nie kończących nauki. W latach realizacji reformy liczba młodzieży w wieku 14-17 lat zwiększyła się o ponad 1,1 mln, co spowodowało ogromny wzrost liczby uczniów w szkołach ponadpodstawowych, również w średnich. Nadal jednak zdecydowana większość absolwentów klas VIII trafiała do niższych szkół zaw., nie dających wykształcenia średniego.. Konsekwencją reformy była poprawa kwalifikacji nauczycieli dzięki rozbudowie 2-letnich studiów nauczycielskich (SN), które do 1970 wykształciły 150 tys. nauczycieli, utworzeniu 1969 wyższych szkół nauczycielskich (WSN) oraz dzięki podejmowaniu przez pracujących nauczycieli studiów zaocznych bądź wieczorowych. W latach 60. mimo blisko dwukrotnego wzrostu liczby studentów (do 330,8 tys. w 1970/71) szkoły wyższe były niedostępne dla większości przystępujących do egzaminów wstępnych. Ustawa o szkolnictwie wyższym z 31 III 1965 miała ułatwić adm. sterowanie uczelnią w realizacji zadań wyznaczonych przez państw. plany gospodarcze. Zapoczątkowała ona szybki wzrost liczby instytutów uczelnianych, przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby katedr. Wprowadzono punkty preferencyjne dla kandydatów na studia pochodzenia robotniczego i chłopskiego. Po wydarzeniach 1968 (marzec 1968 w Polsce), ustawa z 1965 została znowelizowana, rozszerzając uprawnienia ministra nie tylko w sprawach personalnych, lecz i w zakresie planów studiów, programów nauczania i pracy dydaktyczno-wychowawczej.

W 1971 rozpoczęto prace nad nowym modelem systemu edukacyjnego, który miał zagwarantować m.in. powszechne wykształcenie średnie. Powołany 1971 Kom. Ekspertów dla Opracowania Raportu o Stanie Oświaty w PRL przedstawił 1973 opracowanie, w którym zaproponował kilka wariantów upowszechnienia szkoły średniej. Uchwała sejmu z 1973 zapowiadała utworzenie 10-letniej średniej szkoły ogólnokształcącej, jednolitej pod względem programowym, na której będą oparte szkoły zaw. oraz 2-letnie szkoły specjalizacji kierunkowej, przygotowujące do studiów wyższych. W celu podniesienia poziomu pracy szkół wiejskich zalecono organizowanie zbiorczych szkół gminnych, ale trudności materialne, komunik. oraz kadrowe nie pozwalały na poprawę efektów kształcenia. Znacznie lepsze rezultaty przyniosły prace nad programami nauczania. Niezbyt klarowna koncepcja szkoły średniej oraz trudności finansowe państwa sprawiły, że 1981 zaniechano reformy strukturalnej systemu oświatowego. Powoli jednak zwiększał się odsetek absolwentów szkoły podstawowej kontynuujących naukę w pełnych szkołach średnich. Zróżnicowanie społ. i środowiskowe uczniów, niedostatki wyposażenia szkół ograniczały rolę szkoły w stwarzaniu młodzieży równych szans edukacyjnych.

Zmiany w polskim systemie oświaty od 1989 roku.

W 1989 roku w Polsce nastąpiła transformacja ustrojowa. Polska przestała być państwem komunistycznym, a stała się państwem demokratycznym. Od tego momentu oczekiwano reformy systemu edukacji.

REFORMY PO 1989r.

-Modernizacyjne:

-unowocześnianie dostosowanie do wymogów UE

-zmiana relacji: nauczyciel- uczeń

-wprowadzenie języka angielskiego

-wprowadzenie państwowego egzaminu maturalnego

Systemowe

-Odejście od centralnego kierowania

-liberalizacja rynku podręczników szkolnych

-radykalna zmiana kontroli, jakości i efektywności kształcenia

- zdjęto nadzór pedagogiczny - kuratoria miały wspomagać

- pozwolenie nauczycielom na wprowadzenie innowacji, eksperymentów pedagogicznych - dawało to podstawę do dostosowania metod, treści i form pracy do warunków lokalnych

Naprawcze

- zachęcanie społeczeństwa do tworzenia szkół niepaństwowych - prywatnych, społecznych i wyznaniowych

- wprowadzenie nauczania religii do szkół państwowych

- autonomia szkolnictwa wyższego

- możliwość wypełniania obowiązku szkolnego poza szkołą

- zmiany w programach nauczania- adaptacja do potrzeb demokratycznego, wolnorynkowego społeczeństwa i wspólnoty międzynarodowej

Strukturalne

- przejmowanie przedszkoli i szkół przez samorządy terytorialne

-zmiana systemu finansowania (regulacja płac nauczycieli)

-z mechanizmami sprawowania władzy zmiana nadzoru pedagogicznego w systemie oświatowym

-zmiana czasu trwania obowiązkowej nauki

-zmiana typów szkół, z relacjami między typami i poziomami kształcenia, certyfikatami i kwalifikacjami itp.

W listopadzie 1991 roku weszła w życie ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 roku. Była to reforma naprawcza ustanowiona przez Henryka Samsonowicza - pierwszego niekomunistycznego Ministra Edukacji Narodowej.

Kolejna reforma szkolnictwa rozpoczęła się w 1999 roku. Ministrem Edukacji był wówczas Mirosław Handke. Reforma oświaty powołała do życia Centralną Komisję Egzaminacyjną oraz osiem Komisji Okręgowych, których celem jest sprawdzanie i ocenianie pracy nauczycieli oraz uczniów.

Reforma ta wprowadziła również pluralizm programowy. Nauczyciele mogli wybierać program najbardziej dla nich odpowiedni lub stworzyć własny, o ile mieścił się w Podstawie Programowej.

Nowy ustrój szkolny wprowadził od roku szkolnego 1999/2000:

1) Sześcioletnie szkoły podstawowe z wewnętrznym podziałem na dwa cykle dydaktyczne: nauczanie zintegrowane w klasach I - III i nauczanie blokowe w klasach IV - VI, kończące się sprawdzianem nabytych przez uczniów kompetencji (wiedzy i umiejętności), które wynikają z podstawy programowej

2) Trzyletnie gimnazja - obowiązkowa szkoła średnia pierwszego stopnia. Celem tego typu szkoły ma być upowszechnienie wykształcenia ogólnego, ten cykl edukacji zakończony jest egzaminem nabytych przez uczniów kompetencji (wiedzy i umiejętności), które wynikają z podstawy programowej. Po ukończenie gimnazjum uczniowie mogą kontynuować naukę w:

a) 3 - letnich liceach profilowanych, które realizują kanon kształcenia ogólnego, wspólny dla wszystkich uczniów, oraz kształcenie w danym profilu - zakończone maturą

b) 3 - letnich liceach ogólnokształcących - zakończone maturą

c) 3 - 4 - letnich technikach zawodowych - zakończone maturą

d) 2 - 3 - letnich zasadniczych szkołach zawodowych

Absolwenci ZSZ mogą przystąpić do matury pod warunkiem ukończenie 2 - letniego uzupełniającego liceum ogólnokształcącego lub 3 - letniego technikum uzupełniającego.

W 2002 roku wprowadzono Nową Maturę. Miało to między innymi na celu zlikwidowanie egzaminów wstępnych na uczelnie wyższe i ujednolicenie egzaminu końcowego przy opuszczeniu szkolnictwa średniego.

Z dniem 1 września 2004 roku wprowadzono obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego przez dzieci w wieku 6 lat w przedszkolu lub w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej.

Kolejną reformę zapoczątkowało Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. Powyższe rozporządzenie obowiązuje od dnia 1 września 2009 roku.

Najważniejszymi zmianami są:

- obowiązek szkolny dla 5 - latków od 2011/2012 roku (ale w 2009/10, 2010/11 roku szkolnego dzieci mają prawo odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego za zgodą dyrektora)

- obowiązek szkolny dla 6 - latków od 2012/13 (ale w 2009/10, 2010/11, 2011/12 - tylko na wniosek rodziców)

- w przedszkolu nowością są proporcje organizowania czasu dzieci: co najmniej 1/5 czasu na zabawę, co najmniej 1/5 czasu na zajęcia w ogrodzie, na boisku, w parku; najwyżej 1/5 czasu na zajęcia dydaktyczne w przedszkolu, pozostały czas nauczyciel może dowolnie zagospodarować

- sale w klasach I - III powinny składać się z dwóch części - edukacyjnej i rekreacyjnej

- dzieci obowiązkowo od pierwszej klasy podstawówki uczyć się będą języka obcego, w gimnazjum dojdzie drugi język.

Nowa podstawa programowa została napisana w języku wymagań a nie oczekiwań, dzięki czemu wszyscy mają wiedzieć - nauczyciele i rodzice - co uczeń ma umieć na zakończenie danego etapu edukacyjnego, a nie co powinien umieć.

SZKOLNICTWO WYŻSZE

FRANCJA

Uczelnie wyższe, które nie organizują żadnych dodatkowych egzaminów. Po pomyślnie zdanej maturze można sie do nich zapisać.

Bardziej prestiżowe prowadzą uczelnie egzaminy konkursowe.

Nie zawsze uznawane są matury z innych krajów.

Studia odbywają sie na uniwersytecie.

Nauka podzielona jest na cykle:

I. 2 lata- DEUG 1(Dyplome d'Etudes Universitaires Generales) czyli dyplom ogólnych studiów uniwersyteckich.

II. Licence (licencjat).

III. Maitrise (magisterium).

IV. Poświęcony pracy naukowej, kończy sie doktoratem DEA (Dyplome d'Etudes Approfasdies)- dyplom studiów pogłębionych.

Inny typ szkolnictwa wyższego, niezależny od uniwersytetów, to Les Grandes Ecolas. W większości są to placówki państwowe, jednak dostęp do nich jest ograniczony i możliwy jedynie po zdaniu egzaminu wstępnego o bardzo wysokim poziomie trudności. Są to szkoły elitarne, kształcą wyższe kadry zawodowe Francji. Ich absolwentami są przyszli prezydenci, politycy, dyrektorzy wielkich koncernów.

8

11

---