TEORIA KONSUMENTA

użyteczność, użyteczność całkowita, użyteczność krańcowa, prawo malejącej użyteczność krańcowej, krzywa obojętności konsumenta, linia budżetowa, równowaga konsumenta, cenowa ścieżka konsumpcji, indywidualna krzywa popytu, dochodowa ścieżka konsumpcji

Użyteczność jest miarą zaspokojenia potrzeb; wskazuje sumę zadowolenia z konsumpcji dóbr w określonych ilościach.

Użyteczność w postaci liczby można przedstawić za pomocą użyteczności całkowitej bądź użyteczności krańcowej.

Użyteczność całkowita (TU - total'utility) - całkowite zadowolenie z ko­rzystania z pewnej ilości dobra. Użyteczność całkowita wzrasta przez cały czas konsumpcji, aż do momentu nasycenia dobrem. Użyteczność całkowita jest su­mą użyteczności krańcowych wszystkich konsumowanych jednostek.

Użyteczność krańcowa (MU - marginal' utility) - odzwierciedla zmianę użyteczności całkowitej, spowodowanej spożyciem kolejnej jednostki dobra

Użyteczność krańcowa ma charakter malejący dla większości dóbr. Zależność ta określana jest jako prawo malejącej krańcowej użyteczności. Prawidłowość ta pokazuje, że każda następna konsumowana jednostka dobra przynosi coraz mniej zadowolenia zjej korzystania.

Krzywa obojętności - obrazuje wszystkie możliwe kombinacje dwóch dóbr, które przynoszą konsumentowi taką samą użyteczność z ich konsumpcji. Mimo że krzywych jest nieskończenie wiele, to nie przecinają się, gdyż reprezentują te same preferencje. Im dalej położone od początku układu współrzędnych, tym większa użyteczność z konsumpcji dóbr. Są wypukłe, co wynika z krańcowej stopy substytucji (MRS).

Krańcowa stopa substytucji określa, z ilu jednostek dobra Y konsument skłonny jest zrezygnować, aby zwiększyć spożycie dobra X o jednost­kę, zachowując ten sam poziom użyteczności całkowitej.

Zbiór krzywych obojętności to mapa krzywych obojętności.

Konsument, jeśli nie miałby ograniczeń, to wybierałby najwyżej położoną krzywą obojętności. Ogranicza go jednak dochód, który powinien być w całości wydany.

Ograniczenie budżetowe (linia budżetowa), czyli zbiór kombinacji zakupów różnych koszyków dóbr powodujących ten sam wydatek, przy danych cenach dóbr. Pokazuje, na jakie rozmiary konsumpcji stać konsumenta, a co jest dla niego nieosiągalne:

I = P_x • X + Py • Y

gdzie: I - dochód nominalny konsumenta,

Px - cena dobra X,

X - ilość konsumowanego dobra X,

P_y - cena dobra Y,

Y - ilość konsumowanego dobra Y.

Równowaga konsumenta wyznaczony jest przez maksymalizowanie uży­teczności z konsumpcji dóbr przy danym dochodzie. W tym punkcie konsument znajduje maksymalne zadowolenie z konsumpcji przy posiadanym dochodzie, czyli znajduje się w sytuacji optymalnej. Optimum konsumenta jest graficznie określane jako punkt styczności ograniczenia budżetowego z najwyższą możli­wą krzywą obojętności.

Cenowa ścieżka konsumpcji (PCC) powstaje z połączenia kolejnych punk­tów równowagi konsumenta, wynikających ze zmiany ceny dobra X. Przebieg cenowej ścieżki konsumpcji pozwala wyprowadzić indywidualną krzywą popy­tu na analizowane dobro.

Dochodowa ścieżka konsumpcji (lCC) powstaje z połączenia kolejnych punk­tów równowagi konsumenta, wynikających ze zmiany dochodu. Za pomocą dochodowej ścieżki konsumpcji można wyznaczyć przebieg krzywej Engla, a na jej podstawie rodzaj analizowanego dobra.

Literatura:

Krysiński W., Maciejewicz K., Siwa-Niedrawska A.: To tylko mikro. Materiały do ćwiczeń z mikroekonomii. Wyd. WSB, Poznań-Gdańsk 2007.

Mikroekonomia mgr Grażyna Karwacka

3

---