1. Rachunkowość zarządcza a Rachunkowość finansowa

Kryterium oceny	Rachunkowość finansowa	Rachunkowość zarządcza
Użytkownicy	Głównie zewnętrzni	Głównie wewnętrzni
Wymagania prawne	Regulowana prawnie: ustawa o rach., kodeks handlowy, prawo podatkowe, itp.	Brak regulacji prawnych, (sporządzania jest na potrzeby wew.)
Wymiar czasowy	Odwzorowuje zdarzenia przeszłe.	danych z przeszłości i przyszłości.
Częstotliwość	ścisła periodyzacja np. kwartał	okres w zależności od potrzeb.
Zakres	Dotyczy całego przedsiębiorstwa.	Dotyczy działów, sekcji, produktów, itp.
Rodzaj danych	Pomiar wartościowy danych historycznych.	Pomiar danych finans. i niefinans. ilościowych i jakościowych.

2. Rachunkowość zarządcza- proces identyfikowania, pomiaru, gromadzenia, analizy, przygotowania i komunikacji informacji dla potrzeb planowania, oceny i kontroli procesów zachodzących wewnątrz jednostki gospodarującej

3. Przedmiotem rachunkowości zarządczej są procesy, decyzje stanowiące o stanach i wynikach działalności gospodarczej podmiotów osiągniętych w danym lub projektowanym czasie.

4. Przy ocenie alternatyw bierze się pod uwagę:

Koszty (koszty ukryte, czy obniżą koszty), korzyści (jakie będą zyski), wstrząs finansowy, czas, środki (ilu ludzi potrzebnych), ryzyko , reputacja firmy (zadowolenie klientów), etyka (legalność)

5. Cele i założenia Rachunkowości zarządczej:

- wspomagania decyzji strategicznych, tworzy strategie motywacyjne

- planowania działań długo, średnio i krótko okresowych

- kontroli i efektywnego wykorzystania zasobów, pomiar kosztów i rentowności

- sporządzanie rachunków alternatywnych działań bieżącego okresu i przyszłych

6. Koszty kosztów w procesie decyzyjnym:

- kategoria utraconych korzyści- np. rezygnacja z dodatkowej produkcji

- wielkość produkcji:

a) stałe: bezwzględnie stałe względnie stałe (skokowo zmienne),

b) zmienne: proporcjonalne, progresywne, degresywne

7. Współczynniki elastyczności (zmienności) kosztów- stosunek względnej zmiany danego kosztu do względnej zmiany rozmiarów działalności. Wzk= (delta Y/Y) / (delta X/X)

(delta Y- względny przyrost kosztów) (delta X- względny przyrost rozmiarów działalności)

- koszty stałe = 0

- koszty zmienne proporcjonalne= 1

- koszty progresywne= 1

- koszty degresywne 0< >1

8. Rodzaje Kosztów:

- Koszty zapadłe wynikają z wcześniejszych, nieodwracalnych decyzji np. koszty nadmiernych zapasów, których nie można wykorzystać lub sprzedać,

- Koszty uznaniowe to takie pozycje kosztowe, które mogą, ale nie muszą, pojawić się w danym okresie np. kosztów związanych z remontami, reklamą, badaniami.

- Koszt krańcowy to koszt związany z wytworzeniem jednej dodatkowej jednostki. nie przekraczają przychodów miesięcznych z jej sprzedaży.

- Koszty kontrolowane zależne od kierownika danego ośrodka odpowiedzialności.

- Koszty niekontrolowane to wielkości, na które kierownik nie ma wpływu, np. amortyzacji maszyn

9. Rachunek kosztów Pełnych i Zmiennych:

RKZ:	RKP:
Przychody ze sprzedaży produktów (popyt * C) - Koszty zmienne sprzedanych produktów = Nadwyżka cenowa (marża kontrybucyjna brutto) - Koszty stałe = Wynik na sprzedaży	Przychody ze sprzedaży produktów (popyt * C) - Koszty wytworzenia (popyt *kj wyt. ) [ kj wyt. = kjzm + (KS / popyt) ] [ kjzm = KZ / popyt] - Koszty stałe (zarządu i sprzedaży) = Wynik Finansowy
Wycena zapasu na poziomie kosztu zmiennego wytworzenia produktu ZAPAS * kjzm (KZ / popyt)	Wycena zapasu na poziomie kosztu wytworzenia produktu ZAPAS * kj wyt. [kjzm + (KS / popyt)]
Decyzje krótkookresowe	Decyzje długookresowe
Koszty zmienne i stałe	Koszty bezpośrednie i pośrednie
Przy wycenie produkcji uwzględniane są wyłącznie zmienne koszty wytworzenia	Przy wycenie produkcji uwzględniane są wszystkie koszty produkcyjne

10. Analiza progu rentowności:

- umożliwia wariantową ocenę zysku oraz zaplanowanego poziomu rentowności

- określa warunki niezbędne dla stabilności zysku w krótkim okresie

- mierzy „czynnik ryzyka”

- pomaga ustalić ceny

11. PR wartościowy i PR ilościowy

PR wartościowy	PRw = KS / 1 - (kjzm - C) = PRi * C
PR ilościowy	PRi = KS / (C - kjzm)
Wskaźnik pokrycia produkcji : Jaka część przychody pozostaje po odjęciu kosztów zmiennych sprzedanej produkcji na pokryciu kosztów stałych okresy i na zysk.	Wpo = 1 - (kjzm - C ) * 100% = 1 - (KZ - P) * 100%
Strefa (marża) bezpieczeństwa: Xmax- wielkość sprzedaży maksymalna Xpr- wielkość sprzedaży w PR	Spe (Mb) = c * Xmax - c * Xpr MbX = Xmax - Xpr
Wskaźnik strefy bezpieczeństwa (pewności) Jaka część można zmniejszyć maksymalne (normalne) rozmiary produkcji pozostając nadal w strefie zysku.	Wpe = ( 1- CX / CXmax ) * 100%
Wskaźnik marginesu bezpieczeństwa (pewności) Interpretacja jak wyżej	Wpe = ( 1 - Xpr / Xmax) * 100%

12. Wady programowania liniowego

- cel i ograniczenia muszą być proporcjonalne do rozmiarów produkcji

- koszty stałe muszą być bezwzględnie stałe

- brak zależności pomiędzy rozmiarami produkcji poszczególnych wyrobów

- program produkcji ustala się według dostępnych danych

- precyzyjnie podawane ograniczenia w praktyce mogą wahać się w pewnych granicach

13. Decyzje typu:

	Założenia
Przyjęcie dodatkowego zamówienia po specjalnych cenach:	- dodatkowe przychody przewyższają dodatkowe koszty (najczęściej zmienne) - koszty stałe są pokryte przez marżę uzyskiwaną na dotychczasowej sprzedaży - w krótkim okresie czasu może okazać się opłacalne (w długim nieopłacalne) - wpływ obniżki ceny specjalnych może wpłynąć na cenę pozostałych wyrobów - reakcja pozostałych odbiorców (też mogą żądać obniżki cen)
Wybór wariantu technologicznego produkcji:	- wybór wariantu zależy od rozmiarów sprzedaży (produkcji): - przy niższej sprzedaży należy wybrać wariant mający niższe koszty stałe, a wyższe koszty zmienne - przy wyższej sprzedaży należy wybrać wariant mający wyższe koszty stałe, a niższe koszty zmienne
Problem produkować czy kupować (wnioski):	- wymaga porównania ceny zakupu z pełnymi kosztami, - jeżeli cena zakupu jest wyższa od pełnych kosztów wytwarzania tego produktu należy produkować
Rezygnacja z produktu przynoszącego stratę:	- dokonać analizy kosztów związanych z określonym produktem - produkcja i sprzedaż jednego produktu wiąże się z innymi - należy uwzględnić że jeśli rezygnujemy to zostają koszty stałe, wybrać opcję gdzie zysk jest max

14. Zalety modelu kosztowego:

- prosty i łatwy do zastosowania

- zapewnia stabilność cen w dłuższych okresach czasu

-daje uzasadnienie dla podwyżek cen w okresach dłużej inflacji, powodującej wzrost kosztów

15. Modele Kosztowe :

Współczynnik elastyczności cenowej popytu: Stosunek względnej zmiany wielkości popytu (sprzedaży) do odpowiadającej jej względnej zmiany ceny	Ep= Delta P/ P: delta C/ C Ep = 1 popyt neutralny Ep>1 popyt elastyczny Ep<1 popyt nie elastyczny
Metoda marży brutto : Uwzględnia tzw. koszt jednostkowy pełnych wytworzenia	c = kjpw + (%nmb • kjpw) kjpw - koszt jednostkowy pełny wytworzenia nmb - narzut marży brutto nmb = [(zp + ksp +ko)/Kw] • 100% ko - koszty ogólnego zarządu zp - zysk pożądany Kw - koszty całkowite wytworzenia sp - koszty sprzedaży
Metoda marży netto : Oparta o jednostkowy koszt całkowity	cs = kjc + (%nmn • kjc) cs - cena sprzedaży kjc - koszt jednostkowy całkowity nmn - narzut marży netto nmn = (zp/kc] • 100% zp - zysk pożądany kc - koszty całkowite
Metoda marży na pokrycie : Oparta na rachunku kosztów zmiennych	cs = kjz + (%nmp • kjz) cs - cena sprzedaży kjz - koszt jednostkowy zmienny nmp - narzut marży na pokrycie nmp = [(zp + ks ) / (x • kjz )] • 100% zp - zysk pożądany ks - koszty stałe X - ilość produktów
Metoda oparta o stopę zwrotu z aktywów: Jest modyfikacją trzech poprzednich metod może opierać się na rachunku kosztów pełnych i zmiennych	cs = kjz + ks /x + (Rm • M/x) lub cs = kjz + [(Rm • M + ks )]/ x cs - cena sprzedaży kjz - koszt jednostkowy zmienny ks - koszty stałe x - ilość produktów Rm - rentowność majątku M - majątek cs = kjc + [Rm • (M / x)] kjc - koszt jednostkowy całkowity x - ilość produktów

16. Inżynieryjna metoda ustalania cen (na podstawie macierzy BCG):

- Badamy jednostkową marżę brutto dla każdego produktu oraz jego udział w strukturze sprzedaży.

- Podejście to zmierza do ustalenia najkorzystniejszej struktury sprzedaży.

Jednostkowa marża brutto	Duża	Zagadki	Gwiazdy
		Mała	Psy	Konie
			Mała	Duża
				Udział produktu w strukturze sprzedaży

17. Rachunek kosztów działań (ABC):

- jest metodą pomiaru i analizy kosztów oraz efektywności działań w ramach zarządzania

- grupuje koszty według działań i ich miejsca w wykonywanych procesach.

- czynniki powstania i rozwoju rachunku ABC:

a) czynniki zewnętrzne: silna konkurencja, wzrost wymagań klientów, rozwój technologii itd.

b)czynniki wewnętrzne: mechanizacja i automatyzacja, nowe metod zarządzania itd.

20. Klasyfikacja Działań w metodzie ABC:

1. Działania podstawowe :

- logistyka wewnętrzna - dostawa surowców (transport, porządkowanie, sortowanie)

- działania operacyjne - transformacja materiału w produkt finalny

- logistyka zewnętrzna - dystrybucji wyrobów do odbiorcy

- marketing i sprzedaż - sprzedaż oraz inne działania związane z zachęcaniem klientów do zakupu

2. Działania wspierające:

- infrastruktura organizacji - planowanie, obieg informacji oraz kontrola

- HR- rekrutacja, szkolenia, rozwój oraz satysfakcję pracowników

- powiązania z dostawcami

- B+ R - innowacje i bieżące projekty w powiązaniu z programem marketingowym

21. Etapy projektowania systemu rachunku ABC

- Analiza wartości procesu gospodarczego : systematyczne rozpatrywanie czynności niezbędnych do wykonania wyrobów lub usług.

- Wydzielenie centrów działania Wyodrębnienie części procesu, w stosunku do których zarząd wymaga przygotowania raportów wewnętrznych o wysokości kosztów.

- Przydzielenie rodzajów kosztów do centrów działań - koszty bezpośrednie oraz koszty pośrednie

- Wybór jednostek pomiaru wielkości działań- wybór jednostki miary dla kosztów działania

22. Kolejne czynności w rachunku ABC:

1. działania

2. suma kosztów działania

3. wielkość działania

4. stawka kosztów działania

5. koszty działań rozliczne na rodzaje produktów przy użyciu stawek

6. koszty pośrednie na jednostkę produkcji poszczególnych produktów

23. Rachunek kosztów standardowych (normatywnych)

- System kontroli, umożliwiający szczegółową analizę odchyleń od budżetu, a w efekcie skuteczną kontrolę kosztów.

- Polega on na:

+planowaniu wzorcowych kosztów produktów przed rozpoczęciem produkcji

+na podstawie racjonalnych norm zużycia i postulowanych cen nabycia

+oraz na określeniu odchyleń między kosztami standardowymi a kosztami rzeczywiście poniesionymi.

24. Cele zastosowani rachunku kosztów standardowych:

- pomoc w sporządzaniu budżetów i ocenie efektów zarządzania jednostką

- służy jako mechanizm kontroli pozycji kosztowych

- dostarcza informacji o kosztach przyszłych procesów np. przy ustalaniu cen

- upraszcza kalkulację kosztów dla potrzeb wyceny bilansowej produktów gotowych i w toku

- celem jest utrzymanie opłacalności kosztów produkcji tak aby zabezpieczyć marżę zysku.

25. Etapy rachunku kosztów standardowych:

1. KALKULACJA - ustalanie w priori standardowych kosztów

2. ANALIZA - porównanie kosztów standardowych z rzeczywistymi w celu określenia kierunku odchyleń

3. KONTROLA - wyjaśnienie przyczyn powstawania odchyleń oraz ocena efektywności działania

4. WERYFIKACJA - rewizja standardów w celu aktualizacji norm oraz dla wytyczenia celów kosztowych

26. Z punktu widzenia odmienności ujmowania odchyleń wyróżnia się:

Dyspozycyjny wariant rachunku kosztów standardowych:	Rozliczeniowy wariant rachunku kosztów standardowych:
- odchylenia są ustalane na bieżąco - koszty bieżące ujmowane w przekrojach ewidencyjnych, - koszty ogólne danego okresu oraz koszty produkcji gotowej rozdziela się na koszty normatywne i odchylenia	- odchylenia są ustalane dopiero po zakończeniu okresu sprawozdawczego - tylko w stosunku do kosztów produkcji gotowej
KFi= KNi+Oi KFi- koszty faktycznie poniesione KNi= koszty normatywne Oi= odchylenia od kosztów normatywnych	Oi= KFi- KNi Oi- odchylenie od kosztów normatywnych KFi- koszty faktycznie poniesione KNi- koszty normatywne

---