Podatek dochodowy od osób fizycznych

Podatek dochodowy od osób fizycznych (pdof) został wprowadzony do polskiego systemu podatkowego w 1992 roku.

Obecnie płaci go ok. 24 mln osób.

PODSTAWA PRAWNA

Podstawą prawną regulujące zasady funkcjonowania pdof jest Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jednolity w Dz. U. 14 z 2000 r., poz. 22 z późn. zm.)

PODMIOT CZYNNY

Podmiotem czynnym w pdof jest państwo.

Organy państwowe ustalają konstrukcję tego podatku, nakładają podatek na osoby fizyczne, a wpływy z tego podatku zasilają budżet państwa.

W ograniczonym zakresie za podmiot czynny w pdof można również uznać jednostki samorządu terytorialnego, gdyż posiadają one udziały w tym podatku.

PODMIOT BIERNY

W ramach podmiotu biernego wyróżnia się podatnika i płatnika.

Podatnikiem jest osoba fizyczna, bez względu na obywatelstwo, która podlega nieograniczonemu bądź ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Nieograniczony obowiązek podatkowy oznacza powinność zapłaty podatku od całości dochodów bez względu na miejsce położenia ich źródeł. Obowiązkowi temu podlega większość osób fizycznych, które przebywają w Polsce dłużej niż 183 dni w ciągu roku podatkowego (są to tzw. podatnicy krajowi).

Ograniczony obowiązek podatkowy jest to powinność zapłaty podatku tylko od tych dochodów, których źródła znajdują się za granicą i dotyczy większości osób fizycznych przebywających w Polsce wciągu roku podatkowego 183 dni lub krócej (są to tzw. podatnicy zagraniczni).

Płatników podatku można podzielić według różnych kryteriów. Na przykład biorąc pod uwagę formę prawną, wśród płatników wyróżnia się: osoby prawne, osoby fizyczne oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej.

PRZEDMIOT OPODATKOWANIA

Przedmiotem opodatkowania jest fakt osiągania dochodu.

Dochodem jest nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania w danym roku podatkowym.

Przewaga kosztów nad przychodami jest stratą.

PRZYCHODY

Przychodami są pieniądze, wartości pieniężne (wartość, na jaką wystawiony jest czek lub weksel itp.), wartość otrzymanych świadczeń w naturze (wartość otrzymanych dóbr i usług) oraz wartość wszystkich innych nieodpłatnie uzyskanych świadczeń (np. czynsz za mieszkanie opłacany przez pracodawcę).

Przychody te uzyskuje się z następujących źródeł:

• stosunek służbowy, stosunek pracy, praca nakładcza, emerytury i renty itp.;

• działalność wykonywana osobiście (np. uprawianie sportu, działalność artystyczna, wykonywanie zawodu posła, wykonywanie umów o dzieło i zlecenia);

• pozarolnicza działalność gospodarcza;

• działy specjalne produkcji rolnej (np. uprawy w szklarniach, hodowla zwierząt futerkowych, prowadzenie pasiek);

• najem i dzierżawa nieruchomości lub ich części;

• najem, dzierżawa, leasing rzeczy ruchomych oraz działów specjalnych produkcji rolnej i gospodarstwa rolnego na cele nierolnicze;

• kapitały pieniężne (np. akcje, obligacje, oszczędności w bankach) i prawa majątkowe (np. prawa autorskie, prawa do projektów wynalazczych);

• odpłatne zbycie nieruchomości, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego itp., prawa wieczystego użytkowania gruntów i innych rzeczy;

• inne źródła (np. alimenty, stypendia, dotacje, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego).

WYŁĄCZENIA Z PRZYCHODÓW

Z podatku dochodowego wyłączono następujące przychody: z działalności rolniczej, gospodarki leśnej, z tytułu spadków i darowizn, z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznych umów (np. działalność nielegalna, kradzież, przemyt itp.) oraz z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków.

Przychody z niektórych wskazanych powyżej źródeł opodatkowane są innymi podatkami. Do przychodów z działalności rolniczej, przychodów z gospodarki leśnej oraz przychodów z tytułu spadków i darowizn stosuje się odpowiednio podatek leśny, podatek rolny oraz podatek od spadków i darowizn. Przychody z pozostałych źródeł pozostają nieopodatkowane.

PRZYCHODAMI Z POZAROLNICZEJ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ

Przychodami z pozarolniczej działalności gospodarczej i działów specjalnych produkcji rolnej są kwoty faktycznie uzyskane oraz kwoty należne, po wyłączeniu udzielonych bonifikat, skont itp. oraz należnego podatku od towarów i usług.

W przypadku pozostałych źródeł, przychodami są kwoty faktycznie uzyskane.

KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW

Kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu uzyskania przychodów z wyjątkiem kosztów nie zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów.

W ustawie nie wymieniono rodzajów kosztów uzyskania przychodów, a jedynie wskazano te koszty, które mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

Decyzja o zaliczeniu innego kosztu do kosztów uzyskania przychodów wymaga zawsze uprzedniej oceny, czy poniesiony koszt przyczynił się bezpośrednio do osiągnięcia przychodów z danego źródła.

Na przykład kosztami uzyskania przychodów przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej będą faktycznie poniesione i udokumentowane wydatki m.in. na: zakup materiałów do produkcji, wynagrodzenia pracowników, opłaty za zużytą energię do produkcji, a także koszty administracyjne funkcjonowania podatnika. Kosztem uzyskania przychodów są również odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

ZRYCZAŁTOWANE KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODÓW

Ustalenie faktycznych kosztów uzyskania przychodów z niektórych źródeł jest jednak bardzo trudne. Dlatego też oprócz kosztów faktycznych w omawianym podatku występują również tzw. koszty zryczałtowane, a w przypadku niektórych źródeł przychodów kosztów w ogóle się nie nalicza. Koszty zryczałtowane ustala się między innymi przy osiąganiu przychodów: ze stosunku pracy, stosunku służbowego, większości rodzajów działalności wykonywanej osobiście (np. z umowy zlecenia i o dzieło, jeżeli umowy te zostały zawarte na kwoty wyższe od 143 zł).

Miesięczny koszt uzyskania przychodów ze stosunku pracy, stosunku służbowego, pracy nakładczej itp. wynosi 96,26 zł (w skali roku 2002 będzie to kwota 1155,12 zł).

W przypadku pozostałych źródeł przychodów koszty zryczałtowane wynoszą 20 lub 50% przychodu.

Kosztów nie nalicza się przy osiąganiu przychodów m.in.: z emerytur i rent, ze sprzedaży nieruchomości, z posiadania kapitałów pieniężnych (np. z tytułu odsetek od zgromadzonych oszczędności na rachunkach bankowych, z tytułu dywidend itp.), z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych, działalności wykonywanej osobiście, jeżeli kwota, na którą została zawarta umowa nie przekracza 143 zł.

Koszty uzyskania przychodów potrącane są tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione.

KOSZTY NIE STANOWIĄCE KOSZTÓW UZYSKANIA PRZYCHODÓW

Ustawodawca wskazał 54 rodzaje kosztów, które z różnych względów nie mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Koszty te są bardzo zróżnicowane i trudne do usystematyzowania według jednego kryterium. Biorąc pod uwagę cel, jaki ustawodawca zamierza realizować poprzez te koszty, większość z nich można podzielić na trzy grupy:

1. Pierwszą grupę stanowią straty i koszty, które zapobiegają dwukrotnemu zaliczeniu tych samych kosztów do kosztów uzyskania przychodów i dodatkowemu obniżeniu podatku (np. straty w środkach trwałych w części pokrytej odpisami amortyzacyjnymi oraz otrzymanym odszkodowaniem od ubezpieczyciela; wydatki na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych od których dokonuje się odpisów amortyzacyjnych).

2. Do drugiej grupy należy zaliczyć koszty, które ograniczają możliwość nieuzasadnionego i sztucznego podwyższania kosztów w celu obniżenia podstawy opodatkowania (np. grzywny i kary pieniężne orzeczone w postępowaniu karnym; kary za nieprzestrzeganie przepisów w zakresie ochrony środowiska, odsetki za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych).

3. W wielu przypadkach do kosztów uzyskania przychodów zaliczyć można koszty tylko do pewnego limitu. Limity te mają na celu między innymi graniczenie popytu ze strony przedsiębiorców na dobra wyższego rzędu. kosztami uzyskania przychodów objętymi limitami są np.: odpisy amortyzacyjne od samochodów osobowych do wysokości 20 tys. EURO, koszty reprezentacji i reklamy nie prowadzonej w środkach masowego przekazu do wysokości 0,25% przychodu podatkowego.

OSZACOWANIE DOCHODÓW PRZEZ URZĄD SKARBOWY

W pdof ustalenie dochodów do opodatkowania może wystąpić również w drodze oszacowania przez urząd skarbowy. Takie ustalenie dochodu może wystąpić generalnie w dwóch sytuacjach:

• gdy między podatnikami krajowymi i podatnikami zagranicznymi występują określone powiązania (np. powiązania kapitałowe, powiązania rodzinne itp.), w których wyniku dochody tych podatników są zaniżane lub w ogóle nie wykazywane,

• gdy podatnik w ogóle nie ujawnia źródeł przychodów.

Przy oszacowywaniu dochodu w pierwszym przypadku stosuje się następujące metody:

• porównywalnej ceny niekontrolowanej,

• ceny odprzedaży,

• ceny rozsądnej,

• zysku transakcyjnego.

Dochody ze źródeł nie ujawnionych oszacowuje się na podstawie poniesionych kosztów podatnika (np. wartości posiadanych dóbr itp.)

PODSTAWA OPODATKOWANIA

Podstawą opodatkowania jest suma dochodów wyrażona w złotych pomniejszona o ulgi podatkowe.

W niektórych jednak przypadkach podstawą opodatkowania jest przychód. Dotyczy to generalnie tych źródeł przychodów do tych nie nalicza się kosztów uzyskania przychodów (np. sprzedaż nieruchomości; posiadanie kapitałów pieniężnych; wygrane w konkursach i zakładach wzajemnych). Przychody z tych źródeł opodatkowane są oddzielnie i nie odlicza się od nich ulg podatkowych.

Osiągnięte przychody oraz poniesione koszty w walutach obcych, w naturze nieodpłatnie uzyskane świadczenia należy przeliczyć na polskie złote.

ODLICZENIA OD DOCHODU

Dochód można zmniejszyć o stratę z lat ubiegłych oraz o osiem rodzajów ulg podatkowych.

Stratę z danego źródła pokrywa się dochodami z tego samego źródła w ciągu pięciu następujących po sobie lat.

Warunkiem skorzystania z ulg jest poniesienie wydatków na cele wskazane przez ustawodawcę. Od dochodu podlegają odliczeniu m.in.:

• obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne,

• składki na rzecz organizacji, do których przynależność jest obowiązkowa,

• wydatki podatnika na cele rehabilitacyjne,

• darowizny przekazane instytucjom i organizacjom na realizację szeroko rozumianych celów społecznych, kultu religijnego, ochrony środowiska, obrony narodowej itp. Darowizny te podlegają odliczeniu do wysokości 10 lub 15% dochodu,

• od dochodu można również odliczyć wydatki na spłatę odsetek od kredytu lub pożyczki zaciągniętej przez podatnika po 1 stycznia 2002 roku na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych (np. zakup mieszkania, budowa domu itp.). Limit kredytu do 189.000 zł. Inwestycja musi być zakończona w ciągu 3 lat.

STAWKI PODATKOWE

W podatku dochodowym od osób fizycznych występują stawki procentowe, których wysokość uzależniono od rodzaju źródeł przychodów i wysokości osiąganego dochodu.

W omawianym podatku występuje skala progresywna ciągła oraz skala liniowa.

Skalę progresywną ciągłą stosuje się do opodatkowania dochodów oraz opodatkowania przychodów z emerytur i rent.

Opodatkowanie według skali progresywnej ciągłej określa się mianem opodatkowania na zasadach ogólnych.

Skala progresywną ciągła

w podatku dochodowym od osób fizycznych w 2002 roku

Podstawa obliczenia podatku w zł	Podatek
do 37.024	19% podstawy minus 518,16 zł
ponad 37.024 do 74.048	6.516,40 zł + 30% nadwyżki ponad 37.024 zł
powyżej 74.048	17623,60 zł + 40% nadwyżki ponad 74.048 zł

ODLICZENIA OD PODATKU

Podatek ustalony na zasadach ogólnych podlega zmniejszeniu o ulgi podatkowe.

Warunkiem skorzystania z ulg jest poniesienie wydatków na cele wskazane przez ustawodawcę.

Biorąc pod uwagę przedmiot wydatków, ulgi te podzielić na:

• ulgi związane z ochroną zdrowia,

• ulgi związane budownictwem,

• ulgi związane z edukacją.

Rodzaj i zasady odliczeń ulg podatku w 2002 roku

Opis odliczenia	Limit	Uwagi
Składka na powszechne ubezpieczenie społeczne	7,75% wynagrodzenia lub zadeklarowanego dochodu w przypadku przedsiębiorców pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne
Ulga z tytułu wyszkolenia ucznia	6-krotne najniższe wynagrodzenie pracownika - szkolenie do 24 m-cy, 10-krotne najniższe wynagrodzenie pracownika - szkolenie powyżej 24 m-cy,	Ulga przysługuje osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą i podlega podwyższeniu o 20% gdy podatnik prowadzi działalność w gminie zagrożonej bezrobociem
Dojazdy dzieci do szkół	19% wydatków
Zakup gruntu	Nie więcej niż 19% z 350m2 działki	Dla tych, którzy kupili działkę przed 31.12.2001
Duża ulga budowlana: nie więcej niż 35.910 zł czyli 189.000 zł wydatków	19% wydatków	Dla tych, którzy rozpoczęli inwestycję przed 31.12.2001
Remont i modernizacja: dom: do 4260 zł, tj. 24.315,79 zł wydatków mieszkanie: do 3.850 zł, tj. 20.263,16 zł wydatków NIE MNIEJ NIŻ 462 zł wydatków	19% wydatków	Limit 3 letni: za lata 2000-2002 Ulgę podwyższa się o 770 zł w przypadku remontu instalacji gazowej
Gromadzenie oszczędności - nie więcej niż 11.340 zł, tj. 37.800 zł wydatków	30% wydatków	Jeżeli rozpoczęto oszczędności przed 31.12.2001
Kształcenie w szkołach wyższych - nie więcej niż 760 zł, tj. 4.000 zł wydatków	19% wydatków
Dokształcanie - nie więcej niż 433,20 zł, tj. 2.280 zł wydatków	19% wydatków
Pomoce naukowe - nie więcej niż 433,20 zł, tj. 2.280 zł wydatków	19% wydatków	Wg listy odliczeń - Dz.U. z 29.12.2001 r. nr 156 poz. 1812

SPOSOBY ROZLICZANIA PODATKU

W przypadku niektórych podatników osiągających dochody podatek może być ustalony w sposób szczególny. Dotyczy to:

• wspólnie rozliczających się małżonków,

• osób samotnie wychowujących dzieci,

• małoletnich dzieci,

• wspólników spółek,

• podatników krajowych, którzy osiągają dochody ze źródeł położonych za granicą.

Małżonkowie mogą rozliczać się wspólnie, jeżeli są małżeństwem co najmniej rok podatkowy oraz gdy istnieje między nimi wspólność majątkowa.

W podobny sposób mogą obliczać należny podatek osoby samotnie wychowujące dzieci.

Dzieci małoletnie natomiast generalnie doliczają swój dochód do dochodów rodziców. Wyjątkiem są dochody ze stypendiów, dochody z pracy oraz dochody z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku (np. z mieszkania). W tych wypadkach małoletnie dziecko jest samodzielnym podatnikiem.

Gdy działalność prowadzona jest w formie spółki osób fizycznych należy pamiętać, że podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych nie jest spółka, a każdy wspólnik odrębnie.

W przypadku gdy krajowe osoby fizyczne osiągają dochody ze źródeł położonych za granicą, to występuje zjawisko podwójnego opodatkowania tych dochodów.

METODY UNIKANIA PODWÓJNEGO OPODATKOWANIA

Polska podpisała do tej pory umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z 61 państwami, na mocy których stosowane są dwie metody unikania podwójnego opodatkowania:

• metoda odliczenia proporcjonalnego (inaczej nazywana także metodą kredytu podatkowego),

• metoda wyłączenia z progresją.

Zgodnie z pierwszą metodą podatek do zapłaty w Polsce oblicza się w ten sposób, że od podatku obliczonego od całości dochodów uzyskanych w kraju i za granicą odlicza się podatek zapłacony w obcym państwie. Pozostała kwota jest podatkiem należnym w Polsce.

Z kolei zgodnie z metodą wyłączenia z progresją podatek do zapłaty w Polsce oblicza się w ten sposób, że najpierw ustala się podatek od całości dochodów uzyskanych w kraju i za granicą oblicza się udział tego podatku w całkowitym dochodzie uzyskanym w kraju i za granicą (ustala się tzw. stopę procentową tego podatku), a następnie tą stopą opodatkowuje się dochód osiągnięty w Polsce. Obliczona w ten sposób kwota jest podatkiem należnym w Polsce.

Metoda proporcjonalnego odliczenia najczęściej stosowana jest przy opodatkowaniu przychodów: z dywidend, wszelkiego rodzaju odsetek oraz należności licencyjnych.

W przypadku dochodów z reguły stosowana jest metoda wyłączenia z progresją.

SKALA LINIOWA NALICZANIA PODATKU

Według skali liniowej opodatkowuje się przychody, do których nie nalicza się kosztów uzyskania przychodów ani też nie odlicza się ulg (z wyjątkiem emerytur i rent).

Opodatkowanie przychodów niżej wymienionymi stawkami jest przykładem tzw. opodatkowania zryczałtowanego (opodatkowania uproszczonego).

Opodatkowaniu zryczałtowanemu podlegają także niektóre rodzaje pozarolniczej działalności gospodarczej.

Wybrane rodzaje źródeł przychodów i odpowiadające im stawki podatkowe

Źródło przychodów	Stawka podatkowa w %
Sprzedaż lub zamiana nieruchomości i praw majątkowych	10
Odsetki od pożyczek nie związanych z pozarolniczą działalnością gospodarczą i działami specjalnymi produkcji rolnej	20
Dywidenda i udziały w zyskach osób prawnych	15
Odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach nie związanych z pozarolniczą działalnością gospodarczą i działami specjalnymi produkcji rolnej	20
Wygrane w konkursach, grach i zakładach wzajemnych	10
Działalność wykonywana osobiście, jeżeli kwota określona w umowie nie przekracza 143 zł	20
Dochody z nieujawnionych źródeł przychodów	75

ZWOLNIENIA PRZEDMIOTOWE

W pdof występuje ponad 100 zwolnień przedmiotowych. Zwolnienia te są bardzo zróżnicowane, co powoduje, że ich usystematyzowanie według jednego kryterium jest utrudnione. Obejmują one między innymi:

• świadczenia o charakterze socjalnym (np. zasiłek pogrzebowy; zasiłek rodzinny; zasiłek porodowy),

• niektóre dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej (np. dochody z wynajęcia pokoi gościnnych w budynkach na terenach wiejskich; dochody z tytułu urządzania loterii fantowych i gry bingo fantowe),

• dochody z posiadania i sprzedaży kapitałów pieniężnych (np. dochody z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych wyemitowanych przez skarb państwa i obligacji komunalnych nabytych przez podatnika przed 1 grudnia 2001 roku),

• stypendia naukowe, wygrane w grach losowych i zakładach wzajemnych oraz kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń osobowych i majątkowych.

ZASADY ROZLICZANIA PODATKU

W pdof funkcjonuje zaliczkowy system regulowania należności podatkowych oraz system jednorazowych wpłat podatku bez uiszczania wcześniejszych zaliczek.

W ramach systemu zaliczkowego płatnicy podatku zobowiązani są odprowadzać zaliczki na pdof, wypłacają środki pieniężne ze źródeł opodatkowanych na zasadach ogólnych (np. z tytułu wynagrodzeń, wypłat rent i emerytur, z działalności wykonywanej osobiście itp.), a także odprowadzać zaliczki od dochodów własnych, gdy są osobami fizycznymi (np. od dochodów z pozarolniczej mości gospodarczej, od dochodów z najmu i dzierżawy, od dochodów zbycia akcji, udziałów itp.).

Zaliczki na podatek oblicza się generalnie skali progresywnej ciągłej.

Wyjątek stanowią zaliczki od dochodów, których rodzajów działalności wykonywanej osobiście, praw autorskich itp. są stałe i wynoszą 20% dochodu.

Płatnicy, wraz z wpłatą zaliczek, od którym wypłacają środki pieniężne ze źródeł opodatkowanych na zasadach ogólnych, składają zbiorcze deklaracje o dochodach osiągniętych tych podatników i pobranych od nich zaliczkach.

POZAROLNICZA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

W przypadku pozarolniczej działalności gospodarczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej zaliczki można obliczać według dwóch metod:

1. Pierwsza metoda polega na tym, że podatnik składa miesięczną deklaracje wysokości osiągniętego dochodu od początku roku, a wraz z nią wpłaca zaliczkę na podatek. Zaliczką za dany miesiąc jest różnica między podatkiem zapłaconym od początku roku a sumą należnych zaliczek za miesiące poprzednie. Obowiązek wpłaty zaliczek powstaje od miesiąca, w którym dochód przekroczył kwotę wolną od podatku.

2. Metoda druga obliczania zaliczek jest bardziej uproszczona. Miesięczna zaliczka przez okres pierwszych pięciu miesięcy roku podatkowego wynosi 1/6 należnego podatku za okres pierwszych sześciu miesięcy roku poprzedniego. Zaliczkę za szósty miesiąc ustala się w wysokości różnicy między należnym podatkiem za pierwszych sześć miesięcy a sumą wpłaconych zaliczek za pierwszych pięć miesięcy. Miesięczna zaliczka przez okres pozostałych sześciu miesięcy wynosi 1/6 podatku należnego za okres pierwszych sześciu miesięcy w danym roku podatkowym. W tej metodzie podatnik składa deklaracje podatkową o osiągniętym dochodzie od początku roku podatkowego tylko raz w roku wraz z wpłatą zaliczki za szósty miesiąc roku podatkowego.

TERMINY WPŁACANIA ZALICZEK NA PODATEK

Zaliczki na podatek za dany miesiąc wpłaca się do 20 dnia następnego miesiąca w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania podatnika, natomiast zaliczkę za miesiąc grudzień - do 20 grudnia w wysokości zaliczki za listopad.

ROZLICZENIE ROCZNE PODATKU

• Po zakończeniu roku podatkowego podatnicy otrzymują od płatników informacje o pobranych i wpłaconych do urzędu skarbowego zaliczkach na podatek.

• Na podstawie otrzymanych informacji, podatnicy sporządzają zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w danym roku podatkowym, w którym obliczają dochód i należny podatek za dany rok podatkowy.

• Należny podatek porównują z wpłaconymi zaliczkami.

• Jeżeli wpłacone zaliczki są większe od należnego podatku to występuje nadpłata podatku i podatnikowi przysługuje jej zwrot.

• Gdy wpłacone zaliczki są mniejsze od należnego podatku, to występuje podatek do zapłaty.

• Podatnicy zobowiązani są złożyć zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w danym roku podatkowym do dnia 30 kwietnia roku następnego w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania podatnika.

POZAROLNICZA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA

Podatnicy, którzy prowadzą pozarolniczą działalność gospodarczą oraz działy specjalne produkcji rolnej zobowiązani są do prowadzenia odpowiedniej ewidencji przychodów i kosztów, na podstawie której obliczają później zaliczki na podatek oraz należny podatek dochodowy od osób fizycznych.

Urządzeniami ewidencyjnymi stosowanymi w podatku dochodowym od osób fizycznych są:

• księgi rachunkowe,

• podatkowa księga przychodów i rozchodów, a wraz z nią wiele innych ewidencji w zależności od charakteru prowadzonej działalności (np. ewidencja środków trwałych i wartości niematerialnym i prawnych, ewidenc₁ja wyposażenia, ewidencja przebiegu pojazdu, karty pracowników i inne) .

Do prowadzenia ksiąg rachunkowych w danym roku podatkowym zobowiązane są osoby fizyczne i spółki osób fizycznych prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej opodatkowane na zasadach ogólnych, których przychody były równe lub przekroczyły 800 000 EURO w roku ubiegłym.

USTAWA O PDOF A USTAWA O RACHUNKOWOŚCI

Należy zwrócić uwagę, że zaliczki na podatek oraz podatek dochodowy od fizycznych ustalane są na podstawie zapisów przychodów i kosztów księgach rachunkowych, które prowadzone są zgodnie z zasadami zawartymi o rachunkowości, a następnie na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na podstawie zapisów w księgach rachunkowych ustała się tzw. zysk. Zysk ten różni się z reguły od dochodu do opodatkowania ustalonego zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych.

O różnicy między zyskiem a dochodem do opodatkowania decyduje występowanie w podatku:

• przychodów nie uznanych przez ustawodawcę za przychody podatkowe,

• kosztów nie uznanych przez ustawodawcę za koszty podatkowe,

• zwolnień i ulg podatkowych.

Osoby fizyczne i spółki osób fizycznych, których przychody były we wskazanym okresie niższe niż 800 000 EURO, zobowiązane są do prowadzenia owej księgi przychodów i rozchodów oraz pozostałych ewidencji.

Pozostali podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych nie prowadzą ksiąg podatkowych. Są oni jedynie zobowiązani do przechowywania rachunków stanowiących dowody poniesienia wydatków, jeżeli wydatki te odliczali od dochodu lub podatku.

---