SPRAWOADANIE FINANSOWE

Z punktu widzenia podmiotów sporządzających sprawozdanie finansowe wyróżnia się:

• roczne jednostkowe sprawozdania finansowe

• roczne łączne sprawozdania finansowe

• roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe

Roczne sprawozdanie finansowe jest pojęciem najbardziej obszernym ponieważ prezentuje najszerszy zakres informacji o zasobach i rezultatach działania firmy.

Ranga tego sprawozdania jest znacznie wyższa od rangi sprawozdań kwartalnych i miesięcznych.

Z kolei łączne sprawozdanie finansowe stanowi sumę sprawozdań jednostki i wszystkich jej oddziałów samodzielnie bilansujących się po wyeliminowaniu:

1. aktywów i funduszy finansowych

2. wzajemnych zależności i zobowiązań oraz innych rozrachunków o podobnym charakterze

3. przychodów i kosztów z tytułu operacji dokonywanych pomiędzy jej oddziałami

4. wyniku finansowego operacji gospodarczych dokonywanych wewnątrz jednostki, zawartego w aktywach jednostki lub jej oddziałach

Skonsolidowane sprawozdanie finansowe jest prowadzone przez grupę kapitałową obejmującą jednostkę dominującą oraz jednostki od niej zależne lub z nią stowarzyszone.

Sprawozdanie to sporządzane jest na podstawie sprawozdań finansowych jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej i jest ono zestawiane w taki sposób, jak gdyby grupa kapitałowa stanowiła jedną jednostkę.

Celem sprawozdania finansowego jest przedstawienie rzetelnego i jasnego obrazu sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki.

Realizacje tego celu jest możliwa dzięki ustawowemu wymogowi sporządzania sprawozdań finansowych na podstawie ksiąg rachunkowych.

Sprawozdanie finansowe składa się z:

1. Bilansu

2. Rachunku zysków i strat

3. Informacji dodatkowej, obejmującej:

• wprowadzenie do sprawozdania finansowego

• dodatkowe informacje i objaśnienia

Sprawozdania finansowe jednostek, które podlegają corocznemu badaniu obejmują także:

4. Zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym

5. Rachunek przepływów pieniężnych

Podział sprawozdań finansowych z względu na wymogi publikacji

• sprawozdania podlegające publikacji w dziennikach przeznaczonych do obowiązkowego ogłaszania sprawozdań finansowych

• sprawozdanie nie podlegające publikacji (zgodnie z przepisami prawa istnieje grupa jednostek, które nie muszą publikować sprawozdań)

Najważniejsze funkcje sprawozdań finansowych:

• informacyjna - polega na dostarczaniu informacji o sytuacji majątkowo-finansowej firmy

• zarządcza - polega na dostarczaniu informacji wykorzystywanych przez zarząd (w zarządzaniu)

• kontrolna - określenie osób materialnych odpowiedzialnych z składniki finansowe firmy

• analityczna

• planistyczna - związana z celami firmy (planowanie rozwoju)

• statystyczna

• motywacyjna - może się wiązać z pewnym oddziaływaniem (motywacją) na działania firmy

Cechy rocznego sprawozdania finansowego:

• prawdziwość - która dotyczy zgodności danych ujętych w sprawozdaniu z rzeczywistością; dane musza pochodzić z prawidłowo prowadzonej dokumentacji źródłowej weryfikowanej za pomocą systematycznie przeprowadzanej inwentaryzacji

• sprawdzalność informacji zawartych w sprawozdaniu finansowym - możliwość porównania informacji z właściwymi danymi księgowymi lub ze źródłową dokumentacja

• kompletność - która wyraża się tym, że nie może być ominięte żadne zjawisko gospodarcze ani żaden składnik majątku przedsiębiorstwa dotyczący okresy sprawozdawczego

• istotność - unikanie nadmiernej rozbudowy sprawozdania finansowego oraz koncentracja na zagadnieniach służących podejmowaniu decyzji

• przejrzystość i zrozumiałość - oznacza ot, ze zawarte w sprawozdaniu dane muszą być jednoznaczne i łatwe do odczytania

• ciągłość - która zapewnia przenoszenie danych liczbowych z okresu na okres

• porównywalność - oznacza, że sprawozdanie finansowe powinno zawierać (???)

• terminowość - oznacza, że sprawozdania finansowe powinny być sporządzane, zatwierdzane i składane w przewidzianych terminach

Sprawozdania finansowe są sporządzane głównie do użytku zewnętrznego.

Podmiot gospodarczy prowadzący księgi rachunkowe zobowiązany jest sporządzać sprawozdania finansowe na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych lub na inny dzień.

Zamknięcie ksiąg rachunkowych następuje na dzień zamknięcia okresu sprawozdawczego.

Kiedy należy zamknąć księgi rachunkowe:

• na dzień kończący rok obrotowy

• na dzień kończący działalność firmy

• na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej (z wyjątkiem gdy spółka cywilna przeistacza się także w spółkę cywilną)

• na dzień przejęcia spółki przez inną

• na dzień poprzedzający dzień postawienia firmy w stan upadłości lub likwidacji

Księgi należy zamknąć nie później niż w ciągu trzech miesięcy od zaistnienia wymienionych wyżej zdarzeń.

Obowiązkowy termin sporządzania rocznego sprawozdania finansowego stanowi trzy miesiące od dnia bilansowego.

Warunki sporządzania sprawozdania finansowego:

• sprawozdania finansowe muszą być podpisane przez głównego księgowego i kierownika jednostki oraz zatwierdzone przez właściwy organ

• sprawozdania finansowe podlegają badaniom dobrowolnie obligatoryjnie

• badania sprawozdania finansowego dokonuje wyłącznie biegły rewident

Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii wraz z raportem na temat czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe, rzetelne i czy jasno przedstawia sytuacje majątkową i finansową przedsiębiorstwa.

Raport jest to szczegółowe uzasadnienie opinii, zawiera:

• charakterystykę badanej jednostki

• potwierdzenie uzyskania informacji

• ocenę prawidłowości systemu rachunkowości i kontroli wewnętrznej

• charakterystykę poszczególnych pozycji bilansu oraz rachunki zysków i strat

• ocenę:

sytuacji majątkowej i finansowej

wyniku finansowego

rentowności

ze szczególnym zwróceniem uwagi na zjawiska, które negatywnie wpływają na sytuację firmy lub mogą stanowić zagrożenie dla funkcjonowania jednostki

Następnie ma miejsce:

• ponowne zatwierdzenie

• złożenie

• opublikowanie

Zestawienie zmian w kapitale własnym

Zestawienie zmian w kapitale własnym informuje o zwiększeniach i zmniejszeniach poszczególnych składników kapitału własnego za bieżący i poprzednie rok obrotowy.

Na początku sprawozdania kapitał własny jest korygowany przez p[pozycję korekty błędów podstawowych i dokonuje się ich o stwierdzone i dokonane w roku obrotowym korekty błędów podstawowych w pozycji zysk / strata z lat ubiegłych.

Zmiany w poszczególnych kategoriach kapitału własnego uzależnione są od formy prawnej jednostki.

Kapitałem podstawowym w spółkach akcyjnych jest kapitał zakładowy.

Podwyższenie kapitału zakładowego spółki akcyjnej może nastąpić przez:

• emisję akcji

• ze środków własnych (kapitał rezerwowy, zapasowy, zyski z lat ubiegłych)

Obniżenie kapitału zakładowego spółki akcyjnej może nastąpić na drodze:

• umorzenia akcji

• zmniejszenia wartości akcji

• połączenia akcji

W spółce z o.o. kapitał zakładowy może dzielić się na podziały o równiej lub nierównej wartości nominalnej.

Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z o.o. może nastąpić przez:

• ustanowienie nowych udziałów

• podwyższenie wartości nominalnej dotychczas istniejących udziałów

Obniżenie kapitału zakładowego spółki z o.o. może nastąpić poprzez:

• umorzenia udziałów

Informacja dodatkowa

Jest to trzeci, obligatoryjny element sprawozdania finansowego wszystkich jednostek.

Informacja dodatkowa dzieli się na dwie części:

1. Wprowadzenie do sprawozdania finansowego, obejmuje:

• informacje na temat jednostki, której dotyczy (nazwa siedziba, lokalizacja, czas działalności)

• okres, którego dotyczy sprawozdanie

• informacje na temat zdolności do kontynuowania działalności gospodarczej oraz możliwości zaistnienia zagrożeń

• przyjęte zasady rachunkowości

Dodatkowe informacje i objaśnienia, które zawierają szczegółowy opis pozycji, które zostały zamieszczone w bilansie oraz rachunku zysków i strat.

Ta część informacji dodatkowej zamieszczona jest na końcu sprawozdania finansowego i podzielona jest na dziewięć części:

1. Przegląd aktywów i pasywów.

2. Analiza rachunku zysków i strat oraz plan nakładów inwestycyjnych.

3. Struktura przepływów pieniężnych.

4. Informacje kadrowe.

5. Zdarzenia z lat ubiegłych.

6. Wspólne przedsięwzięcia i transakcje z jednostkami powiązanymi.

7. Łączenia podmiotów, kontynuacja działalności i inne istotne informacje.

8. Opis niepewności, co do możliwości kontynuowania działalności wraz z działaniami zaradczymi.

9. Informacje dodatkowe, które nie zostały uwzględnione w punktach 1. - 8., a mają istotny wpływ na ocenę sytuacji przedsiębiorstwa.

Punkty 8. i 9. mają istotne znaczenie dla firmy.

Bilans

Bilans jest dokumentem finansowym sporządzanym przez podmiot gospodarczy na określony dzień, zawierający wartościowe zestawienie majątku przedsiębiorstwa, czyli aktywów oraz jego źródeł finansowania, czyli pasywów.

Bilans pokazuje stan majątku na dany moment.

Sporządzany jest formie tabelarycznej:

• po lewej aktywa

• po prawej pasywa

Ogólna suma aktywów w bilansie musi być równa ogólnej sumie pasywów.

AKTYWA

Składniki aktywów są uszeregowane w bilansie według płynności.

W pierwszej kolejności umieszczane są składniki aktywów najmniej płynne, na końcu najbardziej płynne.

__________________

1. Aktywa trwałe

1. Wartości niematerialne i prawne

2. Rzeczowe aktywa trwałe

1. Środki trwałe

2. Środki trwałe w budowie

3. Należności długoterminowe

4. Inwestycje długoterminowe

5. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

2. Aktywa obrotowe

1. Zapasy

1. Materiały

2. Półprodukty i produkty w toku

3. Produkty gotowe

4. Towary

2. Należności krótkoterminowe

1. Należności z tytułu dostaw i usług

2. Należności z tytułu podatków, dotacji, ceł, ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń

3. Inne należności

4. Należności dochodzone na drodze sądowej

3. Inwestycje krótkoterminowe

1. Krótkoterminowe aktyw finansowe

1. W innych jednostkach

• udziały lub akcje

• inne papiery wartościowe

• udzielone pożyczki

• inne krótkoterminowe aktywa finansowe

2. środki pieniężne i inne aktywa pieniężne

• środki pieniężne w kasie i na rachunkach

• inne środki pieniężne

• inne aktywa pieniężne

4. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

__________________

PASYWA

Pasywa są to źródła finansowania majątku firmy.

Składniki pasywów są uszeregowane w bilansie według kryterium (terminów) wymagalności.

W pierwszej kolejności umieszczane są składniki pasywów o najmniejszej wymagalności, na końcu o największej.

Od długoterminowych do krótkoterminowych.

Kapitał własny ma niewymagalny charakter.

__________________

1. Kapitał (fundusz) własny

1. Kapitał (fundusz) podstawowy

2. Pozostałe kapitały (fundusze)

3. Zysk / strata z lat ubiegłych

4. Zysk / strata netto (bieżąca)

2. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

1. Rezerwy na zobowiązania

1. Rezerwa z tytułu odroczonego podatku dochodowego

2. Rezerwa na świadczenie emerytalne i podobne

3. Pozostałe rezerwy

2. Zobowiązania długoterminowe

1. Kredyty i pożyczki

2. Zobowiązania z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych

3. Inne zobowiązania finansowe

4. Pozostałe zobowiązania

3. Zobowiązania krótkoterminowe

1. Zobowiązania wobec innych jednostek

1. kredyty i pożyczki

2. zobowiązania z tytułu dłużnych papierów wartościowych

3. inne zobowiązania finansowe

4. zobowiązania z tytułu dostaw i usług

5. zobowiązania wekslowe

6. zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń

7. zobowiązania z tytułu wynagrodzeń

2. Fundusze specjalne

4. Rozliczenia międzyokresowe

1. Ujemna wartość firmy

2. Inne rozliczenia międzyokresowe

__________________

Kapitał własny - różnica między suma aktywów a sumą na zobowiązania

Rezerwy - zobowiązania, których termin wypłacalności lub kwota nie są pewne

Krótkoterminowość - mniej niż 12 miesięcy

Długoterminowość - więcej niż 12 miesięcy

Rachunek zysków i strat

Rachunek zysków i strat prezentuje zestawienie przychodów i kosztów jednostki gospodarczej oraz informuje o stopniu realizacji podstawowego celu działalności gospodarczej.

Rachunek zysków i strat odzwierciedla działalność gospodarczą jednostki na dany okres.

Od struktury i szczegółowości rachunku zysków i strat zależy wartość informacyjna sprawozdania.

Ma ono przede wszystkim dać odpowiedź na pytanie jaka jest efektywność finansowa poszczególnych rodzajów działalności oraz jaki jest jaj wyniki końcowy.

Rachunek zysków i strat może występować zarówno w formie dwustronnej jak i pojedynczej.

Obydwie formy przewidują dwa warianty:

• kalkulacyjny

• porównawczy

Sporządzanie rachunku zysków i strat odbywa się metodą brutto.

Metoda brutto - oddzielane sumowanie przychodów i kosztów z określonych rodzajów działalności.

W rachunku ujmuje się oddzielnie:

• przychody i koszty poszczególnych rodzajów działalności

• zyski i traty nadzwyczajne

• obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego

Wszystkie wielkości w rachunku zysków i strat dotyczą bieżącego i poprzedniego roku.

Istnieje prawo wyboru wariantu sporządzania rachunku zysków i strat.

Wybór wynika z potrzeb informacyjnych.

Wariant porównawczy jest najczęściej wybierany przez firmy mniejsze.

Metoda netto - polega na wykazywaniu wynikow z poszczególnych rodzajów działalności bez przedstawiania kosztów i przychodów, które się na nie złożyły

Przychodami z podstawowej działalności operacyjnej jest:

• sprzedaż wytworzonych produktów i usług

• sprzedaż towarów nabytych od innych jednostek w stanie nieprzetworzonym

• sprzedaż materiałów zakupionych do produkcji, które niewykorzystane odsprzedano innym podmiotom

Kategoria przychodu, to występujące w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomiczne o wiarygodnie określonej wartości.

Do przychodów zaliczamy jedynie wpływy należne lub otrzymane korzyści na rachunek własny jednostki.

Nie zaliczmy do przychodów kwot pobranych w imieniu osób trzecich, np. podatku VAT.

Przychody netto, to kwoty należne lub otrzymane z tytułu sprzedaży towarów i materiałów z uwzględnieniem dotacji, upustów, rabatów i innych zwiększeń lub zmniejszeń bez podatku od towarów i usług.

Finanse przedsiębiorstw - 8w 9 XII 2005

37

---