Sukcesja

"rozwój osobniczy" ekosystemów

- Sukcesje to kierunkowe, uporządkowane zmiany prowadzące do przekształcania się ekosystemów.

- Populacje roślinne i zwierzęce bardziej proste zastępowane są przez populacje bardziej złożone.

- Typy sukcesji:

• pierwotna - dotyczy terenów, na których wcześniej nie występowała żadna biocenoza, np. skały, wydmy, hałdy, stoki wulkanów; gdy ekosystem powstaje od nowa;

• wtórna - zachodzi w ekosystemie częściowo zniszczonym, zajętym wcześniej przez inną biocenozę, np. wyręby, ugory, obszary okresowo zalewane lub zarastające jeziora.

- Stadia sukcesji pierwotnej:

• etap pionierski - przypadkowe pojawienie się różnych organizmów o najmniejszych wymaganiach, tzw. pionierskich; są to na ogół glony, mchy, porosty lub trawy; zespołem pionierskim w przypadku sukcesji wtórnej jest fragment uprzedniej biocenozy.

• etap migracyjny - pojawienie się nowych gatunków roślin i zwierząt wypełniających stopniowo zajmowaną przestrzeń;

• etap zasiedlający - rozprzestrzenianie się organizmów i kolonizacja wcześniej przybyłych;

• etap konkurencyjny - nisze ekologiczne zdobywają organizmy silniejsze, komplikują się łańcuchy i sieci troficzne;

• etap stabilizacji - powstanie zrównoważonego ekosystemu; ostateczny ekosystem, jaki wykształca się na danym terenie, nazywa się klimaksem.

Stadium klimaksu charakteryzuje się trwałością w czasie, równowagą dynamiczną między czynnikami biotycznymi i abiotycznymi (homeostaza). Nie podlega już dalszej sukcesji.

Rys. Etapy sukcesji (zarastanie jeziora)