Dobrem kultury jest każdy przedmiot ruchomy lub nieruchomy, dawny lub współczesny,
mający znaczenie dla dziedzictwa i rozwoju kulturowego ze względu na wartość historyczną,
naukową lub artystyczną.
Dobra kultury dzieli się na:
-ruchome dobra kultury - rzeźby , zabytkowe stroje, obrazy ,rękopisy, starodruki, nuty, broń
dawna, nunizmatyka, przedmioty związane z kulturą ludową itp.;
-nieruchome dobra kultury- zabytki architektury, cmentarze, obiekty etnograficzne (skanseny,
zabytkowe zespoły miejskie) , pola brtewne( pole Grunwaldu), obiekty techniki i kultury
materialnej (kopalni soli w Wieliczce), parki narodowe i rezerwaty, pomniki przyrody,
obiekty archeologiczne i paleontologiczne (jaskinie grodziska)
Dobra kultury w Polsce objęto ochroną prawną, której źródłem są zarówno przepisy prawa
międzynarodowego, jak i prawo krajowe. Między innymi w artykule 5 Konstytucji
Rzeczypospolitej zawarto zapis ,że Rzeczpospolita Polska(...) strzeże dziedzictwa
narodowego(. „)
Ratyfikowana przez Polskę w 1957 roku konwencja haska z 14 maja 1954 roku to
podstawowy dokument prawa międzynarodowego dotyczący ochrony dóbr kultury.
Ratyfikacja konwencji przez Polskę wpłynęła na przyjęcie odpowiednie rozwiązań w prawie
polskim. Do najważniejszych aktów prawnych, zawierających regulacje dotyczące ochrony
dóbr kultury w Polsce, należą:
- Ustawa z dnia 15 lutego 1962 roku o ochronie dóbr kultury
- Ustawa z dnia 21 listopada 1966 roku o muzeach
- Zarządzenie nr 23 Ministra Kultury i Sztuki z dnia 25 kwietnia 1995 roku w sprawie ochrony dóbr kultury na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa i konfliktu zbrojnego
Regulacje prawne zawiera również : Ustawa o powszechnym obowiązku obrony RP,
Ustawa o bibliotekach i inne.
Przepisy prawne określają między innymi obowiązki użytkowników i właścicieli dóbr
kultury oraz sposoby ochrony tych dóbr
Ochrona ruchomych dóbr kultury polega na:
ukryciu ich. i zabezpieczeniu przed zniszczeniem w budowlach ochronnych w obrębie
jednostki organizacyjnej (muzeum, biblioteka) lub położonych w rejonie
miejscowości, na terenie której te dobra się znajdują
ewakuacji zasobów do wytypowanych ukryć na terenie kraju
ewakuacji najcenniejszych zasobów za granicę W wypadku nieruchomych dóbr kultury ochrona polega na:
wykonania prac ewidencyjno-dokumentacyjnych i techniczno-inżynieryjnych ( brak
takiej dokumentacji sprawił ,że stare miasto w Warszawie i Zamek Królewski
odbudowany były na podstawie obrazów Canaletta oraz zdjęć i widokówek z okresu
międzywojennego)
oznakowaniu znakami rozpoznawczymi konwencji haskiej