MOZGA TRZCINOWA- kwiatostan wiecha skupiona z czerwonym nalotem, liść zwinięty, szeroki lancetowaty, słabo bruzdkowany, pochwy liściowe otwarte z komorami powietrznymi, języczek długi owalny, lubi wilgotne żyzne stanowiska, dobrze plonuje, gatunek wczesny, dobrze reaguje na nawożenie, szybko drewnieje, średnia wartość paszowa, słabo ulistniona w części przyziemnej, wrażliwa na częste spasanie, LWU7.
KOSTRZEWA TRZCINOWA- zbitokępowa, trwała, wysoka, kwiatostan wiecha właściwa, kłoski wielokwiatowe, krótkoościste, ziarniaki oplewione, spłaszczony oplewiony trzoneczek, liść zwinięty, długi, równowąski, szeroki, trwały, górna strona wyraźnie bruzdkowana dół błyszczący, pochwy otwarte z orzęsionymi uszkami, języczek krótki, lubi wilgotne stanowiska, wysokie plony biomasy, silny system korzeniowy, dobrze reaguje na nawożenie, LWU6, średnia wartość użytkowa, pokarmowa, szybko drewnieje.
ŻYCICA WIELOKWIATOWA- luźno kępowa, 2-letnia, wysoka, kłos właściwy pojedynczy, płaski dwurzędowy, kłoski wielokwiatowe ościste, ziarniaki oplewione, ościste, liść zwinięty długi równowąski, górna storna wyraźnie bruzdkowana dolna silnie błyszcząca, pochwy liściowe otwarte, wyraźnie orzęsione uszka, języczek liściowy słabo zaznaczony, jeden z najważniejszych gatunków pastewnych, żyzne umiarkowanie wilgotne stanowiska, doskonała wartość paszowa, wysoka wartość cukrów rozpuszczalnych, dobrze reaguje na nawożenie, LWU 10, krótkotrwała, może wymarzać.
RAJGRAS WYNIOSŁY- luźnokępowy, trwały, wysoki, kłoski duże 2-kwiatowe, dolny kwiat płonny z długo kolankową osią, kwiat górny płodny, liść w pączku zwinięty, górna strona słabo bruzdkowana, dolna matowa z błyszczącym kilem, pochwy liściowe otwarte gładkie lub krótko owłosione, języczek kołnierzykowaty, lekko ząbkowany, gleby mineralne żyzne, ciepłe stanowiska, zasobne w wapń, toleruje okresowe posuchy, wysokie plony biomasy, daje dobrej jakości siano, wysoki współczynnik konkurencyjności, wcześnie rozpoczyna wegetacje, LWU 9, może wymarzać, nie toleruje nadmiaru wody.
STOKŁOSA UNIOLOWATA- luźnokępowa, 2-letnia, wysoka, kwiatostan okazała wiecha, kłoski duże ościste wielokwiatowe, liść w pączku zwinięty, pochwy liściowe zamknięte delikatnie owłosione, języczek ostro zakończony, stanowiska mineralne, wysokie plony biomasy, dobrej jakości pasza, dobrze reaguje na nawożenie, LWU7, krótkotrwała, ze względu na owłosienie niezbyt chętnie pobierana przez zwierzęta.
WYCZYNIEC ŁĄKOWY- wysoka, rozłogowo luźno kępowa, kłos pozorny wrzecionowaty miękki, kłoski jednokwiatowe, małe ościste, ziarniaki oplewione, liść w pączku zwinięty, górna strona wyraźnie bruzdkowana dolna słabo błyszcząca z wyraźnym kilem, pochwy liściowe otwarte, języczek kołnierzykowaty, żyzne wilgotne stanowiska, szczególnie cenna na glebach organicznych, wysokie plony biomasy, dobrej jakości pasza, trwały gatunek, szybko rozpoczyna wegetacje, odporna na zmienne warunki klimatyczne, LWU9, nie przydatna na użytki przemienne, pełnie plonowania osiąga w 3-4 roku po zasiewie, drogi materiał siewny.
MIETLICA BIAŁAWA- luźnokępowa, wybitnie trwała, średnio wysoka, wiecha właściwa, kłoski bardzo drobne, jednokwiatowe, ziarniaki oplewione, najmniejsze ziarniaki wśród traw pastewnych, pochwy liściowe otwarte, języczek długi spiczasty, lubi stanowiska wilgotne ale średnio zasobne, późno rozpoczyna wegetacje, odporny na spadki temp, dobrej jakości pasza, dobrze znosi długotrwałe zalewy,.
TYMOTKA ŁĄKOWA- luźnokępowa trwała wysoka, charakterystyczne cebulkowate zgrubienie u podstawy pędu, wiecha kłosokształtna, kłoski jednokwiatowe , małe bezostne, plewy duże, ziarniaki oplewione, drobne kuliste, liść zwinięty, lancetowaty, niewyraźnie bruzdkowany, pochwy liściowe otwarte, języczek błoniasty, lubi żyzne gleby, trawa późna, daje dobre plony, cenna pasza, bardzo dobra zimnotrwałość, LWU 10, niska zdolność konkurencyjna.
KOSTRZEWA ŁĄKOWA- luźnokępowa, wysoka trwała, kwiatostan wiecha, kłoski wielokwiatowe bezostne, ziarniaki oplewione, liść zwinięty długi równowąski, górna strona wyraźnie bruzdkowana, dolna błyszcząca, pochwa liściowa otwarta, języczek krótki słabo zaznaczony, nie ma wysokich wymagań siedliskowych, odporna na niekorzystne warunki klimatyczne, dobre plony, wysokiej jakości pasza, dobrze odrasta po skoszeniu, niska siła konkurencyjna.
KUPKÓWKA POSPOLITA- kępowa wysoka, trwała, kwiatostan wiecha właściwa, kłoski wielokwiatowe ościste, ziarniaki oplewione, plewka dolna z krótką ością, liść złożony, długi, szeroki, na brzegach szorstki, górna strona słabo bruzdkowana, dolna matowa z wyraźnym kilem, języczek długi zaostrzony, pochwy liściowe otwarte, spłaszczone, rośnie na umiarkowanie wilgotnych posusznych glebach, wcześnie rozpoczyna wegetacje, wysokie plony, dobrej jakości siana, dobrze odrasta w kolejnych pokosach, nadaje się do intensywnego użytkowania, silny system korzeniowy, LWU9, szybko drewnieje, wrażliwa na spóźnione przymrozki, pasza niezbyt chętnie pobierana przez zwierzęta.
STOKŁOSA BEZOSTNA-rozłogowa, trwała, wysoka, kwiatostan wiecha, kłoski duże wielokwiatowe bezostne, ziarniaki oplewione bardzo duże, liść w pączku zwinięty, szeroki, górna storna słabo bruzdkowana dolna z wyraźnym białym kilem, pochwy liściowe zamknięte, języczek krótki ząbkowany, nie ma wysokich wymagań siedliskowych, daje dobry plon, dość dobrej jakości pasza, trawa późna, LWU8, źle znosi spasanie.
ŻYCICA TRWAŁA- luźnokępowa, średnio trwała, niska, kwiatostan kłos właściwy, kłoski wielokwiatowe, ziarniaki oplewione, trzonek spłaszczony, liść złożony, górna strona wyraźnie bruzdkowana, dolna silnie błyszcząca, pochwa liściowa otwarta, języczek liściowy słabo zaznaczony, żyzne umiarkowanie wilgotne stanowiska, wysokie plony, bardzo dobrej jakości pasza, dobrze znosi spasanie, dobrze reaguje na nawożenie, LWU 10, szybko wschodzi po zasiewie.
WIECHLINA ŁĄKOWA-niska, luźnokępowa, kwiatostan wiecha, kłoski kilkukwiatowe, ziarniaki oplewione, lancetowate, plewa grzbietowa z 5 nerwami , liść złożony równowąski, łódeczkowato zakończony, dolna lekko błyszcząca, pochwa liściowa otwarta, języczek krótki tępy, gatunek występujący niemalże w każdym siedlisku, za wyjątkiem skrajnie suchych i mokrych, dobrej jakości pasza, LWU10, wolno rozwija się po zasiewie, stosunkowo niskie plony, podatność na choroby grzybowe, jej nadmierne występowanie świadczy o starzeniu się użytku.
KOSTRZEWA CZERWONA- trwała, niska, kwiatostan wiecha podwójna, ziarniaki oplewione, wąskie lancetowate, trzoneczek krótki, walcowaty owłosiony, liście złożone , górna strona 5-7 nerwów, dolna błyszcząca, pochwy liściowe zamknięte, języczek bardzo krótki, gatunek charakterystyczny dla siedlisk ubogich, posusznych, odporna na warunki klimatyczne, cenny jako trawa gazonowa, niskie plony, niskiej jakości pasza, szybko drewnieje, , ma właściwości allelopatyczne.
MANNA MIELEC- trawa wysoka rozłogowa, kwiatostan wiecha, rozłogowa trwała, kłoski bezostne, kilkukwiatowe, liść w pączku zwinięty, języczek liściowy krótki szeroki, pochwy liściowe otwarte, pospolita trawa, występuje na wilgotnych żyznych stanowiskach, dobrze znosi długotrwałe zalewy, przed kłoszeniem daje wysoki plon o średniej wartości pokarmowej nadające j się do zakiszenia, przy późniejszym zbiorze nadaje się tylko na ściółkę.
MANNA JADALNA- wysoka z tolerancją pokładania się, długie podziemne i nadziemne rozłogi, jednostronna wiecha bardzo długa wąska, kłoski wielokwiatowe, okazałe długie, liść w pączku złożony, górna strona wyraźnie bruzdkowana na dolnej dobrze widoczny kil, języczek długi, rośnie na mokrych bagiennych łąkach.
MIETLICA ROZŁOGOWA- niska, trwała, kwiatostan wiecha właściwa, kłoski drobne, pochwy liściowe otwarte, typowy gatunek grądów podmokłych, może być wykorzystywana jako trawa gazonowa, ze względu na tworzenie charakterystycznego pleśniejącego kożucha złożonego z pędów płożący nie jest pożądana w runi.LWU5
WYCZYNIEC KOLANKOWY- niska, trwała, kwiatostan wrzecionowaty kłos pozorny, liście drobne lancetowate, pospolity gatunek mokrych dość żyznych stanowisk , nisko plonuje, tworzy spleśniałą darń, ziarniaki oplewione, liść w pączku zwinięty, języczek długi, pochwy liściowe otwarte, LWU 4
WIECHLINA ZWYCZAJNA- wysoka luźnokępowa, rozłogowa, kwiatostan wiecha właściwa, kłoski kilkukwiatowe bezostne, liść w pączku złożony, języczek długi spiczasty, gatunek siedlisk wilgotnych żyznych, dobrze reaguje na nawożenie zwłaszcza gnojowicą, dobrej jakości pasza, niskie plony w kolejnych odrostach.
KŁOSÓWKA WEŁNISTA- luźnokępowa, silna konkurencja, kwiatostan wiecha właściwa, przed kwitnieniem silnie skupiona, kłoski jajowate, dwukwiatowe ościste, liście w pączku zwinięte, języczek błoniasty silnie postrzępiony, pochwy liściowe otwarte, występuje na łąkach zaniedbanych, LWU 5, zawiera glikozydy cyjanogenne, obecność kłosków.
DRŻĄCZKA ŚREDNIA- niska trwała, luźnokępowa, kwiatostan wiecha właściwa lub podwójna, kłoski sercowate, wielokwiatowe, liść w pączku zwinięty, blaszka liściowa wąska słabo żeberkowana, spodnia błyszcząca, pochwy liściowe otwarte, gleby torfowe, murszowe, dobra jakość pastewna, ze względu na ozdobny charakter uprawiana jako roślina rabatowa.
GRZBIETNICA POSPOLITA- niska rozłogowo kępowa, kwiatostan jednostronny kłos, liść w pączku złożony, języczek krótki tępy, pochwy liściowe zamknięte, gleby średnio żyzne, młode rośliny chętnie pobierane przez zwierzęta, jako roślina pastewna ma jedynie znaczenie w górach.
WIECHLINA ROCZNA- niska jednoroczna, luźnokępowa, kwiatostan wiecha właściwa, kłoski kilkukwiatowe, liść w pączku złożony, równowąski, języczek kołnierzykowaty, pochwy liściowe otwarte, porasta drogi, rowy, pastwiska, pola, ma wysoka wartość pastewną ale ze względu na bardzo niski pokrój i niskie plony biomasy nie jest wykorzystywana w produkcji paszowej, może być wykorzystywana jako trawa gazonowa.
OWSIKA OMSZONA- trwała wysoka rozłogowa, luźnokępowa, kwiatostan wydłużona wiecha podwójna, kłoski 2-3 kwiatowe, ościste, liść w pączku złożony równowąski z widocznym kilem, języczek wydłużony, pochwy liściowe owłosione, zamknięte, rośnie na wyjałowionych okresowo posusznych łąkach, trawa o niskiej wartości pastewnej daje ubogie plony małowartościowej paszy.
PERZ WŁAŚCIWY- trawa rozłogowa, wysoka, kwiatostan kłos właściwy pojedynczy dwurzędowy, kłoski wielokwiatowe krótkoościste, liść w pączku zwinięty, starsze liście owłosione, języczek krótki kołnierzykwaty, delikatnie ząbkowany, pochwy liściowe otwarte, uciążliwy chwast segetalny, silnie nitrofilny, w młodym stanie posiada dobrą wartość.
TOMKA WONNA- trawa niska luźnokępowa, kwiatostan luźna wiecha kłosoksztaltna, liść w pączku zwinięty, dolne o długich blaszkach, górne o krótkich, wewnętrzna strona liści owłosiona, ostrogi krótkie tępe, występuje na siedliskach łąkowych suchych ubogich, przyjemny zapach kumaryny, większe stężenie kumaryny jest trujące, pod wpływem intensywnego użytkowania szybko ustepuje.
MIETLICA POSPOLITA- niska trwała, rozłogowo luźnokępowa, kwiatostan wiecha właściwa, kłoski drobne jednokwiatowe bezostne, gałązki cienkie, liść w pączku zwinięte, drobne, wyraźnie bruzdkowane, języczek tępy, pochwy liściowe otwarte, gleby suche średnio żyzne, jest wykorzystywana jako trawa gazonowa
KOSTRZEWA OWCZA- niska trwała, zbitokępowa, kwiatostan wiecha właściwa, kłoski podłużne kilkukwiatowe, liść w pączku złożony, języczek bardzo krótki, pochwy otwarte mogą być owłosione, mało plenna trawa, niska wartość paszowa, nadaje się tylko do mieszanek na suche jałowe piaszczyste gleby.
TRZCINA POSPOLITA- trwała, silne rozłogi nad i podziemne, pędy sztywne mogą zakorzeniać się w dolnych węzłach, kwiatostan wiecha, liść w pączku zwinięty, blaszki liściowe duże lancetowate, języczek liściowy zakończony wieńcem kłosków, pochwy liściowe otwarte, stanowiska mokre, brzegi różnego rodzaju zbiorników wodnych, może być wykorzystywana do produkcji chat ogrodniczych, pokryć dachowych.
TRZĘŚLICA MODRA- wysoka, trwała, zbitokepowa, bardzo późna, kwiatostan ścieśniona wiecha właściwa, kłoski kilkukwiatowe drobne, liść w pączku zwinięty, języczek liściowy zastąpiony dwiema kępkami włosków, stanowiska ubogie wilgotne, karmienie bydła trzęślicą nie jest wskazane, gatunek wskaźnikowy wyczerpania siedliska w fosfor. Zwalczanie- nawożenie szczególnie P, częste i niskie koszenie.
ŚMIAŁEK DARNIOWY- wysoka, trwała, zbitokępwa, posiada silny system korzeniowy, kwiatostan wiecha właściwa połyskująca, kłoski drobne, dwukwiatowe ościste, liść w pączku złożony, języczek liściowy bardzo długi błoniasty, pochwy liściowe otwarte, bardzo pospolita trawa występuje na różnych stanowiskach, ma bardzo niską wartość pokarmową, jest uznawany za najbardziej uciążliwy chwast trwałych użytków zielonych zwalczanie- pojedyncze kępy należy wyrywać, najlepiej wiosną, przy większej ilości do 25% niskie koszenie a następnie nawożenie nawozami pylistymi.
BLIŹNICZKA PSIA TRAWKA- trwała, niska, tworzy charakterystyczne, grzebieniowate zbite kępy, kwiatostan luźny jednostronny kłos właściwy, liście szczeciniaste, występuje na glebach silnie kwaśnych i bardzo ubogich o różnym stopniu uwilgotnienia, bardzo niska wartość pokarmowa, pod wpływem regularnego nawożenia oraz wapnowania ustępuje z runi.
STOKŁOSA MIĘKKA- dwuletnia, niska, luźnokępowa, cała pokryta aksamitnymi włoskami, kwiatostan podwójna wiecha, liść w pączku zwinięty, języczek krótki na brzegach ząbkowany, pochwy zamknięte owłosione, gatunek spotykany na suchych i umiarkowanie wilgotnych stanowiskach, nisko plonuje dają twarde siano o niskiej wartości pokarmowej, zwalczanie regularny wypas, wykaszanie niedojadów, zbilansowane nawożenie.
SZCZOTLICHA SIWA- niska, trwała, tworzy charakterystyczne szczotkowate zbite kępy, kwiatostan wiecha właściwa, kłoski dwukwiatowe drobne ościste, liście szczeciniaste, sztywne, pochwy liściowe otwarte, gatunek charakterystyczny dla gleb dla gleb suchych ubogich przeważnie kwaśnych, tworzy pionowe murawy zapobiegające w ten sposób erozji.
Pod względem wyrazistości unerwienia wyróżniamy;
-blaszki niewyraźnie bruzdkowane (mozga trzcinowata)
-blaszki słabo bruzdkowane (Tomka wonna)
- blaszki wyraźnie bruzdkowane (mietlice)
- blaszki silnie bruzdkowane (śmiałek darniowy)
Trawy wykształcają 3 formy pędów;
- wegetatywne (płonne) wydłużone- posiadają źdźbło o wydłużonych międzywęźlach
- wegetatywne (płonne) skrócone- posiadają źdźbło o skróconych międzywęźlach
-generatywnie (kwiatostanowe, płodne), które posiadają wydłużone międzywęźla i na szczycie wytwarzają kwiatostan.
Ze względu na sposób rozrastania się pędów bocznych i węzłów krzewienia, trawy dzielimy na;
-rozłogowe- krzewią się pozapochwowo, tworzą darń niezbyt niską, ale wyrównaną. Doskonale wypełniają luki między trawami. np. stokłosa bezostna, wiechlina zwyczajna.
- rozłogowo luźnokępowe- tworzą rozłogi podziemne, z których luźno wyrastają równomierne kępki nowych roślin, doskonale nadaje się na pastwiska, trawniki boiska np. wiechlina łąkowa.
- luźnokepowe- zwykle krzewią się pozapochwowo. Wypełniają luki między trawami kępowymi np. życica trwała.
-zbitokepowe- mają węzeł krzewienia nad powierzchnia gleby, darń tworzą kępiastą, nierównomierną, trudną do właściwego użytkowania. Np. Kostrzewa trzcinowa, śmiałek darniowy.
Budowa kłoska trawy; znamiona, pręciki, zalążnia, lodiculae, plewka górna, plewka dolna, osadka kwiatowa, plewa górna, plewa dolna, osadka kłoskowa.
Typy kwiatostanów traw; kłos zbity dwustronny, kłos luźny dwustronny, kłos pozorny, wiecha prosta, wiecha podwójna, wiecha złożona, kłos palczasty, kłos palczasto- groniasty.
System korzeniowy traw- wiązkowy, krótki, korzenie przybyszowe.
Funkcje rozłogów- są organem rozmnażania wegetatywnego, zabezpieczają przez zachwaszczeniem.
Podział traw ze względu na rodzaj wytwarzanych pędów;
- kośne- trawy wysokie, wysoki pęd, pęd wegetatywny, wydłużony
- kośno-pastwiskowe- wysokie, wykształcające pędy wegetatywne wysokie i skrócone
- pastwiskowe- trawy niskie wykształcające prawie wszystkie pędy wegetatywne skrócone.