1. Palinologia. Palinologia - nauka o pyłkach roślin i zarodnikach grzybów. Jej głównym celem jest rozróżnienie i systematyzowanie ziaren pyłku w badaniach taksonomicznych oraz odtwarzanie historii szaty roślinnej w minionych tysiącleciach 2. Analiza diatomologiczna.
Wykonuje się macerację i przygotowuje stałe preparaty z próbek do badań mikroskopowych.
Następnie analiza jakościowa i ilościowa okrzemek w badanych próbkach. Wstępne wyniki analizy pyłkowej i okrzemkowej. Na podstawie zmian składu gatunkowego i relatywnej frekwencji okrzemek w analizowanym profilu wyróżnia się lokalne poziomy okrzemkowe.
Poziomy te reprezentują sukcesje okrzemek. Okrzemki. Rodzaj osadów: osady organiczne. Znaczenie interpretacyjne: paleoklimat, środowisko. Wskaźniki okrzemkowe - wskaźniki stanu ekologicznego środowiska oparte na występowaniu w nim taksonów okrzemek o znanej tolerancji ekologicznej. Wskaźniki okrzemkowe są wykorzystywane do określenia jednego parametru fizyczno-chemicznego siedliska (np. odczynu) lub do bardziej złożonego stanu ekologicznego (np. klasy jakości wód). Okrzemki są powszechnie stosowane w badaniach paleolimnologicznych do odtworzenia historii zbiorników jeziornych oraz określenia roli czynników naturalnych i antropogenicznych w kształtowaniu ich ewolucji.3. Kokolit.
Kokolit, kokkolit - mikroskopowe (maksymalnie 0,01 mm) blaszki wapienne zbudowane z kalcytu, będące szczątkami glonów z grupy Coccolithophyceae. Stanowią m.in. główny składnik kredy, zwłaszcza kredy piszącej.4. Zlodowacenie. Zlodowacenie - okres, w czasie którego znaczne obszary Ziemi pokryte są lądolodem. 5. Lodowiec Zimny. Ich temperatura jest niższa od temperatury topnienia lodu. Składają się z lodu stałego (bez wody). Taki lodowiec jest "przymarznięty" do podłoża. Siła z jaką lód jest związany z podłożem jest większa niż siła wiążąca lód, więc lodowce zimne poruszają się za pomocą względnego przemieszczania warstw lodu (warstwa przygruntowa jest nieruchoma). Efektem tego jest prawie całkowity brak erozji w przypadku lodowców zimnych - lodowce antarktyczne prawie nie zawierają rumoszu skalnego. 6. Okresy/Cykle Bonda. W rejonie północnego Atlantyku stwierdzono w holocenie cykliczne raptowne ochłodzenia, powtarzające się co 1470±500 lat i nazwane od nazwiska ich odkrywcy wydarzeniami Bonda. Ich przyczyny nie są jednoznaczne; przyjmuje się, że mogły być spowodowane m.in. zmianami radiacji słonecznej, reorganizacją cyrkulacji atmosferycznej, wpływem cyklu księżycowego oddziałującego na wielkość pływów albo zmianą cyrkulacji w północnym Atlantyku. Wydarzenia Bonda stwierdzono szczególnie w rejonie północnego Atlantyku, ale są one synchroniczne również z okresami osłabienia monsunów azjatyckich, okresami suszy na Bliskim Wschodzie oraz transformacją zbiorowisk roślinnych w Ameryce Północnej. Wyróżniono 9 wydarzeń Bonda (oznaczonych liczbami od 8 do 0), które powiązano z wyraźnymi, globalnymi zmianami klimatu oraz rozwojem i upadkiem cywilizacji. W czasie ostatniego zlodowacenia klimat (szczególnie wokół Północnego Atlantyku) cechował się nagłymi zmianami temperatur w cyklu rzędy tysiąca lat (cykl D/O) z charakterystycznym szybkim ociepleniem klimatu w czasie kilku lat. Klika coraz zimniejszych takich cykli (sumarycznie zwanych “cyklem Bonda”) kończyło się tzw. Zdarzeniem Heinricha”. Szereg coraz zimniejszych cykli D/O (cykl Bonda) kończyło się wyjątkowo zimnym okresem pokrycia Północnego Atlantyku lodem morskim i górami lodowymi (zdarzeniem Heinricha). 7. Cechy osadów lodowcowych. Charakter powierzchni ziarn kwarcu frakcji piaszczystej oraz skład minerałów ciężkich odgrywają ważną rolę w interpretacji genetycznej i dynamicznej osadów czwartorzędowych. Inaczej zachowują się ziarna kwarcowe pochodzące z glin lodowcowych; one bowiem, wraz ze zmniejszającą się średnicą, cechują się coraz lepszą obróbką. Minerały ciężkie: Litofacje piaszczysto-żwirowe oraz gliniaste cechuje podobieństwo jakościowego i ilościowego składu minerałów ciężkich. Jest to cecha wszystkich osadów glacjalnych Minerały te cechuje bardzo duża odporność na abrazję mechaniczną i średnia na procesy wietrzenia chemicznego. Homogeniczność 8. Formy polodowcowe. Moreny czołowe, stożki sandrowe, równiny sandrowe, pradoliny, drumliny, faliste równiny moreny dennej, ozy, kemy, rynny subglacyjne, baraniec (muton), doliny U-kształtne, kotły lodowcowe (cyrki lodowcowe, kary), wały moren bocznych, gołoborza, stożki piargowe. 9. Gliny Polodowcowe (rodzaje) Glina bazalna, wytopieniowa, spływowa 10. Metody chronostratygraficzne. (w czwartorzędzie??) Wiek jednostek chronostratygraficznych jest określany za pomocą metod datowania bezwzględnego (metody izotopowe: U238-Pb206, U235-Pb207, K40-Ar40, Rb87-Sr87, C14, dendrochronologia, przemiany chemiczne w szczątkach kostnych) i jest wyrażany w latach przed rokiem 1950 n.e. Metody określania względnego wieku oparte są o prawa takie, jak zasada superpozycji, zasada przecinania, zasada inkluzji, czy zasada następstwa gatunkowego. Metody: chronostratygraficzne, paleontologiczne, paleobotaniczne i geofizyczne 11. Metody datowania. (w czwartorzędzie??)Datowanie to przypisywanie zdarzeniom dat. Używane są różne metody datowania opierające się na różnych specyficznych koncepcjach i własnościach, np.: datowanie dendrochronologiczne - na wzorach słojów, datowanie historyczne opiera się na powiązaniu historycznych zapisów, datowanie izotopowe, np. radiowęglowe - na podstawie proporcji pozostałości 14C do stabilnych izotopów węgla w próbce organicznej, datowanie termoluminescencyjne, datowanie metodą optyczną (optycznie stymulowanej luminescencji), datowanie na podstawie typologii zabytków, datowanie pyłkowe (palinologia), datowanie sotisowe - astronomiczna metoda użyta przy tworzeniu chronologii starożytnego Egiptu. Datowanie metodą badania racemizacji aminokwasów. Wiek obiektów może być także datowany wykorzystując informacje na temat warstwy lodowców, osadów dennych, torfu, skał osadowych, resztkowego magnetyzmu skał, innych niż 14C izotopów, np. tlenu, bądź argonu, a także na podstawie obserwacji astronomicznych - wiążąc niecodzienne zdarzenia, takie jak: zaćmienia, pojawienia się komet i obserwowane wybuchy supernowych, z zapisami historycznymi. 12. Metody Paleozoiczne. (w czwartorzędzie??) Geofizyczne 13. Metody Paleontologiczne. (w czwartorzędzie??)
Pyłek, ślimak 14. Mała epoka lodowcowa. (Przyczyny) Zmiany stałej słonecznej wynikające z cyklów aktywności Słońca oraz związana z tym interakcja między wiatrem słonecznym, promieniowaniem kosmicznym a procesamiatmosferycznymi. Cyrkulacja termohalinowa, której ogrzewający wpływ na rejon Północnego Atlantyku był słabszy, powodując m.in. zwiększenie zalodzenia oraz zasięgu paku lodowego na oceanie. Aktywność wulkaniczna, która miała oziębiający wpływ na klimat szczególnie intensyfikowała efekty minimów aktywności słonecznej: Wolfa, Maundera i Daltona. W 2011 grupa geochemików z Uniwersytetu Stanforda zwróciła uwagę na fakt, że odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba mogło być ważną współprzyczyną wystąpienia MEL. W tamtym okresie w wyniku kolonizacji mogło szybko wyginąć 90% rdzennych mieszkańców Ameryki Północnej, którzy wypalali tereny leśne pod pola uprawne. Na pozostawionych nieużytkach roślinność regenerując się pochłonęła 2-17 miliardów ton dwutlenku węgla, przez co osłabł efekt cieplarniany 15. Blake, Chegan, Jaramillo. Epizody paleomagnetyczne: Em - Emperor, Ch - Chegan, Ja - Jamaica, Bl - Blake. 16. Zdarzenie Heinricha. Zdarzenie Heinricha” podczas którego lód pokrywał Atlantyk aż po Portugalię a lodowce zrzucały na dno duże ilości osadów pochodzenia kontynentalnego. W czasie zdarzeń Heinricha (góra) Północny Atlantyk był silnie stratyfikowany z wysłodzoną wodą jako warstwą powierzchniową. Występowały one gdy lądolód Pn. Ameryki sięgał skraju szelfu Atlantyckiego. Po zakończeniu zdarzenia następowało silne ocieplenie. Wartości podatności magnetycznej i gęstości osadów z rdzenia zawierającego osady z 1,4 mln lat pokazują, że zdarzenia Heinricha zaczęły się 640 tysięcy lat temu. 17. Ałas. Ałas - forma geologiczna związana z termokrasem. Zagłębienie lub niecka, powstające w skałach luźnych na skutek wytapiania lodu gruntowego wypełniającego szczeliny sieci poligonalnych, w szczególności klinów lodowych. Są typowe dla rejonu wiecznej zmarzliny, gdzie warstwa czynna gruntu sięga do głębokości występowania. Ałasy mogą mieć średnicę paruset metrów. 18. Epoki magnetyczne w czwartorzędzie.
Gauss i Matuyama, Epoka Brunhesa, epoka Matuyamy , epoka Gaussa , epoka Gilberta
19. Drumliny. Drumlin - forma ukształtowania powierzchni ziemi pochodzenia glacjalnego. Jest to niskie, owalne wzgórze (długość do około 1 km, wysokość 5 - 60 m) o podłużnym, asymetrycznym profilu (bardziej stromy stok występuje od strony, z której nasuwał się lądolód). 20. Pozostałość magnetyczna. pozostałość magnetyczna, fiz. namagnesowanie szczątkowe ferromagnetyka pozostałe po usunięciu pola magnesującego.21. Detersja.
Detersja - wygładzanie rzeźby terenu przez transportowany w stopie lodowca materiał morenowy. 22. Oz Oz (od szw. ås) - wał lub silnie wydłużony pagórek o wysokości najczęściej kilkunastu metrów i długości nawet kilkudziesięciu kilometrów, wyniesiony wskutek osadzania piasku i żwiru przez wody płynące pod lądolodem, w jego szczelinach lub na powierzchni. Ozy zbudowane są z piasków i żwirów[1], ułożonych poziomymi lub skośnymi warstwami. Niekiedy pokryte są cienką warstwą gliny. Zwykle wał ozu jest na przemian węższy i szerszy, przy czym rozszerzenia są wyższe, zwężenia zaś niższe. Górna powierzchnia wału niekiedy jest płaska i biegnie poziomo (podobnie jak w nasypach kolejowych). Zbocza ozów są zwykle strome. Utwory te powstały podczas postoju lub ustępowania lądolodu w czasie deglacjacji frontalnej. Często tworzą się w dnach rynien subglacjalnych. Największym ozem na świecie jest Punkaharju w Finlandii.Powstaje w szczelinach i kanałach lądolodu w jego strefie czołowej dzięki akumulacji materiału (piaski i żwiry) niesionego przez wody lodowcowe. Ozy tworzą wydłużone, niekiedy silnie kręte wały o długości od kilkuset m do kilkudziesięciu km i wysokości od kilku do blisko 100m. Przebieg oz odpowiada w ogólnych zarysach kierunkowi przesuwania się lodowca.
23. Rodzaje ozów. Subglacjalne, inglacjalne, supraglacjalne. 24. Bugier. Bugier mrozowy, bugor, palsa, torfowisko palsa - rodzaj niewielkiego, kopulastego pagóra mrozowego, występującego na obszarach tundrowych. Wysokość sięga 2-10 metrów. Zbudowany jest z jądra mineralnego (mułowego), mineralno-lodowego lub lodowego, powstającego w wyniku zamarzania gruntu zimą i zasysania wody z niezamarzniętej warstwy gruntu oraz z pokrywy torfowej, izolującej jądro, co umożliwia długotrwałe, nieprzerwane istnienie bugra z soczewkami lodowymi również na terenach poza strefą zalegania wieloletniej zmarzliny. 25. Pingo.
Pingo, bułgunniach, hydrolakkolit, kriolakkolit, lakkolit lodowy - pagórkowata forma ukształtowania powierzchni ziemi, charakterystyczna dla terenów wiecznej (wieloletniej) marzłoci. Jest to stożkowaty pagór lodowy o wys. do 80 m i średnicy do 400 m. Tworzy go soczewka lodu gruntowego, powstającego w wyniku zamarzania wody przenikającej ku górze z głębiej położonych warstw gruntu (lód iniekcyjny), pokryta grubą warstwą zamarzniętych osadów. 26. Rodzaje gruntów stukturalnych. Zależnie od tego, który czynnik odpowiada za wspomniany wzór (1 lub 2) grunty strukturalne dzieli się na niesortowane i sortowane. Struktury te mogą być małej skali (średnica „oczek w sieci” rzędu 0,1-1,5 m) lub dużej skali (zwykle od kilku do kilkudziesięciu metrów). Ze względu na kształt podstawowych komórek lub „oczek w sieci” wyróżnia się z kolei: poligony, pier- ścienie, sieci (struktury pośrednie między pierścieniem a poligonem), labirynty, stopnie (girlandy, terasetki) oraz pasy (Washburn, 1956, 1970, 1973, 1979; Kessler i Werner, 2003).
27. Okresy Klimatyczne Von Posta. preborealny (11 700-10 200 lat temu): temperatura stopniowo rosła, ale pod koniec okresu nastąpiło ochłodzenie; borealny (10 200-8900 lat temu): temperatura była na ogół około 2ºC wyższa niż dziś, suchość częściowo spowodowana większym kontynentalizmem; atlantycki (8900-5700 lat temu): optimum klimatyczne z maksymalną temperaturą o 2-3ºC wyższą niż obecnie i dużą wilgotnością; subborealny (5700-2600 lat temu): klimat suchy i ciepły, lecz chłodniejszy niż poprzednio; subatlantycki (od 2600 lat temu): chłodny i wilgotny. 28. Zmiany klimatu w holocenie.Zmiany klimatu w najmłodszej epoce w dziejach ziemi, choć niewielkie, miały znaczący wpływ na historię ludzkości - stawały się przyczyną upadku, ale i rozkwitu pierwszych cywilizacji.
Holocen, czyli ostatnie 11 700 lat, jest okresem o stosunkowo stabilnych warunkach klimatycznych, chociaż występowały w nim wielokrotnie ocieplenia i ochłodzenia różnej długości. Nie wszystkie epizody klimatyczne były jednakowe na całej kuli ziemskiej, ponieważ na zmiany temperatury nakładały się zmiany wilgotności. Zmiany klimatu zaznaczały się przede wszystkim w określonych szerokościach geograficznych, najsłabiej zwykle w strefie międzyzwrotnikowej.Te pierwszorzędne zmiany klimatu na Ziemi, będące wypadkową zmian temperatury i wielkości opadów, były w pierwszej kolejności stymulowane zmianami cyrkulacji wód oceanicznych i mas powietrza, na które z kolei wpływ miały zmiany orbity Ziemi i położenia jej osi. Jednak najważniejszym czynnikiem sterującym klimatem na Ziemi była ilość promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi. Nie można również pomijać znaczenia wydarzeń ekstremalnych, przede wszystkim wybuchów wulkanów, które okazjonalnie powodowały istotne zakłócenia warunków klimatycznych, przede wszystkim przez okresowe wyrzucanie pyłów wulkanicznych do atmosfery, a zatem ograniczanie ilości promieniowania słonecznego docierającego do powierzchni Ziemi. Cykliczne zmiany klimatu o zasięgu globalnym. Okresy zimne (glacjały) - okresy lodowcowe, w których lód zajmował większe obszary, okresy ciepłe (interglacjały) - przejściowe okresy, w których lądolód cofał się, ale nie zanikał. Nastaje epoka lodowcowa. Cykliczne zmiany klimatu powodują duże wahania światowego poziomu mórz i oceanów. Otwarcie pomostu lądowego między Azją i Ameryką umożliwia wielką migrację zwierząt. I najważniejsze - na Ziemi pojawia się człowiek. Czwartorzęd jest najmłodszym i najkrótszym okresem dziejów Ziemi. O jego wyróżnieniu zdecydowały silne, cykliczne zmiany klimatu, w wyniku których na wielkie połacie Ameryki Północnej i Eurazji kilkakrotnie nasunęły się ogromne lądolody. W geologicznej historii Ziemi kilkakrotnie doszło do znacznego ochłodzenia, którego efektem były zlodowacenia kontynentów. Prawdopodobnie były to okresy niezbyt długie w porównaniu z okresami klimatu cieplejszego i o różnej wilgotności. Najmłodsza, czwartorzędowa epoka lodowa rozpoczęła się 3 miliony lat temu i trwa do dziś. 29. Gelas, 2009, 2008 rok. Zmiana.Podział czwartorzędu. Czwartorzęd (Q) - najmłodszy okres ery kenozoicznej, który zaczął się 2,58 mln lat temu z końcem neogenu i trwa do dziś. Dzieli się na: plejstocen od 2,58 mln. do 11,7 tys. lat temu,, holocen od 11,7 tys. temu do dziś. We wcześniejszym podziale okresem poprzedzającym czwartorzęd był trzeciorzęd. Został on później podzielony na paleogen i neogen. Według podziału dokonanego przez Międzynarodową Komisję Stratygraficzną w 2004 r. czwartorzęd miał nie istnieć jako okres, a plejstocen i holocen wchodziły w skład neogenu (23 mln lat temu do chwili obecnej). Na skutek protestów społeczności geologów czwartorzędu w 2006 r. Międzynarodowa Komisja Stratygraficzna przywróciła formalne stosowanie nazwy czwartorzęd w randze okresu, przesuwając zarazem jego dolną granicę z 1,80 na 2,58 mln lat, a więc obejmując także ostatnie piętro pliocenu - gelas. 30. Zlodowacenie ziemi.
Zlodowacenie - okres, w czasie którego znaczne obszary Ziemi pokryte są lądolodem.
W historii Ziemi okresy lodowcowe występowały kilkukrotnie, również obecnie prawdopodobnie znajdujemy się w takim okresie, potocznie zwanym epoką lodowcową. Prawdopodobnie w każdym z wielkich zlodowaceń następowały po sobie regularne okresy lodowcowe, w których lód zajmował większe obszary (glacjały) oraz przejściowe okresy, w których lądolód cofał się, ale nie zanikał (interglacjały, obecnie). 31. Które zlodowacenie od którego jest starsze (Narwi, Nidy, Sanu 1, Sanu 2, Liwca, Odry, Warty, Wisły)
Zlodowacenie północno-wschodniopolskie (podlaskie) Zlodowacenie Narwi (Uznaje się je za najstarsze polskie zlodowacenie plejstoceńskie.) Zlodowacenia południowopolskie, Zlodowacenie Nidy, Zlodowacenie Sanu I, Zlodowacenie Sanu II Zlodowacenia środkowopolskie, Zlodowacenie Liwca, Zlodowacenie Krzny, Zlodowacenie Odry
Zlodowacenie Warty Zlodowacenie północnopolskie, Zlodowacenie Wisły, Stadiał Torunia
Stadiał Świecia, Stadiał główny 30. Kiedy zaczął się holocen. Holocen (dawniej aluwium) - najmłodsza epoka geologiczna, trwająca od 11 700 lat. 31. Jaki okres kończy holocen/czwartorzęd. 1. Podział czwartorzędu. Czwartorzęd (Q) - najmłodszy okres ery kenozoicznej, który zaczął się 2,58 mln lat temu z końcem neogenu i trwa do dziś. Dzieli się na: plejstocen od 2,58 mln. do 11,7 tys. lat temu,, holocen od 11,7 tys. temu do dziś. We wcześniejszym podziale okresem poprzedzającym czwartorzęd był trzeciorzęd. Został on później podzielony na paleogen i neogen. Według podziału dokonanego przez Międzynarodową Komisję Stratygraficzną w 2004 r. czwartorzęd miał nie istnieć jako okres, a plejstocen i holocen wchodziły w skład neogenu (23 mln lat temu do chwili obecnej). Na skutek protestów społeczności geologów czwartorzędu w 2006 r. Międzynarodowa Komisja Stratygraficzna przywróciła formalne stosowanie nazwy czwartorzęd w randze okresu, przesuwając zarazem jego dolną granicę z 1,80 na 2,58 mln lat, a więc obejmując także ostatnie piętro pliocenu - gelas 32. Okresy zlodowaceń przed plejstocenem.
Gondwany, saharyjskie, Gaskiers, Kaigas, Sturtian*, Marinoan*, hurońskie 33. Kemy.
Kem - forma ukształtowania powierzchni ziemi: garb, pagórek lub stoliwo o wysokości od kilku do kilkunastu metrów i średnicy kilkuset metrów, o kształcie stożka lub z płaskim wierzchołkiem i stromymi zboczami. Tworzą go warstwowo ułożone piaski, mułki i żwiry, które były osadzane w szczelinach i zagłębieniach w obrębie lądolodu, martwego lodu, bądź między sąsiednimi lobami lodowca przez wody roztopowe[1] (kem fluwioglacjalny) lub wody stojące (kem limnoglacjalny). Osady przy brzegach kemu są zwykle zaburzone. Wyznacznik deglacjacji arealnej lodowca. Jest przeciwną formą ukształtowania do ozu. 34. Analizy i badania czwartorzędowe.LITOLOGICZNO-TEKSTURALNE BADANIA MINERALNYCH OSADÓW CZWARTORZĘDOWYCH Wykonujemy analizy oznaczania składu mineralno-petrograficznego frakcji żwirowej i piaskowej oraz oferujemy szerokie spektrum analiz teksturalnych, niezbędnych do prowadzenia interdyscyplinarnych badań paleośrodowiskowych i stratygraficznych. Badania litologiczno-teksturalno-mikrosedymentologiczne mineralnych osadów czwartorzędowych stanowią istotne uzupełnienie analiz geochemicznych, mikropaleontologicznych czy paleobotanicznych, informujących o podstawowych właściwościach analizowanych środowisk sedymentacyjnych.
Analizy mineralogiczno-petrograficzne Oznaczanie składu petrograficznego frakcji żwirowej (5-10 mm) wg metodyki PIG-PIB wraz z analizą współczynników petrograficznych Oznaczanie składu mineralno-petrograficznego frakcji piaszczystej (1,0-0,5 mm) wg Kenig (1999) Oznaczanie zawartości kwarcu we frakcji piaszczystej 1,0-0,5 mm Oznaczanie składu minerałów ciężkich wraz z analizą współczynników mineralogicznych Oznaczanie zawartości węglanów metodą Scheiblera Analizy tekstualne Oznaczanie składu granulometrycznego (metody: sitowa, areometryczna, laserowa) we współpracy z Laboratorium Geologiczno-Inżynierskim PIG-PIB; Paleośrodowiskowa interpretacja wskaźników uziarnienia wg Folka, Warda (1957), van Orstranda (1925), Krumbeina (1936) - metoda momentów, diagramu C/M wg Passegi (1964) Oznaczanie obtoczenia i zmatowienia powierzchni ziaren kwarcowych frakcji piaszczystej (1,0-0,8; 0,8-0,5 mm) Analizy mikromorfologiczne Kompleksowa analiza mikrostruktur i mikrotekstury w obrębie zwięzłych skał czwartorzędowych: glin (jaskiniowych, zwietrzelinowych i lodowcowych), lessów,osadów zbiornikowych (iłów, warwitów, mułków, gytii itp.), 35. Zasady stratygrafii: Podstawową jednostką skali chronostratygraficznej jest piętro. 36. Badania czwartorzędu w roku 2000. 37. Strefa peryglacjalna. Strefa peryglacjalna - obszar charakteryzujący się bardzo niską temperaturą powietrza i małymi opadami, czego skutkiem jest obecnośćwieloletniej zmarzliny. Występuje ona przed lądolodami lub samodzielnie, np. na Syberii. 38. Von Posta okresyOkres borealny, preborealny, subborealny, atlantycki (chyba okresy klimatyczno roślinne Von Posta).
39. Pozostałość magnetyczna. Wartość indukcji magnetycznej ferromagnetyk apoddanego magnesowaniu za pomocą zewn. pola magnet. pozostająca po ustaniu działania tego pola; jeden z podstawowych parametrów charakteryzujących ferromagnetyki; p.m. zanika po przekroczeniu temp. Curie (Curie punkt), a także pod wpływem zewn. pola magnet. o natężeniu równym koercji, skierowanego przeciwnie w stosunku do pierwotnego (magnesującego) pola magnetycznego. 40. Gołoborze. Gołoborze - rodzaj pokrywy stokowej lub wierzchowinowej (grzbietowej), składającej się z lekko redeponowanego rumoszu skalnego (gruzu, głazów lub bloków). Inaczej mówiąc -rumowiska skalne w górach. Gołoborze zbudowane jest wyłącznie z grubej frakcji, nie zawiera żwiru, piasku ani iłu. 41. Metody litologiczne: Analiza składu granulometrycznego, analiza kształtu ziarn, analiza strukturalna, analiza składu mineralnego i chemicznego, alaliza składu petrograficznego 42. Metody Geomorfologiczne i paleogeomorfologiczne:
Analiza geomorfologiczna, analiza paleogeomorfologiczna, interpretacja przekrojów geologicznych. 43. Metody gkeboznawcze: Czynniki i procesy glebotwórcze, gleby kopalne i reliktowe 44. Metody paleobotaniczne: a) Badania szczątków i roślin wyższych (analiza pyłkowa, badania makroszczątków) b) Badania szczątków roślin niższych (badania okrzemek, badania szczątków innych roślin niższych) c) dendrochronologia 45. Metody paleozoologiczne: Badania pierwotniaków, badania mięczaków, badania skorupiaków, badania owadów, badania kręgowców. 46. Metody fizykochemiczne i sedymentacyjne:
a) metody geochronologiczne oparte na zaniku pierwiastka promieniotwórczego: 14C i inne
b) metody geochronologiczne oparte na akumulacji nuklidów radiogenicznych: U/Th, K/Ar i inne c) metody geochronologiczne oparte na zapisie oddziaływania promieniowania na minerały: TL, ESR, FT d) metody chemiczne okreslania wieku: analiza stopnia fosylizacji kosci, AAR, analiza stopnia uwodnienia obsydianu e) metody geochemiczne okreslania paleotemperatur: 18O/16O f) metoda paleomagnetyczna g) tefrochronologia h) warwochronologia 47. Metody izotopowe: - radiowęglowa 14C - uranowo-torowa U/Th - potasowo-argonowa K/Ar - tlenowa 16O/18O 48. Metody badań zjawisk peryglacjalnych, metody geofizyczne, metoda archeologiczna 49. Namagnesowanie szczątkowe:
Namagnesowanie szczątkowe (pierwotne) - jest bardzo trwałe i jest zapisem pola magnetycznego Ziemi w momencie powstawania skał. Ponieważ inwersja pola magnetycznego zachodzi na całej Ziemi, metoda ta służy do korelacji osadów w skali całego globu.