3. Falsyfikacja twierdzeń
Popperyzm-filozofia, prąd filozofii początkowo rozwijany w opozycji do pozytywizmu logicznego, a następnie jako niezależny pogląd na kryteria wypowiedzi i metodologia nauki.
Falsyfikacja-procedura metodologiczna której celem jest obalenie danego zdania, czyli wykazanie jego fałszywości. Zwana też negatywną weryfikacją, stanowi kryterium stosowane przy akceptacji hipotez.
Weryfikacja-sprawdzenie procedury metodologicznej mająca na celu rozstrzygnięcie czy dane zdanie jest prawdziwe czy fałszywe.
Może mieć dwojakie ujęcie:
Węższe znaczenie-postępowanie zmierzające do potwierdzenia prawdziwości danego zdania. W odróżnieniu od falsyfikacji zmierzającej do jej obalenia
W sensie logicznym to weryfikacja zdania, wyprowadzenie logicznych następstw i badanie ich prawdziwości.
Sprawdzenie falsyfikacji:
sprawdzanie pozytywne:
weryfikacja czyli potwierdzenia całkowitego
konfirmacja czyli potwierdzenia częściowego
sprawdzanie negatywne:
dyskonfirmacja, czyli osłabienia mocy danego twierdzenia
falsyfikacji, czyli wykazania
Nieudaną próbę falsyfikacji jakiegoś twierdzenia K. Popper nazwał koroboracją.
Falsyfikowalności. Pojęcie to zostało wprowadzone przez Poppera w dziele "Logika odkrycia naukowego". Jest to teoria opisująca pewien aspekt rzeczywistości, zjawisko czy zdarzenie historyczne, aby móc być uznaną za naukową, musi spełniać następujące kryteria:
zostać ogłoszona publicznie i musi być możliwe zapoznanie się szerokiej społeczności z treścią teorii
teoria musi czynić przewidywania, im bardziej spektakularne tym lepiej. Im bardziej precyzyjnie teoria przewiduje wyniki doświadczeń lub konsekwencje zdarzeń, tym bardziej jest ona podatna na falsyfikację
przewidywania teorii muszą być zgodne z uznanymi za obowiązujące teoriami i wiedzą. Kryterium to jest nieostre, gdyż można wyobrazić sobie rewolucyjną teorię wypowiadającą przewidywania o szerokim zakresie i kompletnie negującą istniejącą wiedzę
Różnica między falsyfikacją, a falsyfikacyjnością hipotezy
Falsyfikacja: |
Falsyfikowalność: |
Odrzucenie hipotezy, a pośrednio teorii, z której została wyprowadzona w wyniku jej konfrontacji ze zdaniem deskrypcyjnym (bazowym). |
Traktowana jest jako kryterium demarkacji (odróżnienia), pozwalające odróżniać wypowiedzi naukowe od nienaukowych. Tylko te wypowiedzi można uznać za naukowe, co do których można określić okoliczności, w których okazałyby się one fałszywe (określić okoliczności, których nie dopuszcza dana teoria). |