Znamię daru Ducha Świętego, S E N T E N C J E, Konspekty katechez

Aby pomóc w zgłębieniu jego tajemnicy, omówię poniżej znaki liturgiczne, które mu towarzyszą. Biblijny rodowód bierzmowania jest jednoznaczny. W Nowym Testamencie znajdujemy liczne opisy wkładania przez Apostołów rąk na uczniów. Dzięki temu pierwsi chrześcijanie otrzymywali Ducha Świętego, co objawiało się często niezwykłymi uzdolnieniami (charyzmatami). Później praktyka liturgiczna połączyła bierzmowanie ze chrztem (i Eucharystią), tak że jego odrębny charakter stał się mniej wyraźny. W początkach naszego tysiąclecia zaczęto rozdzielać te dwa sakramenty, przy czym bierzmowania udzielano w różnym wieku (przed I Komunią św. lub po niej). W ciągu wieków obrzędy bierzmowania ukształtowały się inaczej w Kościele wschodnim niż na Zachodzie. Po raz ostatni zreformowano liturgię bierzmowania w 1971 roku według wskazań Soboru Watykańskiego II.

W każdym sakramencie jest określony znak liturgiczny, który stanowi jego istotny element. Jak wspomniałem, pierwszym takim znakiem było włożenie rąk przez Apostołów. Z czasem włożenie rąk zaczęto łączyć, a nawet utożsamiać z namaszczeniem olejem (krzyżmem św.). Obecnie połączono oba symbole: biskup kładzie rękę na głowie bierzmowanego (włożenie rąk) i kreśli palcem umoczonym w krzyżmie znak krzyża na czole (namaszczenie). Wypowiada wówczas słowa: "N. przyjmij znamię daru Ducha Świętego". Zawiera się w nich cały sens sakramentu. Dar Ducha Świętego kojarzy się często z siedmioma darami Ducha Świętego. To prawda, że w czasie bierzmowania otrzymujemy rozmaite łaski, ale dar Ducha Świętego oznacza Jego samego. Innymi słowy w bierzmowaniu w nowy i niepowtarzalny sposób zstępuje na nas Duch Pocieszyciel. Wyraz "znamię" został celowo dodany, aby zaznaczyć, że widzialne namaszczenie jest znakiem dokonującej się w duszy przemiany, która pozostawia na całe życie niezatarty ślad. Sakrament Bierzmowania jest tak ważny w życiu chrześcijanina, że przewidziano specjalny sposób udzielania go osobie będącej w niebezpieczeństwie śmierci.

Do rytu bierzmowania należą także: odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych, wskazujące na ścisłą łączność tego sakramentu ze chrztem, który w konfirmacji znajduje swoje wypełnienie i utwierdzenie. Po tym akcie, a przed samym namaszczeniem biskup w otoczeniu kapłanów, którzy wraz z nim wyciągają ręce nad bierzmowanymi, odmawia modlitwę o udzielenie darów Ducha Świętego. Jest to gest o podwójnym znaczeniu - jednocześnie wyraża prośbę skierowaną do Boga i symbolizuje dar, którego Bóg udziela. Szczególnym znakiem jest osoba bierzmującego czyli szafarza. Zazwyczaj jest nim biskup - następca Apostołów. Jego obecność podkreśla fakt, że bierzmowanie dzisiaj jest dalej tym samym sakramentem, jakim było w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Osoba biskupa uwidacznia jeszcze jedną istotną treść bierzmowania. Przyjęcie tego sakramentu oznacza bowiem gotowość do podjęcia jakiegoś zadania w Kościele, do dojrzałego włączenia się w jego życie. Znak pokoju udzielany przez biskupa po namaszczeniu (w słowach: "Pokój z Tobą"), kojarzy się z takim samym gestem na zakończenie święceń kapłańskich.

Zwykle bierzmownie jest połączone ze Mszą św. Trzy elementy Eucharystii nabierają przez to szczególnego znaczenia. Liturgia Słowa powinna być odprawiania ze szczególną starannością, bowiem właśnie Duch Święty pozwala nam przyjmować Słowo Boże. Należy również podkreślić modlitwę "Ojcze nasz", ponieważ ten sam Duch sprawia, że możemy się modlić. Powinniśmy pamiętać, że Sakrament Bierzmowania ma swój cel i ostateczne wypełnienie w Komunii św.

Bierzmowanie przyjmuje się raz w życiu, ale możemy w nim także uczestniczyć jako świadkowie. Według prawa świadek powinien przygotować bierzmowanego do przyjęcia tego sakramentu (szczególnie umacniać go przykładem swego życia). W czasie liturgii powinien przedstawić biskupowi kandydata (przez położenie prawej ręki na ramieniu i wypowiedzenie jego imienia), a potem ma pomagać bierzmowanemu w wypełnianiu przyrzeczeń chrzcielnych (czyli w życiu wiarą). Świadek ma być dojrzały do podjęcia się takiego obowiązku, sam musi być już bierzmowany i nie może być wykluczony przez prawo kanoniczne od pełnienia tej funkcji.

Nie można czasem oprzeć się wrażeniu, że bierzmowanie jest traktowane tylko jako formalność potrzebna do ślubu. Jeżeli zdarza się nam krytykować taki stan rzeczy, to musimy pamiętać, że w myśl dokumentów kościelnych duszpasterze mają zatroszczyć się o chrześcijańskie wtajemniczenie kandydatów, natomiast szeroko pojęte przygotowanie młodzieży do Sakramentu Bierzmowania jest obowiązkiem nas wszystkich.