Przedmiot: Zagrożenia i patologie społeczne
Prowadzący: mgr Danuta Krzysztofiak
Rok akademicki: 2009/10
Program zajęć
ZAJĘCIA 1. PRZESTĘPCZOŚĆ MŁODZIEŻY
Krótka charakterystyka zjawiska przestępczości młodzieży (nieletnich) w Polsce
Teorie wykorzystywane do wyjaśniania przyczyn zachowań przestępczych młodzieży (teorie biologiczne, psychologiczne, socjologiczne, ze szczególnym uwzględnieniem teorii napięcia, ekologicznej oraz Pattersona, DeBarshea i Ramseya)
Determinanty, etiologia zachowań przestępczych i dewiacyjnych młodzieży - uwarunkowania rodzinne, szkolne, wpływ grupy rówieśniczej, mediów oraz innych czynników na podejmowanie przez młodzież zachowań przestępczych
Literatura:
P. Zawadzki, Determinanty i etiologia przestępczości nieletnich, Wspólne tematy, nr 11 - 12/2007, s. 74 - 80.
A. Nowak, E. Wysocka, Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie. Elementy patologii społecznej i kryminologii, Katowice 2001, s. 114 - 130.
B. Urban, Zachowania dewiacyjne młodzieży, Kraków 2000, s. 45 - 53.
Literatura uzupełniająca:
B. Urban, Zachowania dewiacyjne młodzieży, Kraków 2000, s. 20 - 44 oraz s. 57 - 64.
ZAJĘCIA 2. PRZEMOC W RODZINIE
Rodzaje i fazy (składające się na cykl) przemocy w rodzinie oraz mechanizmy związane z występowaniem tego problemu
Reakcje społeczne na przemoc w rodzinie - mity i stereotypy
Zachowania sprawców (system usprawiedliwień, manipulacji) i ofiar przemocy (strategie radzenia sobie z przemocą i ich skuteczność)
Psychologiczne skutki przemocy
Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie - instytucje wspierające, programy oraz formy pomocy
Literatura:
H. D. Sasal, Przewodnik do procedury interwencji wobec przemocy w rodzinie, Warszawa 2006, s. 17 - 52 oraz 153 - 164.
L. Krzywicka, Przemoc w rodzinie - specyfika pracy socjalnej z ofiarami przemocy, (w:) S. Pawlas - Czyż (red.), Praca socjalna wobec współczesnych problemów społecznych, Toruń 2007, s. 121 - 137.
Literatura uzupełniająca:
A. Dobrzyńska - Mesterhazy, Przemoc w rodzinie: diagnoza i interwencja kryzysowa, (w:) W. Badura - Madej (red.), Przemoc w rodzinie: interwencja kryzysowa i psychoterapia, Kraków 2000, s. 115 - 143.
ZAJĘCIA 3. ALKOHOLIZM I NARKOMANIA
Objawy, typy, mechanizmy, fazy rozwoju uzależnienia od alkoholu
Funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym (ze szczególnym uwzględnieniem ról członków rodziny)
Współuzależnienie
DDA (Dorosłe Dzieci Alkoholików)
Formy pomocy rodzinom z problemem alkoholowym
Diagnoza przyczyn sięgania młodzieży po narkotyki
Objawy, fazy rozwoju narkomanii oraz rodzaje narkotyków
Sposoby walki z narkomanią
Literatura:
A. Nowak, E. Wysocka, Problemy i zagrożenia społeczne we współczesnym świecie. Elementy patologii społecznej i kryminologii, Katowice 2001, s. 75 - 113 oraz 238 - 256.
M. Kucińska, DDA, czyli Dorosłe Dzieci Alkoholików (w:) Gdzie się podziało moje dzieciństwo? O dorosłych dzieciach alkoholików, Kielce 2006, s. 25 - 76.
Literatura uzupełniająca:
I. Pospiszyl, Patologie społeczne, Warszawa 2008, s. 124 - 186.
A. Niesporek, Uzależnienie od alkoholu, (w:) S. Pawlas - Czyż (red.), Praca socjalna wobec współczesnych problemów społecznych, Toruń 2007, s. s. 173 - 183.
E. Bielicki, Z problematyki resocjalizacyjnej. Patologia społeczna. Patologia. Etiologia kryminalna. Kara, Bydgoszcz 2005, s. 46 - 69.
ZAJĘCIA 4. SUBKULTURY
Pojęcie subkultury - dewiacja czy po prostu odrębność? (trudności definicyjne)
Główne cechy subkultur młodzieżowych (młodzież a subkultura)
Wybrane teorie subkultur dewiacyjnych
Typologie i charakterystyka subkultur młodzieżowych (bikiniarze, hipisi, git - ludzie, chuligani, punki, skini, sataniści, rastafarianie, graficiarze, squatersi, metalowcy, skejci, technomani, dresiarze i jumacy, hakerzy i freekerzy, szalikowcy).
Prezentacja programów profilaktycznych i kampanii społecznych - część 1
Literatura:
P. Piotrowski, Subkultury młodzieżowe. Aspekty psychospołeczne, Warszawa 2003, s. 9 - 21, 57 - 116.
M. Jędrzejewski, Młodzież a subkultury, Warszawa 1999, s. 75 - 88.
Literatura uzupełniająca:
M. Bernasiewicz, Czy hip-hopowców należy resocjalizować?, (w:) Auxilium sociale, nr 2(34)/2005, s. 151 - 163.
P. Jakubowska, Subkultura blokersów na podstawie badań przeprowadzonych na Górnym Śląsku - część 1, (w:) Auxilium sociale, nr 2(34)/2005, s. 164 - 180; oraz część 2, (w:) Auxilium sociale, nr 3/ 4 (35/36)/ 2005, s. 229 - 251.
ZAJĘCIA 5.
Prezentacja programów profilaktycznych i kampanii społecznych - część 2.
Kolokwium
2