KRĘGOSŁUP
Zbud. Z klocków od 31-33(34-35) dzieli się na:
7 kręgów szyjnych[C1-C7], 12 kr. piersiowych [Th1-Th12], 5 kr. lędźwiowych[L1-L5], 5 kr. krzyżowych[S1-S5], 4/5 kr. ogonowe[Co1, ..]. Funkcje:
narząd podporowy, miejsce przyczepu ścięgien, wiązadeł, n. krwiotwórcze, osłania rdzeń kręgowy, narząd ruchu (ma połączenia stawowe).
Krzywizny kręgosłupa: lordozy-wcięcie kręgu szyjnego i piersiowego do przodu, kifozy-wcięcie odcinka piersiowego i krzyżowo-ogonowego do tyłu.
Budowa kręgu:
Trzon(posiada 4 pow.: górną, dolną, obwodową i rdzeniową), łuki z trzonami są przytwierdzone nasadą, miedzy trzonem a łukiem znajduj się otwór kręgowy, 1 wyrostki: kolczysty, poprzeczny, stawowy (stanowią ramiona dźwigni dla przyczepu mięsni, odchodzą od łuku do tyłu), suma wyrostków tworzy grzebień wyrostków kolczystych, otwór kręgowy-tworzy kanał kręgowy, otwory międzykręgowe-przechodzą przez nie nerwy rdzeniowe i naczynia krwionośne, pow. stawowe znajdują się na wyrostkach stawowych i przyczyniają się do stawowego połączenia kości między sobą.
Odcinek szyjny:
C1-szczytowy, atlas, nie ma trzonu (w jego miejsce powstał ząb kręgu obrotowego), ma łuk przedni (tworzy guzek przedni trzonu) i łuk tylny (guzek tylny trzonu), po stronie wew. znajduje się dołek dla zęba C2, wyrostek przedni zęba przylega do C1, a tylny przylega do więzadła poprzecznego, wyrostki poprzeczne mają 2 blaszki: przednią i tylną-ograniczają otwór dla tętnicy kręgowej, u nasady tych blaszek mamy guzek przedni i tylny, pow. stawowe górne służą do połączenia z kłykciami kości potylicznej.
C2-obrotowy, aksis, trzon nadmiernie wysunięty z zębem, na łuku wyrostek kolczysty jest pęknięty (wykazuje 2 guzki), wyrostki poprzeczne mają otworek i 2 blaszki, wyrostki stawowe między kręgami -krążki kręgowe, tworzą otwory międzykręgowe, przez które wychodzą nerwy rdzeniowe, otwory kręgowe nałożone na siebie tworzą kanał kręgowy, szyjka, 2 pow. stawowe.
Odcinek piersiowy:
Kręgi połączone z żebrami, dołki żebrowe, guzki żebrowe, słabo wykształcone wyrostki stawowe, wąskie przestrzenie międzyłukowe i międzykolczyste, okrągłe otwory kręgowe.
Odcinek lędźwiowy:
Silnie wykształcone wyrostki poprzeczne i stawowe, zgrubiałe wyrostki kolczyste (2 zrośnięte blaszki), wyrostki dodatkowe, żebrowe, suteczkowate, rozbudowany trzon, w L1 następuje koniec rdzenia.
Kość krzyżowa:
Podstawa kręgosłupa, 2 pow.: miednicza i grzbietowa, kresy poprzeczne, otwory krzyżowe miednicze, kąt lędźwiowo-krzyżowy, grzebień krzyżowy pośrodkowy powstały ze zrostu wyrostków kolczystych, grzebienie krzyżowe pośrednie powstałe ze zrostu wyrostków stawowych, grzebień krzyżowy boczny powstały z wyrostków poprzecznych, powierzchnie uchowate, otwory krzyżowe grzbietowe, rożki krzyżowe (górne i dolne), kanał krzyżowy zamiast rdzenia, podstawa i szczyt.
Odcinek guziczny:
Wyrostki stawowe górne w postaci rożków guzicznych, silnie spłaszczony trzon kręgu, uwstecznione wyrostki poprzeczne.
KOŚCI OBRĘCZY KOŃCZYNY GÓRNEJ:
Obojczyk:
Trzon, 2 końce (mostkowy bliższy, barkowy dalszy), esowato wygięty, pow. stawowa (mostkowa i barkowa), wycisk wiązadła żebrowo-obojczykowego, guzek stożkowaty służy do przytwierdzania więzadła kruczo-obojczykowego, które przymocowuje obojczyk do wyrostka kruczego, do pow. górnej przymocowany jest mięsień mostkowo-obojczykowo-sutkowy, a w obrębie końca barkowego mięsień czworoboczny, do pow. dolnej-mięsień piersiowy większy, a na końcu barkowym-mięsień naramienny i podobojczykowy.
Łopatka:
Kość płaska. Leży na pow. między II-VII kr piersiowymi. Ma 2 pow.: żebrową / podłopatkową i grzbietową. Pow. grzbietowa: grzebień łopatki, który dzieli ją na 2 doły (nadgrzebienowy i podgrzebieniowy, do tych dołów przyczepiają się mięśnie o tych samych nazwach). Grzebień łopatki zakończony jest wyrostkiem barkowym, gdzie znajduje się pow. stawowa, która służy do połączenia z obojczykiem. Występuje również blaszka kostna. Na pow. żebrowej: dół podłopatkowy, kresy mięśniowe. Na łopatce znajdują się bruzdy utworzone przez dotykające żebra. Ma 3 kąty: górny, dolny, boczny. Ma 3 brzegi: górny, przyśrodkowy, boczny. Na brzegu bocznym jest pow. stawowa, a do połączenia z głową k. ramiennej - wydrążenie stawowe. Wydrążenie stawowe osadzone jest na szyjce łopatki. Od przodu panewki i wcięcia łopatki wchodzi wyrostek kruczy. Na pow. stawowej łączącej łopatkę z głową k. ramiennej mamy: guzek górny panewki (wew. torebki stawowe) i guzek dolny panewki (zew. torebki stawowej).
KOŚCI KOŃCZYNY WOLNEJ:
Kość ramienna:
K. długa. Zbud. Z trzonu i 2 nasad (bliższej i dalszej). Koniec bliższy zakończony jest kulistą głową o gładkiej pow. stawowej. Na głowie rozróżniamy 2 guzki: większy i mniejszy., oddziela okrężnie biegnącą szyjką anatomiczną. Oba guzki przechodzą ku dołowi i tworzą grzebień guzka większego i grzebień guzka mniejszego, które ograniczają bruzdę. Trzon k ramiennej jest w części bliższej prawie okrągły. W połowie jego dł. Na pow. bocznej znajduje się wyniosłość tzw. guzowatość ramienna. Na dalszej części wystp. 2 brzegi: przyśrodkowy i boczny. Koniec dalszy jest szerszy od trzonu, spłaszczony i łagodnie wygięty do przodu nosi nazwę kłykcia k ramiennej. W części przyśrodkowej kłykcia znajduje się bloczek, a w części bocznej główka. Na pow. przedniej, powyżej bloczka znajduje się dół dziobiasty, bocznie od niego płytszy dół promieniowy. Na pow. tylnej przyśrodkowej krawędzi kłykcia leży duża wyniosłość-nadkłykieć przyśrodkowy, zaś na krawędzi bocznej wystaje nieco mniejszy nadkłykieć boczny.
KOŚCI PRZEDRAMIENIA:
Kość łokciowa:
K długa, ma trzon i 2 nasady: bliższą i dalszą. Na końcu bliższym znajduje się głębokie wcięcie bloczkowe ograniczone od przodu wyrostkiem dziobiastym, oraz wcięcie łokciowe ograniczone od tyłu wyrostkiem łokciowym. Na pow. bocznej wyrostka dziobiastego znajduje się małe wcięcie promieniowe, a poniżej wyrostka, na pow. przedniej trzonu guzowatość łokciowa. Trzon w przekroju jest trójkątny, ma 3 pow.: przednią, tylną, przyśrodkową. 3 brzegi: międzykostny, przedni, tylny. Na końcu dalszym, nieco zgrubiałym znajduje się głowa k łokciowej oraz wyrostek rylcowaty. Na głowie znajdują się 2 pow. stawowe: 1 na obwodzie, obwód stawowy do połączenia z wcięciem k. promieniowej, 2 do połączenia z nadgarstkiem łokciowym.
Kość promieniowa:
K długa, trzon i 2 nasady. Na końcu bliższym: głowa z dołkiem, poniżej głowy k promieniowa jest węższa i tworzy szyjkę. Nieco niżej po stronie przyśrodkowej leży guzowatość k promieniowej. Na trzonie są 3 brzegi: przedni, tylny i międzykostny oraz 3 pow. przednia, tylna, boczna. Koniec dalszy k promieniowej jest zgrubiały o czworobocznym kształcie. Na stronie bocznej ma stożkowaty wyrostek rylcowaty oraz 2 pow. stawowe: dalszą pow. stawowa nadgarstka oraz przyśrodkową-wcięcie łokciowe. K promieniowa bardziej niż k ramienna łączy się z k nadgarstka. K łódeczkowata i k księżycowata-wcięcie łokciowe i wyrostek rylcowaty.
KOŚCI RĘKI:
Nadgarstek:
Kości drobne. N tworzy 8 małych kości ułożonych w dwa szeregi: bliższy i dalszy. Nazwy kości pochodzą od ich kształtu i wymienia się je w kolejności od strony promieniowej do łokciowej. Szereg bliższy: k. łódeczkowata, księżycowata, trójgraniasta, grochowata. Szereg dalszy: k czworoboczna większa, czworoboczna mniejsza, główkowata, haczykowata. Pow. stawowa bliższa i dalsza, dłoniowa, grzbietowa, pow. boczna łokciowa i przyśrodkowa promieniowa. Wyniosłość nadgarstka.
Śródręcze:
Skł. Się z 5 k śródręcza, należących do typu k długich. Na każdej odróżnia się 3 części: koniec bliższy(podstawa), trzon, koniec dalszy(główki). Pow. stawowe i boczne podstaw. 5 kości: kciuk, wskazujący, środkowy, obrączkowy, mały.
Kości palców ręki:
Tzw. paliczki. Każdy ma trzon i 2 końce: bliższy i dalszy, są to k długie. Palce od II do V skł się z 3 paliczków: bliższego(podstawa), środkowego i dalszego(głowa). Paliczki bliższe są najdłuższe, dalsze-najkrótsze. Paliczek dalszy ma na końcu tzw. guzowatość paznokciową. Po obu stronach głów paliczków znajdują się guzki i dołki dla przyczepu wiązadeł. Paliczki od II do V są trój pałeczkowate, zaś I dwu pałeczkowaty.
KOŚCI OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ:
Skł się z grubego trzonu k biodrowej oraz talerza, który posiada 2 pow.: pośladkową i miedniczą. Na pow. pośladkowej znajdują się linie: l pośladkowa tylna-przytwierdza się do niej miesień pośladkowy wielki, l pośladkowa przednia-mięsień pośladkowy średni, l pośladkowa dolna- mięsień pośladkowy mały. Talerz biodrowy rozpoczyna się kolcem biodrowym przednim górnym i kolcem biodrowym tylnym górnym. Poniżej kolców biodrowych znajdują się słabiej rozwinięte kolce biodrowe dolne. Na talerzu biodrowym znajduje się grzebień biodrowy, na którym możemy wyróżnić 2 wargi: zew i wew., a między nimi znajduje się kresa pośrednia (dolna, przednia, tylna). W tylnej dolnej części na pow. pośladkowej znajduje się duża pow. stawowa uchowata do połączenia z k krzyżową. Na pow. pośladkowe jest guzowatość biodrowa.
Kość kulszowa:
Jest tylną i dolną częścią k miedniczej. Skł się z trzonu i gałęzi. Trzon bierze udział w tworzeniu panewki. Od trzonu odchodzi kolec kulszowy, stanowiący granicę między wyżej leżącym wcięciem kulszowym większym i znajdującym się poniżej wcięciem kulszowym mniejszym. Trzon k kulszowe przechodzi ku przodowi w gałąź, który łączy się z gałęzią k kulszowej. Obie części są ustawione do siebie pod kątem prawie prostym tworząc guz kulszowy.
Kość łonowa:
Stanowi przednią i dolną część k miedniczej, Skł się z tronu biorącego udział w tworzeniu panewki oraz 2 gałęzi: górnej i dolnej. Na pow. górnej gałęzi górnej leży ostry grzebień k łonowej. Wystp również guzek łonowy oraz krążek międzyłonowy. Na gałęzi dolnej znajduje się błona zasłonowa, która tworzy otwór zasłonowy, bruzda zasłonowa.
MIEDNICA= k miednicza + k krzyżowa + k guziczna Panewka miednicza, obrębek panewkowy, pow. księżycowata, dół panewki, wcięcie panewki.
Miednica dzieli się na miednicę dużą i małą, a graniczy je kresa graniczna: brzeg przedni k krzyżowej, kresa łukowata k biodrowej, grzebień łonowy k łonowej.
KOŚCI KOŃCZYNY WOLNEJ:
Kość udowa:
K długa, najgrubsza i najdłuższa k szkieletu. Ma trzon i 2 nasady: bliższą i dalszą. Koniec bliższy skł się z kulistej głowy oraz długiej szyjki. Na środku głowy jest chropowate wgłębienie, tzw. dołek głowy. Szyjka k udowej, położona bocznie od głowy, tworzy z trzonem kąt trzonowo-szyjkowy (ok. >125'). Bocznie od szyjki znajduje się krętarz większy, z dołem krętarzowym oraz od tylu k udowej krętarz mniejszy. Oba krętarz są połączone po stronie tylnej grzebieniem międzykrętrzowym, a z przodu linią międzykrętarzową. Trzon k udowej jest lekko wygięty do przodu. Na tylnej jego pow. biegnie przedłużona linia chropowata skł się z2 warg: wargi przyśrodkowej i bocznej. Ku górze wargi rozchodzą się: boczna biegnie do krętarza większego i przechodzi w guzowatość pośladkową. Warga przyśrodkowa przechodzi w kresę międzykrętarzową. Również w dalszej części trzonu wargi rozchodzą się dochodząc do nadkłykci i ograniczają dół podkolanowy. Wklęsły dół nadrzepkowy.
Rzepka:
Łączy się z pow. rzepkową k udowej, ukryta w ścięgnie końcowym mięśnia czworogłowego uda, posiada brzeg boczny i przyśrodkowy oraz podstawę i wierzchołek, ma 2 pow. stawową i przednią.
KOŚCI GOLENI:
Kość piszczelowa:
Skł się z trzonu oraz końca bliższego i dalszego. Na końcu bliższym znajduje się kłykieć przyśrodkowy boczny. Między nimi jest wyniosłość międzykłykciowa, na której są 2 guzki: przyśrodkowy i boczny. Z przodu i z tyłu znajduje się są pola międzykłykciowe przednie i tylne. Obydwa kłykcie posiadają pow. stawową górną. Na przedniej pow. końca bliższego na pograniczu z trzonem znajduje się guzowatość piszczelowa. Trzon posiada #3 pow. boczną, przyśrodkową i tylną oraz 3 brzegi: przyśrodkowy, międzykostny, przedni. Wystp błona międzykostna goleni, bruzda, chropawa kresa podkolanowa. Koniec dalszy wydłuża się w kostkę przyśrodkową tworząc pow. stawową dolną. Na pow. bocznej k piszczelowej wystp wcięcie strzałkowe. Oraz bruzdy dla przyczepu miesień i ścięgien.
Kość strzałkowa:
Skł się z trzonu i wierzchołka, 2 końce. Na nasadzie bliższej jest głowa i szyja, guzki. Na trzonie znajdują się 3 pow.: boczna, przyśrodkowa i tylna oraz 3 brzegi: przedni, międzykostny, tylny (są to tzw. grzebienie). Koniec dalszy tworzy kostkę boczną, posiada pow. stawową.
STOPA
W budowie k stopy wyróżniamy 3 odcinki: 1. odcinek bliższy - k stępu, 2. odcinek środkowy - k śródstopia, 3. odcinek dalszy - k palców stopy, zwane członami palcowymi albo paliczkami.
Kości stępu:
Zbud z 7 elementów kostnych. K skokowa łączy się z k goleni, pod nią leży k piętowa, a ku przodowi k łódeczkowata stopy, dalej 3 k klinowate.
Kość skokowa:
Posiada trzon, głowę i szyję. Na górnej po. Znajduje się bloczek i 3 pow. stawowe dolne - do połączenia z k piętową oraz 3 pow. stawowe górne - do połączenia z pow. stawową dolną k strzałkowej, boczna - do połączenia z kostką boczną i przyśrodkową - kostka przyśrodkowa. Posiada wyrostek boczny k skokowej i wyrostek chropowaty k skokowej. Oraz bruzdę i guzki (przyśrodkowy i boczny).
Kość piętowa:
Jest największą k stępu. Posiada trzon, guz piętowy, wyrostek piętowy. K skokowa i piętowa tworzą zatokę stępu. Na przyśrodkowej pow. trzonu wystp. podpórka k skokowej, a na bocznej bloczek strzałkowy.
Kość łódkowata:
Ma pow.: stawową tylną, przednia, grzbietowa. Posiada guzowatość k łódkowatej.
Kość klinowa:
Jest ich 3: przyśrodkowa, pośrednia, boczną.
Kość sześcienna:
Na pow. dolnej znajduje się podłużna guzowatość.
KOŚCI ŚRÓDSTOPIA:
Mamy 5 kości śródstopia. Zbud z trzonu i 2 nasad: bliższa (podstawa) i dalsza (głowa). I k śródstopia - pow. stawowa, zestawia się z k klinowatą przyśrodkową. Głowa - 2 pow. stawowe trzeszkowe do zestawienia się z 2 trzeszczkami. V k śródstopia - guzowatość.
KOŚCI PALCÓW STOPY:
W skład budowy palców stopy wchodzą człony palców zw. paliczkami. Palce II.III,IV.V są trój paliczkowe. Palec I - dwu paliczkowy. Palec I tzw. paluch ma paliczek bliższy oraz dalszy. Palce II-V mają paliczek bliższy, środkowy i dalszy zaopatrzony w guzowatość paliczka dalszego. Paliczki bliższe są najdłuższe. W stopie wystp trzeszczki. 2 trzeszczki są stale na pow. podeszwowej stopy przy stawie śródstopno - paliczkowym palucha.