4. EdukacJA DOROSŁYCH I JEJ FUNKCJE
Funkcja edukacji dorosłych to sens lub cel edukacji jako świadomej, celowej i organizowanej czynności prowadzącej do zmiany osobowości człowieka.
Funkcje są nawzajem powiązane, a ich wymianowanie przeznaczone jest do uświadomienia sobie, że w dojrzałym wieku mogą czy muszą być w dalszym ciągu przy pomocy edukacji realizowane osobiste, grupowe i ogólnospołeczne wyobrażenia i wymagania dotyczące jednostek żyjących w danym kontekście cywilizacyjnym.
Beneš (2003) w szeroko pojętym rejestrze funkcji rozróżnia następujące funkcje:
kwalifikacyjne (reprodukcje kultury za pośrednictwem umiejętności, zręczności, zdolności),
selekcyjne (przydzielenie pozycji w hierarchii)
alokacyjne (przydzielenie pozycji na poszczególnych poziomach hierarchii)
integracyjna (ewent. funkcja legitymacyjna - konieczność zapewnić na poziomie społeczeństwa, organizacji i zakładów pracy pewnego konsensu w dziedzimie wartości i norem połączonego z respektowaniem istniejącego systemu),
przeniesienie kultury (dotrzymywanie tradycji i rozwój kultury).
Niektóre z funkcji (np. selekcyjna i alokacyjna) są przedmiotem dyskusji i krytyki.
Muszyński (1991) stanowi funkcje kształcenia dorosłych ze świadomością zmian roli edukacji we współczesnym społeczeństwie i jej działania przyspieszającego procesy społeczne. Jego klasyfikacja zawiera następujące funkcje:
kompensacyjną
emancypacyjną (zapewnienie jednostce koniecznego rozwoju w pewnej dziedzinie poznania, umożliwiające rozeznać i ocenić możliwości własnego rozwoju )
reorientacyjna (by jednostka była zdolna stale rozwijać i przebudowywać swe życie we wszystkich sferach)
rozwojową (zdobycie nowych kompetencji potrzebnych do osiągnięcia poziomu swych aspiracji, potrzeb i możliwości)
personalizacyjna (wytwarzanie podstaw do rozwiązywania wszystkich problemów dotyczących własnego „ja“)
pragmatyczną (pomagać praktycznie opanować i używać świata sformowanego na podstawie współczesnej wiedzy i techniki)
socializacyjną
kulturalną (umożliwia jednostce aktywny udział w życiu kulturalnym).
Malach (2009) podkreśla w edukacji dorosłych jednostek przeważnie w wieku produkcyjnym następujące specyficzne funkcje:
zawodowo-edukacyjną
adaptacyjną i innowacyjną
rozwojową i karierową
motywacyjną i profilaktyczną
wolnego czasu