1.Pojęcie i podział sztuki wojennej
Sztuka wojenna - ogół uporządkowanej i uzasadnionej wiedzy o wojnie, o istocie i charakterze wojen jako zjawisku społecznym oraz o zasadach i sposobach przygotowania państwa i sił zbrojnych do wojny. Uzasadniona historycznie i naukowo wiedza o sposobach prowadzenia działań wojennych (walk, bitew, operacji). Podział: * strategiczny: -działania zmierzające do osiągania celów politycznych, zgodnie z możliwościami państwa, z użyciem wszystkich rodzajów sił zbrojnych; * operacyjny:- skoordynowane działania różnych rodzajów sił zbrojnych i rodzajów wojsk zmierzające do osiągnięcia celu operacyjnego; * taktyczny -wszelkie działania związków taktycznych, oddziałów i pododdziałów w celu efektywnego wykorzystania ich możliwości bojowych.
2.Omów pojęcie „walka zbrojna”
Działania zbrojne, które opierają się na akcjach sił zbrojnych podczas wojny
Rodzaje walki zbrojnej;
-walka regularna ( starcia zwartych formacji na polu walki)
-działania nieregularne( opór zbrojny na obszarach okupowanych przez przeciwnika. działania nieregularne prowadzą przede wszystkim wojska obrony terytorialnej.
3.Wyjaśnij terminy konflikt zbrojny, wojna
wszelkiego rodzaju walkę zbrojną pomiędzy państwami - nawet wówczas, kiedy wojna nie zostanie wypowiedziana w sposób oficjalny, jak również różnego rodzaju specyficzne konflikty zbrojne, tzn. takie, w których uczestniczą strony nie uznane za podmioty prawa międzynarodowego. Wojna-zorganizowany konflikt zbrojny między państwami, narodami lub grupami etnicznymi.
4.Wyjaśnij pojęcia „bezpieczeństwo międzynarodowe, narodowe, operacja pokojowa”
a.)bezpieczeństwo całej zbiorowości państw oraz system międzynarodowy, w jakim państwa te występują. b.) Stan uzyskany w rezultacie odpowiednio zorganizowanej obrony i ochrony przed wszelkimi zagrożeniami militarnymi i niemilitarnymi, tak zewnętrznymi jak i wewnętrznymi, przy użyciu sił i środków pochodzących z różnych dziedzin działalności państwa. c.) działania na rzecz utrzymania pokoju lub zahamowania eskalacji konfliktu zbrojnego w danym regionie.
5.Podział historii wojskowej
Okres przedpaństwowy, Okres wczesnego państwa polskiego, Okres rozwiniętego państwa piastowskiego i rozbicia dzielnicowego, Epoka wojsk zaciężnych XVI wiek, Epoka wojska stałego XVIII wiek, Wojsko Polskie okresu rozbiorów, Wojsko Księstwa Warszawskiego, Wojsko Królestwa Kongresowego, Powstania, I Wojna Światowa, Wojsko Polskie niepodległej RP, II Wojna Światowa, Wojsko Polski Ludowej, Siły Zbrojne PRL, Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej
6.Cele polityki obronnej państwa
Umacnianie obronności państwa, unowocześnienie armii, doskonalenie zdolności operacyjnych i bojowych żołnierzy oraz współpraca operacyjna jednostek Sił Zbrojnych i układu pozamilitarnego. Realizacja zadań w ramach sojuszu NATO w zakresie systemu obrony oraz moralna odnowa WP.
7.Zagrożenia dla bezpieczeństwa międzynarodowego
Militarne - obejmują użycie lub groźbę użycia siły militarnej przez podmioty prawa międzynarodowego Ekonomiczne - dotyczą problematyki produkcji, wymiany i rozdziału różnych dóbr w państwie oraz racjonalnego nimi dysponowania
Społeczne - odnosi się do wszystkiego, co zagraża utratą życia i zdrowia, tożsamości narodowej i etnicznej poszczególnych społeczności
Ekologiczne - odnosi się do funkcjonowania żywej przyrody oraz warunków życia człowieka w środowisku i trwałego rozwoju narodu. Zagrożenia mogą być spowodowane zarówno przez działalność człowieka jak i czynniki naturalne. Terroryzm - jako działanie nieregularne - jest wykorzystywany od dawna i tym samym stanowi sprawdzoną formę działań podejmowanych w trakcie konfrontacyjnych stosunków pomiędzy stronami.
8.Funkcjonowanie monarchii patrymonialnej pierwszych Piastów, stosunki polityczne z sąsiadami- aspekty bezpieczeństwa
Za panowania Mieszka I i Bolesława Chrobrego dokonało się zjednoczenie ziem polskich. Powstała silna władza centralna. Państwo Piastów nabrało znaczenia na arenie międzynarodowej. Nastąpiła chrystianizacja pogańskiego dotąd państwa - nawiązano stosunki z papiestwem. Państwo Piastów utrzymało swoją niezależność i obroniło się przed ekspansją niemiecką.
9.Reformy Kazimierza Wielkiego i ich wpływ na rozwój i bezpieczeństwo państwa.
Reforma organizacji wojska. Obowiązek wojskowy wszystkich posiadaczy ziemskich (prócz duchowieństwa) - dodatkowo dołączył do tego obowiązku sołtysów i wójtów. Szlachta i sołtysi musieli wraz ze swoją kopią stawać na wezwanie chorągwi terytorialnych. Kazimierz zreformował też organizację sił zbrojnych. Pojawiło się wiele nowych machin bojowych jak np. katapulta, taran, wieża oblężnicza.
Za czasów Kazimierza wybudowano 53 zamki i 27 murowanych fortyfikacji miejskich założono niemal 100 nowych miast. Terytorium państwa wzrosło niemal trzykrotnie.
10.Polska sztuka wojenna na tle europejskiej sztuki wojennej XV-XVII w.
W większości składała się z konnicy była zacofana
11.Przyczyny i skutki załamania się potęgi rzeczpospolitej i próby reformowania państwa w II połowie XVIII wieku
Mimo podejmowanych prób reform nie udało się zapobiec upadkowi Rzeczpospolitej. Kiedy Sejm Wielki przeprowadził wreszcie dzieło naprawy państwa, było już za późno. Dysproporcja sił między Polską, a jej sąsiadami była zbyt duża.
14.Skutki I wojny światowej-aspekty polityczne i militarne
Niemcy zostały zmuszone do bezwarunkowego uznania suwerenności Belgii, Polski, Czechosłowacji oraz Austrii oraz do wycofania się z traktatu z Brześcia Litewskiego oraz traktatu bukareszteńskiego. Ponadto utraciły 71 tys. km² terytorium (około 13% ze stanu sprzed wojny). Alzacja i Lotaryngia wróciły do Francji, okręg Saary znalazł się pod kontrolą Ligi Narodów na okres 15 lat. Belgia otrzymała niewielki okręg Eupen-et-Malmédy oraz Moresnet.. Wojna skutkowała też wprowadzeniem obowiązkowej służby wojskowej w państwach, gdzie istniała do tej pory tylko służba ochotnicza. Takie zarządzenia często powodowały wybuch niezadowolenia w społeczeństwie (jak na przykład w Kanadzie, gdzie zbuntowali się jej francuskojęzyczni mieszkańcy).
15.Odrodzenie Polski po I wojnie światowej, walka o kształt granic i utrzymanie niepodległości (1918-1920)
Wojna polsko-bolszewicka (wojna polsko-rosyjska 1919-1920) - wojna pomiędzy odrodzoną II Rzeczpospolitą a Rosją Sowiecką, dążącą do podboju państw europejskich i przekształcenia ich w republiki sowieckie zgodnie z doktryną i deklarowanymi celami politycznymi ("rewolucja z zewnątrz") rosyjskiej partii bolszewików[1]. We wrześniu 1920 Włodzimierz Lenin w czasie przemówienia na IX Konferencji Rosyjskiej Partii Komunistycznej (bolszewików) przedstawił główną według niego przyczynę wojny polsko-bolszewickiej: [stwierdziliśmy], że gdzieś pod Warszawą znajduje się nie centrum polskiego rządu burżuazyjnego i republiki kapitału, ale centrum całego współczesnego systemu imperialistycznego oraz, że okoliczności pozwalają nam wstrząsnąć tym systemem i prowadzić politykę nie w Polsce, ale w Niemczech i w Anglii. Tym samym stworzyliśmy w Niemczech i Anglii zupełnie nowy odcinek rewolucji proletariackiej, walczącej z ogólnoświatowym imperializmem.Wojna przez cały okres trwania toczyła się równolegle w wymiarze militarnym i bardzo silnie zaakcentowanym wymiarze politycznym. Wojna trwała w latach 1919-1920, a jej najważniejszymi epizodami militarnymi były: wyprawa kijowska, bitwa warszawska, kontruderzenie znad Wieprza, bitwa pod Komarowem i wreszcie bitwa nad Niemnem. 12 października 1920 delegacja Sejmu RP i rządu Rzeczypospolitej i delegacja rządu RFSRR zawarły w Rydze zawieszenie broni (weszło w życie 18 października), a 18 marca 1921, również w Rydze podpisany został traktat pokojowy, który wytyczył granicę polsko-sowiecką i do agresji ZSRR na Polskę 17.09.1939 regulował stosunki pomiędzy II Rzeczpospolitą a RFSRR, a później ZSRR.
16.Sytuacja Polski w powersalskiej Europie - aspekty bezpieczeństwa
Polska zawdzięczała swe powstanie zwycięstwu Ententy i traktatowi wersalskiemu i dlatego jej polityka od pierwszych lat po wojnie zwróciła się właśnie ku tym państwom.
W polskiej polityce zagranicznej okresu międzywojennego dostrzec można trzy podstawowe sfery aktywności: sferę stosunków z mocarstwami zachodnimi, które miały być gwarantem porządku wersalskiego; sferę stosunków z największymi sąsiadami II RP - Niemcami i ZSSR oraz sferę relacji z innymi mniejszymi państwami regionu środkowoeuropejskiego.
19. Skutki II Wojny Światowej - aspekty bezpieczeństwa międzynarodowego.
II wojna światowa zakończyła się w Europie 7-8 maja, w Azji 2.09.1945 (po zrzuceniu bomby atomowej na 2 miasta japońskie).
Skutki II wojny światowej
•Duże straty materialne i ludzkie (działania wojenne dotknęły żołnierzy na frontach i ludność cywilną a na zapleczu)
•Proces usamodzielnienia się krajów skolonizowanych (Indie-1947 r. ; Chiny, Egipt - 1952)
•Obniżenie poziomu produkcji (niewojennej)
•Obniżenie stopy życiowej mieszkańców europy
•Zagrożenie ze strony komunizmu i ZSRR
•Obawa przed uzależnieniem starego kontynentu od Stanów Zjednoczonych
•Zjednoczenie Europy Zachodniej
20. Przyczyny zmian w układzie sił europejskich i osłabienie pozycji międzynarodowej kontynenty po II W.S.
Najważniejsze punkty:
Ograniczenie udziału państw europejskich w gospodarcze światowej
Uzależnienie Europy Zachodniej do USA
Dominacja ZSRR we wschodnich częściach kontynentu
Osłabienie pozycji kolonialnej (zmniejszenia zysków) głównych państw europejskich
Podział kontynentu na konfrontacyjne bloki
Kryzys gospodarczy i demograficzny zniszczonej wojną Europy
21.Dwubiegunowy podział świata- konsekwencje dla Polski
Podział krajów po konferencji w Jałcie w lutym 1945 zapoczątkował dwubiegunowy podział świata. Doszło do „zimnej wojny”, która polegała na rywalizacji dwu mocarstw (socjalistycznego ZSRR i kapitalistycznego USA, wraz z państwami przynależnymi) w sferze gospodarczej, politycznej i militarnej.
22. Plan Marshalla- aspekty bezpieczeństwa
plan USA mający służyć odbudowie gospodarek krajów Europy zachodniej po II wojnie światowej, obejmujący pomoc w postaci surowców mineralnych, produktów żywnościowych, kredytów i dóbr inwestycyjnych Bezpośredni wpływ Planu na tempo wzrostu gospodarczego gospodarek Europy zachodniej, m.in. poprzez odbudowę zasobów kapitałowych czy projekty inwestycyjne oceniany jest jako niewielki, podkreślane są efekty pośrednie poprzez wzrost wydajności pracy czy odbudowanie zaufania inwestorów dzięki ustabilizowaniu finansów publicznych i zwrotowi ku gospodarce rynkowej. Przez kolejne dwie dekady wiele regionów Europy Zachodniej doświadczało niespotykanego wcześniej wzrostu i dobrej koniunktury.
23. Koniec „Zimnej Wojny” - nowa sytuacja polityczno-strategiczna w Europie - aspekty bezpieczeństwa.
Zimna wojna - stan napięcia oraz rywalizacji ideologicznej i politycznej pomiędzy Związkiem Radzieckim i autorytarnymi państwami socjalistycznymi uzależnionymi od ZSRR, a demokratycznymi państwami kapitalistycznymi pod przywództwem Stanów Zjednoczonych. Zimnej wojnie towarzyszył intensywny wyścig zbrojeń spowodowany permanentnym stanem wzajemnej nieufności oraz ideologicznymi założeniami komunizmu dążącego do rozszerzania zasięgu światowej rewolucji proletariackiej z jednej strony, z drugiej zaś, dążeniami krajów zachodnich do powstrzymywania rozszerzania się wpływów ZSRR na świecie.
26.Zaangażowania Polski w proces utrzymanie bezpieczeństwa
27. Zadania logistyczne kontyngentów WP w międzynarodowych operacjach pokojowych i stabilizacyjnych.
- zapewnienie transportu - przewóz osób, żywności, środków materiałowych, bardzo często odbywało się to w niesprzyjających warunkach, a od dostaw uzależnione było funkcjonowanie setek, a czasami tysięcy osób pełniących służbę w kontyngentach
- wykonywanie zadań inżynieryjnych - budowa dróg i mostów, budowa baz i ich umocnień obronnych, budowa i remonty budynków mieszkalnych, oczyszczenie terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecznych
- opieka sanitarno-medyczna - pierwsza pomoc, udzielanie specjalistycznej pomocy lekarskiej, leczenie szpitalne żołnierzy
- remonty pojazdów - bieżące naprawy i konserwacja środków transportu wchodzących w skład kontyngentów
- uzdatnianie i dowóz wody - zaopatrywanie w wodę poszczególne kontyngenty
28.Zadania operacyjne kontyngentów WP w międzynarodowych operacjach pokojowych i stabilizacyjnych.
Rozmieszczenie sił pokojowych, kontrolowanie ruchu w strefie rozdzielenia, monitorowanie sytuacji w rejonie operacji, nadzorowanie wycofania wojsk i zbrojenia stron konfliktu poza wyznaczone linie strefy rozdzielenia, nadzorowanie bezpieczeństwa i swobody poruszania się osób cywilnych(uchodźców). Zapewnienie spokoju i praworządności, udzielenie wsparcia pozostałym kontyngentom sił pokojowych, zatrzymanie przestępców wojennych, wspieranie działalności humanitarnej.
30.Polska w NATO- wpływ na sytuację bezpieczeństwa państwa.
Wojsko Polskie posiada największe doświadczenie w prowadzeniu operacji pokojowych, udział polski w operacjach ma coraz większy wpływ na politykę zagraniczną państwa i jego pozycję na świecie. Partner musi być dobrze wyszkolony i wyposażony zgodnie z polskim prawem, opinia społeczna powinna być informowana na bieżąco, uwzględniać stopień poparcia społecznego, zwiększenie poziomu bezpieczeństwa państwa, zwiększona stopa uzależnienia polityki zagranicznej od poczynań dyplomacji USA.