WYKlAD 12(1), Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości


WYKŁAD 12

Mechanizmy kontroli działania

KONCEPCJE WOLI W PSYCHOLOGII

Wola wg Jamesa

Koncepcja woli:

  1. Potrzeby - jako stany specyficznego napięcia, rozładowane przez czynności konsumacyjne => dynamizują działanie, dostarczają mu energii

  2. intencje, postanowienia, decyzje (quasi - potrzeby) => sterują, kontrolują działanie

Wola - wewnętrzny mechanizm samoregulacji, który pełni funkcje kontrolne nad życiem psychicznym i postępowaniem jednostki

Psychoanaliza

Wola- zdolność do modulowania, pohamowywania, kanalizowania popędów biologicznych. („złudzenie wolności”)

Teorie uczenia

O samokontroli możemy mówić, gdy w zachowaniu człowieka dadzą się wyodrębnić 2 kategorie reakcji:

  1. Reakcja kontrolująca

  2. Reakcja kontrolowana

Reakcja kontrolująca - zmienia (zwiększa lub zmniejsza) prawdopodobieństwo wystąpienia reakcji kontrolowanej.

Wola - umiejętność kierowania własnym zachowaniem - kontrola działania

Wola = samokontrola = samoregulacja

Samoregulacja- wysiłek ukierunkowany na zmianę własnych reakcji. Dotyczy procesów dzięki, którym ludzie podejmują i wytrwale kontynuują działania ukierunkowane na realizacje celów, planów, spełnianie standardów.

Siła woli jako zmienna zróżnicowania indywidualnego:

- siła woli => jako stabilna, czasowo i sytuacyjnie niezmienną właściwości osobowości

Sumienność (Big Five)

Siła ego i prężność ego (Block, Funder, 1998)

=>

Brak wglądu w procesy, które determinują różnice w zdolności do kontroli działania

Wola - ujęcie procesualne

Za pośrednictwem czego człowiek sprawuje kontrolę nad samym sobą?

- Motywacja - wartość celu + prawdopodobieństwo jego osiągnięcia (poczucie kontroli, poczucie skuteczności, optymizm)

Siła motywacji ≠ podejście działania

- Kontrola działania - proces, dzięki któremu jednostka jest zdolna do przezwyciężania wpływu czynników zakładających (sytuacyjnych i wewnętrznych) => przezwyciężanie wpływu bieżącej sytuacji

Tradycyjny model motywacji

- „oczekiwanie wartości” nie wyjaśnia braku realizacji lub niskiego poziomu wykonania, gdy nie ma deficytu motywacji => między zamiarem a jego realizacją pośredniczą procesy kontroli działania lub kontroli wolicjonalnej

Procesy istotne dla kontroli działania

Badania nad odraczaniem gratyfikacji - badania nad kontrolą działania

Odraczanie gratyfikacji - zdolność do rezygnowania z bezpośredniego zaspokojenia potrzeb na rzecz gratyfikacji bardziej odległej (zgodnie z wymaganiami i ograniczeniami społecznymi)

Badania W.Mischela nad odraczaniem gratyfikacji: =>

wybór między natychmiastową mniejszą nagrodą a odroczoną, większą nagrodę

=> występują istotne różnice indywidualne w zakresie umiejętności odraczania gratyfikacji i różnice te wykazują dużą stabilność w czasie i stałość międzysytuacyjną

Do procesów o istotnym znaczeniu dla umiejętności odraczania gratyfikacji należy zaangażowanie mechanizmu uwagi:

  1. koncentracja na aspekcie motywacyjnym (konsumacyjnym, aktywizującym, np. zapach) bodźca - osłabia zdolność do odraczania gratyfikacji

  2. koncentracja na aspekcie informacyjnym (abstrakcyjnym, np. kształt) - zwiększa zdolność do odraczania gratyfikacji

Strategie kontroli działania wg J.Kuhla

Wola jest zmienną zróżnicowania indywidualnego wg J. Kuhla

Dwa typy kontroli działania: orientacja na stan vs orientacja na działanie

    1. Orientacja na działanie - aktywizuje procesy poznawcze i emocjonalne ułatwiające realizacją zamiaru

    2. Orientacja na stan - aktywizuje procesy utrudniające realizację zamiaru

Tendencja motywacyjna a intencja - model Fischbeina i Ajzena

Intencja określa zaangażowanie podmiotu. Schemat działania jest intencją, jeżeli zawiera poczucie zobowiązywania do jego wykonania

Zgodnie z modelem formułowania intencji zaproponowanym przez Ajzena i Fischbeina ukształtowanie się intencji zależy od pewnego rodzaju przekonań jednostki:

  1. Przekonanie , ze działanie przyniesie pożądane rezultaty.

  2. Subiektywna wartość tego rezultatu.

„osobista skłonność do działania”

  1. Przekonanie o tym w jaki sposób osoby znaczące spostrzegają tego rodzaju działanie.

  2. Poczucie zobowiązania do uwzględnienia opinii osób znaczących.

„subiektywna norma działania”

* osobista skłonność do działania + subiektywna norma działania = intencja działania

FAZY PROCESU DZIAŁANIA WG P.M. GOLLWITZERA

  1. Faza przeddecyzyjna - deliberacja (życzenia+ możliwości) - analiza życzeń, pragnień, a także ocena możliwości ich realizacji. Kończy się sformułowaniem tzw. intencji celu

  2. Faza przeddziałaniowa - implementacyjna (jak, gdzie, kiedy, jak długo cel będzie realizowany - uformowanie intencji wykonania)

  3. Faza działaniowa - obejmuje realizacją celu. Wymaga dostrzegania okoliczności sprzyjających realizacji celu a także przezwyciężania ewentualnych trudności

  4. Faza postdziałaniowa (ocena) - porównanie rezultatów do zamiarów, częsty zwrot do fazy delibercyjnej.

Faza przeddecyzyjna i postdziałaniowa - charakter motywacyjny

Faza przeddziałaniowa i działaniowa - charakter wlicjonalny

Faza przeddecyzyjna i postdziałaniowa - deliberacyjny stan umysłu

Faza przeddziałaniowa i działaniowa - implementacyjny stan umysłu

Deliberacyjny a implementacyjny stan umysłu

Czy implementacja sprzyja skuteczności działania?

Poziom identyfikacji działania - R.R. Vallachera i D.M. Wegnera

Poziom identyfikacji działania a procesy kontroli

Jaki poziom identyfikacji działania jest optymalny dla zadań o różnym stopniu trudności

6



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WYKlAD 13, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Wyklad 10, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
WYKlAD 11, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Wyklad 8, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
WYKLAD 14, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
WYKlAD 13(1), Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
1 Psychoanaliza ćwiczenia, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Wyklad 1c, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Wyklad7c, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Wyklad 2c, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Wyklad 5c, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
Wyklad6c, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
WYKlAD 13, Sesja, Rok 2 sem 1, WYKŁAD Psychologia osobowości
rr PYTANIA Z EGZAMINU Z R ZNIC INDYWIDUALNYCH, Sesja, Rok 2 sem 2, WYKŁAD - Psychologia różnic in
rr slowniczek do wykladu z twor, Sesja, Rok 2 sem 2, WYKŁAD - Psychologia różnic indywidualnych
7 sopot.poik a zawadzka studia dzienne wyklad 7, Sesja, Rok 2 sem 2, WYKŁAD wstęp do psychologii org
2 3 SWPS - Specj POiK dzienne 2-3, Sesja, Rok 2 sem 2, WYKŁAD wstęp do psychologii organizacji i ko

więcej podobnych podstron