28.11.2012

Normy a inne rodzaje wypowiedzi

1. Zadania w sensie logicznym:

• są to zdania oznajmujące i to tylko te, o których można orzec, iż są prawdziwe lub fałszywe, np. "w miejscu m, czasie t, miało miejsce zdarzenie z"
  

Normy:

• grupa wypowiedzi dyrektywnych obejmującej zalecenia, rady, życzenia, wskazówki

• "jak być powinno ?"

• można stwierdzić, że są słuszne lub niesłuszne, obowiązujące lub nieobowiązujące, ale nie czy kłamstwo czy prawda

Konflikty między normami

1. Norma wyżej usytuowana w hierarchii uchyla normą niższą.
   

2. Norma szczegółowa uchyla normę ogólną (pod warunkiem, że nie jest normą niższego rzędu).
   

3. Norma późniejsza uchyla normę wcześniejszą (chyba, że norma późniejsza jest normą niższego rządu).

Budowa normy prawnej

1. Hipoteza:

• określa adresata normy oraz okoliczności w których powinien on zachowywać się w sposób przewidziany przez normę

2. Dyspozycja:

• formułuje nakaz, zakaz, dozwolenie, uprawnienia, obowiązki
  

3. Sankcja:

• konsekwencje jakie nastąpią w sytuacji, gdyby adresat zachował się niezgodnie z normą

Szczególne rodzaje przepisów

1. Przepisy kompetencyjne:

• upoważniają organy państwowe do stanowienia norm, decyzji lub dokonywania czynności

2. Przepisy odsyłające:

• odsyłają do innych przepisów prawnych (odesłanie systemowe) lub reguł pozaprawnych, np. zasad religijnych (odesłanie pozasystemowe)

3. Przepisy blankietowe:

• przepisy, które odsyłają do aktów normatywnych, które dopiero mają zastać wydane

1. Przepisy imperatywne (ius cogens):

• przepisy, których działanie nie może być ani wyłączone ani ograniczone lub zmienione wolą stron

4. Przepisy dyspozytywne (ius dispositivum):

• przepisy, które stosuje się tylko wtedy gdy stany nie uregulowały swych stosunków w odmienny sposób niż przewiduje dany przepis

Hierarchia prawa

1. Konstytucja - najwyższa moc prawna, reguluje główne elementy ustroju oraz gwarantuje prawa i wolności obywateli.
   

2. Prawo międzynarodowe - jego pozycja nie jest w pełni jasna.
   

3. Ustawy - tworzone przez parlament.
   

4. Akty podustawowe - (akty wydawane na podstawie ustaw i w celu ich wykonania) -
   w Polsce to rozporządzenia.
   

5. Prawo miejscowe - są wydawane przez organy samorządu terytorialnego i organy administracji terenowej, mają moc terytorialnie ograniczoną.

Inne pojęcia

1. Materie ustawowe - uregulowane tylko w ustanie, nie mogą być regulowane za pośrednictwem aktów organów administracji publicznej
   

2. Kodeks - akt normatywny, w formie ustawy, zawiera podstawowe dla danej gałęzi prawa zasady i normy prawne

Inne rodzaje norm

1. Normy programowe wskazują jaki cel powinien osiągać adresat prawa, np. "władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej".
   

2. Zasady prawa

• zasady uniwersalne - zasady całego systemu prawa (np. zasady państwa prawa)

• zasady części systemu prawa (np. zasada domniemania niewinności oskarżonego)

Prawo kontynentalne a common law

1. Common low to system prawa w krajach anglosaskich (USA, Zjednoczone Królestwo), inny do prawa kontynentalnego (Polska, Niemcy, Francja)
   

2. Cechy, które posiada prawo kontynentalne a common law:

• oddzielenie tworzenia i stosowania przwa

• zakaz tworzenia prawa przez sądy

• często czerpie sie z prawa rzymskiego

• ważną rolę odgrywają kodeksy

Prawo międzynarodowe w Polsce

1. Ratyfikowane umowy międzynarodowe mogą być bezpośrednio stosowane w Polce.
   

2. Jeżeli umowa międzynarodowa została ratyfikowana za zgodą ustawową - pierwszeństwo przed ustawami.
   

3. Prawo europejskie (inaczej prawo unijne, wspólnotowe).
   

4. Podlega bezpośredniemu stosowaniu na terenie Polski, ma pierwszeństwo nad prawem wewnętrznym.

Tworzenie ustawy

1. Inicjatywa ustawodawcza - zgłoszenie projektu przez upoważniony organ, które zobowiązuje parlament do jego rozpatrzenia.
   

2. Dyskusja nad projektem - 3 czytania projektu.
   

3. Głosowanie - przy obecności pewnej minimalnej liczby swoich członków (quorum).
   

4. Głosowanie zwykłą większością głosów przy obecności przynajmniej połowy ustawowej liczby posłów, inaczej wobec zmiany konstytucji - 2/3 głosów konieczne.
   

5. Do uchwalonej przez Sejm ustawy Senat może zgłosić poprawki, które jednak Sejm może odrzucić.
   

6. Prezydent może odmówić podpisywania ustawy - jego veto Sejm odrzuca większością kwalifikowaną 3/5.

Nowelizacja

1. Zmiana aktu normatywnego.
   

2. Musi być wyraźna - np. "w ustawie... wprowadza się następujące zmiany:..."
   

3. Dwie formy nowelizacji:

• odrębna ustawa nowelizująca

• przepis nowelizujący jako część ustawy

Inne pojęcia

1. Tekst jednolity ustawy - tekst uwzględniający wszystkie dokonane w nim zmiany (nowelizacje). Wydawany przez organy państwowe.
   

2. Tekst ujednolicony - uwzględnia nowelizację, ale ujednolicały osoby prywatne, nie organy.
   

3. Sprostowanie błędów - poprawienia prostych błędów, np. literówki, błędy językowe, a nie wprowadzanie zmian merytorycznych w tekście prywatnym. Łatwiejsza niż nowelizacja.