SCENARIUSZ LEKCJI PRZYRODY

Temat:

Poznajemy rzekę w najbliższej okolicy

Dział programu:

Życie na Ziemi

Klasa:

IV szkoły podstawowej

Czas:

4 godziny lekcyjne

Cele ogólne:

uczeń:

  • poznaje ukształtowanie powierzchni w danej okolicy

  • poznaje rodzaje i nazwy własne wód w najbliższej okolicy;

  • nazywa bieg rzeki na badanym odcinku,

  • poznaje rośliny i zwierzęta wodne najbliższej rzeki;

  • poznaje właściwości fizyczne i chemiczne wody;

  • określa stopień czystości wody w rzece;

  • ocenia wpływ człowieka na stan wody w rzece,

  • zna zasady bezpiecznego zachowania się nad rzeką.

Cele operacyjne:

uczeń:

  • odszukuje i wskazuje na mapie badaną rzekę;

  • określa na podstawie mapy i obserwacji bieg rzeki;

  • wymienia na podstawie obserwacji terenu i mapy rodzaje i nazwy własne wód występujących w najbliższej okolicy;

  • rozpoznaje rośliny i zwierzęta wodne występujące w rzece na podstawie przewodników;

  • wykonuje proste rysunki schematyczne obserwowanych organizmów wodnych;

  • omawia właściwości fizyczne i chemiczne wody na podstawie wykonanych badań;

  • określa stopień czystości wody na podstawie obserwacji i prostych doświadczeń;

  • ocenia pozytywny i negatywny wpływ człowieka na stan wód;

  • dostrzega zależności pomiędzy działalnością człowieka, a czystością wód;

  • zauważa potrzebę oszczędzania wody oraz używania ekologicznych środków czystości,

  • wykonuje pomiary stosując do nich odpowiednie przyrządy,

  • opisuje wyniki obserwacji,

  • współpracuje w grupie,

  • przejawia postawę badawczą,

  • stosuje zasady bezpiecznego zachowania się nad rzeką.

Metody:

  • słowna - pogadanka;

  • obserwacyjna

  • badawcza

Strategie:

O, E

Forma nauczania:

Lekcja w terenie - 4 godziny lekcyjne; 3 tygodnie wcześniej grupa chętnych uczniów wraz z nauczycielem założyła w rzece pułapki wykonane na lekcjach techniki.

Forma organizacyjna:

Praca grupowa i zbiorowa oraz indywidualna

Środki dydaktyczne i materiały:

  • podręcznik,

  • karty pracy (załącznik nr 1,2 i 3),

  • przyrząd do pobierania próbek wody,

  • stoper,

  • kij do pomiaru głębokości,

  • termometr,

  • linka długości ok. 10 m,

  • jabłko lub patyk,

  • pułapka ze sztucznym podłożem,

  • nylonowa linka,

  • kawałek drutu,

  • pojemnik plastikowy,

  • metalowa lub plastikowa łyżka,

  • kotwiczka lub siatka do zbierania roślin,

  • arkusze pomocnicze do oznaczania roślin i zwierząt (atlasy i przewodniki),

  • słoiki szklane lub kubki po jogurcie (2 szt.),

  • butelka z nakrętką,

  • zestaw ekologiczny do badania chemicznego wody,

  • kompas,

  • lupa,

  • mapa najbliższej okolicy

PRZEBIEG LEKCJI

L.P.

TREŚĆ

CZYNNOŚCI

NAUCZYCIELA

CZYNNOŚCI

UCZNIÓW

UWAGI

1.

Faza wprowadzająca

(w klasie)

  1. Nauczyciel wykonuje czynności organizacyjno-porządkowe.

  2. Zapoznaje uczniów z celami i formą pracy na lekcji.

  3. Zapisuje temat na tablicy.

  4. Dzieli klasę na trzy grupy.

  5. Rozdaje liderom grup koperty zawierające karty pracy oraz odpowiedni sprzęt.

  • Uczniowie losują karteczki w trzech kolorach i tworzą grupy wg. wylosowanych barw.

2.

Faza realizacyjna

Zajęcia w klasie

Praca zbiorowa

  1. Nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie podstawowych właściwości fizycznych wody.

  2. Powtarza z uczniami pojęcia: rzeka główna, dopływ, źródło, bieg górny, środkowy i dolny, ujście.

  3. Prosi o wskazanie na mapie miejsca zajęć terenowych.

  4. Prosi, aby na podstawie mapy uczniowie wykonali polecenia:

      • wskaż źródła badanej rzeki,

      • określ bieg rzeki na badanym terenie,

      • określ czy badana rzeka jest rzeką główną (jeśli tak to gdzie uchodzi), czy dopływem (jeśli tak to do jakiej rzeki uchodzi),

      • nazwij ewentualne dopływy badanej rzeki.

      • Przypomina zasady bezpiecznego zachowania się nad wodą.

    • Uczniowie odpowiadają na pytania nauczyciela.

Zajęcia w terenie

Praca w grupach

  1. Nauczyciel prosi grupy o zorientowanie mapy w terenie i przejście w wyznaczonym kierunku.

  2. Nadzoruje pracę grup w terenie wg. zagadnień:

      • informacje ogólne o twojej rzece (gr.I - karta pracy 1),

      • życie w twojej rzece (gr. II - karta pracy 2),

      • badanie składu chemicznego wody (gr. III - karta pracy 3)

    • Uczniowie pracują w grupach zgodnie z instrukcją

    • Zapisują wyniki badań i obserwacji na karcie pracy.

3

Faza podsumowująca

W klasie

  1. Nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie wyników pracy poszczególnych grup.

  2. Wyjaśnia znaczenie niektórych pomiarów (głównie badania chemicznego wody).

  3. Porównuje wyniki badań z obowiązującymi normami dla poszczególnych klas czystości wód.

  4. Ocenia pracę uczniów.

    • Uczniowie prezentują otrzymane wyniki.

Literatura:

Józef S. Mikulski - Biologia wód śródlądowych

Wiesław Janiszewski - Gospodarka wodna

Świat roślin, skał i minerałów - PWRiL Warszawa

Książka o wodzie - Polski Klub Ekologiczny

Dostępne przewodniki i atlasy do oznaczania roślin i zwierząt

Christa Schmollgruber, Ewa Mitterbauer - Uczyć się-wiedzieć-działać