PROJEKT EDUKACYJNY
Poznanie historii chleba „Od ziarenka do bochenka”
Autorka projektu: Beata Jaworska
Termin realizacji: wrzesień- październik-listopad 2005r.
Miejsce realizacji: Przedszkole Publiczne nr 15 im. J. Porazińskiej w Ostrowcu Św.
Osoby zaproszone do realizacji projektu: dyrekcja przedszkola, rodzice, właściciel piekarni Kunów - D. Ożdżyński.
…Mówiąc o uczeniu się, mamy na myśli zdobywanie wiadomości i nabywanie umiejętności, jednakże uczenie się ma miejsce wtedy i tylko wtedy, gdy dziecko jest czynne. Dlatego tak ważne są aktywne metody nauczania. Jedną z nich jest metoda projektu…
SPIS TREŚCI
1. Projekt edukacyjny jako metoda nauczania.
2. Wstęp.
3. Cele.
4. Metody i formy pracy.
5. Instrukcja dla dzieci.
5.1. Czas trwania.
5.2. Źródła.
5.3. Kryteria oceny.
5.4. Terminy prezentacji.
6. Zakończenie.
7. Wnioski.
1. PROJEKT EDUKACYJNY JAKO METODA NAUCZANIA
Mówiąc o uczeniu się, mamy na myśli zdobywanie wiadomości i nabywanie umiejętności, jednakże uczenie się ma miejsce wtedy i tylko wtedy, gdy dziecko jest czynne. Dlatego tak ważne są aktywne metody nauczania.
Jedną z nich jest metoda projektu.
Wymaga ona od nauczyciela i wychowanka dużego zaangażowania. Pozwala na stosowanie wielu metod aktywizujących pracę dzieci, które wpływają na osiągnięcie założonych celów. Wychowankowie są bardziej kreatywni i otwarci, uczą się pracować w grupie tworząc jednocześnie pozytywne relacje w grupie, które wpływają na efektywność podejmowanych działań.
Dzieci są zaangażowane w realizację przedsięwzięcia od planowania aż do ewaluacji. Ze względu na wiek dzieci działania będą prowadzone w niewielkich grupach pod nadzorem nauczyciela- jednak podstawą projektu są pomysły dzieci.
Właściwością tej formy pracy jest swoboda w działaniu i samodzielność dzieci. Projekt kończy się prezentacją artystyczną „Święto Chleba” przygotowaną w czasie realizacji projektu.
2. WSTĘP
Poznanie historii chleba „Od ziarenka do bochenka” jest projektem, który będzie realizowany z grupą dzieci pięcioletnich i sześcioletnich, do realizacji, którego zostanie zaproszony pracownik piekarni, rodzice, dyrekcja przedszkola.
W czasie poznawania przez dzieci środowiska wiejskiego, zamierzam pobudzić u nich umiejętność współpracy, podejmowania decyzji, dokonywania własnych wyborów, planowania a także rozwinąć ich zainteresowania światem przyrody i otaczającej nas rzeczywistości społeczno technicznej.
3.CELE
Cele główne:
Ugruntowanie podstawowego znaczenia chleba w ludzkim życiu
Poznanie środowiska wsi świętokrzyskiej (prace polowe, uprawa roli, hodowla zwierząt, typowe prace domowe w gospodarstwie rolnym(gotowanie, pieczenie chleba), stroje ludowe, folklor itp.)
- poznanie zbóż (nazwy i wygląd roślin, sposoby ich przetwarzania itp.)
-integracja grupy (społeczności przedszkolnej).
Cele szczegółowe:
Poznanie historii.
Dostrzeganie różnicy między pieczywem razowym i białym.
Rozumienie znaczenie zdrowotnego produktów pełnoziarnistych.
Poznanie wybranych zawodów.
Kształtowanie szacunku do wartości chleba, pożywienia oraz pracy ludzkiej.
Dostrzeganie problemów, ich analizowanie i rozwiązywanie.
Wzmacnianie wiary w możliwości i wartości każdego człowieka,
Dążenie do tworzenia warunków jak najpełniejszej integracji społecznej,
Budowanie poczucia bezpieczeństwa,
Pokonywanie barier (nieśmiałości i lęku),
Doskonalenie wzajemnych kontaktów,
Przestrzeganie wypracowanych zasad,
Współdziałanie w sytuacjach zabawowo-zadaniowych,
Rozbudzanie poczucia odpowiedzialności za wykonane zadania,
4. METODY:
Poszukujące (odkrywanie poprzez rozwiązywanie problemów),
Eksponujące (przeżywanie, czyli budzenie pożądanych uczuć dzieci),
Praktyczne (działanie dzieci przez różnorodne formy),
Podające (przyswajanie gotowych wiadomości).
Podstawowe formy pracy wykorzystane w pracy z grupą:
Wyprawy
Obserwacje
Eksperymentowanie
Spotkania z ciekawymi ludźmi
Prezentacje
Inscenizacje
Gry z wykorzystaniem znanego tekstu /opowiadanie, wiersz/
Zabawy w role /dziecko tworzy dialogi i rolę/
Zabawy tematyczne /odgrywanie przez dzieci różnych ról/
Zabawy plastyczne i konstrukcyjne
Zabawy muzyczne
Zabawy ruchowe
Ankieta ewaluacyjna.
Rodzaje działań wykorzystane w realizacji projektu edukacyjnego:
1. Wycieczka jako forma poszukiwań, badań, przeżywania przygód
(od etapu planowania, przez gromadzenie potrzebnych rekwizytów, po opis
doświadczeń).
2. Projektowanie i budowanie wystawy jako forma prezentacji efektów
działań projektowych (połączona np. z wyprawami i spotkaniem z rodzicem- ekspertem) gdzie dzieci wspólnie opracowały plan wystawy, dzieliły się zadaniami oraz prezentowały swe dokonania.
3. Zajęcie w muzeum -pozwoliło na stworzenie sytuacji, w której eksponat wykreował odległą, niedostępną inaczej, rzeczywistość.
4. Projekt artystyczny - widowisko teatralne, (które samodzielnie przygotowały dzieci wchodząc w role aktorów, scenografów, charakteryzatorów, tancerzy).
Czynności badawcze, które są zgodne z naturalną ciekawością poznawczą dziecka oraz z prawami jego rozwoju:
Manipulowanie,
Obserwacja połączona z rejestrowaniem spostrzeżeń przy pomocy prostych narzędzi,
Przeprowadzanie doświadczeń - ingerowanie przez dziecko w określone środowisko.
Podstawowe formy organizacyjne wykorzystane w pracy z grupą:
Krąg - wszyscy siedzą w kole (np. w środku sali, na krzesełkach lub podłodze), są zwróceni do siebie twarzami i utrzymują kontakt wzrokowy,
Rundka - jest to aktywizująca technika pracy, dzięki której każdy uczestnik grupy wypowiada się po kolei. W czasie "rundki" wszyscy, łącznie z prowadzącym, słuchają, nie komentują i nie oceniają, zaś uwaga skupiona jest na osobie mówiącej - w tym momencie najważniejszej. Dla ułatwienia przestrzegania zasady, że mówi tylko jedna osoba, stosowałam rekwizyty, np. miękką piłeczkę, mikrofon, itp. W sytuacji, gdy dziecko odmówiło w danej chwili mówienia, dawaliśmy mu do tego prawo.
Praca w małych grupkach - zadanie wykonywane jest w 3 - 6 osobowych zespołach, których uczestnicy wzajemnie się uzupełniają i wspierają,
Praca w parach - zadanie wykonują razem dwie osoby.
Praca indywidualna
Praca z całą grupą
Pracę z dzieckiem będziemy opierać jest na zasadzie partnerstwa, aktywności, życzliwej pomocy, kształtowania życzliwej atmosfery, akceptacji.
Nauczyciel podczas pracy nad projektem pełni rolę lidera, kogoś, kto zachęca, inspiruje, pokazuje jak należy zaplanować, zorganizować przedsięwzięcie, natomiast nie może wykonywać zadań za grupę. Jest on inspiratorem, koordynatorem i współuczestnikiem zajęć i to jest jego nadrzędne zadanie.
5. INSTRUKCJA DLA DZIECI
Podczas realizacji projektu będziecie pracować grupowo i indywidualnie. Nasz najważniejszy cel to „zbadanie chleba”.
Przedtem jednak poznamy świętokrzyską wieś, poznamy zboża i sposoby ich przetwarzania, urządzenia i maszyny, które człowiekowi w tym pomagają (po „burzy mózgów” następują ustalenia). Podzielimy się na grupy, które zrealizują następujące zadania:
1. Poznanie rodzajów i gatunków pieczywa
2. Poznanie kształtów pieczywa
3. Poznanie osób pracujących przy powstaniu chleba
4. Przygotowanie uroczystości w przedszkolu:
Recytowanie wierszy,
Tańce ludowe,
Opowiadanie o historii chleba,
Wykonywanie dekoracji sali,
5. Przygotowanie ekspozycji
Gromadzenie ilustracji i przedmiotów służących do wyrobu i przechowywania pieczywa.
6.Przygotowanie quizu.
5.1 Czas trwania wrzesień - październik- listopad 2005r
5.2 Źródła:
Pomoce i materiały:
Ziarna, kłosy, snopki zbóż,
Ilustracje, makiety, plansze przedstawiające ziarna, zboża i pieczywo, prace polowe (orka, siew, żniwa)
Historyjka obrazkowa na planszach - „Od ziarenka do bochenka” w pojedynczych obrazach (1. Kłos zboża, 2. Kombajn, 3. Ziarna, 4. Młyn, 5. Mąka, 6. Chleb),
Historia chleba - tekst: „Jak powstał chleb” wg Krystyny Tarnowskiej,
Opowiadanie „Żyto i chleb” Cz. Janczarskiego,
Przetwory zbożowe: mąka pszenna, żytnia, kukurydziana i inne - miski na mąki,
Pieczywo pszenne, żytnie (z dodatkami i bez), chrupkie (wszelkie rodzaje), pieczywo ryżowe,
Wiklinowe tace i kosze na produkty piekarskie, miski, drewniane deski i łyżki (do dekoracji),
Składniki do ciasta chlebowego ( mąka, woda, sól, drożdże),
Plansze przedstawiające produkcję chleba dawniej i dziś,
Płaskie kamienie (do ścierania ziarna przez dzieci),
Masa solna, masa papierowa, glina,
Białe obrusy do dekoracji, podpisy do eksponatów,
Rekwizyty do przeprowadzenia konkursów,
Puzzle - historyjka „Od ziarenka do bochenka” (1.Kłosy zboża, 2. Ziarna, 3. Worek mąki, 4. Chleb oraz puzzle drewniane - „Piekarz”, „Młynarz”).
Materiały reklamowe z Muzeum Historyczno -Archeologicznego z wystawy pt. „Od ziarenka do bochenka”
Wiersze o chlebie W. Bełzy, J Konopnickiej, J. Porazińskiej, W. Broniewskiego, J. Kulmowej,
Piosenki „Mało nas do pieczenia chleba”, „Uciekła mi przepióreczka”, „Młyn”, „Bez pracy nie ma kołaczy”, „W poniedziałek rano”, „Co dzieci widziały”, „Trojak”, „Bułeczka, rogalik...”
Muzyka do zabawy „ Pieczenie ciasta” Klanzy
Baśń „ Kłos żyta” według braci Grimm i „O chlebie w kamień zaklętym” E. Szelburg -Zarębiny.
5.3 Kryteria oceny
• Zrealizowanie wszystkich zadań
• Estetyka i pomysłowość prac
• Terminowe wykonanie projektu
5.4 Terminy prezentacji 23-24 listopada 2005r
6. ZAKOŃCZENIE
Idea realizacji projektu zrodziła się pewnego wrześniowego poranka. W czasie śniadania dzieci zauważyły, że kanapki przygotowane są z różnego rodzaju pieczywa. Miało ono różny kształt, kolor, wygląd i smak. Było jasne i ciemne, z ziarnami w środku i na wierzchu. Przedszkolaki długo między sobą rozmawiały, wymieniały poglądy, snuły domysły. Wreszcie przyszły do nas z zapytaniem, dlaczego tak jest. Postanowiłyśmy rozwinąć te zainteresowania. Przedszkolaki podjęły decyzję, że problem „ zbadania chleba” jest dla nich ciekawy i odpowiedni do realizacji. Zainteresowanie grupy tym zagadnieniem było duże. Obserwując działania wychowanków zorientowałyśmy się, że większość dzieci ma już jakieś pojęcie o temacie. Wówczas podjęłyśmy próbę określenia stanu ich wiedzy w sposób bardziej sformalizowany. Wspólnie utworzyliśmy siatkę, przedstawiając znane dzieciom fakty w formie graficznej. Dzięki tej strategii wszyscy uczestnicy - nauczycielki, dzieci, a także rodzice - uświadomili sobie, co dzieci wiedzą przed rozpoczęciem projektu.
Ostatnim etapem realizacji projektu było zorganizowanie „Święta chleba”, ekspozycji tematycznej oraz udział dzieci w quizie. Wszystkie założone cele zostały zrealizowane.
7. WNIOSKI
Głównym celem projektu było poznanie historii chleba.
Sposób jego realizacji a także włączenie się rodziców do wspólnego działania, zaangażowanie dzieci podczas realizacji projektu przerosło nasze oczekiwania. Realizacja tego projektu pozwoliła na osiągnięcie celów wychowawczych, edukacyjnych, a także na wykształcenie pewnych takich umiejętności:
• Wyszukiwanie potrzebnych informacji w czasopismach, książkach.
• Wzbogacenie słownictwa
• Rozwijanie indywidualnych zdolności twórczych
• Współpraca w grupie
BIBLIOGRAFIA
Devey J. (1967), Moje pedagogiczne credo, [w] Wybór pism pedagogicznych, wybór, wstęp, opracowanie J. Pieter, Zakład im Ossolińskich, Warszawa -Wrocław -Kraków.
Gołębniak D.B. (2002), Uczenie metodą projektów, WSiP, Warszawa.
Helm J.H. (2003), Mali badacze, metoda projektu w edukacji elementarnej, Wydawnictwa CODN, Warszawa.
Karolak W. (2004), Projekt edukacyjny, projekt artystyczny, Łódź, WWSHE.
Mikina A. (1997), Jak wykonać zadania metodą projektów?, WSiP, Warszawa .
Piaget J. (1966), Narodziny inteligencji dziecka, PWN, Warszawa.
Szuman S. (1985), Studia nad rozwojem psychicznym dziecka, tom 1, PWN, Warszawa.
Potocka B., Nowak L. (2002), Projekty edukacyjne. Poradnik dla nauczycieli, Zakład Wydawniczy SFS, Kielce.
Szymański M. (2000), O metodzie projektów, Żak, Warszawa.
1