Aneta Dudała
Ekonomia III rok
Gr. I
Partnerstwo publiczno-prywatne - droga rozwoju jednostki
Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) polega na współpracy pomiędzy jednostką samorządu terytorialnego (ewentualnie administracji rządowej) z sektorem prywatnym. Jest to realizacja wspólnego przedsięwzięcia, w trakcie którego gmina i prywatny przedsiębiorca dzielą się zarówno zyskiem z inwestycji, jak i odpowiedzialnością za podejmowaną działalność. Zasady i tryb współpracy podmiotów sektora publicznego, w tym w szczególności gmin, i partnera prywatnego w ramach PPP reguluje ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz.U. z 2005 r. nr 169, poz. 1420). Współpraca jednostek samorządu i prywatnych przedsiębiorstw powinna opierać się na odpowiedniej umowie.
W przypadku gmin działanie w ramach PPP ma na celu częściową prywatyzację sektora użyteczności publicznej. Jej konsekwencją jest przekazanie podmiotom z sektora prywatnego niektórych zadań związanych z rozwojem lokalnej infrastruktury. Chodzi głównie o budowę, zarządzanie i utrzymanie dróg i mostów, linii kolejowych, szkół, budownictwa komunalnego czy oczyszczalni ścieków. PPP opiera się na założeniu, że gminie nie jest potrzebny np. własny basen czy mieszkania, ale usługa polegająca na możliwości korzystania z tych obiektów. Jednostka samorządu nie musi więc ich budować, ale może powierzyć to zadanie prywatnemu przedsiębiorcy, któremu może dopłacać za udostępnienie obiektów. Rezultatem takiego partnerstwa jest z jednej strony uzyskanie lepszej jakości świadczonych usług, a także znaczne oszczędności w wydatkach podmiotu publicznego, z drugiej natomiast zyski z inwestycji dla firm prywatnych.
Ustawa o PPP dokładnie określa priorytety, które mogą być objęte tym sposobem finansowania. Przedsięwzięciem typu PPP może być zaprojektowanie lub realizacja inwestycji w wykonaniu zadania publicznego, świadczenie usług publicznych przez okres powyżej trzech lat, jeżeli obejmuje eksploatację, utrzymanie lub zarządzanie niezbędnym do tego składnikiem majątkowym oraz działanie na rzecz rozwoju gospodarczego i społecznego, w tym rewitalizacja obszaru miejskiego. W przypadku rewitalizacji, projekt jej przeprowadzenia może przedstawić strona publiczna. W jego sporządzeniu może też uczestniczyć partner prywatny - jeśli koszt tych prac nie zostanie pokryty z pieniędzy budżetowych bezpośrednio w formie zapłaty. Innym typem inwestycji typu PPP jest przedsięwzięcie pilotażowe, promocyjne, naukowe, edukacyjne lub kulturalne, wspomagające realizację zadań publicznych. Tu także istnieją ograniczenia. Przeważająca część wynagrodzenia partnera prywatnego musi pochodzić ze źródeł innych niż środki podmiotu publicznego.
Głównym celem PPP jest przekształcenie funkcji jednostki samorządu z dostawcy obiektów służących realizacji zadań użyteczności publicznej w dostawcę samych usług. Finansowanie budowy obiektu jest rolą prywatnego inwestora, który następnie dysponuje przez określony okres dochodami z zarządzania obiektem. Dzięki temu gmina zostaje uwolniona od konieczności budowania nowych obiektów, dla których to przedsięwzięć barierę stanowią często możliwości finansowe jej budżetu. Zmienia się tutaj jednocześnie rola kapitału prywatnego. W ramach PPP prywatny inwestor nie jest już tradycyjnym współudziałowcem w finansowaniu gminnego zadania inwestycyjnego, ale udziałowcem w dostawie usług dla mieszkańców w dłuższym okresie sięgającym nawet kilkudziesięciu lat. Z kolei finansowanie gotowego obiektu ze strony samorządu ma tylko zabezpieczać istnienie i dostępność usług publicznych. Nie jest to natomiast finansowanie operacyjne, a więc utrzymywanie samej nieruchomości.
W roli partnera publicznego mogą występować nie tylko jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki, ale także organy administracji rządowej, państwowe szkoły wyższe, jednostki badawczo-rozwojowe, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, państwowe lub samorządowe instytucje kultury, jak również Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne. Stroną publiczną umowy o PPP mogą być też państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, jednak z wyłączeniem przedsiębiorstw, banków i spółek handlowych. Warto przy tym pamiętać, że definicja PPP odnosi się do wykonywania zadań publicznych, a w tym zakresie szczególne kompetencje leżą w gestii samorządów. To one mają obowiązek prowadzenia podstawowych usług publicznych, takich jak usługi komunalne (oczyszczanie miasta, gospodarka wodno-ściekowa, ogrzewanie, edukacja, służba zdrowia, znaczna część dróg).
Przykład: budowa basenu.
Gmina, która nie ma basenu, znajduje firmę, która wyłoży środki finansowe na jego budowę i następnie stanie się jego właścicielem. Następnie umawia się z inwestorem, że będzie mu, przez 10 lat, płaciła określoną stawkę za każdą osobę, która będzie przez określony czas korzystała z pływalni.
JAKIE KORZYŚCI PRZYNOSI PPP
mniejsze wydatki na gminne inwestycje, a przez to oszczędności w budżecie,
przyspieszenie terminów budowy obiektów użyteczności publicznej i dostaw związanych z nimi usług,
zapewnienie wyższej jakości usług publicznych,
większa rywalizacja kapitału prywatnego w sferze dostarczania usług publicznych,
podział ryzyka inwestycyjnego pomiędzy gminę i prywatnego przedsiębiorcę,
dodatkowe perspektywy rozwoju dla prywatnych firm.
Fachowa analiza każdego ze sposobów realizacji przedsięwzięcia musi obejmować przede wszystkim szczegółowy zakres przedsięwzięcia, analizę ekonomiczno-finansową i prawną oraz analizę rodzajów ryzyka i wrażliwości przedsięwzięcia na rodzaje ryzyka. Gmina musi ustalić także harmonogram realizacji inwestycji. Wynikiem przeprowadzonych analiz różnych sposobów realizacji przedsięwzięcia powinno być porównanie każdego sposobu jego realizacji i wskazanie, który z nich przynosi największe korzyści dla interesu publicznego i lokalnej społeczności.
Jeżeli z przeprowadzonej analizy wynika, że przedsięwzięcie, choćby w części, wymaga finansowania z budżetu państwa, zgodę na realizację takiego przedsięwzięcia musi wyrazić minister finansów. Z wnioskiem o udzielenie takiej zgody musi wystąpić sama gmina. Wniosek taki powinien zawierać m.in. określenie przedsięwzięcia, które ma być realizowane w ramach PPP i przewidywaną wysokość środków z budżetu państwa przeznaczonych na realizację tej inwestycji. Minister finansów wydaje zgodę albo odmawia wydania zgody w terminie 60 dni od dnia otrzymania wniosku. Gmina może złożyć kolejny wniosek o wydanie zgody na realizację tego samego przedsięwzięcia dopiero w przypadku zmiany wysokości kwoty środków państwowych potrzebnych na realizację oraz zmiany obciążenia ryzykiem pomiędzy partnerami.
INICJATYWY SAMORZĄDÓW LOKALNYCH W ZAKRESIE PPP
Gdańsk
W 1997 roku Rada Miasta podjęła uchwałę o lokalnych inicjatywach inwestycyjnych. Przez pięć lat w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego wybudowano: 12,5 km sieci wodociągowej, 11 km kanalizacji sanitarnej, 8,8 km kanalizacji deszczowej, 360 m sieci cieplnej, 63,5 tys. m chodników i dróg, 270 punktów oświetleniowych, 3 przepompownie ścieków sanitarnych, jedną przepompownię wód deszczowych.
Kraków
Miasto potrzebowało modernizacji oświetlenia ulicznego. Przeszkodą były jednak zarówno braki budżetowe, jak i to, że krakowskie lampy i reszta infrastruktury, która służy oświetleniu miasta, nie była własnością gminy. W związku z tym jednostka samorządu przejęła od zakładu energetycznego 40 tys. punktów świetlnych w Krakowie. Wykonawcą zadania modernizacji oświetlenia miasta zostało konsorcjum dwóch firm Electrimu Warszawa i ES System z Krakowa. Miasto podpisało z konsorcjum umowę do roku 2004, w ramach której firmy wymieniły oświetlenie miasta na sodowe.
Uczestnictwo gminy w przedsięwzięciu partnerskim polega na wniesieniu wkładu własnego lub uiszczeniu wynagrodzenia. Określa to umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym. Wkładem własnym gminy może być sfinansowanie części kosztów realizacji przedsięwzięcia, w tym dopłaty do usług świadczonych przez partnera prywatnego w ramach przedsięwzięcia albo wniesieniu przedsiębiorstwa, nieruchomości lub rzeczy ruchomej, licencji i innych wartości niematerialnych lub prawnych, jeżeli służą realizacji przedsięwzięcia. Wkład własny jest przekazywany partnerowi prywatnemu lub spółce kapitałowej zawiązanej w celu wykonania umowy PPP. Przekazanie wkładu własnego może nastąpić w szczególności w formie darowizny, sprzedaży (z zastrzeżeniem odkupu), użyczenia, użytkowania, najmu albo dzierżawy. Wkład własny wykorzystany niezgodnie z przeznaczeniem podlega zwrotowi na zasadach określonych w umowie o PPP. W przypadku środków finansowych gminie należą się również odsetki od dnia przekazania tych środków.
Z finansowaniem inwestycji realizowanej w ramach umowy o PPP wiążą się też pewne obowiązki związane z koniecznością zmian zasadami uchwalania budżetu gminy. Powinien on zawsze uwzględniać wydatki na spłatę zobowiązań wynikających z umów o PPP, skutki zaniechania, okresowego wstrzymania lub ograniczenia zakresu przedsięwzięcia realizowanego w ramach umów o PPP oraz wydatki na odszkodowania dla partnerów prywatnych wynikające z umów o PPP.
Przykład: budowa drogi lub mostu:
W przypadku gdy umowa o PPP dotyczy budowy i eksploatacji dróg publicznych, obok wynagrodzenia partner prywatny pobierać może opłaty za parkowanie w strefie płatnego parkowania czy opłat za przejazd przez mosty i tunele zlokalizowane w ciągach dróg publicznych.
Eksperci zajmujący się problematyką PPP nie kryją, że przymierzenie się do tej formy finansowania inwestycji przez administrację publiczną i samorządy wiąże się z wysokimi kosztami wynajmu doradców, którzy przygotują koncepcję i porównają koszty takiego finansowania w stosunku do tradycyjnych metod. Na pewno punktem, w którym podmioty publiczne nie obejdą się bez fachowej pomocy specjalistycznych kancelarii, jest opracowanie specyfikacji przetargowej dla inwestycji typu PPP. Obawy, że potencjalni organizatorzy przedsięwzięć PPP nie sprostają wymogom finansowym nałożonym przez ustawę, są uważane za jedną z najpoważniejszych barier dla partnerstwa w Polsce.
BIBLIOGRAFIA:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Partnerstwo_publiczno-prywatne
http://www.wspolnota.org.pl/content/view/7869/57/
http://www.ukie.gov.pl/HLP/files.nsf/0f93de09147035b3c1256ef5004250b8/d7aafb73654f4ccec12570dd0047c7ca?OpenDocument
http://74.125.77.132/search?q=cache:lb8ZnqlkkgEJ:www.ukie.gov.pl/HLP/files.nsf/0f93de09147035b3c1256ef5004250b8/d7aafb73654f4ccec12570dd0047c7ca%3FOpenDocument+partnerstwo+publiczno+prywatne&cd=6&hl=pl&ct=clnk&gl=pl
http://samorzad.infor.pl/temat-dnia/47467/Partnerstwo-publiczno-prywatne,8,Partnerstwo-publiczno-prywatne.html
http://samorzad.infor.pl/temat-dnia/47467/Partnerstwo-publiczno-prywatne,11,Partnerstwo-publiczno-prywatne.html
http://pl.wikipedia.org/wiki/Partnerstwo_publiczno-prywatne
http://www.wspolnota.org.pl/content/view/7869/57/
http://www.ukie.gov.pl/HLP/files.nsf/0f93de09147035b3c1256ef5004250b8/d7aafb73654f4ccec12570dd0047c7ca?OpenDocument
http://74.125.77.132/search?q=cache:lb8ZnqlkkgEJ:www.ukie.gov.pl/HLP/files.nsf/0f93de09147035b3c1256ef5004250b8/d7aafb73654f4ccec12570dd0047c7ca%3FOpenDocument+partnerstwo+publiczno+prywatne&cd=6&hl=pl&ct=clnk&gl=pl
http://samorzad.infor.pl/temat-dnia/47467/Partnerstwo-publiczno-prywatne,8,Partnerstwo-publiczno-prywatne.html
http://samorzad.infor.pl/temat-dnia/47467/Partnerstwo-publiczno-prywatne,11,Partnerstwo-publiczno-prywatne.html