POZ
HISTORIA 1978 Ałma Ata- zdrowe społ. Końca XXw.; 1990.1993 aneksy zmiany celów strategicznych i operacyjnych; 1996 konstytucja celów NPZ i wydłużenie do 2005r; 1998 konieczność adaptacji strategii do potrzeb i nowych wyzwań- Zdriowie 21.
PODS.ZAŁOŻENIA KONCEPCJI NPZ Zdrowie i czynniki je warunkujące; Promocja zdrowia; Zdrowotna polityka publiczna; Koncepcja celów i konstrukcja NPZ;
ZDROWIE: leczenie, opieka, jakość życia, własne postrzeganie zdrowia, profilaktyka, edukacja.
PROMOCJA ZDROWIA to proces umożliwiający każdemu człowiekowi zwiększenie oddziaływania na własne zdrowie, w sensie jego poprawy i utrzymania. To działania zmierzające do zachowania zdrowia.
PREWENCJA (ZAPOBIEGANIE) to takie działanie zapobiegawcze, głównie medyczne, skierowane przeciwko chorobą.
PROFILAKTYKA=Zapobiega; PROMOCJA ZDROWIA=umacnia, potęguje;
PREWENCJA PIERWOTNA ma na celu redukcję występowania choroby lub pewnych odstępstw od dobrego stanu zdrowia(k.folowy,wit.D;szczepionki); WTÓRNA ma na celu powstrzymanie rozwoju choroby oraz skrócenie części jej trwania ( g.korekcyjna); TRZECIEGO STOPNIA ma na celu zapobieganie skutków przebytej choroby (rehabilitacja);
PDST. ZAŁOŻENIA KONCEPCJI NPZ - zdrowie
Podkreślenie istoty zdrowia jako:wartości zasobu (bogactwa) i środka; Zdrowie nie jest stanem statycznym ale dynamicznym i należy je we wszystkich okresach życia chronić(profilaktyka) doskonalić (promocja zdrowia) przywracać (rehabilitacja,leczenia);
CZYNNIKI WARUNKUJĄCE ZDROWIE Styl życia 50%, środow. Fizyczne oraz społ.; czynniki genetyczne 10%; służba zdrowia.
FUNDAMENTALNE WARUNKI ZAPEWNIAJACE ZDROWIE pokój, stabilny system ekonomiczny, odtwarzalne zasoby naturalne, globalne i lokalne bezpieczeństwo obejmujące bezp. Ekologiczne oraz mieszkanie, żywienie, edukacja, zarobki,sprawiedliwośc i równość społeczna.
ZDROWIE TO brak choroby(pielęgniarka nie zajmuje się zdrowiem lecz chorobą, koncentruje się na człowieku w celu likwidacji choroby,jest gł. Pomocnikiem lekarza.)
ZDROWIE TO DOBRE FUNKCJONOWANIE bio-psycho-społeczne i duchowe (oddziaływanie na kondycję fizyczną, psychiczna, duchowa, społeczną - w tym również rodzinę). Pielęgniarka udziela rad o charakterze prewencyjnym, skupia się na sytuacji jednostki, w niewielkim stopniu oddziaływuje na grupę. Do jej działań włączona jest rola ekspresyjna (poprawa kondycji psychicznej);
ZDROWIE TO ZDOLNOŚC DO wykonywania czynności życia codziennego(wzmocnienie sprawności , zastąpienie albo pomoc w czynnościach życia codziennego). Pielęgniarka uczy pacjenta i otoczenie jak radzić sobie w problemach dnia codziennego.
ZDROWIE TO SAMODZIELNE TWÓRCZE ŻYCIE nie tylko bez choroby i niepełnej sprawności ale nawet z nimi (do pielęgniarki należy wspieranie zdrowia, jego zabezpieczenie, potęgowanie i ochrona,przywracanie optymalnego poziomu samodzielnego, aktywnego i twórczego życia człowieka);
GŁÓWNE ZAGROŻENIA ZDROWIA: WADLIWY STYL ŻYCIA: małą aktywność fizyczna, palenie papierosów, nadmierne spożywanie alkoholu- zwłaszcza napoje wysokoprocentowe, substancje psychoaktywne. ZAGROŻENIA W ŚRODOWISKU SPOŁECZNYM(ograniczenie dostępu do podst. Zasobów niezbędnych dla utrzymania i pomnażania zdrowia: pożywienie, mieszkanie, ubranie i praca.) Uzależnienie części społeczeństwa od pomocy społecznej, niekorzystna sytuacja w sferze edukacji, nauki i kultury, nasilające się patologie społeczne. ZAGROŻENIA W ŚRODOWISKU FIZYCZNYM (przekroczenie dopuszczalnych norm czystości powietrza, brak wodociągów, kanalizacji,hałas,zabezbieczenie stanowisk pracy.)
GŁÓWNE PROBLEMY ZDROWOTNE: umieralność niemowląt(w1992 - 17,6/1000; obecnie 8,6/1000); choroby układu krążenia, nowotwory złośliwe, choroby ukł. oddechowego i trawiennego,choroby zakaźne, choroby zawodowe i związane z wykonywaną pracą, inwalidztwo i niepełnosprawność, pruchnica zębów;
NIERÓWNOŚCI W ZDROWIU: PŁEĆ (szybciej umierają mężczyźni; przeciętne trwanie życia u mężczyzn=76lat, u kobiet= 80lat); MIEJSCE ZAMIESZKANIA; REGION; ZRÓŻNICOWANIE SPOŁECZNE (biedni, bogaci);
CZYNNIKI NIEZMIENNE: wiek, płeć, czynniki genetyczne.
CZYNNIKI ZMIENNE: zachowania zdrowotne, czynniki środowiskowe, styl życia, służba zdrowia.
CEL GŁÓWNY: „Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia ludności oraz zmniejszenie nierówności w zdrowiu” Osiągany przez: Kształtowanie pozdrowotnego stylu życia społeczeństwa; Tworzenia środowiska życia, pracy i nauki sprzyjającego zdrowiu; Aktywizowanie jednostek samorządu terytorialnego i organizacja pozarządowych do działań na rzecz zdrowia.
STRATEGICZNE CELE ZDROWOTNE: 1 Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu chorób naczyniowo-sercowych, w tym udarów mózgu; 2 Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu nowotworów złośliwych; 3 Zmniejszenie częstości urazów powstałych w wyniku wypadków i ograniczenie ich skutków; 4 Zapobieganie zaburzeniom psychicznym przez działania prewencyjno promocyjne; 5 Zmniejszenie przedwczesnej zachorowalności i ograniczenie negatywnych skutków przewlekłych schorzeń układu kostno- stawowego; 6 Zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej umieralności z powodu przewlekłych chorób układu oddechowago; 7 Zwiększenie skuteczności zapobiegania chorobom zakaźnym i zakażeniom; 8 Zmniejszenie różnic społecznych i terytorialnych w stanie zdrowia populacji: -realizacja całego zakresu programu POLKARD w ramach działań na rzecz tego celu strategicznego; realizacja ustawy o ustanowieniu NPZ zwalczanie chorób nowotworowych na rzecz tego celu strategicznego; realizacja programu zwalczania HCV na rzecz tego celu strategicznego.
CELE OPERACYJNE dot. Czynników ryzyka i działań w zakresie promocji zdrowia: 1 Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu; 2 Zmniejszenie rozpow. I zmiany struktury spożycia alkoholu oraz zmniejszenie szkód zdrowotnych spowodowanych alkoholem; 3 Poprawa sposobu żywienia ludności i jakości zdrowej żywności oraz zmniejszenie występowania otyłości; 4 Zwiększenie aktywności fizycznej ludności; 5 Ograniczenie używania substancji psychoaktywnych i związanych z tym szkód zdrowotnych; 6 Zmniejszenie narażenia na czynniki szkodliwe w środ. Zycia i pracy oraz ich skutków zdrowotnych i poprawa stanu sanitarnego kraju.
CELE OPERACYJNE dot. Wybranych populacji 7 Poprawa opieki zdrowotnej nad matką, noworodkiem i dzieckiem; 8 Wspieranie rozwoju i zdrowia fizycznego, psychospołecznego oraz zapobieganie najczęstszym problemom zdrowotnym i społecznym dzieci i młodzieży; 9 Tworzenie warunków do zdrowego i aktywnego życia starszych; 10 Tworzenie warunków dla aktywnego życia osób niepełnosprawnych; 11 Intensyfikacja zapobiegania pruchnicy zębów u dzieci i młodzieży;
CELE OPERACYJNE niezbedne działania ze strony ochrony zdrowia i samorzadu terytorialnego.
12 Aktywizacje jednostek samorządu terytorialnego i organizacji pozarządowych do działań na rzecz zdrowia społeczeństwa; 13 Poprawa jakości świadczeń zdrowotnych w zakresie skuteczności bezpieczeństwa i akceptowalności społecznej w tym przestrzeganiu praw pacjenta; 14 Usprawnienie wczesnej diagnostyki i czynnej opieki nad osobami zagrożonymi chorobami układu krążenia, udarami mózgowymi, nowotworami, powikłaniami, chor. Ukł. oddechowego oraz reumatycznymi, szczególnie przez działanie POZ; 15 Zwiększenie i optymalne wykorzystanie systemu ochrony zdrowia oraz infrastruktury samorządowej dla potrzeb promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej.