Opis budowy geologicznej rejonu Piwniczna.

Arkusz nr 1051, skala 1:50 000

1. Lokalizacja

Piwniczna znajduje się w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim. Najważniejsze miejscowości występujące w tym rejonie to Borownice oraz Piwniczna. Przez miasto biegnie  droga krajowa 87 łącząca Nowy Sącz z miejscowym, byłym przejściem granicznym. Kraina geograficzna to Beskid Sądecki.

2. Morfologia i hydrografia terenu

W rejonie Piwniczna przeważa teren górzysty oraz rzeźba młoda. Maksymalne wzniesienie to Eliaszówka, która ma 1024 m n.p.m. Natomiast największe obniżenie terenu to 471 m n.p.m. znajdujące się w dolinie rzeki. Nachylenia zboczy wahają się w przedziale od 15 do 20 stopni. Dolina rzeki jest U-kształtna, a rzeka Poprad biegnie w kierunku północno-zachodnim. Szerokość dna doliny zawiera się w przedziale od 0,6 km do 1,2 km.

Rzeką główną jest rzeka Poprad i posiada trzy dopływy lewe oraz cztery prawe.

3. Budowa geologiczna

3.1. Charakterystyka utworów przedczwartorzędowych

Do utworów przedczwartorzędowych zaliczamy łupki, piaskowce i margle (warstwy sromowieckie) oraz łupki i piaskowce (formacja ropianiecka nie rozdzielona) pochodzące z okresu Kredy Górnej, znajdujące się w środkowej części obszaru. Z okresu paleogenu na tym obszarze znajdują się: piaskowce, zlepieńce i łupki (piaskowce z Życznowa), łupki i piaskowce (warstwy z Zarzecza), piaskowce, zlepieńce i łupki (piaskowce z Piwnicznej), łupki, margle i piaskowce z wkładkami łupków pstrych z Hanuszowa (warstwy z Kowańca) oraz piakowce, zlepieńce i łupki (warstwy złatnianiańskie). Wymienione warstwy przeważają we wschodniej częsci obszaru po prawej stronie rzeki.

3.2 Tektonika

W wyniku ruchów górotwórczych powstał łuk karpacki, który stanowi przedłużenie łańcucha alpejskiego. W Karpatach po stronie zewnętrznej występuje pas skał piaskowo-łupkowych. Pas skał wapiennych znika na znacznych przestrzeniach , dlatego nie występuje w sposób ciągły. Skały metamorficzne i skały krystaliczne są w postaci izolowanych bloków. W Karpatach mamy również pas skał wulkanicznych. Karpaty są niższe od Alp. W Karpatach Zewnętrznych mamy kilka jednostek tektonicznych: magurska, przedmagurska, śląska, przedśląska, skolska. Jednostki te powstały z gromadzenia się osadów morskich i ich fałdowania. Warstwy zapadają się ze wschodu na zachód.

3.3 Charakterystyka utworów czwartorzędowych

a) w dolinie rzecznej: żwiry, gliny i piaski rzeczne tarasów akumulacyjnych i akumulacyjno-erozyjnych 3,0-8,0 m n.p. rzeki ,

b) na zboczach: gliny, gliny z rumoszem skalnym i gruz skalny, koluwialne, deluwialne i zwietrzelinowe.

4. Zjawiska geologiczno-inżynierskie

Na opisywanym obszarze występują liczne złaziska, podcięcia erozyjne i stożki napływowe. Wzdłuż rzeki znajdują się podcięcia erozyjne. Natomiast w środkowej części występują stożki napływowe.

___________________________________________________________________________

Bibliografia:

1) Kondracki Jerzy, Karpaty, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, 1979

---