URAZY OKA I NARZĄDÓW DODATKOWYCH.
Tępe,
Ostre (rany),
Ciała obce,
Oparzenia,
Tępe:
Stłuczenia lub kontuzje powstające na skutek działania przedmiotów tępych lub substancji wybuchowych. Mogą spowodować:
Obrzęk powiek,
Otarcie naskórka,
Wylewy krwawe,
Przy urazach tępych mogą powstawać rany tłuczone, szarpane lub miażdżone. Może wystąpić uszkodzenie mięśni dźwigacza powiek i wówczas będzie opadanie powieki górnej - ptoza. Przy uszkodzeniu dróg łzowych może dochodzić do intensywnego łzawienia, a przy przerwaniu do wysychania gałki, późniejszym powikłaniem jest ripienie gałki ocznej.
Leczenie ptozy - zabieg operacyjny.
Wylewy krwawe:
(do 24h robimy zimne okłady (z lodu), po 24h stosujemy ciepłe okłady),
Podskórne,
Podspojówkowe,
Dokomorowe,
W każdym przypadku podajemy surowicę p/tężcową.
Przy krwotokach - opatrunek uciskowy jednooczny.
Urazy tępe spojówki:
Obrzęk, podbiegnięcie krwawe lub rozdarcie spojówki. Przy ranie spojówki wylew krwi ma kolor jasno czerwony. Jeżeli krwotok ma zabarwienie ciemnej purpury, należy podejrzewać pęknięcie gałki ocznej.
Urazy tępe rogówki:
Przy ranie powierzchownej (nabłanka) rogówki - nie szyjemy, powstają blizny, które przeszkadzają w widzeniu. Przy urazach rogówki wykonujemy tzw. Próbę fluorescyjną (zakropić 1 kroplę fluorescencyjnej, spłukać solą fizjologiczną. Przy pęknięciu rana zabarwi się na zielono), podajemy surowicę p/tężcową. Przy uszkodzeniu rogówki stosujemy spasmolityki (atropina, skopolamina). Często urazom rogówki towarzyszą wynaczynnienia do komory przedniej (źrenica czerwona, nie czarna), opatrunek (nie uciskowy), podajemy spasmolityki i antybiotyk, transportujemy na oddział.
Urazy tępe twardówki (ciężki uraz oka):
Przy zamkniętych oczach badamy palcami ciśnienie w oku, jeżeli gałka jest miękka- podejrzewamy pęknięcie twardówki. Jeżeli do dwóch godzin nastąpi zszycie twardówki to istnieje szansa na „uratowanie” oka. Przy niepomyślnym leczeniu dochodzi do wysychania gałki ocznej tzw. Wtiza. W tym przypadku stosujemy opatrunek obuoczny, uciskowy na chore oko i transport w pozycji leżącej. Po urazach gałki ocznej źrenica jest w pierwszych godzinach wąska, po kilku godzinach robi się szeroka i słabo reaguje na światło.
Urazy tępe naczyniówki:
Przy urazach dochodzi do pękania naczyń i krwotoków. Powikłaniem krwotoków jest odwarstwianie naczyniówki.
Urazy tępe soczewki:
Następuje zmętnienie soczewki,
Zerwanie więzadeł jednej strony → podwichnięcie soczewki,
Zwichnięcie soczewki, - jeśli urywa się całkowicie i wpada do ciała szklistego,
Powikłaniem zwichnięcia i podwichnięcia jest jaskra.
Uraz tępy siatkówki:
Przy odklejeniu siatkówki pacjent ma wrażenie, że widzi dym, gęste chmury, później widzi zniekształcone obrazy,
Wstrząśnienie siatkówki,
Urazy ostre (rany):
Powierzchowne,
Przebijające ściany (np. rogówka, twardówka),
Następstwem rany ciętej oka będzie całkowity spadek ciśnienia wewnątrzgałkowego, badamy palpacyjnie,
Zmętnienie rogówki,
Najczęstsze rany to rany rogówkowo - twardówkowe, istnieje wypadnięcie ciała rzęskowego, tęczówki oraz płynu komorowego. Przy ranach soczewki powstaje zaćma pourazowa. Jeżeli przy próbie fluorescencyjnej rana zabarwi się na zielono i jest okrągła, możemy podejrzewać ciało obce wewnątrzgałkowe. Jeżeli ciało obce jest metaliczne i magnetyczne to można je łatwo usunąć. Stosujemy elektomagnesy. Najtrudniejsze do usunięcia jest szkło.
Oftalgia sympatyczna drugiego oka - ciężkie powikłania gałki ocznej, zapalenie współczulne, mechanizm nie jest znany, po czasie chory skarży się na ból i ropienie drugiego oka, jedynym rozwiązaniem jest usunięcie oka chorego.
1