VI. WYCHOWAWCA - CECHY, ROLA, AUTORYTET

(ANACHRONIZM CZY IMPERATYW WYCHOWAWCZY)

H. Muszyński

Wychowanie nie może odbywać się poza stosunkiem wychowawczym, czyli bez osoby wychowawcy. Warunkiem efektywności wychowania jest zatem - między innymi - osobowość wychowawcy, zwłaszcza umiejętność wywierania wpływu

CECHY IDEALNEGO WYCHOWAWCY

Ujęcie aksjologiczne - ustalenie cech wg przyjętych wartości - wychowawca wzorem - osobowość zgodna z ideałem wychowanie

- talent i dyspozycje - wychowanie jest sztuką

Ujęcie empiryczne - ustalenie cech wg efektywności

- ustalenie wg opinii uczniów

- koncepcja wychowawcy: sprawnie realizuje zadania wychowawcze

podejmuje odpowiednie inicjatywy

uzyskuje pożądane wyniki

Jednostka w takim stopniu może spełniać wymagania społeczne stawiane efektywnemu wychowawcy, w jakim zdolna jest przyswoić sobie i konstruktywnie pełnić odpowiednią rolę społeczną

Społeczna rola wychowawcy

• Samodzielność wyprowadzania celów operacyjnych własnej działalności, planowanie

• Umiejętność doboru form wychowania - organizowanie procesów wychowania

• Sprawność manipulowania wszystkimi danymi elementami sytuacji wychowawczej - umiejętność kierowania procesem wychowania

• Osobiste stymulowanie aktywność wychowanka - zdolność kontaktu

• Uzyskanie określonej pozycji w oczach wychowanka - poradnictwo i przewodzenie

• Konieczność integrowania procesów wychowawczych realizowanych na różnych polach przez różnych wychowawców - predyspozycje do współdziałania

Cechy kierunkowe wychowawcy (TAKT PEDAGOGICZNY)

• Postawa etyczno-wychowawcza, przestrzeganie norm

• Docenianie osobistej wartości wychowanka

• Życzliwość, wyrozumiałość

• Zrozumienie, dyskrecja

• Docenianie samodzielności

• Sprawiedliwa, konsekwentna i konstruktywna ocena

• Otwartość na potrzeby wychowanka

• Uzasadnianie swoich decyzji

Autorytet wychowawcy

Określona postawa wychowanka do wychowawcy, mówimy o nim, jeśli wychowanek wykazuje tendencję do podporządkowania się z własnej woli decyzjom wychowawcy, dąży do takiego postępowania, które mogłoby wywołać akceptację wychowawcy

• Autorytet władzy (sterowany wzmocnieniami, skutkami i konsekwencjami działań)

• Autorytet osobisty, właściwy - sam wychowanek podejmuje decyzję o postępowaniu zgodnym z wola nauczyciela, bez zagrożenia sterowaniem negatywnym

DO DYSKUSJI:

B. Neville - Edukacja duszy - możliwości wychowawcze inspirowane przez uczucie

P. Freire - wychowanie bez przymusu, wolność wyrasta z dialogu

Dialog nie może istnieć bez nadziei. Nadzieja zaś ma swe korzenie w ludzkiej niekompletności, z której wydostaje silona ciągle w bezustannym poszukiwaniu, kontynuowaniu tylko w łączności z innymi ludźmi. Beznadziejność jest formą milczenia (…) jako spotkanie ludzi szukających drogi do stania się pełniejszymi ludźmi, dialog nie może być prowadzony w sytuacji beznadziejności.

C. Rogers - Wychowawca facilitator, musi odpowiedzieć sobie na poniższe pytania:

1. Czy potrafię zdobyć się na wejście w wewnętrzny świat rosnącej, poznającej jednostki, czy potrafię docenić ten świat nie stając się przy tym krytykiem?

2. Czy potrafię pozwolić sobie na całkowitą szczerość, podjąć ryzyko otwartych, ekspresywnych, wzajemnych stosunków, czy odważę się być sobą w tych stosunkach?

3. Czy potrafię odkryć zainteresowania każdej jednostki i pozwolić jej podążać za nimi?

4. Czy potrafię pomóc w zachowaniu ciekawości świata?

5. Czy potrafię być twórczy w ułatwianiu im poznawania ludzi, doświadczeń, książek, które ożywiają zainteresowania?

6. Czy potrafię zaakceptować i ożywić niejasne, dziwne, niedoskonałe myśli i dzikie impulsy, które zapowiadają twórcze podejście do problemu

7. Czy potrafię zaakceptować odmienne i niezwykłe osobowości

8. Czy potrafię pomóc wychowankom, aby stali się zintegrowaną całością z uczuciami oraz ekspresją obejmującą całą osobę?

Proszę, aby Państwo zastanowili się, czy lista pytań Rogersa jest pełna :-)

1

---