ENCYKLOPEDIA PRAWA

PRAWO:

-CYWILNE

-KARNE GAŁĘZIE PRAWA

-PRACY

-ADMINISTRACYJNE

I PODZIAŁ PRAWA

PRAWO MATERIALNE PRAWO PROCESOWE

(reguły pierwotne) (reguły wtórne)

w sposób bezpośredni nakłada określa procedury wg których

prawa i obowiązki na obywateli egzekwuje się obowiązki i dochodzi

(np. masz taki a taki obowiązek) się uprawnień ( np.kodeksy)

*normy określające prawa *normy wskazujące sposób

wierzyciela wobec dłużnika dochodzenia należności

należą do prawa to już prawo

MATERIALNEGO PROCESOWE

PRAWO CYWILNE -gałąź

MATERIALNE PROCESOWE

*Kodeks Cywilny (KC) *Kodeks Postępowania Cywilnego

(np. umowa o dzieło) (KPC)

( jak postępować ,procedury sądowe)

PRAWO KARNE -gałąź

MATERIALNE PROCESOWE

*Kodeks Karny (KK) *Kodeks Postępowania Karnego ( KPK)

(tymczasowe aresztowanie)

PRAWO ADMINISTRACYJNE -gałąź

MATERIALNE PROCESOWE

*Ustawy *Kodeks Postępowania Administracyjnego

(KPA)

PRAWO PRACY -gałąź

MATERIALNE PROCESOWE

*Kodeks Pracy *Kodeks Postępowania Cywilnego

(KPC)

II PODZIAŁ PRAWA

PRZEDMIOTOWE PODMIOTOWE

Bezwzględnie względnie Bezwzględne względne

obowiązujące obowiązujące

ius coqens ius dispositivum erga omnes inter partes

1. Przedmiotowe bezwzględnie obowiązujące to takie prawo które wolą stron nie może być ani wyłączone ani zmienione (pewne rzeczy nie zależą od naszej woli)-np. przedawnienie

2. Przedmiotowe względnie obowiązujące to takie prawo które znajduje zastosowanie dopiero wówczas gdy strony wogóle nie uregulowały swojego stosunku prawnego lub nieuregulowały go odmiennie niż to prawo.( czego nie widać to widać)

3. Prawo podmiotowe bezwzględne to takie prawo które jest skuteczne wobec wszystkich -np. prawo własności.

4. Prawo podmiotowe względne to takie prawo które jest skuteczne wobec określonych stron (np. umowa)

NORMY POSTĘPOWANIA

Norma postępowania -jest wypowiedź która wyraża skierowane do określonej w niej podmiotów ( jako adresatów normy postępowania)

Zadanie by w określonych okolicznościach zachowały się w określony sposób

Norma indywidualna to taka norma w której adresat normy jest wskazany w sposób imienny natomiast norma generalna to taka w której adresat i okoliczności określone są rodzajowo.

Norma abstrakcyjna to taka norma która wyznacza komuś pewien typ w zasadzie powtarzalnych zachowań się natomiast norma konkretna wyznacza adresatowi jakieś konkretne niepowtarzalne zachowanie się.

Tak więc każda norma postępowania musi zawierać:

• określenie adresata normy

• wyznaczonego adresatowi postępowania (działanie,zaniechanie)

• okoliczności w których postępowanie to ma być realizowane

Norma postępowania składa się z dwóch stron: norma indywidualna lub generalna i konkretna lub abstrakcyjna

NORMA PRAWNA

-to wynikająca z przepisów reguła postępowania wydana lub usankcjonowana przez państwo, zagwarantowana przymusem państwowym.(Wojciech Siuda)

Cechy charakterystyczne normy prawnej:

-ma charakter ogólny ( nie indywidualizuje osoby na której ciąży wynikający z niej obowiązek)-każdy kto znajdzie się w sytuacji opisanej przez normę ,ma obowiązek zachować się jak norma nakazuje.

- ma charakter dwustronny-z każdej normy wynika dla jednej obowiązek a dla drugiej prawo będącym korelatem tego obowiązku. Jeśli dłużnik ma obowiązek zwrócenia długu w oznaczonym terminie to w tym samym terminie wierzyciel ma prawo domagać się zwrotu pożyczonej kwoty.

BUDOWA NORMY PRAWNEJ :

HIPOTEZA -jest to określenie warunków w jakich ma być realizowana decyzja zawarta w wypowiedzi normatywnej .Zazwyczaj w takich zwrotach jak: jeżeli ...to,jeżeli...,skoro...gdy....,w przypadku.....Z tym że mogą być one również dorozumiane (domyślne).

Warunki te mogą polegać na wskazaniu cech osób takich jak :wiek stan zdrowia oraz innych faktów czy okoliczności takich jak czas, miejsce-nazywa się to faktem prawnym albo zdarzeniem prawnym.

Zdarzenie prawne - każde zdarzenie pociągające za sobą powstanie ,zmianę lub rozwiązanie stosunku prawnego.

Hipoteza- każda norma prawna znajduje zastosowanie tylko w pewnej sytuacji .Sytuacje te określa ta cześć normy zwana hipotezą

DYSPOZYCJA-jest to rdzeń wypowiedzi normatywnej. Przypisuje ona odpowiednią regułę zachowania się ,określa uprawnienia i obowiązki osób do których jest ona skierowana celem jej spełnienia. Może więc ona nakazać, zakazać lub zezwolić. Charakterystyczne wyrażenia formułujące przyzwolenie to: ma prawo, jest uprawniony, upoważniony.

Charakterystyczne co do powinności: musi, jest zobowiązany, powinien, należy. Z tym że mogą być one również dorozumiane.

Dyspozycja-to ta część normy prawnej która wskazuje- obowiązujący-w danej sytuacji-sposób zachowania. Co należy zrobić a co jest zabronione-o tym informuje dyspozycja. Jest ona kluczowa częścią normy

SANKCJA-zawiera ona zagrożenie ujemnymi następstwami w postaci zastosowania przymusu państwowego w przypadku zachowania się sprzecznego z teorią dyspozycji tzn. obowiązku w niej zawartego, -gdy podmiot stoi przed wyborem pewnych przyszłych stanów rzeczy z których każdy jest uważany przez niego za niekorzystny państwo posługuje się przymusem ,robi to w sposób zorganizowany, Stwarza przymus który w stosunku do adresata nazywa się właśnie sankcją. Jeżeli chodzi o normy prawne sankcja może sprowadzać się do:

-nieważności ,spowodowania egzekucji, represji karnej

Sankcja- to ta cześć normy prawnej ,która mówi jakie ujemne skutki pociągnie za sobą niezastosowanie się do dyspozycji. Sankcji nie należy utożsamiać z karą. jedynie w normach prawa karnego sankcja przybiera postać kary. Formy sankcji w innych gałęziach prawa są rozmaite. Na przykład sankcją za naruszenie zasad sporządzania testamentu jest nieważność testamentu

PRZEPIS PRAWNY-

Jest to gramatyczna jednostka zdaniowa wyodrębniona graficznie w tekście aktu normatywnego na artykuły , paragrafy, ustępy, punkty, podpunkty.

Artykuł 10,paragraf 9,ustęp 8,punkt 7,podpunkt a

Art. § 9.8

7)

a)

Dziennik Ustaw z 2007 roku numer 1 pozycja 15

Dz.U.07.1.15

KOLIZJA PRZEPISÓW PRAWNYCH:

1. W PRZESTRZENI-ten sam typ zachowania jest uregulowany na terenie jednego państwa w sposób odmienny (np Polsce STREFY EKONOMICZNE)

2. W CZASIE- pierwsza kolizja w czasie dotyczy tego ,że przepis późniejszy uchyla przepis wcześniejszy chyba że przepis późniejszy ma charakter ogólny to nie może wyłączyć wcześniejszego o charakterze szczególnym

-ten sam typ zachowania jest w tym samym czasie w różny sposób

regulowany przez różne akty prawne.

-prawo nie może działać wstecz Może regulować tylko te zachowania które powstały w okresie obowiązywania tego prawa.

(Paremia rzymskie -

np. dura lex, sed lex łac., twarde prawo, ale (przecież) prawo,lex retro non agit-prawo nie działa wstecz)

-hierarchicznie-ten sam typ zachowania regulują 2 różne akty prawne.Akt prawny wydany przez organ hierarchicznie wyższy wyklucza akt wydany przez organ hierarchicznie niższy.

TWORZENIE I STOSOWANIE AKTÓW NORMATYWNYCH

PROMULGACJA -ogłoszenie aktów prawnych dla obywateli .Bardzo ważną informacją jest kiedy zaczyna obowiązywać.

***akt prawny- 14 dni po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw

-sam w sobie może zawierać informację kiedy obowiązuje

-jeżeli jest istotny to może obowiązywać z momentem ogłoszenia

-prawo może działać wstecz ;nie stoi to na przeszkodzie demokratycznego

państwa ( zong...hmmm)

DEROGACJA-utrata mocy obowiązującej przez przepisy prawne

-wyraźna-przepis sam określa moment utraty mocy obowiązującej

-odwykowa-metoda odzwyczajania się obywateli od stosowania przepisów

(np.bazarki nad granicą)

DZIENNIKI URZĘDOWE

-DZIENNIK USTAW

-MONITOR POLSKI

-MONITOR POLSKI B

-WOJEWÓDZKI DZIENNIK URZĘDOWY

-MONITOR SĄDOWY GOSPODARCZY

ŹRÓDŁA PRAWA OBOWIĄZUJĄCEGO W POLSCE

KONSTYTUCJA-USTAWA ZASADNICZA .JEST NAJWYŻSZYM AKTEM PRAWNYM

-Ustawy

-Kodeksy

-rozporządzenia

wykonawcze rozporządzenia

cel- wykonanie ustawy do sprawnego

funkcjonowania danych urzędów

m.in.Prezydent,Rada Ministrów

• WYKŁADNIA PRAWA -(interpretacja ) -ustalanie rzeczywistego znaczenia danego przepisu

Teoria wykładni prawa

• teoria statyczna

• teoria dynamiczna

• teoria aktualnego ustawodawcy

T. statyczna -prawo nie ulega zmianie,dany przepis ma raz ustalone znaczenie,które na przestrzeni lat w żaden sposób nie zmienia się.

T. dynamiczna- prawo podlega ciągłym ewolucjom

PODZIAŁ WYKŁADNI PRAWA NA III KRYTERIA

I) Kto dokonuje wykładni prawa ( podmiot dokonujący interpretacji )

*mamy tu wykładnię autentyczną,legalną i prywatną

1. autentyczna-dokonuje ten organ który ustanowił dane prawo

2. legalna -dok.wykładni organ stosujący prawo i wypełniający swe zadania tam gdzie nieodzowne jest stosowanie prawa tj.np. Trybunał Konstytucyjny i Sądy (np.Sąd Najwyższy)

3. prywatna -dokonuje jej każdy obywatel na swój własny użytek.

II Z uwagi na sposób dokonywania wykładni

-językowa

-systemowa

- funkcjonalna

-porównawcza

1. językowa-polega na ustalaniu znaczenia ze względu na właściwości języka którym przepis jest interpretowany

2. systemowa-ustala się znaczenie ze względu na przynależność do danego systemu ,na podstawie zasad rządzących tym systemem ( np. „prawo nie działa wstecz” ,”przepis szczególny wyłącza przepis ogólny”

3. funkcjonalna -wykładnia charakteryz.się celowoścą; przepis interpretuje się według funkcji jaką ma spełniać ( np.zaostrzyc..,złagodzic..)

4. porównawcza -polega na tym ,ze porównuje się określone przepisy o ustalonym znaczeniu i w ten sposób ustala się znaczenie interpretowanego przepisu .Wymaga doskonalej znajomości przepisów prawnych (przeznaczona głownie dla prawników)

III. Ze względu na wyniki dokonywanej wykładni

-literalna ( dosłowna)

-rozszerzająca

- zwężająca (zawężająca)

Literalna -taka która daje ustalenia w wyniku zastosowania reguł znaczeniowych i konstrukcyjnych języka

Rozszerzająca-wychodzi poza znaczenie wykładni literalnej

Zwężająca-ustala węższy zakres niż ustalony w wykładni literalnej.

Reguły interpretacyjne i interferencyjne wspomagające dokonywania wykładni prawa:

*REGUŁY INTERPRETACYJNE

-to co jasne nie podlega interpretacji

-w tekście przepisu prawnego nie wolno niczego dodawać ani odejmować ani zmieniać

-wyjątków od zasad ogólnych nie wolno interpretować rozszerzająco

*REGUŁY INTERFERENCYJNE

-wnioskowanie z celu na środki ( ustawodawca dając możliwość redukcji celu powinien też zapewnić środki temu służące

-reguła wnioskowania z większego na mniejsze ( jeżeli komuś coś więcej to tym bardziej wolno mu mniej)

-reguła wnioskowania mniejszego na większe ( jeżeli zakazane jest coś mniej to tym bardziej zakazane jest coś więcej).

---