C-292/89 The Queen v Immigration Appeal Tribunal, ex parte Gustaff Desiderius Antonissen
Problem: status osób poszukujących pracy w innym państwie członkowskim i ustanawianie ograniczeń czasowych na poszukiwanie zatrudnienia.
Stan faktyczny:
G.D.Antonissen, obywatel belgijski, przebywał w Zjednoczonym Królestwie od 1984r. do marca 1987., kiedy został skazany na karę pozbawienia wolności za posiadanie narkotyków, w ciągu swojego pobytu nie podjął żadnego zatrudnienia. W 1987 roku została podjęta wobec niego decyzja o deportacji. Antonissen odwołał się od tej decyzji do sądu I instancji, argumentując, że jako osoba szukająca pracy korzysta on ze swobody przepływu pracowników, ma status pracownika i nie może być deportowany inaczej niż z zachowaniem warunków określonych w dyrektywie 64/221 (dot. szczegółowych warunków stosowania przez państwa członkowskie środków ograniczających swobodę przepływu osób ze względów porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego). Sąd stwierdził jednak, że prawo brytyjskie określa limit czasu, jaki osoba korzystająca ze swobody przepływu osób ma na poszukiwanie pracy. Ten okres wynosi 6 miesięcy, a po jego upływie taka osoba traci możliwość powołania się na uprawnienia wspólnotowe i władze mogą podjąć decyzję o jej wydaleniu. Sąd I instancji odrzucił odwołanie Antonissena, wyrok został zaskarżony do sądu II instancji, który zwrócił się do TS z pytaniami dotyczącymi statusu osób poszukujących pracy w innym państwie członkowskim w świetle prawa wspólnotowego i zgodności z prawem wspólnotowym ustanawiania przez państwa ograniczeń czasowych na poszukiwanie zatrudnienia przez obywateli innych państw członkowskich.
Odpowiedź Trybunału:
Zawężająca wykładnia art. 48 ust. 3 (obecnie art. 45 ust. 3 TFUE) postawiłby pod znakiem zapytania rzeczywiste szanse znalezienia zatrudnienia przez obywatela państwa członkowskiego poszukującego pracy w innym państwie członkowskim i, w konsekwencji, uczyniłaby ten przepis nieefektywnym.
Wynika stąd, że art. 48 ust.3 należy interpretować jako wyliczający, w sposób niewyczerpujący, pewne prawa przysługujące obywatelom państw członkowskich w ramach swobody przepływu pracowników oraz że ta swoboda ustanawia również dla obywateli państw członkowskich prawo przemieszczania się i pobytu na terytorium innych państw członkowskich w celu poszukiwania tam zatrudnienia.
Ponadto, taka wykładnia Traktatu odpowiada interpretacji prawodawstwa wspólnotowego, jaka wynika z postanowień przyjętych w celu implementacji zasady swobodnego przepływu z art. 1 i art. 5 rozporządzenia 1612/68 - obywatele wspólnotowi są uprawnieni do przemieszczania się w celu poszukiwania zatrudnienia, a stąd również do przebywania w innym państwie członkowskim.
Należy zbadać, czy na podstawie art. 48 i postanowień rozporządzenia 1612/68 pobyt w państwie członkowskim w celu poszukiwania zatrudnienia może podlegać ograniczeniom czasowym.
Wobec braku przepisów wspólnotowych określających okres czasu, w jakim obywatele wspólnotowi poszukujący pracy w państwie członkowskim mogą w nim przebywać, okres sześciu miesięcy, taki jak ustanowiony w prawie krajowym, właściwym w sprawie będącej przedmiotem postępowania głównego, nie wydaje się z zasady niewystarczający, by umożliwić zainteresowanym osobom zapoznanie z ofertami pracy odpowiadającymi ich kwalifikacjom zawodowym i powzięcie, jeśli trzeba, odpowiednich kroków, by zostać zatrudnionym, a w związku z tym nie zagraża efektywności zasady swobodnego przepływu. Jednakże, jeśli po upływie wskazanego okresu zainteresowana osoba dostarczy dowodów, że kontynuuje poszukiwanie pracy i ma realne szanse zostania zatrudnionym, nie może zostać wezwana do opuszczenia terytorium przyjmującego państwa członkowskiego.
W odpowiedzi na pytania sądu krajowego należy stwierdzić, że nie jest sprzeczne z postanowieniami prawa wspólnotowego regulującymi swobodę przepływu pracowników przyjęcie w prawie krajowym państwa członkowskiego rozwiązań przewidujących, że obywatel innego p.cz., który przybył do pierwszego państwa w celu poszukiwania zatrudnienia, może zostać wezwany do opuszczenia terytorium tego państwa, jeżeli nie znalazł tam pracy po sześciu miesiącach, chyba że zainteresowana osoba przedstawi dowody, że kontynuuje poszukiwanie pracy i ma realne szanse zostania zatrudnionym.
Podsumowanie:
Status osoby poszukującej pracy w ramach swobodnego przepływu pracowników nie jest identyczny ze statusem pracownika. Jej pobyt może podlegać ograniczeniom czasowym czy ograniczeniom w zakresie stosowania zasady niedyskryminacji, np. w dostępie do niektórych świadczeń socjalnych.
Obywatel Unii, który przybył do przyjmującego państwa członkowskiego w poszukiwaniu pracy, nie może zostać wydalony tak długo, dopóki może dostarczyć dowód, że kontynuuje poszukiwanie pracy i ma rzeczywistą szansę bycia zatrudnionym.
W przypadku pobytu powyżej trzech miesięcy może zostać wprowadzony obowiązek rejestracji w odpowiednim urzędzie, wiąże się to z okazaniem ważnego dowodu tożsamości lub paszportu, potwierdzenia zatrudnienia od pracodawcy lub zaświadczenia o zatrudnieniu.