WYKŁAD I

(by katja``)

Zakres przedmiotu polityki społecznej dotyczy szeroko pojętych potrzeb. W jego skład wchodzą 3 strefy:

- bytowa

- pozamaterialna

- psychospołeczna

Celem polityki społecznej jest kreowanie postępu społecznego mierzonego poprawą poziomu i jakości życia ludności.

Potrzeba - odczuwalny przez jednostkę stan braku czegoś, co w związku ze strukturą organizmu, indywidualnym doświadczeniem oraz miejscem jednostki w społeczeństwie jest niezbędne do utrzymania jej przy życiu, umożliwienia jej rozwoju, utrzymania określonej roli społecznej oraz zachowania równowagi psychicznej.

Potrzeby społeczne - ich zaspokojenie wymaga istnienia i działania instytucji społecznych, które działają na rzecz zaspokajania tych potrzeb.

Główne założenia polityki społecznej:

1. Społeczeństwo jest źródłem potrzeb w stopniu nie mniejszym niż jednostka, dlatego kształtuje je, rozbudza a nie tylko pomaga w ich zaspokajaniu.

2. Potrzeby można zhierarchizować wg stopnia ich ważności (wg Maslowa)

• Fizjologiczne

• Bezpieczeństwo i potrzeba oparcia

• Przynależności i miłości

• Prestiżu i uznania

• Samorealizacji

• Wiedzy i rozumienia

• Potrzeby estetyczne

3. Potrzeby zmieniają się w cyklu życia. Polityka społeczna adresowana jest do różnych grup wiekowych, powinna być wypadkową potrzeb określonych etapów życia i możliwości jednostki samodzielnego ich zaspokojenia.

4. Ustala się minimum i optimum zaspokojenia potrzeb i porównuje z tym uzyskane efekty.

5. Z powodu niemożliwości pełnego zaspokojenia wszystkich potrzeb polityka społeczna posługuje się ogólnymi normami i ich spełnienie będzie uznane za odpowiednie ich zaspokojenie, lecz nie wszystkie grupy społeczne będą tak uważać.

Polityka społeczna - jest to system idei oraz działań zmierzający do poprawy całokształtu warunków życiowych ludności. (Wg Edwarda Rosset`a - chyba??)

Polityka społeczna składa się z działań o charakterze:

- kształtującym (możliwość kreowania stosunków społecznych)

- antycypacyjnym (zasadność uprzedzania ryzyk społecznych)

- interwencyjnym (konieczność usuwania napięć społecznych)

KSERO WYKRESU

Funkcje polityki społecznej:

• Opisowa, - jaka jest rzeczywistość

• Wyjaśniająca (eksploracyjna), - dlaczego jest taka rzeczywistość

• Prognostyczna (predyktywna), - jaka będzie rzeczywistość

• Praktyczna (instrumentalna), - co zrobić by była taka rzeczywistość jak sobie założyliśmy

Cele stawiane przed polityką społeczną:

• Zapobieganie występowaniu dokuczliwych problemów społecznych oraz ich skali, gdy się pokażą

• Zaspokajanie potencjalnych potrzeb ludzkich

• Zapewnianie bezpieczeństwa socjalnego

• Realizowanie zasad sprawiedliwości społecznej

• Organizowanie postępu społecznego

Instrumenty realizacji tych celów:

• Ustawodawstwo społeczne - określa zasady funkcjonowania podmiotów polityki społecznej, tworzy normy prawne urzeczywistniające prawa socjalne obywateli

• Służby społeczne - np. pracownicy socjalni

• Usługi społeczne - przekazywanie informacji, doradztwo, kształcenie, opieka zdrowotna

• Świadczenia społeczne - emerytura, renta, świadczenia rzeczowe

• Infrastruktura społeczna

• System podatkowy

Termin „polityka społeczna” powstał na przełomie XVII i XIX w., a za jego autora uważa się Charlsa Fourier.

Metody badawcze polityki społecznej:

• Diagnoza (ustalenie przyczyn danego stanu rzeczy)

• Prognoza (tworzenie wariantów rozwiązań)

• Programowanie (wybór środków i kierunków działania)

Kroki procedury badawczej:

1. Poznać rzeczywistość przez obserwację, doświadczenia i statystykę

2. Dawać politykom do realizacji wzorzec tego, co powinno być

3. Rozważać środki prowadzące do celu

4. Zastosować teorię najprościej, najszybciej oraz z minimalizacją przymusu oraz skutków ubocznych

Metody polityki społecznej powinny się charakteryzować:

- wielowarstwowością

- wielodyscyplinarnością

- pragmatyzmem akceptującym odmienność ujęć

Doktryny polityki społecznej - to kompleksy teologiczno normatywne, zawierające koncepcje kształtowania stosunków społecznych w oparciu o wartości.

Funkcje społeczne doktryn:

• Demaskują i oceniają dolegliwości życia społecznego

• Konstruują programy poprawy istniejącej rzeczywistości

• Zawierają propozycje porządkowania i zmieniania rzeczywistości

• Wprowadzają ład w istniejący chaos społeczny

• Regulują stosunki wewnątrz ludzkich zbiorowości

• Odgrywają rolę przewodnika wyznaczającego cele i kierunki działania

• Rozpowszechniają w społeczeństwie idee i wartości

• Motywują ludzi do aktywności

Ze względu na stosunek doktryny do praktyki wyróżniamy:

- empiryczne - doświadczenia, do których dopasowywujemy opis rzeczywistości - LIBERALIZM

- aprioryczne - wychodzą ze stanów abstrakcji myślowej i starają się w oparciu o przyjęte założenia formułować program, naginanie praktyki do założonego z góry ideału - SOCJALIZM

LIBERALIZM

• Wolność jednostki

• Dążenie do bogacenia się

• Nienaruszalność własności prywatnej

Uważa się, że pomaganie ubogim to hodowanie nędzy oraz że jednostka powinna być aktywna.

Nurty:

1. Socjalny liberalizm - państwo dobrobytu, dążenie do stworzenia trzeciej drogi między kapitalizmem a socjalizmem

2. Neoliberalizm - krytyka zasad państwa dobrobytu, weryfikacja ich ma się przyczynić do stworzenia społeczeństwa odpowiedzialnego.

W doktrynie polskiego liberalizmu wyróżniamy:

• Nurt naukowy - reprezentowany przez ekonomistów, którzy na marginesie swojej pracy zajmują się problemami polityki społecznej

• Nurt polityczny- reprezentowany przez prawicowe partie polityczne, które przez swoje koncepcje mogą wywalczyć coś dla swoich reprezentantów

• Nurt praktyczny- samorządy, działanie w terenie

SOCJALIZM

• Wolność

• Równość

• Braterstwo

Odmiany:

1. Socjalizm utopijny - idea: człowiek stał się ofiarą nierówności społecznej; wolne uczestnictwo jednostki.

2. Marksizm - zniesienie kapitalizmu poprzez likwidację własności prywatnej środków produkcji i wolnego rynku, wprowadzenie centralnego planowania realizowanego poprzez państwo. Uważano, że zostaną w ten sposób zlikwidowane krzywdy i nierówności w społeczeństwie.

3. Socjaldemokratyzm - reformowalność ustroju kapitalistycznego, główny nacisk na właściwe proporcje i zasady w podziale dochodu narodowego

4. Katolicyzm - społeczna myśl Kościoła, opiera się na encyklikach papieskich. Wyróżnia się 3 płaszczyzny:

• Teoretyczną - związaną z uniwersalnymi zasadami tworzenia relacji międzyludzkich

• Historyczną - zastosowanie niezmiennych, uniwersalnych zasad w konkretnej społeczności

• Aplikacyjną - zastosowanie w praktyce

Podstawowe zasady katolicyzmu:

- dobra wspólnego

- solidarności

- pomocniczości

- uczestnictwa