CYFRA, LICZBA, ILOŚĆ
Dość częstym błędem nawet wytrawnych pisarzy jest wymienne stosowanie słów cyfra, liczba i ilość. Spotykamy więc takie sformułowania, jak astronomiczna cyfra, ilość ludzi, liczba arabska...
Do znaczenia słów przywiązuje się zbyt małą wagę. Bez przesady można powiedzieć, że coraz mniejszą, choć nawoływania, publikacje i prośby w tej sprawie pojawiają się wcale nierzadko. W naszych lekarskich, ściśle naukowych tekstach słowa powinny odgrywać rolę nośników informacji obiektywnych, zdania dokładnie wyrażać to, co chcielibyśmy powiedzieć i co czytelnik ma odczytać (...)
Jedną z typowych nieścisłości języka prac naukowych jest mimowolne nadawanie zdaniom zabarwienia uczuciowego za pomocą specjalnego szyku wyrazów w zdaniu albo używając szczególnych wyrażeń. Można sądzić, że błędy polegające na niewłaściwym pisaniu słów cyfra, liczba i ilość wynikają tylko z niewiedzy lub lekceważenia. Ale tak nie jest. Podstawową przyczyną jest przekonanie, że użycie zwrotu astronomiczna cyfra czy wielka ilość ludzi nada zdaniu wymiar wypowiedzi lekkiej, swobodnej nieco nonszalanckiej. Są to bowiem określenia pojawiające się codziennie w gazetach, zwłaszcza w artykułach o stylu pompatycznym albo przeciwnie, ironicznym. Ludzie żyjący z pisania czują te delikatne różnice i odruchowo nadają ton swoim wypowiedziom właśnie za pomocą błędów językowych. Wszyscy inni łatwo to przechwytują. Trzeba się przed tym bronić nie tylko ze względu na czystość mowy polskiej, ale również dla poprawienia jakości medycznych prac naukowych,. Nauka lekarska niestety nie zaszła jeszcze daleko, nietrudno ją więc rozmydlać niedokładnymi wyrażeniami.
Cyfra jest znakiem graficznym. Cyfr arabskich jest dziesięć: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 i 9, a dziś używanych rzymskich sześć: I, V, X, L, C, M.
Liczba oznacza "stan liczebny" albo pojęcie, którego treścią jest wynik liczenia wyrażony zwykle cyframi. Liczba odnosi się więc do rzeczy "policzalnych", przedmiotów (żywych i martwych), które można kolejno policzyć.
Ilość jest miarą tego, co może być mierzone lub ważone, to jest odnosi się do rzeczy "niepoliczalnych", np. gazów, cieczy, ciał sypkich, pojęć abstrakcyjnych itp.
Należy pisać: liczba ludzi, liczba pomysłów, liczba krwinek płytkowych. Cyfry 1, 2, 3, 4. Ilość mąki, ilość powietrza, ilość białka, ilość rozumu. Liczba zapisana cyframi arabskimi.
Nie należy: ilość ludzi, cyfra dwadzieścia trzy, liczby rzymskie lub arabskie.
Piotr Müldner-Nieckowski