Rumba - taniec miłości w kręgu tańców latynoamerykańskich |
mgr Małgorzata Stankiewicz |
|
Wstęp O początkach takich form ruchowej aktywności ludzkiej, które przechodzą już w taniec, możemy mówić od okresu, gdy biologiczny typ człowieka został uformowany (ok. 80 tysięcy lat p.n.e.) i gdy stał się on członkiem społeczności. Taniec rozwijał się w miarę poznawania przez człowieka pierwotnego elementów otaczającego życia, gdy starał się on naśladować jego przejawy, oddziaływać nań i wyrazić swój uczuciowy do niego stosunek. Czynił to zaś za pomocą najbardziej naturalnego "instrumentu", jakim jest jego własne ciało. U podstaw tańca pierwotnego leżą magia i ekstaza. Wraz z rozwojem stosunków społecznych wykształcały się nowe treści tańców. Wspomnieć należy chociażby tańce wojenne, wegetacyjne, a także pełne wdzięku, siły i popisów zręczności tańce miłosne. Poznanie najprostszej kultury tanecznej daje nie tylko dużo wiadomości o początkowych drogach jej rozwoju, lecz także ułatwia zrozumienie istoty, treści i form tańca ludowego na całym świecie; jak nić wiążąca współczesność z tradycją przeszłości przejawiają się w nim różne motywy, zachowane przez tysiąclecia, które - utraciwszy swe dawne cele kulturowe - przekształciły się dziś w zabawę ludową. Również rumba, będąca przedmiotem tej pracy, wywodzi się z tańca ludowego. Powstała ona pod wpływem folkloru pierwszych niewolników afrykańskich, którzy 500 lat temu zostali przywiezieni na Wyspy Karaibskie, głównie na Kubę. Celem niniejszej pracy jest ukazanie rumby jako jednego z tańców latynoamerykańskich oraz podkreślenie występującego w niej pierwiastka erotycznego. I. Rumba - taniec miłości w kręgu tańców latynoamerykańskich Istnieją na świecie tańce różnych narodów, które dzięki swemu pięknu wyszły poza granice ojczystych krajów i stały się własnością ogólnoludzką. Tańce takie, do których należy też rumba, obejmuje artystyczny ruch tańca towarzyskiego. Dzieli się on na dwie kategorie:
Amatorski i zawodowy ruch artystyczny w dziedzinie tańca towarzyskiego zaliczyć można do jednego z wielu fenomenów naszej epoki. Objął on jak płomień nie tylko utanecznioną Europę, obie Ameryki, Australię, Kanadę, ale wkroczył także na obszary będące niegdyś nie zapisaną kartą tej gałęzi tańca, Azji, Afryki Południowej, Nowej Zelandii oraz krajów Dalekiego Wschodu. Artystyczny ruch tańca towarzyskiego przejawia się w organizowaniu współzawodnictwa artystycznego w formie konkursowej i ma na celu stałe i ogólne podnoszenie kultury tanecznej. Proponuje piękno i korzystne strony jednolitej formy tanecznej oraz kształtuje smak artystyczny i poczucie piękna milionów odbiorców. 1. Zarys historii Rumba podobnie jak wiele tańców Ameryki Łacińskiej, powstała pod wpływem rytmów, pieśni i tańców pierwszych niewolników afrykańskich, którzy około 400 lat temu zostali przywiezieni na Wyspy Karaibskie, a głownie na Kubę. Słowo "rumba" odnosi się na Kubie do tańca ludowego i jest pochodzenia hiszpańskiego. Ludowa rumba jest tańcem w wysokim stopniu erotycznym, pełnym gwałtownych i wijących się ruchów bioder, ramion i korpusu. Jest ona również na Kubie tańcem widowiskowym, wykonywanym przez solistki lub grupę dziewcząt na estradzie, albo popisowo na parkiecie przez parę tańczącą w pewnej od siebie odległości. Na Kubie tańczy się również rumbę towarzyską, ale nosi tam ona kilka odrębnych nazw: guaracha to taniec wykonywany w szybkim tempie, son i bolero tańczone są w tempie umiarkowanym lub wolnym. Mimo, że son jako taniec towarzyski nie posiada wszystkich cech niepohamowanej rumby ludowej, zawiera jednak takie elementy tańca afrykańskiego, jak ruch nóg przypominający rozgniatanie karalucha (cucaracha), ruch bioder występujący tutaj bez udziału ramion (pozostałość z czasów pracy niewolniczej, podczas której pozwalano Murzynom śpiewać; Murzynki, które nosiły ciężary na głowie, mogły tańczyć wtedy tylko biodrami), obroty w miejscu, naśladujące chodzenie dookoła obręczy starego wozu, leżącej na ziemi. W Europie rumba pojawiła się po raz pierwszy w latach 1927-29, w Paryżu. Była demonstrowana przez grupę kubańskich tancerzy występujących przy oryginalnej orkiestrze kubańskiej Don Baretta. Zbyt egzotyczne, jak na owe czasy, muzyka i taniec nie zyskały większego powodzenia. Inaczej było jednak w Stanach Zjednoczonych. W latach trzydziestych, podczas prohibicji Amerykanie wyjeżdżali na wycieczki dookoła wysp Morza Karaibskiego oraz na urlopy na Kubę, gdzie nie obowiązywał zakaz picia alkoholu. Mieli oni możność częstego słuchania muzyki kubańskiej i oglądania kubańskich tańców. Poza tym Amerykanie byli przyzwyczajeni do oglądania murzyńskich tańców u siebie w kraju. W latach trzydziestych rumba dotarła również do tanecznej stolicy świata, do Londynu. Grała tutaj słynna orkiestra kubańska pod kierownictwem Don Aspiaza. Ale i tutaj, podobnie jak w Paryżu, muzyka spotkała się raczej z chłodnym przyjęciem. Rozwój rumby towarzyskiej przypisuje się słynnemu londyńskiemu nauczycielowi tańca Pierre Laffite'owi, znanemu w świecie tanecznym pod pseudonimem "Monsieur Pierre". Z pochodzenia Francuz mieszkał stale w londyńskiej dzielnicy Soho, gdzie posiadał własną szkołę tańca przy Greek Street. Partnerką jego była słynna tancerka i nauczycielka Miss Lavelle. Pierre był nie tylko dobrym nauczycielem i tancerzem, ale także choreografem. Zapoczątkował on światową literaturę fachową z zakresu tańców towarzyskich Ameryki Łacińskiej, badając ich pochodzenie, rozwój i folklorystyczne cechy u ich źródeł, w krajach macierzystych. Jeszcze w roku 1934 stwierdził, że istnieją różne style i sposoby tańczenia rumby. W roku 1936 sekcja tańca towarzyskiego (Ballroom Commitee) "Imperial Society of Teachers of Dancing" ustaliła podstawowe kroki rumby, zaznaczając, że tańczyć je należy w rytmie: WSS (wolny, szybki, szybki), przy czym wartość rytmiczna pierwszego kroku jest taka sama jak kroku drugiego (3/8, 3/8,2/8). Rumba ta nosiła nazwy: the ballroom rumba; square rumba; rumba. Kubańczycy nazwali ją "Sistema Americano". Oryginalna kubańska rumba towarzyska dotarła do Europy za pośrednictwem Mr Pierre'a w roku1947 i przyjęła nazwę "the Cuban ballroom rumba". Na Kubie ten sposób tańczenia określono "Sistema Cubano". W latach pięćdziesiątych niektóre związki taneczne i nauczyciele tańca stosowali następujące podziały tego tańca:
Spory i usiłowania o ustanowienie jednego sposobu tańczenia rumby ("the rumba controversy", "rumba krieg") trwały przez wiele lat. Zakończyły się one zwycięstwem rumby kubańskiej. Od wielu lat na wszystkich turniejach tanecznych, włączając w to turnieje o mistrzostwo Europy i mistrzostwo świata, tańczy się tylko rumbę kubańską. 2. Styl i charakter Aby tańczyć rumbę w dobrym stylu i właściwym charakterze, należy pamiętać, że:
3. Postawa taneczna We wszystkich tańcach latynoamerykańskich postawa taneczna jest w zasadzie jednakowa. W zależności od układu figur, para może tańczyć w pozycji zasadniczej, w pozycji otwartej bądź oddzielnie. Postawa zasadnicza Sylwetka naturalnie wyprostowana, głowę trzymamy wysoko. Ramiona swobodnie opadają, ale mięśnie brzucha napinamy jak przy głębokim wdechu. Ciężar ciała umieszczamy na całych stopach. Partner i partnerka ustawiają się naprzeciw siebie w odległości około 15 cm. W tańcach Ameryki Łacińskiej, w odróżnieniu od tańców standardowych, nie ma kontaktu w biodrach. Partner obejmuje partnerkę prawą ręką i umieszcza prawą dłoń na jej lewej łopatce lub nieco niżej. Lewą ręką ujmuje prawą dłoń partnerki, umieszczając ją pomiędzy dużym a wskazującym palcem i unosi połączone dłonie na wysokość głowy partnerki. Tancerka opiera swoją lewą dłoń na prawym barku tancerza. Prawe ramię partnera i lewe partnerki tworzą owalny łuk. Połączone ręce (lewa partnera i prawa partnerki) ustawione są równolegle do ciała tancerza pod kątem prostym. Postawa w pozycji otwartej Jest to pozycja stosowana wyłącznie w tańcach latynoamerykańskich. Partner i partnerka ustawiają się naprzeciw siebie w odległości około 40 cm. Tancerz nie obejmuje partnerki prawym ramieniem, lecz ujmuje prawą dłoń partnerki swoją lewą i trzyma ją na wysokości bioder. Pozostałe ręce swobodnie wysunięte w bok. Stosowane są również innego rodzaju pozycje otwarte:
4. Rytm taneczny Rumbę tańczymy w metrum 4/4, w tempie 28-32 taktów na minuje. Na jeden takt muzyczny składają się cztery uderzenia, ale wykonujemy tylko trzy kroki, w następującym rytmie:
Każdy krok szybki przypada na jedną część taktu, każdy wolny na dwie części taktu. Sposoby liczenia rytmu rumby: a) S S W
b) 2 3 4-1
c) biodro, krok, krok, krok; biodro, itd. Ten podstawowy rytm taneczny powtarza się we wszystkich krokach i figurach rumby kubańskiej. Może on sprawić pewne trudności początkującym tancerzom, gdyż wymaga bardzo dobrego wyczucia rytmu. 5. Technika taneczna kroku podstawowego rumby Na krok podstawowy rumby składa się krok do przodu, do tyłu oraz krok boczny. Pracę nóg we wszystkich figurach zasadniczych określa się: podeszwa-płasko. Kroki do przodu Kroki do przodu zarówno partner, jak i partnerka stawiają w następujący sposób:
Kroki do tyłu
Koki boczne Krok w bok lewą nogą.
Krok w bok prawą nogą w taki sam sposób, lecz przeciwną noga i wysuwamy biodro w prawo. Ruch bioder Naturalny kołyszący ruch bioder (miednicy) w rumbie wynika ze specyficznej pracy nóg, stawiania kroku z podeszwy na całą stopę i nie powinien być sztucznie wywoływany. Prawidłowe stawianie wyżej opisanych kroków pozwala na osiągnięcie naturalnego, półkolistego ruchu bioder, który jest dla rumby najistotniejszą cechą charakterystyczną. 6. Opis kroku podstawowego Krok podstawowy do przodu Pozycja wyjściowa: postawa zasadnicza rumby
S - licz 2
Partnerka: prawa noga w tył
S - 3
P-a: przenosi ciężar ciała do przodu na lewą nogę
W - 4,1 P-a: prawa noga w bok
Krok podstawowy do tyłu
S - 2
P-a: lewa noga w przód
S - 3
P-a: przenosi ciężar ciała do tyłu, na prawą nogę
W - 4,1 P-a: lewa noga w bok
Po wykonaniu kroku podstawowego do tyłu należy przetańczyć krok podstawowy w przód i powtarzać to połączenie cyklicznie. Podczas ćwiczenia kroków podstawowych w parze partnerka tańczy stosownie do partnera: jeżeli partner tańczy krok podstawowy w przód, to partnerka tańczy krok podstawowy w tył i odwrotnie. Całość kroku podstawowego do przodu lub do tyłu, to 3 kroki w jednym takcie. Kroki podstawowe tańczone cyklicznie mogą być tańczone w obrocie w lewo. Suma kątów obrotu dla 3 kroków, to około 1/8 pełnego obrotu w lewo, czyli pełny obrót wykonujemy w czasie 8 taktów. 7. Proponowane połączenia taneczne Oprócz kroku podstawowego rumby, poniżej przedstawione jest kilka innych figur, które z powodzeniem wprowadzić można w początkujących grupach tanecznych. Obrót w prawo pod ręką Pozycja wyjściowa: pozycja otwarta (partner zdejmuje prawa rękę z pleców partnerki).
S - 2
P-a: prawa noga w tył
S - 3
P-a: przenosi ciężar ciała do przodu, na lewą nogę
W - 4,1
P-a: prawa noga w przód, twarz zwrócona w kierunku obrotu
S - 2
P-a: lewa noga w przód, rozpoczyna obrót pod ręką
S - 3
P-a: prawa noga w przód kontynuując obrót pod ręką
W - 4,1 P-a: lewa noga w bok, twarzą do tancerza
Obrót obojga partnerów Podczas obrotu partner wykonuje kroki analogicznie do kroków obrotu partnerki, lecz w lewa stronę. Podczas samego obrotu tańczący nie łączą rąk. Figura potocznie zwana "new york" Pozycja wyjściowa: pozycja otwarta (partner podaje obie ręce partnerce)
S - 2
P-a: obracając się w prawo (o 1/4 pełnego obrotu),
S - 3
P-a: przenosi ciężar ciała do tyłu, na prawą nogę
W - 4,1
P-a: wracając do pozycji wyjściowej, lewa noga w bok
S - 2
P-a: obracając się w lewo (o 1/4 pełnego obrotu),
S - 3
P-a: przenosi ciężar ciała do tyłu, na lewą nogę
W - 4,1 P-a: wracając do pozycji wyjściowej, prawa noga w bok
Figura potocznie zwana "hand to hand" Pozycja wyjściowa: pozycja otwarta (partner podaje obie ręce partnerce).
S - 2
P-a: obracając się w lewo (o 1/4 pełnego obrotu),
S - 3
P-a: przenosi ciężar ciała do przodu, na prawą nogę
W - 4,1
P-a: wracając do pozycji wyjściowej lewa noga w bok
S - 2
P-a: obracając się w prawo (o 1/4 pełnego obrotu),
S - 3
P-a: przenosi ciężar ciała do przodu, na lewą nogę
W - 4,1 P-a: wracając do pozycji wyjściowej, prawa noga w bok
Krok podstawowy rumby i opisane wyżej figury możemy zestawiać według uznania oraz powtarzać dowolną ilość razy. Przykładowe połączenia kroków: - krok podstawowy do przodu i do tyłu - 2 takty
- obrót partnerki pod ręką - 2 takty
- krok podstawowy do przodu - 1 takt
- "new york" w lewo i w prawo - 2 takty
- obrót obojga partnerów - 1 takt
- krok podstawowy do przodu - 1 takt
- "hand to hand" w prawo i w lewo - 2 takty
- obrót obojga partnerów - 1 takt
- krok podstawowy do przodu i do tyłu w obrocie o 1/4 - 2 takty
Po obrocie partner i partnerka "zmieniają ścianę" i wykonują całe połączenie od początku. Tańcząc cyklicznie, powtarzają opisany układ kolejno na wszystkie ściany, przez co taniec staje się ciekawszy bardziej widowiskowy. II. Zakończenie i wnioski Gorące rytmy tańców Ameryki Łacińskiej mają wielu zwolenników. W przeciwieństwie do płynnych, spokojnych i miękkich w charakterze tańców standardowych, tańce latynoamerykańskie porywają swa dynamiką i żywotnością. Większość tańców Ameryki Łacińskiej powstała pod wpływem rytmów, pieśni i tańców pierwszych niewolników afrykańskich. Rodzimy folklor ludności kolorowej oraz wieloletnie wpływy muzyczne Ameryki, Europy ukształtowały znane nam obecnie kroki tańców latynoamerykańskich. Zmysłowa kubańska rumba, pełna gwałtownych i wijących się ruchów bioder i całego ciała, potrafi oczarować każdego. Jej młodsza siostra - cha cha cha, ze względu na przewagę rytmu nad melodią, tańczona jest z dużo większą prostotą i wesołością. W przeciwieństwie do erotycznego charakteru rumby w cha cha cha dominuje element zabawy. Pierwotnie zmysłowa i przesadzona brazylijska samba, obecną formę tańca towarzyskiego w dużej mierze zawdzięcza rumbie kubańskiej, która dotarłszy do Ameryki Południowej wywarła swój wpływ na ukształtowanie się jej obecnej umiarkowanej formy tanecznej. Pełna polotu i wdzięku, skoczna samba zachwyca zarówno samych tańczących, jak i widzów. Wpływ muzyki Hiszpanii zaznaczył się w tańcu paso doble. Dostojny styl i charakter tego tańca oddaje w pewnej mierze atmosferę areny walki byków, corridy de toros. Postawa tancerza wyrażać ma dumę, tancerki żywość. Najpóźniej ze wszystkich tańców latynoamerykańskich, na parkietach całego świata zatryumfował jive. Dziś jest on klasycznym tańcem jazzowym i podobnie jak wszystkie tańce latynoamerykańskie, charakteryzuje się niezwykłą ekspresją, siłą i witalnością. Taniec towarzyski jest obecnie czymś znacznie więcej niż okazjonalną rozrywką. Tańczymy na balach, zabawach, na wczasach, w lokalach i na świeżym powietrzu. Taniec stał się obowiązkiem towarzyskim. Minęły czasy, kiedy był przywilejem i domeną ludzi młodych; teraz tańczą wszyscy, bez względu na wiek. Obojętne, czy będzie to rumba, cha cha cha, czy któryś z nowo rozwijających się stylów tanecznych; nieważne, że jedni lepiej, inni słabiej opanują kroki i charakter tańca. Najważniejsze jest to, że bez względu na prezentowany poziom wszyscy równie świetnie się bawią. Widać jak poprzez taniec wyrażają swoją osobowość. Dzięki temu stają się na co dzień pewniejsi siebie. Taniec wspaniale wyraża uczucia, nastroje, wyzwala ogromne pokłady energii. Jest lekarstwem na stres dnia codziennego; wydzielane w trakcie tańca endorfiny działają rozweselająco, nastawiając nas pogodnie do życia i ludzi. Pamiętajmy, że taniec jest doskonałą rekreacją, atrakcyjnym wypoczynkiem po pracy i nauce, ułatwia życie towarzyskie; pamiętajmy również, że taniec odmładza! W zakończeniu chciałam przytoczyć słowa prekursora artystycznego ruchu tańca towarzyskiego w Polsce, prof. Mariana Wieczystego: "...Uczmy się tańczyć, tańczmy kulturalnie, prawidłowo, bawmy się pogodnie". Bibliografia
|
|