PRZEŁAD. DROBNICY

URZĄDZENIA:

-żurawie szynowe i samojezdne

-żurawie chwytakowe i hakowe o udźwigu 3,2-16t

Podział żurawi ze wzgl. na udźwig:

-do przeład. drobnicy lekkiej 3,2-6t

-do przeład. drobnicy średniej 6-8t

-do przeład. drobnicy ciężkiej 8-16t

Nie dotyczy to sztuk ciężkich, k-e przeładow. się za pomocą żurawi pływających.Gdy udźwig urządz. jest zbyt mały przemieszcza się w układzie poziomym-trawersem. Czasem stosuje się statkowe urządz. przeładunk. k-ch udźwig odpowiada danemu zakresowi udźwigu żurawi lądowych dla drobnicy lekkiej.

Faza lądowa obsługiwana przez sprzęt zmech. :

-układarki

-ciągniki z naczepami

-wózki podnośnikowe

B.ważne jest aby dobrze dobrać urządz. a szczególnie zawiesia.

PODZIAŁ DROBNICY

Wg taryfy portowej dzieli się na 12 grup:

1)przem. papierniczy i drzewny (celuloza, dykta)

2)żelazo, stal, złom(wyr. hutn.

części konstr. maszyn, wyr. metalowe, kotwice łańcuchy, obręcze)

3)wyr. metalowe z metali kolorowych (z aluminium i miedzi)

4)świeże owoce i warzywa

5)towary mrożone

6)surowce włókiennicze (towary w belach, pochodz. roślinnego: bawełna, konopie, len, juta, sizal)

7)towary w workach

8)towary w bębnach i beczkach

9)towary w opakow. innych niż worki, bele i bębny(tow. spożywcze, mat. budowlane)

10)chemikalia i tow. niebezpie

11)pojazdy mechaniczne (maszyny budowlane, ciągniki, pojazdy gąsienicowe)

12)sztuki ciężkie

Cechy ład., k-e należy wziąć pod uwagę przy planowaniu technologii przeładunku:

*geometr. ksztalt jednostki ład (trudności sprawiają kszt. inne niż prostopadłościenny)

*położenie środka ciężkości (ma to znaczenie przy przenoszeniu przez burtę statku, śr. ciężkości jest stały w ład. , w ład. ciekłych śr. c. przemieszcza się, co powoduje uszkodzenia zawiesi lin, dlatego należy zabezp. ład. tak by śr. c. się nie przemieszczał)

*masa ładunkowa jednostki (decyduje o udźwigu danego urządz.; są ład. drobnicowe, w k-ch 1 wymiar różni się znacznie od pozostałych, np. długie rury w pakietach)

*możliwość piętrzenia

*właściwości przejmowania i przekazywania ładunku

*wł. fiz.-chem. (podatność naturalna ład.)

Rodzaje opakowań drobnicy (podział dr. z/w na opakow) :

1)worki

2)bele

3)bębny i beczki

4)role

5)skrzynie, kraty, pudła

6)wyroby z drewna

7)wyroby hutnicze

8)sztuki ciężkie

9)jedn. ładunk. paletowe

10) „ „ pakietowe

Przeład. drobnicy w porcie Szcz. odbywa się w okolicach Łasztowni, na nab. w rejonie Elewatora Ewa, WOC, Tymczasowej Bazy Kontenerowej.

Najw. przeład. się wyr. hutniczych; zajmuje się tym Bulk Cargo (nab. Noteckie)

WORKI

-nawozy mineralne

-cement

-art. spożywcze (cukier, ziarna siewne, zboże - ryż, owoce, warzywa)

Worki wykonywane są z:

1)papieru (rzadko pojedyncze, co najmniej 3-warstwowe )

2)tw. sztuczne (polietylen, polipropylen)

3)mat. tekstylne (worki jutowe - tanie dość wytrzymałe)

4)do owoców i warzyw ze specj. tworzywa np. z tasiemek polipropylenowych

Zamykanie:

*zszywane

*zawiązywane

*poprzez wentyl

Masa towarów w workach: ok. 50kg z pewnymi wahaniami 35 -75kg.

Z/w na wytrzym. tworzyw opakow. nie wolno do worków pakować gorących tow. wprost z linii produkcyjnej, np. naw. sztucznych. Maks. temp. ładowania do worków 50^oC, nie dot. to owoców i warzyw.

Obecnie stosuje się paletyzację worków z/w na ich kształt lub transport w kontenerach elastycznych.

Jeśli worki przychodzą jako ład. luzem:

1)stosuje się palety skrzydłowe i portowe ( paletyzacja wewnątrz portowa

na czas przeład. , wyład. na palety ręczny, sprzętem zmech. na odl. 100m transportowane są palety wózkami widłowymi bądź zaczepia się na zawiesia, w magaz. pozostaja worki na paletach)

Czasem stosuje się tzw. tace ładunkowe o udźwigu 2000kg; specjalne wgłębienia k-e pasuja do zawiesia belkowego -są to palety portowe.

2)zawiesia slingowe (pasowe); razem z ład. dostarczane przez dostawcę; mają różne konstru.

np. jako pasy tekstylne połączone fartuchem; stanowią jakgdyby worek do k-go pakuje się worki; wyposażone są w ucha.

Używa się 3 rodz. zawiesi w zależn. od wytrzymałości:

1)worki można układać syst. kominkowym po 4 szt. (ład. prostopadłościenne), 7 warstw w slingu , po 4 szt. w 1 warstwie, unos 1,4t.

2)syst. wiązany po 5 worków w 1 warstwie, układa się 6 warstw, unos 1,5t.

W zawiesiu slingowym worki pozostają w magazynie w czasie przeład. i w ładowni statku, stanowi to rodzaj jednostki ład.

3)układa się worki w siatki ładunkowe o unosie do ok. 2t.

BĘBNY,BECZKI, HOBOKI

Bębny, hoboki mają kształt walca. Hoboki wyposaż. są w uchwyty, czasem w obręcze najcz. z metalu. Beczki do prod. spoż. zrobione są z drewna. Pakuje się w nie ciecze, prod. maziste, mat. malarskie, także sypkie i granulowane.

Bębny umieszczane są często na paletach gdy ich wymiary pasują.

Jeżeli bęny przychodzą wagonami przeładow. są na rampę a z niej wózkiem widłowym, podnośnikowym, ciągnikiem na plac składowy, magazyn.

Opakowania można transportować poziomo lub w pozycji stojącej.

Na placu składow. opakowania te mogą być przechowywane pionowo lub na leżąco.

Jeżeli nie można transp. na leżąco,np. jeśli ciekną, to transp. pionowo.

Stosow. wtedy paletyzację wewnątrzportową jednostkuje się za pomocą palet, tacek; ład. zabezp. się slingami, taśmami metalowymi.

Przeład. przez burtę statku-za pomocą zawiesi np. jednocięgnowych; transport pod kątem-dość niebezp.

Bębny, hoboki, beczki są dość uciążliwe, potrzebny jest duży udział pomocy ręcznej.

SKRZYNIE,PUDŁA,KRATY

Kształt prostopadłościenny dobrze pasuje do kształtu ładowni, magazynu, urządz. transp. Dobrze się układają, umożliwiają wysokie wykorzystanie pow. magazyn.

Kraty są często używane do transp. szkła w taflach pionowo. Na paletach płaskich zjednostkowane można transp. żurawiem samojezd., przez obwiązywanie. Niekiedy stosuje się specjalist. zawiesia do skrzyń-elem. chwytne to szczęki, regulowana dł. zawiesia.

PALETOWA JEDNOSTKA ŁADUNKOWA

Uformowane na paletach skrzydłowych - stos. się do nich zawiesia belkowe.

Ład. umieszcza się na palecie najcz. u producenta, odpow. zabezp. folią termokurczliwą lub rozciągliwą (kiedyś pasami metalowymi)

Do palet bez skrzydeł używa się zawiesia widłowe prostowodne lub nieprostowodne.

PRZEŁAD. BEL I ROL

Celuloza i papier pakowane są w bele lub role.

BELE

Celuloza jest podst. składnikiem papieru. Otrzymyw. jest z surowca drzewnego, ze słomy, z surowców wtórnych lub innych produktów roślinnych.

Otrzymyw. jest przez rozdrobnienie drewna (pulping), oddziela się niktóre składniki np. ligninę.

Pulping met. mechaniczną lub chemiczna. Otrzym. masę celulozową, pakuje się ją w arkusze, zwoje itp. Dlatego w porcie często mówi się o płótnie celulozowym.

Surowce dla przemysłu tekstylnego: włókna roślinne: bawełna, len, konopie, sizal.

Bele nie mają kształtu walca, tylko w przypadku surowców tekstylnych wtedy nazywane są balotami.

Maja kształt prostopadł. o wymiarach zróżnicowanych, wyroby są w nich sprasowane, na zewnątrz obszyte materiałem i ściągnięte pasami.

Wymiary dla bel celulozowych, tekstylnych:

dł. 0,7-0,9m ; szer. 0,6-0,77m;

wys. 0,4-0,51m; waga 170-260kg

Bele spięte razem po 3 i więcej opakowań tworzą ład. zjednostkowany.

Przeładunek - nie przeładow. się pojedynczo, stosuje się stropowanie, obwiązywanie kilku sztuk razem oraz paletyzację wewnątrzportową od statku do magazynu. Stosuje się palety skrzydłowe, portowe, zawiesia np. do bel wełny, zawiesie ramowe np. na 8 bel.

Ład. w belach wymaga wielu czynności manipulacyjnych w porcie:

-próbobranie

-przemieszczanie

-sortowanie

-liczenie

-formowanie w jednostki

Bele - obsługa na lądzie-wózki jezdniowe mają specj. osprzęt, instaluje się różne uchwyty zamiast wideł (stosuje się to w transp. wewnątrzportowym, przeładunku).

ROLE (ZWOJE)

Występują w nich celuloza, papier-wstęga papieru lub celulozy nawinięta na tulei lub czasem bez tulei, zabezp. od zewnątrz.

Różne wymiary:

-średnica 200-1300mm

-wysokość 2300mm

-masa do 2000kg

Opakowanie zewn. roli musi być szczelne. Owinięta jest w folię, na to warstwa papieru lub roztwór szkla wodnego, zabezp. się też drewnianymi listwami. Stosuje się też nakrętki drewniane chroniące powierzchnię górną i dolną roli.

Rozładunek rol pap., transport wewn.-portowy.

Podst. urządzeniem jest wózek widłowy ze specj. uchwytem zamiast wideł, k-y jest przystosow. do rol, o nazwie clamp truck- różne jeśli chodzi o konstrukcję , ponad 300 rodzajów.

Można nimi przemieszczać od 1-8 roli, uchwyty mają obrotowe (obracają się o 180^o)

Ważne jest dobieranie przez operatora odpow. siły nacisku, aby nie zniszczyć papieru. Należ pamiętać o 3 miejscach podparcia. Obecnie produkowane są uchwyty z mikroprocesorem, k-y uwzględnia rodzaj ład., warunki zewn., siłę nacisku.

Role można piętrzyć w warstwy.

Transport wewn.-portowy rol:

-na niewielkie odl. za pomocą wózków z uchwytami

-w technologii ro-ro

-na naczepach ciężarówkowych

-układa się na naczepach niskiego składowania roll- trailerach

-za pomocą żurawi, specj. zawiesi wielokrotnych-z kilku elem. cięgnowych zebranych razem (zawiesia ramowe, Jensena, pasowe, core probe -pas zakończony 2 uszami przewleczony przez role, zabezp. przed wysunięciem z roli.

WYROBY HUTNICZE

Ład. drobnicowy, b. dużo przechodzi przez Sz-n na nabrzeżach Górnośląskim, Noteckim, Drobnica Port Sz-n.

Najw. jest wyrobów ze stali, mało z aluminium i miedzi (ład. eksportowany z Polski).

Podst. wyroby hutnicze:

-kęsy i slaby; kawałki prostopadłościenne; kęsy i slaby różnią się wymiarami; kęsy-kwadratowe, okrągłe, brzegi zaokrąglone, nieregularna powierzchnia; slaby-dł. 6-8m, masa do 12t, przekrój prostopadłościenny

-kształtowniki = profile = stal profilowa; przedłużenie ściany bocznej przecina przekrój; mogą to być: kątowniki równoramienne, ceowniki, teowniki, dwuteowniki, zetowniki; zalicza się tu szyny kolejowe. Występują w pakietach; na placach przykrywane, umieszczane na podkładkach.

-blachy; występują jako pojedyncze sztuki jeżeli mają powyżej 10 mm grubości, o mniejszej grubości występują w kręgach, arkuszach, pakietach (blacha w wiązkach) związane taśmą stalową, na bokach gdzie taśma się zawija stosuje się podkładki. Bez opakow. występuje blacha w kręgach, związana bandówkami z podkładkami by nie nastąpiło jej przetarcie.

Cenne gatunki blachy biała-galwanizowana, elektrolityczna powłoka z innego metalu w celu ochrony przed korozją, np. b. ocynkowane, ocynowane (b. biała), b. walcowana na zimno, b. czarna bez ocynkowania, kwasoodporna. Opakowania z b. białej ocynowanej stos. się do ład. spożywczych. Blachy galwaniz. używane są do prod. samochodów. Opakowanie tych blach jest b. staranne; w zależności czy jest to b. przeznaczona do tr. lądowego to kręg blachy owinięty jest papierem pakowym, arkuszem blachy, spięte taśmami, zabezp. bandówkami, do tr. morskiego to b. opakowana jest w papier, w folię, zewn. arkusz blachy, spięta taśmami, ma zabezp. brzegi, średnice kregów wzmocnione uwzgl. dłuższy czas transportu.

Blacha w paczkach: wewnątrz opakow. znajduje się blacha, 2 warstwy papieru pakowego, zewn. arkusz blachy, metalowe pudełko zabezp. i spiete.

-druty; otrzymuje się przez walcowanie lub przeciąganie wciągarkami; pakowane w kręgi, osłonięte papierem

-pręty; najcz. spotyka się pręty o przekroju prostokątnym, trójkątnym, okrągłym i innych wieloboków; tr. w pakietach

-rury; występują rury stalowe, aluminiowe, miedziane, z tw. sztucznych, ceramiczne. Czasem transportowane jako sztuki pojedyncze, ciężkie (jeżeli o b. dużej średnicy). Jeżeli r. maja kołnierze jest problem ze sztauowaniem by ich nie uszkodzić. Pakiety do tr. morskiego związane dokładniej bandówkami, do tr. lądowego tylko w kilku miejscach. Do przeładunku-formowane na jarzmie teleskopowym, część górna jarzma łączy się z dolną, ustawia się na nim rury, pręty. Można łączyć rury klamrami; spięte łańcuchami podczepianymi do trawersu.

Rozładunek wyr. hutniczych

odbywa się za pomocą żurawi, specj. zawiesi, stosuje się często metodę obwiązywania (dot. to pakietów i wyr. pojedynczych dłużnicowych). Polega to na obwiązaniu ładunku na obu końcach drutem, zaczepia się zawiesiem dwucięgnowym, przemieszcza się przez burtę statku i następnie ściąga drut.

Blacha w kręgach - zawiesia metalowe w kształcie kabłąka, k-y wchodzi w krąg.

Tr. wewnątrzportowy

Jeżeli dł. wynosi 6m i więcej-wyr. dłużnicowy - naczepy ciągników, reszta wózki widłowe.

Składowanie - na powietrzu, od podłoża oddzielone podkładkami, cenne wyroby przechowywane w magazynach.

Wyr. z miedzi występują w postaci wlewek lub o charakt. kształcie nazywane gąskami, blachy, płyt, drutu jako katody miedziane - otrzymyw. w procesie elektrolizy, bardzo czysta miedź; Są transp. na paletach skrzyniowych, w klatkach. Aluminium występuje w postaci płyt, folii, drutu, rur, blach, kształtowników. Są tr. w pakietach a płyty alumin. w skrzyniach lub klatkach.

Oprócz obwiązywania pakietów, stosuje się zawiesia pasowe z cięgnami łańcuchowymi, stalowymi, zawiesia cięgnowe z odpowiednimi uchwytami dwupętlowymi, zawiesia kabłonkowe do elem. walcowanych, zawiesia do pakietów, blach - zawiesie skrzynkowe, do kręgów-zawiesie dwuszczękowe, zaczepowe, zawiesia do rur w pojedynczych sztukach i do elem. dłużycowych.

SZTUKI CIĘŻKIE

Do tych ład. zaliczamy w zależności od wyposażenia portu, najcz. ład. o masie od 5-70t, są to często bardzo nietypowe ład., bez opakowania, wyposażone jedynie w jarzma, podkładki.

Samochody, ciągniki, wózki widłowe-jeżeli pojazd ma paliwo i silnik to jest ład. niebezpiecznym.

Rury o dużych przekrojach, elem. kotłów. Wymagają dokładnego zaplanowania ich przeładunku, są to zazwyczaj ład. cenne. Chcąc je przeładować należy mieć dużo informacji na ich temat: masa, wymiary, położenie środka ciężkości, jego przemieszczanie się, miejsca w k-ch można zaczepić elem. zawiesi. Port nie posiada zazwyczaj zawiesi specj. do tego rodzaju ład., dlatego dostarcza je producent. Przy przeład. należy zwrócić uwagę by zawiesie nie dotykało ład., np. poprzez zastosow. belki poziomej, rozpurek, dodatkowo izoluje się drewnem. Stosuje się żurawie pływające do 200t, na lądzie żurawie pracujące w układzie sprzężonym - połączenie trawersem, żurawie o dużym udźwigu.

Za szt. ciężkie uważa się ład. k-e przekraczają udźwig ląd. urządz. przeładunkowych.

Występuja bez opakowania, zabezp. opakow. częściowym (chronią przed uszkodzeniami mechanicznymi).

Są to: pojazdy, przyczepy, naczepy, barki, nietypowe elem. konstr., t.j. kotły, turbiny

DREWNO

W porcie występ.:

-dr. okrągłe (obcinanie gałęzi i korzeni w tartaku)

-tarcica (otrzymywane w tartaku, dr. przecierane, pocięte na elementy)

Dr. okrągłe

PAPIERÓWKA- otrzym. się z niej celulozę do produkcji papieru; okorowana lub nie (lepiej gdy okorow. - bardziej stabilnie utrzym. wtedy wilgoć podczas transportu). W stanie powietrzno-suchym dr. ma 15-20% wilgoci. Jeżeli zawartość wilgoci spada to następuje pocenie się dr., zmiana wymiarów, jeżeli zaw. wilg. rośnie to dr. pęcznieje.

Rodzaje pap.:

- miękka - z drzew iglastych, mała wytrzymałość (czerwona: sosna i modrzew; biała: świerk)

- twarda - z drzew liściastych

Pap. występuje w dwóch sortymentach:

-długa - 2m lub 2,24m - ład. drobnicowy

-krótka- 1-1,12m-ład. masowy

W porcie Sz-n przeład. przez żurawie krótkie na nab. Huk. Przychodzi samochodami samowyładowczymi, wyładow. do zasobni, na statek przeładow. za pomocą żurawia chwytakowego.

Dr. musi być zabezp. ponieważ jest podatne na działalność mikroorg., staje się szare-korozja drewna, maluje się wiec jego końce środkami dezynfekującymi - niebieski roztwór siarczanu miedzi.

Dr. okrągłe ma jeszcze rodz.:

1.pojedyncze sztuki-kloce

-kłody

-belki

-strzały

-dr. egzotyczne

Są to już ład. dłużycowe (dł. ponad 6m).

Dr. egzotycz. jest ponad 540 gatunków: mahoń, palisander, orzech, balsar. Mogą wystep. kloce ponad 30m ważące kilkanaście ton - zaliczane do sztuk ciężkich. Występuje coraz rzadziej, dominuje galanteria drzewna.

2.kopalniaki-do podpór stropów w kopalniach, z drzew iglastych, wys. 1-3,70m, najcz. okorowane z sosny, świerku

3.podkłady kolejowe-z drzew iglastych i liściastych (bukowe, dębowe, świerk), dł. 2,5-2,6m, dość uciążliwe w transp., trudno uniknąć szkodników, nasączone intensywnie pachnącym środkiem, np. kreozotem. Tr. są na pokładzie.

Zrębki - odpady otrzymyw. w tartakach i przy obróbce dr. okrągłego w lesie, służą do prod. celulozy, z k-ej otrzymuje się gorsze gatunki papieru - ład. masowy.

Tarcica

-ciesielska

-budowlana

-stolarska

Sortymenty tarcicy:

- deski

- bale

- baliki

- listwy

- łaty

- belki

- krawędziaki

Tarcica występuje w pakietach

k-e formowane są u producenta. W jednym pakiecie dąży się by była tarcica z tego samego drewna, wymiarów, gatunku.

Trzy rodzaje pakietów:

1) p. pełny (lenght package) - przekrój prostokątny

2) p. niepełny (truck package) - umieszcza się 3 różne rozmiary tarcicy w odstępach 30cm, jedno czoło wyrównane

3)p. transportowe (transport package) - tarcica o różnych wymiarach ułożonych dowolnie, jedno czoło wyrównane, występ. rzadko

Tarcica może być dopuszcz. do transportu w stanie powietrzno-suchym (zaw. wilg. 13-20%). Powinna mieć dołączony do pakietu konosament: wymiary, wagę, ilość. Nasycona środkami, k-e uchronią ją przed zniszczeniem mikrobiologicznym. Musi być wentylowana. Formuje się w tym celu pakiety z przekładkami, ich ilość zależy od rodzaju drewna. Na dole zawsze podkładki dystansujące od podłoża.

Obecnie duży nacisk kładzie się na świadectwo fitosanitarne (dot. wszystkich rodz. drewna), wydawane przez Urząd Kwarantanny Roślin, mówi ono że drewno jest wolne od szkodników.

Przeładunek

Papierówka długa przychodzi do portu jako sztuki pojed., transport w formie pakietów.

Do spinania w pakiety służą: wyrównywarka czół, spinarka taśmowa. Pakiety transp. wózkiem widłowym, na duże odl. ciągnikiem i składowano na placu składowym. Przy rozładunku dr. konieczna jest obecność rzeczoznawcy. Pakiety transp. się na nabrzeże, sprawdza czy się nie rozpięły. Załad. za pomocą zawiesi dwucięgn. lub metodą obwiązywania łańcuchami lub z trawersem.

Eksporterzy drewna: Finlandia, Szwecja. Specjalizują się też w produkcji urządzeń do obsługi dr. w porcie.

W Gdańsku stosuje się:

- układarki szczękowe

- urządz. sterowane hydraulicznie

- stacje przejezdne-wiążą w pakiety i wyrównują czoła

Tarcica przychodzi w pakietach. Wyład. za pomocą żurawi samojezdnych, zawiesi dwucięgn. i do pakietów.

Wymaga dużej staranności w składowaniu. Pakiety układane są na nabrz., dokonywane są czynności rzeczoznawcze. Na placu muszą być składow. pod wiatą lub przykryte. Piętrzone są za pomocą układarek (sztaplarek), a stosy to sztaple.

Plac składowy nie może znajdować się na podmokłym terenie w pobliżu roślinności.

Tr. wewn.-portowy do 200m-wózkami jezdniowymi, na dalsze odl. ciągniki z przyczepami.

Pakiety, k-e mają być umieszcz. w ładowni są sprawdzane pod wzgl. ilościowym.

Galanteria drew.: okleiny, detale stolarskie, płyty pilśniowe; opakowane w skrzyniach, pudłach.

Część przetworzonego drewna transporto. jest w kontenerach.

SZTAUOWANIE ŁAD.

stowage - umiejętne i najb. dokładne umocowanie ład. drobnicowych na statku.

Sztauje się pod pokładem i na pokładzie. ład. nie powinien zagrażać bezp. statku i ujemnie wpływać na zdolność statku do żeglugi. ład. należy tak rozmieścić aby w max. stopniu była wykorzystana pojemność st. Ład. rozmieszczamy odpow. do rotacji st., w takiej kolejności w jakiej ma być wyład., w najbliższej odl. od luku. Rozł. st. jest teraz b. szybki , jednocześnie rozł. się kilka ładowni. Jeżeli ład. nie jest rozmieszczony zgodnie z rotacją należy go przesztauować.

Bezp. st. jest określone przez stateczność (zdolność st. do powrotu do położenia równowagi po ustaniu działania sił powodujących przechył st.

Masa ład. w poszczególnych ładowniach:

Zanurzenie st. nie może przekroczyć odp. limitu.

Przegłębienie też nie może przekroczyć pewnych wartości. Na nie ma wpływ mocowanie ład.

Wytrzymałość na obciążenia wynosi od 1,7-1,9t/m². Są na st. miejsca o mniejszej wytrzym. - przy zrębnicach lukowych, najsilniejsze przy grodziach ład.

Gdy statki mają siłownie na śródokręciu - są tam najb. obciążone. W ładowniach środkowych st. umieszcza się 60-65% ład.

Segregacja-ład. nie mogą wzajemnie na siebie oddziaływać. ład. pochłaniające zapachy odizolowane od ład. emitujących zapachy.

Współcz. przestrzenności-odwrotność gęstości; objetość jaką zajmuje jednostka masy [m³/t] lub [cft/t]. Ile ład. możemy zmieścic do ładowni ze wzgl. na jej pojemność. Nigdy cała poj. nie jest wykorzystana przez ład.

Ład. drobnicowy często nie pasuje do ściany st. Pomiędzy ład. występują wolne przestrzenie, słupy, urządz. wentylacyjne.

Wsp. przestrzenności + strata sztauerska = wsp. sztauerski

Strata sztauerska zależy od rodzaju statku.

Określa się także wsp. szt. dla całego statku - obj. wszystkich przestrzeni ładunkowych do jego nośności netto. Najlepiej jest gdy wsp. szt. ład. ma podobne wartości co wsp. szt. statku.

Ład. przestrzenne o dużej objętości a małej masie, np. surowce bitumiczne nie sprasowane, wtedy nośność st. nie jest wykorzystana.

Odwrotna sytuacja - przy koncentratach rud metali, k-e mają dużą gęstość, mały wsp. przestrzenności. St. z takim ład. nie ma wykorzystanej pojemności, natomiast jest wykorzyst. nośność.

ZAŁADUNEK ST. ŁAD. DROBNICOWYM

Oficer otrzymuje spis ład.-Cargo List. W oparciu o ten wykaz sporządza plan sztauerski. Czynności te wykonuje się przed załadunkiem. Plan sztauerski jest korygowany. Kopie jego wysyła się do kolejnych portów zawinięć statku. Port może wtedy zaplanować technologię rozładunku statku.

Materiały sztauerskie:

- służą do mocowania ład.

- do separacji ład.

- do wypełniania wolnych przestrzeni

- do oddzielania poszczególnych partii ład.

- do zabezp. ład. przed uszkodzeniami mech.

- do budowy kanałów wentylacyjnych wewnątrz ładowni

Podział mat. sztau. z/w na funkcję jaką pełnią:

- wypełniające (poduszki i materace pneumatyczne)

- odgradzające (równomierne rozłożenie sił nacisku)

- mocujące

Wielkość zużycia mat. szt. zależy od:

- ładunku - im bardziej nieregularny kształt tym więcej mat. się zużywa

- użytych zawiesi do przeład. -zawiesia wbijają się w ład., dlatego w momencie podnoszenia ład. oddziela się go drewnem.

W tr. lądowym-używa się różnych mat. do mocowania ład. W czasie przemieszczania na środek tr. działają duże siły. Używa się więc klocków mocujących, wagoniki ustawia się na podłożach pokrytych mat. o dużej sile naciągów, ochraniaczy krawędzi, gdzie urządz. mocujące mogą uszkodzić ład., poduszki powietrzne, k-e podczas hamowania przejmują na siebie część energii wtedy powstałej.

Poduszki (z papieru, zamknięte wentylem i mają lekkie nadciśnienie w stos. do ciśnienia atmosferycznego):

-wielokrotnego użycia

-jednokrotnego użycia

KONTENERY

-małe i średnie, k-e są eksploat. w tr. kolejowym

- elastyczne

-wielkiej poj. - poj. wynosi 10cm³ lub więcej.

Kontener - urządz. transportowe wielokrotnego użytku o specjalnej konstrukcji umożliwiającej przewóz ład. różnymi środkami tr. bez konieczności przeładunku. Wyposażony jest w urządz. ułatwiające przeład., jedn. napełnianie i opróżnianie. Jest odpowiednio oznakowany w celu szybkiej identyfikacji.

Konteneryzacja przyczyniła się do skrócenia czasu przeład.

Postój st. w porcie uległ skróceniu. Przy użyciu konten. manipulacje ład. t.j. liczenie, sztauow., odbywa się prościej.

Kontener zmniejszył koszty składow.

Konwencja celna dot. kontenerów- kontenery nie podlegają kontrolom granicznym, zmniejszyła się liczba pracowników przy przeład.

Kontenery stsow. są w tr. intermodalnym, gdyż można tr. je wszystkimi śr. tr. Rozwinął się kontenerowy system transportowy.

Kont. nie mogą mieć dowolnych wymiarów. Obecnie ponad 90% k-ów spełnia wymogi standardów ISO. Normalizacji podlegają ich wymiary, dopuszcz. masa brutto, konstrukcja i rozmieszczenie naroży zaczepowych, umieszczenie kieszeni do układarek i oznakowanie.

Kontenery ISO serii 1.

dł. szer. wys.

1A 40' 8' 8'

1B 30' # # K. wiel-

1C 20' # # kie

1D 10' # #

1E 6²/₃'

1F 5'

seria 2

1AA 40' 8' 8'06”

1BB 30' # #

1CC 20' # #

1DD 10' # #

1AAA 40' 8' 9'06”

1BBB 30' # #

1CCC 20' # #

1DDD 10' # #

1AX # 8' niewymia-

1BX rowane np.

1CX k. samochod.

1DX

Podst. korzyść wymiarowania to możliwość piętrzenia ko-ów o różnych wymiarach (3 warstwy). Kontenery pyętrzone nie przylegają ścianami, łączone za pomocą naroży zaczepowych.

Przeliczanie dł. kont. na jednostki metryczne.

dł. kont. 2991cm

x = nD + (n - 1) * l

D - moduł wymiarowy metr. kąt 10'

n - krotność dł. kont. 10'

l - odl. między kont-ami 76mm

Przy dokonywaniu obliczeń wszystkie kont. sprowadzą się do 20TEU, niekiedy stos. kont. 40' Forty Equivalent Unit

Konstr. kont. uniwersalnego

- konstr. opiera się na konstr. ramy wypełnionej poszyciem

- podłoga jest przymocowana do ramy i wzmocniona przy pomocy dźwigarów wzdłużnych lub/i poprzecznych

- poszycie: stal, aluminium, tworzywa szt., starsze-ze sklejki

- na podłodze jest wykładzina z różnych materiałów, np. drewna egzotycznego, na podłodze są rowki, gdzie gromadzi się woda, k-a spływa z/w na różnice temp. lub wydzielanie się wody z ład. Podłoga musi wytrzymać ok. 75kN nacisku.

- do słupków, dźwigarów i ramy są przyspawane naroża zaczepowe z otworami do sprederów; są to odlewy, wystają ponad ściany boczne, podłogę i dach,; cały kontener spoczywa na tych odlewach, muszą więc wytrzymać ok. 150kN (pionowo)

- dach jest najsłabszym elem. kont., nie można na nim umieszczać żadnych ład.

- w ścianach są drzwi przymocowane na zawiasach (kąt otwarcia 270^o), zamykane na kilka zamków-skobli; muszą być szczelne w dużym zakresie temperatur (-30^o-+60^o), na wodę i pary. Mogą być uszczelnione gumą, kauczukiem syntetycznym.

- kont. mogą być przemieszczane za pomocą układarek, wyposażone są dlatego w kieszenie (rozstaw wewn. 2050mm, wys. kieszeni 15mm, szer. 355mm)

- za pomocą układarek widłowych można przemieszczać kont. puste-węższa para kieszeni, pełne-szersza para kieszeni (20'- 2 pary kieszeni; 40' - 1 para kieszeni)

- poszycie ze stali jest tańsze od aluminiowego, o większej wytrzym. mech., znacznie mniej odporne na korozję. Al. jest droższe, gładka powierzchnia, mniejszy wsp. przewodzenia ciepła, mniej koroduje. Najlepsze są tw. szt., ale b. drogie; są to laminaty tw. sz-ych, czyli kilka warstw sklejonych ze sobą, włókna poliestrowe z włóknem szklanym.

- b. ważne jest czy kont-y transp. są na pokładzie czy pod pokładem. Kont. stalowy ulega takiemu zniszczeniu na pokładzie jak kont. taki w ciągu 10 podróży pod pokładem.

-na krótkich liniach stos. się kont. 20' ze stali; są one często przeładowywane, liczy się więc wytrzym. mech.

- na długich liniach oceanicznych używa się kontenery aluminiowe, najcz. 40', liczy się tu wytrzym. na korozję; operacje przeładunkowe są rzadsze

Kont. służą do transportu prawie wszystkich ład. nawet do zwierząt żywych. Ich rodzajów jest b. wiele. Standardy ISO i PN wyróżniają 5 rodzajów kont.:

1)uniwersalne

2)izotermiczne

3)zbiornikowe

4)do tr. mat. sypkich

5)płytowe

Podział dawniejszy:

1)uniwersalne

2)specjalizowane-stos. do tr. ład. w określonych warunkach

3)zbiornikowe

4)specjalne-służą do tr. tylko określonego ład.

---