ŻYWIENIE KONI - wykład 2015r.

Cele prawidłowej diety:

• zatrzymanie bądź spowolnienie utraty masy ciała

• Zapewnienie odpowiedniego żywienia aby umożliwić szybkie gojenie się ran i odpowiednie działanie układu odpornościowego

• Zmniejszenie ryzyka zakażeń oraz sepsy

• Skrócenie czasu hospitalizacji

• Skrócenie czasu powrotu zwierzęcia do formy przed chorobą

Aby dobrze ustalić dietę należy wziąć pod uwagę:

-waga konia - w czasie hospitalizacji ważymy konie codziennie

-body condition score BCS (1-10)

-historia żywienia

-badania biochemiczne surowicy

Wzór dla dużego konia: Waga= obwód klatki (cm) x długość (cm) / 11877

Wzór dla kuca: Waga= (3,7 x obwód klatki (cm) + (2 x długość (cm) - 348,5 / 2,2

Wagę określamy: taśmą do mierzenia koni lub wagą. Długość mierzymy od guza ramiennego do siedzeniowego.

BCS - ocena:

• Wychudzony: 1-3 stopnie, widoczne guzy ramienne, krzyżowe i siedzeniowe, widoczna głowa ogona

• Idealny: 4-6 stopni, lekko widoczne żebra, wytrzyma głodówkę 28-72 godz bez komplikacji metabolicznych

• Gruby: 7-9 stopni: otłuszczony, krótka głodówka może doprowadzić do hiperglikemii, uszkodzenia wątroby, anoreksji

Wybór metody żywienia

W przypadku gdy hospitalizowany koń nie pobiera 75% dziennej dawki żywieniowej, bądź mimo jej pobierania traci na masie musimy zastanowić się nad doborem metody dożywiania

Wybór metody żywienia zależy od

• choroby zwierzęcia

• możliwości szpitala co do przygotowania diety

• zasobności portfela właściciela

Żywienie dojelitowe

-wspomagające

-całkowite

Żywienie pozajelitowe

-wspomagające

-całkowite

Wskazania do żywienia dojelitowego u dorosłych koni

• Konie które tolerują sondę nosowo-żołądkową, nie mają trwałego refluksu, nie mają przeciwwskazań co do tego sposobu (choroba).

• Żywienie możliwe w szpitalu jak i w stajni pacjenta.

• Nieskomplikowany sprzęt oraz niska cena.

• Biegunka jako najczęstsze powikłanie.

• Ileus, niedrożność jelit, nieustępująca biegunka, konie z zaleconą kompletną głodówką ( po op jelit).

• Konie z chorobami nosa,gardła,przełyku, nie tolerujące sondy.

• Konie nie mogące utrzymać głowy w górze oraz konie zalegające

• Konieczne stałe monitorowanie poziomu glukozy itp. u pacjenta

Żywienie dojelitowe:

• Bezpośrednio do enterocytów

• Zmniejszone ryzyko sepsy

• Możliwe u koni z zachowaną perystaltyką jelit- jeśli refluks ponad 2 litry wówczas odstępujemy od tej metody

• Pokarm jest podawany w formie płynnej

• Dieta koni jest bogata w włókno strawne (30-60%)

• Dieta bez włókna-mniejsza sonda\ biegunki

• Dieta z włóknem większy przekrój sondy

• Dieta bez włókna może doprowadzić do biegunek gdyż czas wchłaniania z jelit cienkich się wydłuża

• Dieta ta jest bogata w cukry które nie są w całości wchłaniane w j. cienkich i przechodzą dalej do jelit grubych gdzie stanowią pożywkę dla bakterii co doprowadza do biegunek i np. ochwatu

• Dieta bezwłóknowa nie jest polecana dla koni z kolkami, ochwatem, biegunką oraz koni po operacjach na przewodzie pok.

Dieta bez włókna:

• Dekstroza

• Glukoza

• Maltodekstran

• wysoka strawność oraz dobre wchłanianie w j. cienkich

Suplementacja diety

Olej roślinny 1 szklanka=1980kcal -> to jest 1/5 zapotrzebowania dla konia 450kg

Najczęściej podawane oleje to: słonecznikowy, lniany, kukurydziany

Olej kukurydziany: Zawiera dużo kwasu omega 6 i nie jest polecany dla koni z uogólnionymi zapaleniami

Olej lniany: Jest bogaty w kwasy omega 3. Należy go podawać koniom sztucznie dokarmianym powyżej 7 dni. Zapalenia systemowe zmniejszają się. Uwaga z kwasami omega 3 u koni z zaburzeniami w krzepnięciu

Aby zapewnić ochronę antyoksydacyjną w czasie podawania oleju należy podawać wit.E (2000-4000 I/U na 1 szklankę oleju)

Trójglicerydy:

• Jeżeli poziom TG w surowicy niższy niż 2,26mmol/l to podajemy 1 szklankę oleju/dz.

• Jeśli poziom między 2,26-5,65mmol/l to ½ szklanki dz.

• Jeśli poziom wyższy, konie ze stłuszczeniem wątroby, hipertriglicerydemią - nie podajemy oleju

Białka:

Kazeina, laktoalbumina, serwatka, soja -są wysoce strawne i możemy podawać je koniom aby wyrównać zapotrzebowanie na białko

Przepis na dietę dojelitową z włóknem:

• 12,2Mcal

• Wymagana dzienna objętość:

900g dextrozy, 900g kazeiny, 2000g siana z lucerny, 21litrów H20, 230g mieszanki mineralnej, olej.

• Według potrzeb można zwiększać ilość białka oraz włókna.

Mieszanka mineralna:

• NaCl-10g

• NaHCO3- 15g

• KCl-75g

• K2HPO4-60g

• CACl H2O -45g

• MgO- 25g

Żywienie koni wysoce energetycznymi paszami, zbożami, gdzie jest dużo niestrukturalnych węglowodanów, szczególnie u koni w stanie krytycznym doprowadza do biegunek i ochwatu. Jest to ścisłe przeciwwskazanie do ich stosowania!!

Sposoby żywienia dojelitowego

• Sonda czasowo

• Sonda ,,na stałe'' do nosa bądź wszyta do przełyku

Sonda wszyta:

• U koni przez dłuższy czas karmionych sztucznie

• Powikłania w postaci przetok i zachyłków, hemiplegia

• Nie jest to częsta metoda

• Sondą konie karmimy 4-6 razy dz.

• Zawsze przed podaniem paszy sprawdzamy umiejscowienie sondy

• Pasza musi być dobrze zmiksowana oraz mieszana w czasie podawania aby nie zatkać sondy

• Początkowo podajemy do 6l na raz w kolejnych dniach do 8l jednorazowo.

• Jeśli obecny jest refluks większy niż 6 litrów odstępujemy od tej metody.

• Nadmiar płynu odprowadzamy

• Po podaniu paszy wlewamy ok. 1 litra wody do sondy w celu jej przepłukania oraz wdmuchujemy niewielką ilość powietrza

• Zatykamy sondę

Monitoring pacjenta sztucznie żywionego:

• CTO co 4-6h

• Pomiar wagi pacjenta co 24h

• BCS co 24h

• Poziom glukozy, początkowo co 6-12h później co 8-24h

• Poziom TG co 24h

• Poziom elektrolitów co 24h

• Monitoring pacjenta sztucznie żywionego

• Całkowity poziom CO2co 24h

• PCV co 24h

• Poziom glukozy oraz ciał ketonowych w moczu co 8-24h

• Sprawdzić położenie sondy przed każdym posiłkiem

• Przynajmniej 2xdz. przepłukiwać wenflon (jeśli nie jest używany)

Żywienie poza jelitowe:

• Infuzję płynnej pozajelitowej diety rozpoczynamy od:

• 25-30% całkowitej dawki dziennej przez 1-2 pierwsze dni

• 30-60% całkowitej dawki dziennej przez 2-3 dni

• 60-100% całkowitej dawki dziennej przez 3-4dni

• wykorzystujemy mieszankę aminokwasów, dextrozy, lipidów, oraz elektrolitów

• Zawarte jest w niej ok. 8,5%-15% aminokwasów, 0,34-0,6kcal/ml energii, pH 5,3-7,0

Dekstroza:

• Jest to cukier prosty, podstawowe źródło energii w diecie pozajelitowej

• W Polsce najbardziej dostępna jest glukoza 20%

Lipidy:

• Preparaty lipidowe najczęściej produkowane są z oleju sojowego, słonecznikowego, oleju lnianego

• Lipidy są najbardziej energetyczną częścią składową diety pozajelitowej

• 1,1kcal/ml-10% roztwór

• 2kcal/ml-20% roztwór

• Lipidy są często pomijane w krótkotrwałej diecie pozajelitowej (drogie, powikłania..)

Elektrolity:

• Możemy je suplementować na dwa sposoby:

• W gotowej mieszance

• Dodawać oddzielnie ( dokładniej, taniej)

• Na, K, Ca, Mg, Cl, P,

Witaminy:

• Dawka w 10ml: witaminy rozpuszczalne w tłuszczach:

• A-1mg, E-10mg, D-mcg, K-150mcg

• witaminy rozpuszczalne w H2O:

• C-200mg, B1-6mg, B2-3,6mg,

• PP-40mg, B6-6mg, B5-15mg,

• H- 60mcg, kwas foliowy-600mcg,

• B12-5mcg

Mikroelementy:

Mikroelementy w 1 ml:

-Zn-5mg, Cu-1mg, Mn-0,5mg,

Se-60mcg

Ogólne zasady:

• Pamiętajmy o tym że im czyściej założymy wenflon tym dłużej utrzymamy go w żyle

• Wenflon zakładamy najczęściej do żyły szyjnej zewnętrznej bądź brzusznej

• Wenflon należy przepłukiwać roztworem heparyny przed i po każdym użyciu

• Wiele leków nie jest zgodnych z dietami pozajelitowymi a więc nie należy ich mieszać.

4

---