Antybiotyki w okresie ciąży i karmienia piersią
22-07-2009
W okresie ciąży i karmienia piersią stosowanie jakichkolwiek leków zawsze budzi kontrowersje, szczególnie dotyczy to antybiotyków. Wielu lekarzy staje przez dylematem: kiedy i jaki antybiotyk można bezpiecznie podać kobiecie ciężarnej? Niektóre antybiotyki podawane w czasie ciąży, zwłaszcza w jej pierwszym trymestrze, mogą oddziaływać szkodliwie na płód, a stosowane w okresie połogu mogą obciążać organizm noworodka, przedostając się do jego ustroju z pokarmem matki.
Z tego powodu decyzja o wdrożeniu leczenia antybiotykami w ciąży i w okresie laktacji powinna być zawsze dokładnie analizowana pod kątem wskazań medycznych, korzyści terapeutycznych i możliwego toksycznego działania na dziecko.
Zastosowanie antybiotyków
Zastosowanie antybiotyku jest zazwyczaj konieczne, jeśli w czasie ciąży rozpoznana zostanie infekcja, która nie może być leczona w inny sposób. W przeciwnym razie mogłoby dojść do zaostrzenia choroby lub wystąpienia groźnych dla zdrowia i życia powikłań nieleczonego zakażenia. W przypadku ciężkich zakażeń (sepsa) dopuszcza się stosowanie każdego dostępnego antybiotyku, który może poprawić stan zdrowia lub uratować życie matki. Współcześnie medycyna dysponuje szeroką gamą antybiotyków, w tym preparatami o udokumentowanym braku szkodliwości dla ciąży. Uważa się, że antybiotyki z grupy penicylin, cefalosporyn i niektóre makrolidy mogą być bezpiecznie stosowane w ciąży. Ważne jest, by lek przeciwbakteryjny został dobrany empirycznie, na podstawie celowanego antybiogramu - badania laboratoryjnego, mającego na celu określenie wrażliwości obecnych w próbce drobnoustrojów na najczęściej stosowane antybiotyki.
Antybiotyk przyjmujemy zawsze do końca ustalonego przez lekarza okresu leczenia, w zalecanej dawce, nawet jeśli objawy choroby ustąpią wcześniej. W przeciwnym razie infekcja może powrócić, zaś bakterie mogą nabrać oporności na daną grupę antybiotyków.
Wskazaniami do podania antybiotyku w okresie ciąży i połogu są:
zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych
zakażenia układu moczowego, zwłaszcza znamienna bakteriuria
odmiedniczkowe zapalenie nerek,
chlamydioza
rzęsistkowica
rzeżączka i inne choroby przenoszone drogą płciowa (np. kiła)
nosicielstwo paciorkowca gr. B (profilaktyka okołoporodowa)
przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego,
poważne choroby w czasie ciąży, np. zapalenie wsierdzia
i wiele innych
Zakażenia układu moczowego należą do jednych z najpoważniejszych schorzeń infekcyjnych i zarazem najbardziej uciążliwych. Zmuszają do częstego oddawania moczu, czemu towarzyszą silne bóle oraz pieczenie. Innymi objawami sygnalizującymi niepożądane infekcje jest dziwny zapach, wygląd, a niekiedy czerwony kolor wydalanego moczu.
Liczne badania oraz dane naukowe, potwierdzające odżywcze i prozdrowotne działanie żurawiny, pozwoliły na stworzenie preparatu pomocnego w walce z dysfunkcjami układu moczowego.
ProUro to suplement diety dedykowany kobietom. Zawarta w nim witamina C oraz standaryzowany na zawartość proantocyjanów naturalny ekstrakt z owoców żurawiny dobroczynnie wpływają na zdrowie i sprawne funkcjonowanie układu moczowego. Są to cenne składniki naszej diety, o których należy pamiętać każdego dnia.
Optymalna dawka wyciągu z żurawiny wielkoowocowej, bogata w proantocyjany (36 mg), wytwarza w drogach moczowych środowisko niekorzystne dla rozwoju bakterii oraz wspomaga ich usuwanie z organizmu. Witamina C powoduje natomiast obniżenie pH moczu, co sprzyja utrzymaniu w dobrej kondycji dróg moczowych.
Preparat ProUro polecany jest przede wszystkim dla osób odczuwających dyskomfort dróg moczowych, głównie w przypadku przewlekłych i często nawracających infekcji pęcherza, jako środek skracający okres leczenia. Jedna doustna kapsułka dziennie ProUro dba o zdrowie i sprawne funkcjonowanie układu moczowego.
Ryzyko związane z antybiotykami
Terapia antybiotykowa niesie ze sobą także liczne działania niepożądane. Jednym z ubocznych skutków jest niszczenie dobroczynnej flory bakteryjnej Lactobacillus przewodu pokarmowego i pochwy. W ten sposób organizm pozbawia się obrony oraz witamin wytworzonych przez bakterie. Działanie antybiotyków zakłóca równowagę mikrobiologiczną, co prowadzi do nadmiernego namnażania się bakterii i grzybów chorobotwórczych oraz powstania stanów zapalnych m.in. miejsc intymnych.
Innymi słowy, zaburzenie równowagi fizjologicznej mikroflory układu moczowo-płciowego może stać się przyczyną stanów zapalnych związanych z niekontrolowanym namnożeniem bakterii i grzybów chorobotwórczych, co wywołuje szereg dolegliwości, takich jak: bakteryjne zakażenie pochwy (waginoza bakteryjna), drożdżyca, nawrotowe zakażenie dróg moczowych. Dolegliwości te zwykle objawiają się świądem, upływami, pieczeniem.
Nieleczone, bądź nieprawidłowo zdiagnozowane bakteryjne zakażenie pochwy, może przejść w przewlekłe, często utajone zakażenie, a z czasem doprowadzić do bardzo poważnych w skutkach powikłań. Może spowodować bezpłodność, jeśli infekcja dojdzie do szyjki macicy i jajowodów, natomiast u kobiet w ciąży może być przyczyną przeniesienia infekcji od matki na noworodka, a w niektórych przypadkach doprowadzić nawet do poronienia.
Działania niepożądane antybiotyków mogą się przejawiać następująco:
doksycyklina: powoduje żółte zabarwienie zębów, może niekorzystnie wpływać na tworzenie zawiązków zębów i kości, wykazuje działanie hepatotoksyczne;
aminoglikozydy: istnieje ryzyko uszkodzenia ucha wewnętrznego płodu,
sulfonamidy: bezwzględnie przeciwwskazane w dwóch ostatnich tygodniach przed rozwiązaniem (wypierają bilirubinę z połączeń z albuminami i tym samym mogą nasilać żółtaczkę fizjologiczną i zwiększać ryzyko encefalopatii);
preparaty nitrofurantoiny: mogą powodować anemię hemolityczną noworodka ze względu na niedojrzałość układu enzymatycznego.
Ochrona układu moczowo-płciowego
Dla zdrowia intymnego kobiety szczególnie ważne jest utrzymywanie prawidłowego pH pochwy oraz równowagi mikrobiologicznego środowiska pochwy, które zostają zaburzone jako wynik ubocznego działania antybiotyków. Sposobem, który pozwoli przywrócić równowagę mikrobiologiczną jest uzupełnianie składu mikroflory układu moczowo-płciowego kobiety o specjalnie wyselekcjonowane bakterie Lactobacillus, które posiadają zdolność kolonizacji nabłonka pochwy i układu pokarmowego. Specjalnie dedykowane kobiecej fizjologii bakterie probiotyczne Lactobacillus znajdują się tylko w sprawdzonych doustnych probiotykach ginekologicznych (takich jak LaciBios femina) - preparatach zawierających żywe i aktywne bakterie probiotyczne, o naukowo potwierdzonym działaniu i skuteczności.
Należy zawsze pamiętać, bez względu na okoliczności, że dbałość o zdrowie intymne jest podstawą zdrowia kobiety. Prawidłowe postępowanie wzmocni naturalne mechanizmy obronne organizmu. LaciBios femina jest doustnym probiotykiem całkowicie bezpiecznym dla kobiet ciężarnych i karmiących, wygodnym w stosowaniu i rekomendowanym przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. Pomaga przywrócić właściwa florę bakteryjną układu moczowo-płciowego kobiet po i w trakcie kuracji antybiotykowej, poprzez wypieranie patogenów, wytwarzanie związków zapobiegających infekcjom i modulację wrodzonej i nabytej odporności organizmu kobiety.
Konsultacje: dr n. med. Jacek Tomaszewski, II Katedra i Klinika Ginekologii AM w Lublinie
Antybiotyki a ciąża
Najczęstszym powodem stosowania antybiotyków w ciąży są zakażenia bakteryjne, które nie leczone mogą niekorzystnie wpływać na rozwój płodu. Wskazaniami do podania antybiotyku ciężarnej są przede wszystkim:
zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych,
zakażenia układu moczowego, w tym bezobjawowa bakteriuria,
odmiedniczkowe zapalenie nerek,
waginoza,
zakażenia Chlamydia trachomatis,
rzęsistkowica,
rzeżączka i inne choroby przenoszone drogą płciowa (kiła),
nosicielstwo paciorkowca gr. B (profilaktyka - w czasie porodu),
przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego,
poważne choroby w czasie ciąży, np. zapalenie wsierdzia (leczenie lub profilaktyka).
W pierwszym trymestrze ciąży przeciwwskazane jest stosowanie następujących antybiotyków i chemioterapeutyków:
kotrimoksazol,
preparaty nitrofurantoiny,
leki przeciwgrzybicze, tj. amfoterycyna B, flucytozyna, rifampicyna (wodogłowie), chloramfenikol (gwałtownie przechodzą przez łożysko),
glikopeptydy (wankomycyna, teikoplanina).
Kontrowersje dotyczą metronidazolu. Zdaniem wielu autorytetów, lek ten może być bezpiecznie stosowany w czasie ciąży, nie wpływa negatywnie na rozwój płodu, FDA natomiast zakwalifikowało metronidazol do grupy D.
Ryzyko związane ze stosowaniem innych antybiotyków w czasie ciąży:
doksycyklina: powoduje żółte zabarwienie zębów, może niekorzystnie wpływać na tworzenie zawiązków zębów i kości, wykazuje działanie hepatotoksyczne,
aminoglikozydy: istnieje ryzyko uszkodzenia ucha wewnętrznego płodu,
sulfonamidy: bezwzględnie przeciwwskazane w dwóch ostatnich tygodniach przed rozwiązaniem (wypierają bilirubinę z połączeń z albuminami i tym samym mogą nasilać żółtaczkę fizjologiczną i zwiększać ryzyko encefalopatii),
preparaty nitrofurantoiny: mogą powodować anemię hemolityczną noworodka ze względu na niedojrzałość układu enzymatycznego.
Podział antybiotyków na grupy
w zależności od stopnia bezpieczeństwa - podział australijski z uzupełnieniami FDA
Grupa A
Leki nie wpływają na występowanie wad rozwojowych, nie działają bezpośrednio i pośrednio toksycznie na płód:
Fusafungina (Bioparox) - miejscowo działający antybiotyk i lek przeciwzapalny
nystatyna (miejscowo)
cefaleksyna
erytromycyna
penicylina benzylowa G
penicylina fenoksymetylowa
kloksacylina
ampicylina
amoksycylina
Grupa B:
B1 - badania na zwierzętach nie wykazały, aby leki zwiększały częstość uszkodzeń płodu.
mikonazol
pozostałe cefalosporyny
spiramycyna
roksytromycyna
amoksycylina/klawulanian
tikarcylina
piperacylina
aztreonam
penicylina prokainowa
nitrofurantoina
B2 - brak badań na zwierzętach, dostępne dane nie wskazują, aby lek zwiększał częstość występowania uszkodzeń płodu
amfoterycyna B
pyrazynamid
acyklowir
B3 - badania na zwierzętach wykazały, że lek zwiększa częstość uszkodzeń płodu, znaczenie tych obserwacji u ludzi nie zostało ostatecznie wyjaśnione.
ketokonazol
flukonazol
flucytozyna
azytromycyna
ciprofloksacyna
norfioksacyna
trimetoprim
tynidazol
zydowudyna
Grupa C:
Leki poprzez swoje działanie farmakologiczne powodują szkodliwe skutki (z wyjątkiem wad rozwojowych) u ludzkiego płodu lub noworodka, które mogą być odwracalne.
rifampicyna
kotrimoksazol
klarytromycyna
sulfonamidy
chloramfenikol
kwas fusydowy
wankomycyna
karbapenemy (FDA)
Grupa D:
Leki powodują lub podejrzewa się, że powodują wady rozwojowe lub nieodwracalne uszkodzenie płodu ludzkiego; mogą mieć również niepożądane działanie farmakologiczne o aminoglikozydy.
chinina
chlorochina
doksycyklina
metronidazol (FDA)
Antybiotyki w ciąży
Większość stosowanych w ciąży antybiotyków nie powoduje wad wrodzonych, jednak ostatnie badania wskazują na zwiększone zagrożenie związane z użyciem nitrofurantoiny lub sulfonamidów w ciąży. Autorzy przestrzegają, że nie ma powodów do paniki i rezygnacji z leczenia infekcji w tym czasie.
Jak ujawniło opublikowane badanie stosowanie antybiotyków takich, jak sulfonamidy i nitrofurantoina przez kobiety ciężarne zwiększa ryzyko wystąpienia wad wrodzonych. Obserwacją objęty został okres przyjmowania leku od miesiąca poprzedzającego ciążę do końca pierwszego trymestru.
Do wad związanych z sulfonamidami należały: anencefalia, zespół hipoplazji lewego serca (HLHS), koarktacja aorty, atrezja nozdrzy tylnych, wady kończyn oraz przepuklina przeponowa.
Nitrofurantoina natomiast okazała się zwiększać prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z anoftalmią, mikrooftalmią, HLHS, ubytkami przegrody międzyprzedsionkowej i rozszczepami wargi lub podniebienia.
Inne antybiotyki powszechnie stosowane w okresie ciąży: penicyliny, cefalosporyny, erytromycyna i chinolony nie powodowały znacznego zagrożenia wystąpieniem wad wrodzonych.
Źródło: Arch Pediatr Adolesc Med. 2009; 163: 978-985
Antybiotyki a ciąża i karmienie piersią
W okresie ciąży i karmienia piersią stosowanie jakichkolwiek leków zawsze budzi kontrowersje, szczególnie dotyczy to antybiotyków. Wielu lekarzy staje przez dylematem: kiedy i jaki antybiotyk można bezpiecznie podać kobiecie ciężarnej?
Zastosowanie antybiotyków
Niektóre antybiotyki podawane w czasie ciąży, zwłaszcza w jej pierwszym trymestrze, mogą oddziaływać szkodliwie na płód, a stosowane w okresie połogu mogą obciążać organizm noworodka, przedostając się do jego ustroju z pokarmem matki. Z tego powodu decyzja o wdrożeniu leczenia antybiotykami w ciąży i w okresie laktacji powinna być zawsze dokładnie analizowana pod kątem wskazań medycznych, korzyści terapeutycznych i możliwego toksycznego działania na dziecko.
Zastosowanie antybiotyku jest zazwyczaj konieczne, jeśli w czasie ciąży rozpoznana zostanie infekcja, która nie może być leczona w inny sposób. W przeciwnym razie mogłoby dojść do zaostrzenia choroby lub wystąpienia groźnych dla zdrowia i życia powikłań nieleczonego zakażenia. W przypadku ciężkich zakażeń (sepsa) dopuszcza się stosowanie każdego dostępnego antybiotyku, który może poprawić stan zdrowia lub uratować życie matki. Współcześnie medycyna dysponuje szeroką gamą antybiotyków, w tym preparatami o udokumentowanym braku szkodliwości dla ciąży. Uważa się, że antybiotyki z grupy penicylin, cefalosporyn i niektóre makrolidy mogą być bezpiecznie stosowane w ciąży. Ważne jest, by lek przeciwbakteryjny został dobrany empirycznie, na podstawie celowanego antybiogramu - badania laboratoryjnego, mającego na celu określenie wrażliwości obecnych w próbce drobnoustrojów na najczęściej stosowane antybiotyki.
Antybiotyk przyjmujemy zawsze do końca ustalonego przez lekarza okresu leczenia, w zalecanej dawce, nawet jeśli objawy choroby ustąpią wcześniej. W przeciwnym razie infekcja może powrócić, zaś bakterie mogą nabrać oporności na daną grupę antybiotyków.
Wskazaniami do podania antybiotyku w okresie ciąży i połogu są:
- zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych
- zakażenia układu moczowego, zwłaszcza znamienna bakteriuria
- odmiedniczkowe zapalenie nerek,
- chlamydioza
- rzęsistkowica
- rzeżączka i inne choroby przenoszone drogą płciowa (np. kiła)
- nosicielstwo paciorkowca gr. B (profilaktyka okołoporodowa)
- przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego,
- poważne choroby w czasie ciąży, np. zapalenie wsierdzia
i wiele innych
Zakażenia układu moczowego należą do jednych z najpoważniejszych schorzeń infekcyjnych i zarazem najbardziej uciążliwych. Zmuszają do częstego oddawania moczu, czemu towarzyszą silne bóle oraz pieczenie. Innymi objawami sygnalizującymi niepożądane infekcje jest dziwny zapach, wygląd, a niekiedy czerwony kolor wydalanego moczu.
Liczne badania oraz dane naukowe, potwierdzające odżywcze i prozdrowotne działanie żurawiny, pozwoliły na stworzenie preparatu pomocnego w walce z dysfunkcjami układu moczowego.
ProUro to suplement diety dedykowany kobietom. Zawarta w nim witamina C oraz standaryzowany na zawartość proantocyjanów naturalny ekstrakt z owoców żurawiny dobroczynnie wpływają na zdrowie i sprawne funkcjonowanie układu moczowego. Są to cenne składniki naszej diety, o których należy pamiętać każdego dnia.
Optymalna dawka wyciągu z żurawiny wielkoowocowej, bogata w proantocyjany (36 mg), wytwarza w drogach moczowych środowisko niekorzystne dla rozwoju bakterii oraz wspomaga ich usuwanie z organizmu. Witamina C powoduje natomiast obniżenie pH moczu, co sprzyja utrzymaniu w dobrej kondycji dróg moczowych.
Preparat ProUro polecany jest przede wszystkim dla osób odczuwających dyskomfort dróg moczowych, głównie w przypadku przewlekłych i często nawracających infekcji pęcherza, jako środek skracający okres leczenia. Jedna doustna kapsułka dziennie ProUro dba o zdrowie i sprawne funkcjonowanie układu moczowego.
Ryzyko związane z antybiotykami
Terapia antybiotykowa niesie ze sobą także liczne działania niepożądane. Jednym z ubocznych skutków jest niszczenie dobroczynnej flory bakteryjnej Lactobacillus przewodu pokarmowego i pochwy. W ten sposób organizm pozbawia się obrony oraz witamin wytworzonych przez bakterie. Działanie antybiotyków zakłóca równowagę mikrobiologiczną, co prowadzi do nadmiernego namnażania się bakterii i grzybów chorobotwórczych oraz powstania stanów zapalnych m.in. miejsc intymnych.
Innymi słowy, zaburzenie równowagi fizjologicznej mikroflory układu moczowo-płciowego może stać się przyczyną stanów zapalnych związanych z niekontrolowanym namnożeniem bakterii i grzybów chorobotwórczych, co wywołuje szereg dolegliwości, takich jak: bakteryjne zakażenie pochwy (waginoza bakteryjna), drożdżyca, nawrotowe zakażenie dróg moczowych. Dolegliwości te zwykle objawiają się świądem, upływami, pieczeniem.
Nieleczone, bądź nieprawidłowo zdiagnozowane bakteryjne zakażenie pochwy, może przejść w przewlekłe, często utajone zakażenie, a z czasem doprowadzić do bardzo poważnych w skutkach powikłań. Może spowodować bezpłodność, jeśli infekcja dojdzie do szyjki macicy i jajowodów, natomiast u kobiet w ciąży może być przyczyną przeniesienia infekcji od matki na noworodka, a w niektórych przypadkach doprowadzić nawet do poronienia.
Działania niepożądane antybiotyków mogą się przejawiać następująco:
doksycyklina: powoduje żółte zabarwienie zębów, może niekorzystnie wpływać na tworzenie zawiązków zębów i kości, wykazuje działanie hepatotoksyczne;
aminoglikozydy: istnieje ryzyko uszkodzenia ucha wewnętrznego płodu,
sulfonamidy: bezwzględnie przeciwwskazane w dwóch ostatnich tygodniach przed rozwiązaniem (wypierają bilirubinę z połączeń z albuminami i tym samym mogą nasilać żółtaczkę fizjologiczną i zwiększać ryzyko encefalopatii);
preparaty nitrofurantoiny: mogą powodować anemię hemolityczną noworodka ze względu na niedojrzałość układu enzymatycznego.
Ochrona układu moczowo-płciowego
Dla zdrowia intymnego kobiety szczególnie ważne jest utrzymywanie prawidłowego pH pochwy oraz równowagi mikrobiologicznego środowiska pochwy, które zostają zaburzone jako wynik ubocznego działania antybiotyków. Sposobem, który pozwoli przywrócić równowagę mikrobiologiczną jest uzupełnianie składu mikroflory układu moczowo-płciowego kobiety o specjalnie wyselekcjonowane bakterie Lactobacillus, które posiadają zdolność kolonizacji nabłonka pochwy i układu pokarmowego. Specjalnie dedykowane kobiecej fizjologii bakterie probiotyczne Lactobacillus znajdują się tylko w sprawdzonych doustnych probiotykach ginekologicznych (takich jak LaciBios femina) - preparatach zawierających żywe i aktywne bakterie probiotyczne, o naukowo potwierdzonym działaniu i skuteczności.
Należy zawsze pamiętać, bez względu na okoliczności, że dbałość o zdrowie intymne jest podstawą zdrowia kobiety. Prawidłowe postępowanie wzmocni naturalne mechanizmy obronne organizmu. LaciBios femina jest doustnym probiotykiem całkowicie bezpiecznym dla kobiet ciężarnych i karmiących, wygodnym w stosowaniu i rekomendowanym przez Polskie Towarzystwo Ginekologiczne. Pomaga przywrócić właściwa florę bakteryjną układu moczowo-płciowego kobiet po i w trakcie kuracji antybiotykowej, poprzez wypieranie patogenów, wytwarzanie związków zapobiegających infekcjom i modulację wrodzonej i nabytej odporności organizmu kobiety.
Konsultacje: dr n. med. Jacek Tomaszewski, II Katedra i Klinika Ginekologii AM w Lublinie
2009-07-13
Kostrzewa PR