Profilaktyka
Ćwiczenia III
04.11.2011r.
Apteczka weterynaryjna
Środki odkażające stosowane na rany
-woda utleniona
-nadmanganian potasu- płukanie błon śluzowych i odkażanie ran; działanie utleniające
-rywanol
Dezynfekcja środowiska i sprzętu
-muszą byc usunięte mechaniczne, fiz
-pomieszczenia muszą byc suche
-szerokie spektrum działania
-szybka biodegradacja
-nietoksyczne muszą byc przygotowane przed użyciem
Sprzęt:
-na bazie alkoholu
-piece- dokładne wypalenie
-ręce myte alkoholem
-aby nine przenosic patogenów
-rękawiczki jednorazowe
-igły jednorazowe- wyjmowanie drzazg
-strzykawki 2-10 cm
-nożyczki- zamykają drobne naczynia, odcięcie kawałka skóry
-termometr wyposażony w sznurek i zapinkę
Odtrutki
węgiel aktywowany, atropina, adrenalina
Środki opatrunkowe
-jałowe gaziki
-bandaż- stabilizacja kończyny, przytrzymanie gazika; nie elastyczny- powoduje zwężenie naczyń; 2,5,10 cm
-lniane opaski
-gaza- do zrobienia tamponu (sama wata się rozpada)
-lignina- nie koniecznie: chłonie wilgoc, kurzy się
LEKI I ICH POSTACIE
Powinny być przechowywane w apteczce, w chłodnym przewiewnym miejscu. Większość leków można przechowywać w temp. pokojowej, a niektóre leki takie jak: surowice, szczepionki przechowuje się w temp. 4 - 6 0C.
Leki należy przechowywać w ciemnym miejscu ponieważ pod wpływem promieni słonecznych ulega rozkładowi, ewentualnie w ciemnych szklanych opakowaniach.
Środki dezynfekujące nie mające właściwości żrących mogą tez być przechowywane w apteczce.
Postacie Leków:
*Syropy - są to roztwory sacharozy w wodzie z dodatkiem środka leczniczego.
*Tabletki - są stałą postacią leku zawierające stałe jego dawki lub środka leczniczego, stosowanie wew. i zew., maja kształt krążków,
*Pigułki - postać leku dawkowanego stosowane wyłącznie wewnętrznie, mają kształt kulki (granulki masy >0,1g), (kęsy <0,3g) - stosowane tylko u zwierząt.
*Granulaty - grudki, wałeczki, ziarenka stosowane do stosowana doustnego,
*Kapsułki - są to różnego kształtu foremki stosowane wewn zawierające lek, mogą być z masy skrobiowej (opłatki),
*Powidełka - stosowane wew. doustnie, składnikami ich jest miód, soki, powidełka zawierające lek lub substancje leczniczą,
*Krople - powstają poprzez rozpuszczenie leku w rozpuszczalniku, stosuje się do oczu i do nosa,
*Maści - są postacią leku o konsystencji mazistej do stosowania zewnętrznego,
*Pasty - pewnego rodzaju maści zawierają >niż 25% substancji stałej,
*Płyny do Wstrzykiwań - są to jałowe roztwory leków służące do iniekcji,
*Emulsje - są to dwie lub więcej nierozpuszczalne w sobie ciecze.
Dawki leków
*Lecznicza - taka dawka leku, która wprowadzona do organizmu zaburzy normy wywołane chorobą organizmu.
*Toksyczna - dawka leku powodująca zatrucie.
*Śmiertelna (DL) - dawka powodująca śmierć organizmu, zależy od % zwierząt grupie doświadczalnej, które padły pod jej wpływem;
*Maks, *Min, *Jednorazowa, *Dzienna, *Nasycająca, *Wstrzymująca, *Uderzeniowa
Działanie leków
1.ogólne - działanie na cały organizm,
2.miejscowe - działanie na konkretne miejsce chorobotwórcze, np.: maści,
3.bezpośrednie - bezpośrednio działa na chorobę lub jednostkę chorobową np.: antybiotyk,
4.pośrednie - powodują stymulacje odporności,
5.dodatkowe - oprócz działania bezpośredniego działają wzmacniająco,
6.uboczne - działają na daną chorobę, ale stosowanie ich dłużej może działać szkodliwie na nerki, szpik kostny, wątrobę.
Pierwsza pomoc
Obrażenia-uszkodzenie tkanek powstałe na skutek urazu, które dzielimy na:
-zamknięte- zmiażdżenia- bez przerwanej błony śluzowej; wewn (przrwana ciągłośc tkanek)
Przyczyny ran:
-zewn (mechaniczne, chem, bilog, fiz- prąd promieniowanie)
-wewn- złamanie kości
-rany z ubytkiem- oberwanie kawałka ciała
Podział: ze względu na
-lokalizację, wg miejsca
-ilośc uszkodzonych tkanek (proste i złożone)
-kontakt środowiska (nie- i przenikające; i nie- i perforujące- ciśnienie w klatce piersiowej)
-stan gojenia (świeże- powst do 36 godz w miejścach db ukrwionych, do 12 godz w miejscach słabo ukrwionych; stare; krwawiące- samoczyszczenie, ziarniejące, ropiejące)
Podział kliniczny ran:
-cięte- spowodowana ostrym narzędziem, brzegi, ściany i dno gładkie; ranę charakteryzuje: otworzenie naczyń, duże krwawienie, niewielki ból, niewielki rozziew
-rąbana- ostry przedmiot, znaczne uszkodzenia, działa siła ugniatania- zamyka naczynia, krwotok niewielki, duży ból i rozziew, rany głębokie; ściany i brzegi gładkie, dno zgniecione
-kłuta- np. gwóźdź, dut; mały otwór, samotamponowanie,tworzenie ropienia, pozornie najlżejsza, może perforowac, uszkodzenie naczyń i nerwów, nie wiedomo jak głęboki jest kanał, zakażenie beztlenowcami; ściany i brzegi gładkie
-tłuczona- po upadkach na twardą powierzchnię, uderzenie cięzkim przedmiotem, w okolicach kostnych, stłuczone dno, krwotok mały; ściana brzegi i dno nierówne
-miażdżona- zmiany bardziej zaawansowane, z rozległymi ubytkami, ból niewielki
-darta- zaczepienie o ostre narzędzie, brzegi postrzępione, ściany i dno nierówne, powstają zachyłki(przestrzenie między oderwaną a przylegającą do ciała tkaną), źle się goją
-kąsana- zadane przez zw futerkowe, rany kłuto-miażdżone, konie- tylko miażdżone; brak krwotoku, wyst krwiaki
-zatruta- dostanie się jadu zw egzotycznych; jad wchłania się przez błony śluzowe; należy założyc opaskę uciskową, nie ruszac się, ochłodzic, szybki kontakt z lekarzem; wstrząs uczuleniowy- zamykanie przwodów jadowych
postrzałowa - rana powstająca na skutek działania pocisków z broni palnej lub odłamków pocisków, min, granatów, bomb itp. Rana taka ma zwykle wlot i kanał, a czasami wylot. Wyróżniamy rany styczne, ślepe i przelotowe.
Postępowanie:
zatamowanie krwotoku, usunąc z powierzchni rany zanieczyszczenia, odkażanie, opłukanie rany
-przemywanie ran dużą ilością płynów
-nie wkładac nic do rany
-suszenie, jałowy opatrunek
-golenie z obu stron do ukazania rany
Krwotoki
powstaje wskutek uszkodzenia lub przerwania ciągłości ściany naczynia krwionośnego i wydostania się krwi poza światło naczynia. Krwotoki są najczęściej patologiczne ale i fizjologiczne (np. przy rui samic).
Podział ze wzgl na miejsce wydostanie się krwi:
Zewnętrzne:
-żylne- ciemna, odtlenowana krew, ciągłu strumień; opaska uciskowa pod raną
-tętnicze- jasna krew, pulsujący strumień; opaska uciskowa nad raną
-kapilarne
Wewnętrzne:
-żylny, tętniczy
-miąższowy/narządowy- wyniku uszkodzenia narządów wew. (wątroby, nerek i innych), krew wydostaje się z drobnych naczyń.
-sercowy- krwotok sercowy powstaje na wskutek urazu serca (rana kłuta, takie rany nie zawsze są śmiertelne), pęknięcie blizny pozawałowej (zwłaszcza w stadium organizacji zawału),
Wybroczyny i Krwiaki:
*wybroczyny - niewielkie wynaczynienia w postaci kropek lub niewielkich kresek, występuje na błonach surowiczych, śluzowych lub na skórze,
*krwiaki - są to duże wynaczynienia/wylewy krwi podskórne lub wewnątrz tkankowe.
Objawy Krwotoku - blady kolor, ogólne osłabienie, przyspieszone i ledwo wyczuwalne tętno (tętno nitkowate), zaczerwienienie skóry, spadek ciśnienia krwi, mroczki przed oczami, niepokój, szum w uszach, zimny pot, sinica z czasem utrata przytomności.
Tamowanie krwotoków (ważny jest tu czas, aby nie doszło do wykrwawienia poszkodowanego):
*nakładamy opaskę uciskową (pasek, bandaż, wąż gumowy), przy k.żylnym zakładamy powyżej miejsca zranienia, przy k.tętniczym powyżej zranienia, opaskę zakłada się nie dłużej niż na jedną godzinę, jeżeli opaskę zakładamy na dłużej niż 1 godz., to należy ją delikatnie przesunąć.
Występują obrzęki- uszkodzenie naczyń
Złamania
Jest to przerwanie ciągłości tkanki kostnej, czemu sprzyjają niedobory wit., pierwiastków mineralnych, choroby kości (gruźlica kości, osteoporoza, nowotwory kości), a także wrodzona skłonność do złamań.
Wyróżniamy złamania:
*zupełne - przerwanie ciągłości kości na całym jej przekroju poprzecznym,
*niezupełne - przerwanie ciągłości kości tylko na fragmencie przekroju poprzecznego,
*otwarte - występuje w tedy, gdy złamanie kości uszkadza skórę,
*zamknięte - brak uszkodzenia skóry,
*pojedyncze - gdy dochodzi do złamania jednej kości,
*mnogie - gdy więcej kości ulega złamaniom,
*proste - gdy uszkodzeniu uległa tylko kość,
*złożone - gdy poza kością uszkodzone są okoliczne tkanki (nerwy, naczynia, mięśnie).
Leczenie Złamań:
*jedynie lek.wet., ważne jest zabezpieczenie miejsca złamania do czasu przybycia lek.wet.,
*unieruchomić złamana kończynę, robi się to wraz z dwoma stawami (poniżej i pow) miejsca złamania,
*przy wystąpieniu obrzęku należy wykonać okład z zimnej wody, aby zmniejszyć opuchliznę.
Objawy Złamań:
*zwierze nie może opierać się na złamanej kończynie,
*zwierze kuleje,
*występuje obrzęk, ból przy poruszaniu,
*czasami występuje ruchliwość w miejscu nieruchomym kości.
Oparzeniauszkodzenie ciała, najczęściej skóry lub błony śluzowej spowodowane działaniem wysokiej temp. może powstać w wyniku miejscowego działania: ognia, gorącej wody, związków chemicznych (kwasów, zasad), energii elektrycznej, prom.jonizujacego.
Stopnie oparzenia:
1 st.op. - zaczerwienienie oparzonego miejsca, nieznaczny obrzęk i średni ból,
2 st.op. - do zmian w 1 stopniu dołączają pęcherze, które występują między naskórkiem, a skóra właściwą, są wypełnione płynem wysiękowym, początkowo klarownym, potem mętnieje z powodu leukocytów,
3 st.op. - martwica tkanek,
4 st.op. - zwęglenie tkanek
Pomoc w Oparzeniach:
*we własnym zakresie pomocy można udzielać w 1 i 2 stopniu ale tylko gdy jest oparzenie ograniczone i obejmuje nie więcej niż 1/5 pow.ciała,
*powinno się schodzić oparzone miejsce zimną wodą,
*następnie przemywamy spirytusem etylowym lub można posmarować maścią obojętną (wazeliną), i założyć opatrunek.
Odmrożeniauszkodzenie tkanek w wyniku działania niskiej temperatury, szczególnie przy silnym wietrze i wysokiej wilgotności powietrza.
Stopnie odmrożenia:
1 st.odm. - skurcz naczyń krwionośnych, początkowo zaczerwienienie, a potem zasinienie odmrożonego miejsca, występuje także ból średniego stopnia,
2 st.odm. - obrzęk i pęcherze jak przy oparzeniu 2 stopnia, skóra w miejscu odmrożenia jest zwykle stwardniała i pozbawiona włosów,
3 st.odm. - tworzą się zwykle strupy i martwica tkanek, czasami dochodzi do odpadnięcia przemrożonych części ciała (uszy, nos), lecz takie przypadki zdarzają się nie w naszym klimacie,
4 st.odm. - zlodowacenie ciała, ale to po śmierci klinicznej.
Postępowanie w Odmrożeniach:
*we własnym zakresie udzielamy tylko pomocy w 1 stopniu, polega to na rozgrzaniu odmrożonego miejsca (polaniu chłodna woda, następnie coraz cieplejszą),
*rozcieramy rozgrzane miejsce dłonią z dodatkiem spirytusu,
*następnie rozcieramy to miejsce maścią rozgrzewającą (ichtiolowa, kamforowa) i zakładamy opatrunek.
Reakcje
Omdlenia
Stan, w którym występuje krótkotrwała utrata przytomności (świadomości), przyczyna omdlenia u zwierząt jest ostra postać niedokrwienia mózgu co zdarza się przy większej utracie krwi lub silnym bólu.
Objawy kliniczne:
*zwierze upada,
*oddechy są płytkie,
*tętno częste i słabe,
*bony śluzowe sa zwykle blade,
*źrenice rozszerzone,
*skóra pokrywa się potem,
*czas omdlenia wynosi od kilku sekund, do kilku minut.
Postępowanie:
*polega na poprawie krążenia krwi i jej dojścia do mózgu,
*ułatwiamy oddychanie zwierzęciu,
*głowę kładziemy nisko zaś kończyny wyżej,
* można spryskać zwierzę zimna woda i wzywam lek.wet.
Zapaść
Wyraźne osłabienie pracy serca i nagły brak sił. Może wystąpić przy znacznej utracie krwi lub przy chorobach serca, przy ciężkiej postaci zakażenia, czasem przy zatruciu produktami rozkładu tkanek (samozatrucie), zapaść występuje nagle.
Objawy kliniczne:
*zwiotczenie mięśni kończyn,
*bladość błon śluzowych,
*upadek/kładzenie się zwierzęcia,
*skóra pokrywa się potem,
*spadek wew.temp.ciała,
*tętno zwykle jest częste ale słabo wyczuwalne.
Postępowanie - wykonujemy masaż serca i wzywam lek.wet.