29.04.2005 - Ćwiczenia 10

TEMAT: TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA CD

Cechą charakterystyczną tkanki łącznej jest występowanie w niej komórek i substancji pozakomórkowej. Wyróżniamy w niej włókna, substancję podstawową i płyn tkankowy.

Podział tkanki łącznej:

1. tkanka łączna właściwa

1. tkanka łączna włóknista luźna

2. tkanka łączna włóknista zwarta

1. tkanka łączna włóknista zwarta o utkaniu regularnym

2. tkanka łączna włóknista zwarta o utkaniu nieregularnym

3. tkanka łączna siateczkowata

2. tkanka tłuszczowa

1. tkanka tłuszczowa żółta

2. tkanka tłuszczowa brunatna

3. tkanka galaretowata - galareta Whartona (embrionalna)

4. tkanka oporowa

1. tkanka chrzęstna

2. tkanka kostna

5. krew i limfa

tkanka łączna włóknista luźna - wypełnia szczeliny między różnymi strukturami, występuję wokół naczyń krwionośnych, limfatycznych i nerwów oraz w błonach surowiczych. Zawiera włókna kolagenowe, sprężyste i w mniejszej liczbie włókna siateczkowate, komórki tkanki łącznej i substancję podstawową. Umożliwia przesuwanie się struktur między sobą

tkanka łączna włóknista zwarta o utkaniu regularnym - budują ścięgna i więzadła, zbudowana z pęczków włókien kolagenowych rozdzielonych niewielką ilością substancji podstawowej, zawiera także spłaszczone fibrocyty, które układają się w szeregi Ranviera, mają spłaszczone jądra

tkanka łączna włóknista zwarta o utkaniu regularnym - występuje w skórze, w torebkach otaczających narządy, w błonie śluzowej przewodu pokarmowego, budują także powięzie i rozcięgna, pęczki włókien kolagenowych przebiegają w różnych kierunkach ale w jednej płaszczyźnie

tkanka łączna siateczkowata - stanowi zręb szpiku, śledziony, węzłów chłonnych, utworzona przez włókna siateczkowe i komórki siateczki

galareta Whartona - tkanka występująca w pępowinie i w miazdze młodych zębów, zawiera dużo kwasu hialuronowego tworzonego przez fibroblasty, także włókna kolagenowe i nieliczne pozostałe

Włókna substancji międzykomórkowej:

1. włókna kolagenowe (klejodajne)

• to polimery cząsteczek kolagenowych zbudowanych z trzech podjednostek białkowych skręconych w potrójną spiralę złożoną z powtarzających się reszt aminokwasowych

• pierwsza cząsteczka może być utworzona z dowolnego aminokwsu z wyjątkiem lizyny, proliny i glicyny, druga cząsteczka to prolina bądź lizyna a trzecia to zawsze glicyna

• są bardzo oporne na rozciąganie (jest ich 14)

• kolagen I - skóra, kości, ścięgna, powięzi

• kolagen II - chrząstka szklista

• kolagen III - włókna siateczkowate

• kolagen IV,V,VII - błona podstawna, VII robi połączenia kotwiczące

• kolagen jest syntetyzowany w ER firocytów i fibroblastów w postaci prokolagenu, jego polimeryzacja zachodzi przy udzialeoksydazy lizynowej pozakomórkowo

• tworzą pęczki

• są trawione przez kolagenazę

2. włókna siateczkowate

• są srebrochłonne, składają się przede wszystkim z kolagenu III

• występują w błonie podstawnej nabłonków i zrębie narządów

• oznacza się je srebrem, chromem lub złotem

• nie tworzą pęczków w tkankach

3. włókna sprężyste

• występują pojedynczo często rozgałęziając się

• zbudowane z elastyny oraz z mikrofibryliny

• mają dużą zdolność do rozciągania i powrotu do stanu pierwotnego,

• nie podlegają odnowie bo są trwałe na czynniki chemiczne i fizyczne, zastępowane są włóknami kolagenowymi,

4. włókna oksytalanowe

• to wiązki mikrofilamentów zawierających fibrylinę, w ścięgnach i ozębnej

5. włókna elauninowe

• to wiązki mikrofilamentów i są uważane za niedojrzałe włókna sprężyste, w tkance łącznej włóknistej

Komórki substancji międzykomórkowej:

1. fibroblasty

• spłaszczone i wydłużone, posiadają wielokształtne wypustki

• duże jądro z rozproszoną chromatyną, obfita ER i Ap.Golgiego

• przekształcają się w fibrocyty, wytwarzają włókna kolagenowe, siateczkowe i sprężyste

• są zasadochłonne

fibrocyty

• dojrzałe komórki o wrzecionowatym kształcie, są mniejsze od fibroblastów

• są kwasochłonne

3. miofibroblasty

• są mniejsze od wyżej wspomnianych, budową przypominają fibroblasty

• forma pośrednia między fibroblastami a komórkami mięśni gładkich

4. makrofagi tkankowe (histiocyty)

• makrofagi osiadłe w tkankach, powstają w szpiku kostnym

• zaokrąglony kształt, cytoplazma ma odczyn kwaśny bo ma dużo lizosomów,

• jądro komórkowe okrągłe

• fagocytują komórki obce lub zużyte, bakterie i makrocząsteczki oraz wewnątrzkomórkowo trawią je dzięki enzymom zawartym w lizosomach

5. plazmocyty

• różnicują się z limfocytów B,

• są owalne, występują w śródmiąższowej tkance łącznej właściwej

• syntetyzują i wydzielają immunoglobulin, są także odpowiedzialne za odpowiedź humoralną na obecność obcych antygenów

• dobrze rozbudowane ER i Ap.Golgiego

6. komórki tuczne (labrocyty,mastocyty)

• różnicują się z komórek prekursorowych w szpiku kostnym.

• Kształt owalny bądź okrągły, są zasadochłonne

• Wydzielają substancje biologicznie czynne biorące udział w procesach alergicznych

• Syntetyzują i wydzielają: heparynę, histaminę, czynnik rozszerzający naczynia VIP, leukotrieny i liczne enzymy hydrolityczne

Tkanka tłuszczowa żółta

• Jej komórki są pochodzenia mezyncymalnego - lipocyty

• W preparatach przygotowanych z użyciem parafiny następuje wypłukanie lipidów

• Lipocyty - są otoczone bezpostaciową błoną podstawną, w ich błonie komórkowej sa liczne jamki, najczęściej kształtu wieloboku

• Po narodzinach człowieka wychodzą komórki z cyklu mitotycznego, gromadzą w swojej cytoplazmie lipidy

• Ma budowę zrazikową

• Rola ochronno-mechaniczna, oporowa i kształtotwórcza

Tkanka tłuszczowa brunatna

• Różnicuje się w drugiej połowie okresu prenatalnego

• Występuje w okolicy podskórnej grzbietu w obszarze między łopatkowym i na szyi, w poduszce tłuszczowej nerki i dokoła głównych tętnic tułowia

• Zabezpiecza przed utratą ciepła

• Komórki są wielopęcherzykowe, mają duże centralne jądro

• Jest unerwiona i bogato unaczyniona

• W mitochondrium zawiera specjalne białko kanałowe tworzące kanał szybkiego transportu protonów powstających w procesie utleniania wodoru, dzięki temu omija się kanał tworzony przez syntetazy ATP

4

---