Wielcy astronomowie
384-322 p.n.e. |
Arystoteles zwany Stagirytą |
gr. |
Przyjmował, że Wszechświat jest kulisty, a w jego centrum znajduje się Ziemia, a Wszechświat dzieli się na dwie sfery: półksiężycową - podlegającą zmianom i nadksiężycową - niezmienna i niezniszczalną. |
||
ok. 190-ok. 125 p.n.e. |
Hipparch |
gr. |
Przypisuje się mu wynalezinie astrolabium, opracował pierwszy katalog gwiazd stałych, odkrył zjawisko precesji. |
||
ok. 100-ok. 160 |
Ptolomeusz |
gr. |
Twórca dzieła Almagest obejmującego 13 ksiąg, które były kanonem wiedzy astronomicznej aż do czasów Kopernika. |
||
ok. 858-929 |
Albategnius |
arab. |
Obliczył nachylenie ekliptyki (osi Ziemi) na 23o35', udowodnił możliwość pierścieniowego zaćmienia Słońca. |
||
1473-1543 |
Kopernik M. |
pol. |
Odkrył i udowodnił heliocentryczną budowę Układu Słonecznego. |
||
1546-1601 |
Brahe T. |
duń. |
Ustalił pozycje 977 gwiazd, nie zgadzał się z teorią Kopernika, twierdził, że tylko Merkury i Wenus obiegają Słońce, ustalił dwie nierówności w ruchu Księżyca (równanie roczne i wariancję). |
||
1548-1600 |
Bruno G. |
wł. |
Entuzjasta systemu heliocentrycznego, twierdził, że Wszechświat jest nieskończony, trwający w wiecznej ewolucji i zamieszkały przez inne istoty rozumne - spalony na stosie inkwizycyjnym. |
||
1564-1642 |
Galileusz - Galileo Galilei |
wł. |
Odkrył góry na Księżycu, satelity Jowisza, fazy Wenus, plamy słoneczne (niezależnie), librację księżyca. Przed trybunałem inkwizycyjnym powiedział - e pur (eppur) si muove - a jednak się porusza. |
||
1571-1630 |
Kepler J. |
niem. |
Opracował tablice ruchu planet, odkrył eliptyczny kształt orbit planetarnych, wynalazł lunetę zbudowaną z dwóch soczewek skupiających, ustalił trzy prawa rządzące ruchem planet. |
||
1572-1625 |
Bayer J. |
niem. |
Opracował atlas nieba, w którym do oznaczania gwiazd użył liter greckich i łacińskich, sposób ten stosowany jest do dziś. |
||
1587-1616 |
Fabricius J. |
hol. |
Odkrył (niezależnie) plamy słoneczne i stwierdził obrót Słońca dookoła osi. |
||
1611-1687 |
Heweliusz J. |
pol. |
Opracował topografię Księżyca, odkrył 9 komet, zbudował 50 m długości teleskop, wprowadził do astronomii 7 gwiazdozbiorów. |
||
1625-1712 |
Cassini G.D. |
fr. |
Odkrył 4 księżyce Saturna oraz złożoną budowę jego pierścieni, odkrył obrót Jowisza wokół osi. |
||
1629-1695 |
Huygens C. |
hol. |
Zbudował teleskop, za pomocą którego odkrył Tytana - księżyc Saturna. |
||
1642-1727 |
Newton sir I. |
ang. |
Wyjaśnił zjawisko precesji oraz przypływów, podał teoretyczne uzasadnienie praw Keplera. |
||
1644-1710 |
Rømer O. |
duń. |
Obliczył prędkość światła, wynalazł instrument uniwersalny, ekwatoriał i koło południkowe. |
||
1656-1742 |
Halley E. |
ang. |
Odkrył istnienie kometarnych eliptycznych orbit okresowych, ustalił czasokres powrotu komety nazwanej później jego nazwiskiem, odkrył istnienie ruchów własnych gwiazd. |
||
1692-1762 |
Bradley J. |
ang. |
Odkrył aberację światła i nutację osi Ziemi. |
||
1730-1817 |
Messier Ch. |
fr. |
Odkrył 14 komet, opracował katalog mgławic i galaktyk. |
||
1738-1822 |
Herschel F.W. |
ang. |
Odkrył planetę Uran i 2 jego księżyce, odkrył 2 księżyce Saturna, ruch Słońca w przestrzeni i stwierdził skończone rozmiary Galaktyki. |
||
1747-1826 |
Bode J.E. |
niem. |
Rozpowszechnił odkrytą przez J.D. Titiusa regularność w odległościach planet od Słońca (tzw. reguła Titiusa-Bodego), nadał nazwę planecie Uran. |
||
1749-1827 |
Laplace P.S. de |
fr. |
Jego prace w dziedzinie astronomii stały się podstawą rozwoju nowożytnej mechaniki nieba, ogłosił pierwszą naukową hipotezę kosmogeniczną, według której Układ Słoneczny miał powstać z pierwotnej mgławicy. |
||
1758-1840 |
Olbers H.W. |
niem. |
Odkrył planetoidy Pallas i Westę oraz szereg komet, podał teorię powstania planetoid i wyznaczania parabolicznej orbity komety. |
||
1784-1846 |
Bessel F.W. |
niem. |
Obliczył orbitę komety Halleya, wyznaczył dokładnie stałe refrakcji, precesji i nutacji, przewidział istnienie satelitów gwiazd Syriusza i Procjona, opracował teorię zaćmień słonecznych, wyznaczył masy planet i elementy orbit księżyców Saturna. |
||
1786-1853 |
Arago D.F. |
fr. |
Odkrył chromosferę Słońca, wykrył związek między zorzą polarną i burzami magnetycznymi. |
||
1791-1865 |
Encke J.F. |
niem. |
Obserwował ruchy komet, odkrył kometę nazwaną jego nazwiskiem, wyznaczył odległość Ziemia - Słońce. |
||
1799-1875 |
Argelander F.W. |
niem. |
Podał metodę oceny jasności gwiazd zmiennych, opracował katalog i atlas 324 198 gwiazd nieba północnego. |
||
1801-1892 |
Airy sir G.B. |
ang. |
Opracował metodę wyznaczania paralaksy i apeksu Słońca, odkrył astygmatyzm oka, udowodnił zależność siły przyciągania ziemskiego od wysokości n.p.m. |
||
1811-1877 |
Leverrier U.J. |
fr. |
Na podstawie perturbacji Urana stwierdził istnienie nieznanej planety, określił jej położenie i przybliżoną orbitę, umożliwiło to J. Gallemu odnalezienie Neptuna. |
||
1812-1910 |
Galle J.G. |
niem. |
Odkrył Neptuna w 1846 r. |
||
1819-1892 |
Adams J.C. |
ang. |
Wykrył przyspieszenie wiekowe w ruchu Księżyca, podał elementy orbity nieznanego jeszcze Neptuna. |
||
1824-1910 |
Huggins sir W. |
ang. |
Wykazał istnienie radialnych ruchów gwiazd, skonstruował pierwszy astronomiczny spektrograf. |
||
1825-1865 |
Bond G.P. |
amer. |
Wykonał pierwszą fotografię gwiazdy, odkrył ósmy księżyc Saturna - Hiperiona. |
||
1835-1909 |
Newcomb S. |
amer. |
Prace nad stałymi astronomicznymi oraz orbitami planet i Księżyca zostały przyjęte za podstawę obliczeń w rocznikach astronomicznych całego świata. |
||
1835-1910 |
Schiaparelli G. |
wł. |
Odkrył związek pomiędzy orbitami komet i rojami meteorów oraz tzw. “kanały” na Marsie. |
||
1843-1906 |
Langley S.P. |
amer. |
Zbudował balometr i badał podczerwoną część widma Słońca. |
||
1846-1913 |
Chandler S.C. |
amer. |
Odkrył okresowość wahań biegunów Ziemi. |
||
1849-1925 |
Ceraski W.K. |
ros. |
Twórca metody wizualnej fotometrii gwiazd, ocenił wielkość gwiazdową Słońca. |
||
1851-1922 |
Kepteyn J.C. |
hol. |
Opracował największy katalog położeń przeszło 450 000 gwiazd nieba południowego, wykrył istnienie werteksu. |
||
1855-1916 |
Lowell P. |
amer. |
Na podstawie perturbacji w ruchu Urana obliczył położenie nie znanej planety, dzięki tym obliczeniom odkryto ją 15 lat później i nazwano Plutonem. |
||
1857-1923 |
Barnard E.E. |
amer. |
Wykonał pierwszą fotografię Drogi Mlecznej, odkrył najbliższy księżyc Jowisza i 16 komet. |
||
1857-1935 |
Ciołkowski K.E. |
ros. |
Twórca naukowych podstaw astronautyki, podał liczne pomysły dotyczące rakiet i silników rakietowych, satelitów Ziemi, stacji kosmicznych i skafandrów. |
||
1864-1951 |
Aitken R.G. |
amer. |
Opracował katalog zawierający 17 180 gwiazd podwójnych. |
||
1865-1936 |
Hartmann J.F. |
niem. |
Wynalazł mikrofotometr i stereokomparator, odkrył gaz międzygwiazdowy. |
||
1869-1938 |
Hale G.E. |
amer. |
Niezależnie wynalazł spektroheliograf i spektrohelioskop. |
||
1872-1973 |
Abbot Ch.G. |
amer. |
Wyznaczył wartość stałej słonecznej, skonstruował pyrheliometr wodny. |
||
1872-1942 |
Curtis H.D. |
amer. |
Pierwszy wykazał, że mgławice pozagalaktyczne leżą daleko poza granicami galaktyki. |
||
1876-1956 |
Adams W.S. |
amer. |
Współtwórca metody paralaks spektroskopowych. |
||
1879-1955 |
Einstein A. |
niem. |
Opracował kwantową teorię światła i ogólną teorię względności, skonstruował relatywistyczny model Wszechświata. |
||
1877-1946 |
Jeans sir J.H. |
ang. |
Opracował przepływową teorię powstania Układu Słonecznego oraz wysunął hipotezę powstawania gwiazd podwójnych. |
||
1882-1944 |
Eddington sir A.S. |
ang. |
Stworzył podstawy teorii budowy wewnętrznej gwiazd, pierwszy zastosował w tym celu teorię równowagi promienistej. |
||
1889-1953 |
Hubble E.P. |
amer. |
Wykazał, że mgławice pozagalaktyczne są systemami gwiazdowymi podobnymi do Galaktyki, stwierdził proporcjonalność między odległościami galaktyk z przesunięciem ich linii widmowej ku czerwieni (stała Hubble'a). |
||
1893-1960 |
Baade W. |
amer. |
Wprowadził pojęcie populacji gwiazdowych, zrewidował skalę odległości galaktyk. |
||
1897-1963 |
Struve O. |
amer. |
Prace w dziedzinie spektroskopii gwiazd i materii międzygwiazdowej, wysunął nową hipotezę ewolucji gwiazd. |
||
1905-1973 |
Kuiper G.P. |
amer. |
Opracował teorię powstania Układu Słonecznego, odkrył piątego satelitę Urana i drugiego satelitę Neptuna. |
||
1915- |
Hoyle F. |
ang. |
Opracował teorię akrecji (wchłaniania) materii międzygwiazdowej przez gwiazdy, a razem z H. Bondim, teorię ciągłej kreacji (powstawania) materii we Wszechświecie. |