Subkultury mlodziezowe, Pedagogiczne, psychologiczne


UNIWERSYTET WARMIŃSKO - MAZURSKI

W OLSZTYNIE

WYDZIAŁ NAUK SPOŁECZNYCH

Podyplomowe Studia Kształcenia Pedagogicznego

Subkultury młodzieżowe

Dorota Woźniak

PSKP XIX edycja

Grupa I

ROK AKADEMICKI 2011/2012

Wiek młodzieńczy to odkrywanie wielorakich wartości człowieka i świata. To wiek marzeń, kryzysu i konfliktu, trudnej adaptacji do życia w społeczeństwie. W sferze moralnej następuje zjawisko kryzysu świadomości, zachwiania wielu uznanych norm, zaostrzenia się konfliktu ze światem dorosłych. Starsze pokolenie zawsze przejawia tendencję do wpływania na młodzież, tworząc warunki dla jej rozwoju według „swoich” wzorów tożsamości. Tak jest i w czasach współczesnych, z zastrzeżeniem takim, że dorastająca w przyspieszonym tempie młodzież, jak i starsze pokolenie, podlegają silnym wpływom kultury popularnej i jej odmianom takim, jak: kultura konsumpcji, kultura typu instant (życie w natychmiastowości), kultura permanentnej zmiany, kultura upozorowania (ideał telewidzyka), kultura kultu ciała i seksualności, kultura globalna (amerykanizacja życia). Można zauważyć, iż wpływy te przyczyniły się do tego, że tradycyjne instytucje socjalizacji, jakimi są rodzina, szkoła czy Kościół, znacznie tracą na znaczeniu, a ich rolę przejmują w stylu inwazyjnym: grupa rówieśnicza, mass media i kultura popularna w bardzo szerokim tego słowa rozumieniu

Położenie danej grupy w relacji do władzy, autorytetów, jej status i poczucie własnej tożsamości (np. etnicznej, zawodowej, kulturowej, hobbystycznej) prowadzą do wyłonienia się subkultury, której zasadniczą funkcją jest zapewnienie bezpieczeństwa i spójności grupy.

Aby mieć pełniejszy obraz tego, czym są subkultury młodzieżowe, jak powstają i jakie czynniki wpływają na kształt tego rodzaju grup, warto scharakteryzować młodzież jako kategorię społeczną. Mówiąc o młodzieży, ma się zwykle na myśli kryterium wieku oraz zespół cech biologicznych, psychologicznych i społecznych, które odróżniają młodość od innych faz rozwoju człowieka. Młodość jest okresem szczególnym, jako czas przejścia pomiędzy dzieciństwem a dorosłością.

Młodzi, dorastający ludzie znajdują się w specyficznej sytuacji społecznej. Osiągnęli już dojrzałość biologiczną (seksualną), nie są więc dziećmi. Jednocześnie jednak nie przyznaje im się praw i nie nakłada obowiązków, charakterystycznych dla dorosłych ludzi. Charakter tego okresu dobrze opisuje pojęcie „moratorium”, czyli odroczenie. W związku z pobieraniem nauki odroczona jest odpowiedzialność związana z finansowaniem swojego utrzymania. Podobnie jest z założeniem rodziny i opieką nad dziećmi. Psychospołeczne moratorium to swoisty okres ochronny, pozwalający młodym ludziom na wypróbowywanie różnych rodzajów aktywności bez konieczności ponoszenia konsekwencji nietrafnych wyborów. Jest to stan, który z jednej strony pozwala na rozważanie szeregu obiecujących życiowych możliwości, z drugiej jednak charakteryzuje się niepewnością wynikającą z konieczności zmierzenia się z ważnymi problemami egzystencjalnymi.

Pojęcie „subkultura” w potocznym rozumieniu stawiane jest w jednym szeregu z takimi określeniami jak „nieprzystosowanie społeczne”, „patologia społeczna” i kojarzy się z negacją obowiązujących wzorów kulturowych, z rewoltą i buntem - ma więc wydźwięk jednoznacznie pejoratywny. Takie rozumienie, całkowicie niewystarczające w analizie naukowej, nie uwzględnia ani wielkości subkulturowych odmian, ani ich kontekstu historycznego. Zważywszy na to, że rozwój kultury młodzieżowej jest odbiciem skomplikowanych procesów społeczno-ekonomicznych i zmian cywilizacyjnych, można wyróżnić w nim trzy etapy:

  1. Okres subkultury młodzieżowej.

To czas formowania się kultury młodzieżowej, który charakteryzują wzory kulturowe wyróżniające grupy młodzieżowe od reszty społeczeństwa. To czas wielu konkurujących ze sobą grup rówieśniczych. Elementy odrębności są powierzchowne (styl zabawy i spędzania wolnego czasu, postawy, słownictwo). Wszystkie postawy i poczynania mieszczą się jednak w porządku społecznym, a subkulturowe wzory ograniczają się do niektórych sfer aktywności i nie stanowią autonomicznej całości. Ich niezbędnym uzupełnieniem są wzory dominujące w danym społeczeństwie.

  1. Okres kontrkultury.

Kształtujące się w opozycji do dominujących wzory kultury młodzieżowej obejmują swoim zakresem całokształt aktywności tej grupy społecznej. Nie ma potrzeby dzielić się na wiele odrębnych nurtów skoro bodźcem do ich tworzenia jest podobny stosunek do zastanego świata. Najważniejsza jest więź pokoleniowa. Kontrkultura to próba tworzenia antytezy wzorów kultury tradycyjnej oraz podważanie zasad na których opierał się ich dotychczasowy rozwój (tzw. paradygmat nienasycenia-przemysł, urbanizacja, wielkość, ilość, szybkość, efektywność). Krytyczna myśl obejmowała także sens i cel życia człowieka jako jednostki i gatunku kierując uwagę na duchowe potrzeby człowieka.

  1. Okres kultury alternatywnej.

Przejście do tej formy nie oznaczało zmian idei czy wartości w ruchu młodzieżowym, lecz przesunięcie akcentów - od wyrażania sprzeciwów i atakowania manifestacjami do realizowania własnych pomysłów na życie już teraz, obok istniejącego systemu lub wewnątrz niego.

Pojęcia „kontrkultura” czy „kultura alternatywna” są często mylnie używane jako synonimy słowa „subkultura”, który to termin odnosi się głównie do małych grup społecznych i preferowanych w ich obrębie postaw i wzorów zachowań., zwyczajów, klimatu emocjonalnego, które wpływają na postępowanie młodzieży. Natomiast „kontrkultura” czy „kultura alternatywna” to pojęcia znacznie szersze.

W ramach subkultur działają, albo tylko identyfikują się z nimi, głównie ludzi młodzi w wieku od 15 do 30 lat. Subkultury młodzieżowe sygnalizują aktualne potrzeby młodzieży w dziedzinie zachowań czy mody. Gusty te nieustannie się zmieniają tak w zakresie zachowań grupowych, jak i preferowanych przez ich członków systemów norm i wartości. Niemniej jednak do podstawowych wyznaczników danej subkultury zalicza się: ideologię, symbolikę, charakterystyczny wygląd jej członków oraz określony typ muzyki, który odgrywa często dużą rolą, niosąc ze sobą oprócz atrakcyjnej warstwy muzycznej, określone treści przekazywane w warstwie tekstowej Specyfikę danej subkultury określa również tak zwany styl subkulturowy: jego wyraz stanowi wybrany lub narzucony model zachowań i charakterystycznych dla danej grupy ekspresji. W obrębie każdej odmiany subkulturowej znajdują się wartości o znaczeniu destruktywnym, jak i konstruktywnym - w różnych proporcjach, zarówno antykultury, jak i kontrkultury. Pomiędzy współczesnymi subkulturami młodzieżowymi występuje wiele różnic. Jednak badacze problemu wskazują na ugruntowującą się wspólną cechę dla dużej części z nich - jest nią wulgarny język. To zjawisko, charakterystyczne kiedyś głównie dla środowisk patologicznych staje się dzisiaj powszechne w życiu młodego pokolenia, zwłaszcza w sposobie opisywania zewnętrznego świata i wzajemnym odnoszeniu się do siebie.

Subkultury młodzieżowe można podzielić na:

  1. alternatywne, w granicach których występują:

  1. buntu i ucieczki:

  1. kreacyjne, których młodzież wybiera twórczą drogę rozwoju (undergroundowa muzyka rockowa, działalność paradziennikarska):

Nieformalne grupy młodzieżowe o charakterze podkultur są otoczeniem, w którym dorastające jednostki poszukują możliwości samodzielnego działania, własnego miejsca w otaczającej rzeczywistości, pozycji społecznej, własnej ważności i znaczenia. One umożliwiają młodym osobom samorealizację w różnych dziedzinach życia, często poprzez kwestionowanie, negację, bądź nawet odrzucenie norm i wartości uznawanych przez większość społeczeństwa. Pozwalają na redukcję napięć psychicznych i frustracji związanych z brakiem poczucia bezpieczeństwa, zrozumienia przez otoczenie lub też niezrozumienia otoczenia. Pomagają zapomnieć o kłopotach, ułatwiają rozwiązywanie własnych problemów, często nie rozumianych lub bagatelizowanych przez dorosłych. Młodzież w grupach o znamionach podkultur czuje się potrzebna i akceptowana.

Dlatego też głównych przyczyn powstawania i rozwoju subkultur młodzieżowych można się doszukiwać w:

Trzeba jednak pamiętać, iż funkcjonowanie subkultur może być zagrożeniem dla ich uczestników a także otoczenia. W celu ograniczenia zasięgu wpływów podkultur na młodzież uwaga powinna być skierowana na:

A poza tym, należy:

Wszystkim tym poczynaniom społeczno-wychowawczym winna towarzyszyć odpowiedzialność moralna osób dorosłych za losy dorastającego pokolenia.


CHARAKTERYSTYKA WYBRANYCH SUBKULTUR MŁODZIEŻOWYCH

GŁÓWNE WYZNACZNIKI IDEOWE

CHARAKTERYSTYCZNE CECHY WYGLĄDU, ZACHOWANIA, SYMBOLE, PREFEROWANE GATUNKI MUZYCZNE

MOŻLIWE ZAGROŻENIA

1

2

3

TYP

Subkultury alternatywne (religijno-terapeutyczne)

NAZWA

Sekty i kulty (np. Kościół Zjednoczenia, Kościół Scjentologiczny „Niebo”, „Rodzina”, Chrystianie)

Cechy charakterystyczne dla każdej sekty:

  • ogromna rola charyzmatycznego przywódcy (inaczej: lidera, guru, proroka, ojca duchowego);

  • lider uosabia dobro i wszelkie inne wartości moralne, które (w przekonaniu zagorzałych wyznawców) występują tylko w ich grupie, a nie istnieją na zewnątrz;

  • przywódca żąda pełnego zaufania i wiary

- charakterystyczne dla danej sekty

Charakterystycznym dla członków sekty najniższego szczebla jest „syndrom sekty”. Zespół ten charakteryzuje się:

  • brakiem możliwości prowadzenia swobodnej rozmowy. Rozmówca ustawicznie i bezkrytycznie powraca do tematu swojej nowej wiary, negatywna ocena wypowiedzi nie motywuje go do podjęcia rzeczowej dyskusji, lecz do ustawicznego powielania tych samych sloganów;

  • bezkrytycznym cytowaniem słów mistrza, mimo, że nie opierają się one na faktach ani dowodach i często są to treści absurdalne;

  • trudnościami w koncentracji i niepodzielnością uwagi, a także jej skoncentrowaniem na jednym temacie;

  • brakiem inicjatywy i samodzielnego działania;

  • zaburzeniami w zakresie woli, uczuciem ustawicznego lęku i zagrożenia;

  • trudnościami w komunikacji z dawniejszym otoczeniem i niemożnością podjęcia życia poza grupą;

  • bezkrytycznym i mechanicznym stosowaniem ćwiczeń fizycznych;

  • automatycznym reagowaniem na głos lub sygnały osoby, która podała sugestię (programowała);

  • zmianą sposobu odżywiania, przy czym nie uzasadnia się tego przesłankami, lecz wolą nauczyciela.

1

2

3

TYP

Subkultury alternatywne (religijno-terapeutyczne)

NAZWA

Ruch Świadomości Kryszny (krysznowcy)

  • sekta hinduistyczna otaczająca kultem boga Krisznę;

  • ortodoksyjny pacyfizm (wyrażający się m.n. przez wegetarianizm);

  • asceza, postulat wstrzemięźliwości seksualnej;

  • zakaz stosowania używek;

  • powstrzymanie się od hazardu;

  • głoszenie imienia boga jest powinnością podstawową

  • wygolone głowy z pozostawionym z tyłu kosmykiem włosów;

  • luźne hinduskie stroje;

  • monotonny śpiew i powtarzanie słów mantry;

  • biblia „Bhagavatgita”

Problemy psychiczne, z jakimi borykają się byli członkowie sekt, często powtarzają się i dają się umownie usystematyzować według objawów natury:

1. Poznawczej:

  • trudności w koncentracji uwagi i zapamiętywaniu,

  • tendencja do postrzegania rzeczywistości w biało-czarnych kolorach, magiczny sposób myślenia, tzw. „obciążony język”, stany dysocjacyjne oraz tzw. „odpływanie”;

2. Emocjonalnej:

  • stany depresyjne i lękowe, fobie, koszmary nocne, poczucie winy, izolacji, bezradności, zniechęcenia, braku sensu życia, poczucie straconego czasu, niska samoocena;

3. Społecznej:

  • problemy w podejmowaniu samodzielnych decyzji,

  • trudności w nawiązywaniu bliskich znajomości.

Do specyficznych po-kultowych zespołów zaburzeń należą: zaburzenia relacji, nietypowe zaburzenia dysocjacyjne i złożone zespoły stresu pourazowego.

Występują niekiedy zespoły psychotyczne, których wywołanie (w przypadku psychoz reaktywnych), ujawnienie się lub pogłębienie (w przypadku endogennych) było związane z okresową przynależnością do grupy kultowej.

1

2

3

TYP

Subkultury alternatywne (religijno-terapeutyczne)

NAZWA

Sataniści

  • kult szatana;

  • człowiek, aby przetrwać we spółczesnym świecie, powinien wyzwolić w sobie nienawiść wobec ludzi, którzy na nią zasługują, nie ograniczać swoich żądzy oraz nie bać się swojej prawdziwej natury - egoizmu i brutalności;

  • najistotniejsze wartości wg La Vey'a: słowo (będące nośnikiem informacji), pobłażliwość (świadome zacieranie granicy między dobrem a złem) oraz muzyka (wyzwala emocje i pozwala łatwiej przyswajać satanistyczne treści)

  • czarne stroje, skórzane kurki, długie włosy;

  • ortodoksyjni przedstawiciele czasem dokonują zbiorowych gwałtów oraz bezczeszczenia grobów, a także rytualnych mordów podczas tzw. czarnych mszy organizowanych nocą na cmentarzach lub miejscach odosobnionych;

  • „Czarna Biblia” Antona Sandora La Vey'a (w 1966r. powołał Kościół Szatana);

  • główne symbole: „666” (uznawane za liczbę szatana), odwrócony krzyż (noszony np. w postaci wisiora, kolczyka w uchu lub namalowany farbą olejną na kurtce), pentagram, zaciśnięta pięść z wyprostowanym małym i wskazującym palcem, co daje cień przypominający głowę diabła

  • przypisywana muzyka: black-metal

  • zachowania dewiacyjne (zbiorowe mordy, gwałty, niszczenie mienia, bójki, rozróby itp.);

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia

1

2

3

TYP

Subkultury alternatywne (religijno-terapeutyczne)

NAZWA

Rastafarianie

  • odwołują się do Boga Starego Testamentu - kult Jahwe;

  • pacyfizm i negacja podziałów społecznych;

  • sprzeciw wobec zinstytucjonalizowanych form życia określanych jako Babilon i dominacji państwa nad jednostką;

  • unikanie zażywania narkotyków (wyjątkiem jest marihuana), picia alkoholu i wegetarianizm;

  • propagowanie zasad braterstwa i równości między ludźmi;

  • prowadzenie spokojnego trybu życia, wolnego od rywalizacji, agresji i stresu;

  • w przeciwieństwie do krysznowców nie przekształcili się w sformalizowaną organizację ani też państwo utopijne

  • Lew Judy: lew, który symbolizuje nieustraszalność Ras Tafariego oraz czasami samego Boga;

  • Babilon - uosobienie fałszu, gwałtu i zbrodni; Syjon - duchowa oaza zbłąkanych tułaczy poszukujących dobra na całej kuli ziemskiej

  • barwy: czerwony, zielony i żółty, które mają szczególne znaczenie: czerwony oznacza ofiarę krwi, która została przelana w walce z najeźdźcami, zielony oznacza Afrykę, spokojny kraj a żółty to zagarnięte złoto,

  • dredy: są one symbolem Lwa Judy, wyrazem protestu przeciwko siłom „Babilonu”;

  • marihuana: jest postrzegana, jako substancja otwierająca umysł;

  • symbole pacyfistyczne: pacyfa (zwana kurzą stopką)

  • muzyka reggae

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia

TYP

Subkultury alternatywne (ekologiczno-pacyfistyczne)

NAZWA

Anarchiści

  • dążenie do zniesienia państwa oraz innych form władzy społecznej;

  • każdy z nas ma prawo do wolności, swobody;

  • stworzenie społeczeństwa, w którym ludzie mogliby robić wszystko, na co mają ochotę, pod warunkiem, że nie stoi to w sprzeczności z prawem wolnego wyboru innych członków społeczności;

  • niechęć do broni, przeciwstawianie się uczeniu zabijania, protest przeciwko wojnie

  • walczą o zachowanie humanitarnego stosunku do zwierząt

  • organizują różnego rodzaju akcje uliczne oraz pikiety w trosce o przyszłość ludzi, zwierząt oraz środowiska;

  • przeprowadzają tzw. akcje bezpośrednie, np. osłaniają własnym ciałem drzewa, które władze postanowiły wyciąć, palą swoje książeczki wojskowe, itp.

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia

1

2

3

TYP

Subkultury buntu społeczno-obyczajowego

NAZWA

Hipisi, posthipisi

  • podstawową inspiracją do powstania ruchu był sprzeciw wobec wojny w Wietnamie;

  • pacyfizm, sprzeciwianie się przemocy i agresji;

  • sprzeciw wobec układów społecznych pojmowanych jako „kombinat”, w którym najważniejsze są pieniądze;

  • nie uznają rodziny jako podstawy społeczeństwa, szerzą hasło „wolnej miłości” i życia w komunach z dala od miast;

  • proekologiczny styl życia, wegetarianizm;

  • życie w wolności to życie twórcze, w każdym człowieku tkwi artysta

  • długie włosy, brody kolorowe i zwiewne ubrania, koraliki na szyi i przegubach dłoni lub inne wisiory;

  • powszechne zażywanie narkotyków, głównie halucynogennych;

  • muzyka: folk (protest song), psychodeliczny rock

  • „flower-power”- młodzi ludzie stojący naprzeciw policjantów wkładali w lufy wymierzonych w nich karabinów kwiaty symbolizujące pokój i miłość;

  • symbole pacyfistyczne: pacyfa (zwana kurzą stopką);

  • zwani „dzieci kwiaty”

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia

TYP

Subkultury buntu społeczno-obyczajowego

NAZWA

Punk

  • „No future” - nie ma przyszłości; negatywistyczna i obliczona na prowokację postawa;

  • totalna krytyka otaczającej rzeczywistości, negacja tradycyjnych wartości społecznych, instytucji politycznych, edukacyjnych, prawnych, itp.

  • bunt przeciw wszelkim przejawom komercji i instytucjonalizacji życia;

  • programowa antyestetyka jako negacja utartych wzorców

  • propagują np. legalizację marihuany, wytwarzanie alkoholu domowymi sposobami i zastąpienie kar za posiadanie narkotyków wolnością wyboru i akcjami świadomościowymi mówiącymi obiektywnie o wpływie narkotyków na organizm

  • prowokacja otoczenia;

  • język charakteryzujący się całkowitym brakiem słów o pozytywnym zabarwieniu emocjonalnym, używanie wyrażeń neutralnych albo zgrubień, także w stosunku do tego co się ceni;

  • niechlujny ubiór, z reguły na czarno, na nogach ciężkie wojskowe buty, skórzane nabijane ćwiekami kurtki, ćwiekowane pasy (tzw.pieszczotki) na przegubach dłoni, wyzywająca i szokująca fryzura-najczęściej postawione wysoko, często ufarbowane włosy w postaci czuba tzw.irokeza, dużo kolczyków (nie tylko w uszach)

  • symbole: agrafka (czasem zastępująca kolczyk), żyletka, anarchia („A” zamknięte w okręgu),

  • zwani „dzieci śmieci”

  • muzyka punk

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia

1

2

3

TYP

Subkultury buntu społeczno-obyczajowego

NAZWA

Emo

  • powstało jako przeciwieństwo agresywnych i materialistycznych przedstawicieli amerykańskiego rapu;

  • sprzeciw wobec agresji, zażywania narkotyków i nastawienia na konsumpcjonizm

  • nawiązują swoim zachowaniem do XIX-wiecznej filozofii romantycznej, w której najważniejsze jest akceptowanie uczuć i emocji, nastawienie na przeżycia wewnętrzne i indywidualizm

  • krytyczne podejście do świata oraz wszechogarniające poczucie braku sensu

  • ich ubrania są czyste, schludne i ściśle przylegające do ciała; bardzo dbają o fryzury i staranny, ostry makijaż;

  • styl: ciasne spodnie rurki, długie (najczęściej czarne) grzywki ścięte na ukos i zaczesane na jedną stronę twarzy, oczy podkreślone czarną kredką, ciasne wyblakłe T-shirty, paski z ćwiekami, opaski na ręce i materiałowe trampki lub trapery; często noszą kolczyki: w nosie, na języku, na brwiach; strój uzupełniają srebrne naszyjniki z gwiazdą; jeśli ktoś nosi okulary, to koniecznie musza być czarne oprawki lub w kształcie kocich oczu;

  • bardzo emocjonalni, wrażliwi, nieśmiali, zamknięci w sobie, ponurzy i cisi

  • głębokie przygnębienie, poczucie beznadziei może prowadzić do depresji, stanów lękowych;

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia

TYP

Subkultury buntu społeczno-obyczajowego

NAZWA

Goci

  • ubierają się na czarno bądź łączą czerń z czerwienią lub fioletem, szykowne ubrania w stylu retro wzorowane na XIX-wiecznej arystokracji, czarne płaszcze i ciemne okulary, jak i niezwykle krzykliwe czarno-kolorowe futurystyczne kreacje graniczące z zagranicznymi stylami techno - oraz wszelkie ich kombinacje. Ozdabiają się licznymi kolczykami, charakteryzują się na wampiry albo trupy;

  • są zwolennikami muzyki w stylu hard core i dark metal;

  • używają symboliki związanej ze śmiercią i przemocą np. znak trupiej czaszki

  • głębokie przygnębienie, poczucie beznadziei może prowadzić do depresji, stanów lękowych;

  • zachowania dewiacyjne (zbiorowe mordy, gwałty, niszczenie mienia, bójki, rozróby itp.);

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia

1

2

3

TYP

Subkultury ucieczki i izolacji

NAZWA

Skini (skinheadzi)

  • silne przywiązanie do wąsko rozumianej społeczności lokalnej (osiedla, dzielnicy, grupy sąsiedzkiej), w obrębie której obowiązują zasady solidarności, lojalności i wzajemnej pomocy

  • eskalacja przemocy wobec innych subkultur (punków, anarchistów) oraz wobec ludzi innych ras i obcokrajowców, a także wobec ludzi będących zaprzeczeniem swoiście pojmowanej idei siły i porządku (np. homoseksualistów, narkomanów, alkoholików, ludzi bezdomnych);

  • uważają się za patriotów, silnie podkreślając fascynację dziełami ideologów myśli narodowej (szczególnie R.Dmowskiego);

  • przejawiają poglądy skrajnie prawicowe, nacjonalistyczne, faszystowskie

  • łyse głowy, wojskowe kurtki tzw. fleki. (czarne lub zielone, z pomarańczową podszewką), dżinsowe spodnie z podwiniętymi nogawkami, szerokie, kolorowe, elastyczne szelki oraz wysokie, ciężkie i wypastowane do połysku buty typu wojskowego (tzw. glany, często z kolorowymi sznurówkami); barwy szelek czy sznurówek oznaczają lub wskazują przynależność do konkretnych frakcji, symbolizują staż lub wskazują miejsce zamieszkania;

  • wygląd ma symbolizować zdecydowanie i ciągłą gotowość do walki, ma wzbudzać respekt, jest przejawem swoiście pojmowanej przez skinów idei czystości i porządku;

  • „White Power” - hasło wypisywane na murach i nie tylko;

  • symbole: krzyż celtycki, trystyka, swastyka, oraz zaciśnięta pięść, którą można salutować bądź wyciągać w pozdrowieniu;

  • muzyka: Oi (radykalna odmiana punka) i hardcore

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia;

  • zachowania dewiacyjne (zbiorowe mordy, gwałty, niszczenie mienia, bójki, rozróby itp.)

1

2

3

TYP

Subkultury ucieczki i izolacji

NAZWA

Szalikowcy (futbolowi chuligani)

  • fanatyczne identyfikowanie się z konkretnym zespołem sportowym, z reguły piłkarskim; obowiązkowo chodzą na mecze swojego klubu;

  • subkultura ta integruje przedstawicieli różnych ruchów (w jednej grupie na czas meczu znajdują się, często zwalczający się na co dzień, skini, dresiarze czy punki kibicujący tej samej drużynie);

  • struktura „plemienna”: na górze widzowie, na dole społeczność, czyli zwykli kibice. Każda grupa kibiców ma swoja radę starszych (stara gwardia). To ona decyduje z kim jest zgoda (przyjaźń danych grup kibiców), kosa (stan wojny między danymi grupami kibiców), bądź układ (mniej niż przyjaźń, ale nie stan wojny);

Można wyróżnić dwie podgrupy, są nimi:

  • chuliganie („hoolsi”) - organizują tzw. ustawki (umówiona walka kibiców żartobliwie zwana grillowaniem) i zasadzki na innych kibiców; bezwzględnie nie noszą szalików i ubierają się tak, aby nie rzucać się w oczy, a w razie awantury zachować anonimowość;

  • ultrasi - skupiają się na dopingowaniu piłkarzy i tworzeniu atmosfery na stadionie, często mają dyrygenta, który z gniazda (specjalne miejsce dla kibica) prowadzi doping.; nie są uczestnikami awantur stadionowych

  • szaliki w barwach klubowych, takie same kurtki i czapki, dodatkowo flagi oraz transparenty;

  • awantury, bójki, wywołanie wściekłości u przeciwników poprzez wyśpiewywanie przyśpiewek, w których ich obrażają;

  • dewastowanie stadionów, demolowanie środków transporu;

  • przed i po meczu grupy fanów maszerują, skandują, śpiewają wulgarne piosenki na cześć swojej dryżyny, przeciw obcym

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia;

  • zachowania dewiacyjne (zbiorowe mordy, gwałty, niszczenie mienia, bójki, rozróby itp.)

1

2

3

TYP

Subkultury kreatywne

NAZWA

Hackerzy (cyberpunki)

  • nietypowa subkultura z racji tego, iż z reguły działają indywidualnie i tylko czasem tworzą zorganizowane grupy;

  • kult indywidualizmu, samodzielności, a także anarchistycznej wizji wolności, szczególnie w dziedzinie przepływu informacji

  • włamują się do systemów komputerowych nie dla korzyści majątkowych, ale z chęci sprawdzenia swoich możliwości;

  • można wyróżnić też tzw. crackerów - wykorzystują uzyskane dane w sposób niezgodny z prawem (np. kradną numery kart kredytowych w celu dokonywania zakupów z ich użyciem, podszywają się pod innych użytkowników sieci)

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudnościami w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia;

  • zachowania dewiacyjne (zbiorowe mordy, gwałty, niszczenie mienia, bójki, rozróby itp.)

TYP

Subkultury kreatywne

NAZWA

Graficiarze

  • „Wasza jest moc, ale nasza jest noc” - działają głównie w nocy;

  • uważają się za przedstawicieli miejskiej partyzantki artystycznej (działają wbrew zakazom, w konspiracji, narażając się na reperkusje ze strony służb porządkowych);

  • swobodna ekspresja

- pokrywanie murów domów, bloków, ścian, bram bogatymi kolorystycznie i nieraz trudnymi formalnie rysunkami lub wypisywanie aktualnych haseł o treści np. politycznej, społecznej, czy prześmiewczej;

- nieodzowny element: puszka z farbą w spray'u

  • popadanie w konflikt z prawem;

  • odrzucenie jednostki przez najbliższe otoczenie (rodzinę, przyjaciół) oraz przez społeczeństwo;

  • trudności w komunikacji z otoczeniem;

  • popadanie w nałogi (alkoholizm, narkomania, nikotynizm…);

  • trudności w nauce;

  • trudności ze znalezieniem zatrudnienia;

  • zachowania dewiacyjne (zbiorowe mordy, gwałty, niszczenie mienia, bójki, rozróby itp.)

Tabela 1. Charakterystyka wybranych subkultur młodzieżowych (opracowanie własne na podstawie literatury przedmiotu).


Literatura:

L. Albański: Wybrane zagadnienia z patologii społecznej, Kolegium Karkonoskie Jelenia Góra 2010

M. Filipiak: Od subkultury do kultury alternatywnej, Wydawnictwo UMCS 1999

M. Jędrzejewski: Młodzież a subkultury. Problematyka edukacyjna. Wydawnictwo Akademickie „Żak” Warszawa 1999

Z. Melosik: Kultura popularna jako czynnik socjalizacji w Pedagogika pod. red. Z. Kwiecińskiego i B. Śliwierskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004

M. Pęczak: Mały słownik subkultur młodzieżowych. Wydawnictwo „Semper” Warszawa 1992

P. Piotrowski: Subkultury młodzieżowe. Aspekty psychospołeczne, Wyd. Akademickie „Żak” Warszawa 2003

J. Rychła: Ucieczka, bunt, twórczość. Subkultura hip-hopowa w poszukiwaniu autentycznego stylu życia, Oficyna Wydawnicza „Impuls” Kraków 2005

T. Sołtysiak: Uwarunkowania środowiskowe i determinanty subiektywne uczestnictwa nieletnich w podkulturach. WSP Bydgoszcz 1995

Artykuły:

M. Jędrzejewski: Od subkultur klasycznych do medialnych, Remedium nr 10/2002, s. 1-3

M. Jędrzejewski: Młodzież a subkultury. Problematyka edukacyjna, Wydawnictwo Akademickie „Żak” Warszawa 1999

P. Piotrowski: Subkultury młodzieżowe. Aspekty psychospołeczne, Wydawnictwo Akademickie „Żak” Warszawa 2003

M. Filipiak: Od subkultury do kultury alternatywnej, Wydawnictwo UMCS 1999

M. Jędrzejewski: Młodzież a subkultury. Problematyka edukacyjna, Wydawnictwo Akademickie „Żak” Warszawa 1999

M. Jędrzejewski: Młodzież a subkultury. Problematyka edukacyjna, Wydawnictwo Akademickie „Żak” Warszawa 1999

L. Albański: Wybrane zagadnienia z patologii społecznej, Kolegium Karkonoskie Jelenia Góra 2010

L. Albański: Wybrane zagadnienia z patologii społecznej, Kolegium Karkonoskie Jelenia Góra 2010

3

16

8

17


Wyszukiwarka