PRZYKŁADOWE ZABAWY PALUSZKOWE
Paluszki - maluszki / pokazujemy 10 palców/
Bawić się lubiły /machamy paluszkami/
W podłogę bębniły /uderzamy wszystkimi paluszkami w podłogę/
Kółeczka kręciły /kręcimy kółeczka palcami wskazującymi obu rąk jednocześnie/
Kolanka klepały /klepiemy dłońmi w kolana/
Boczki łaskotały /łaskoczemy się w boki/
Tarły nosek mały /pocieramy nos palcem wskazującym/
Szybko się schowały /krzyżujemy ręce i chowamy palce pod pachy/
Mogę dłonie w piąstki ścisnąć
Zaciskamy w piąstki
Mogę nimi podnieść wszystko
Naśladujemy ruch podnoszenia czegoś
Mogę je pod brodą złożyć
Kładziemy dłoń na dłoni i kładziemy pod brodę
Mogę nimi czapkę włożyć
Naśladujemy ruch zakładania czapki
Mogę zrobić kołowrotek
Obracamy jedną dłoń wokół drugiej
Mogę trzymać gwóźdź i młotek
Wysunięte dłonie naśladuję trzymanie tych przedmiotów
Mogę schwytać białą myszkę
Naśladujemy gest chwytania
I guziki zapiąć wszystkie
Naśladujemy gest zapinania
Mogę zagrać na gitarce
Naśladujemy grę na gitarze
I policzyć swoje palce: 1,2,3,4,5
RĘCE KLASZCZĄ
Ręce klaszczą 1,2,3
Nosek głaszczą 1,2,3
Dotkną głowy, ramion, stóp.
Teraz ty to samo zrób. - wskazujemy na drugą osobę.
MALUTKI PĘPUSZEK
Malutki pępuszek, okrąglutki brzuszek
Pokazujemy pępek, rysujemy koło wokół brzuszka
Dwa ramiona i nogi do samej podłogi
Dotykamy dłońmi ramion, ud, kolan, stóp
Szyja, głowa, dwie ręce, na polikach rumieńce
Dotykamy obiema rękami po bokach szyi, głowy, wystawiamy do przodu 2 ręce, pocieramy policzki
Białych zębów równy rządek
Wskazujemy w uśmiechu ząbki palcem
A na głowie ład porządek
Czochramy włosy
Stop! Nieprawda! Brak porządku! Trzeba zacząć od początku!
RODZINA (W. Puffke)
Ten pierwszy to nasz dziadziuś - chwytamy kciuk dziecka
A obok babunia - prostujemy palec wskazujący dziecka
Największy - to tatuś - wielki palec
A przy nim - mamusia - serdeczny palec
A to jest - dziewczynka mała - mały palec
A to twoja rączka cała - podnosimy rękę dziecka do góry.
RĄCZKI (autor nieznany)
Rączki robią klap, klap, klap
Nóżki robią tup, tup, tup.
Tutaj swoją główkę mam
I po brzuszku bam, bam, bam.
Buzia robi am, am, am
Oczka patrzą tu i tam.
Tutaj swoją główkę mam,
I na nosku sobie gram.
PALUSZKI (autor nieznany)
Gdzie jest kciuk? Gdzie jest kciuk?
Jestem tu. Jestem tu.
Jak się pan czuje? Dobrze, dziękuję.
Muszę już iść. Muszę już iść. (I dalej tak samo z pozostałymi paluszkami).
Każda rączka, każda rączka, pięć paluszków ma.
Paluszki składamy, wszystkimi klaskamy: raz i dwa, raz i dwa.
Pięć paluszków, pięć paluszków prawa ręka ma, lewa ręka ma.
Paluszki witamy, głośno przeliczamy, ty i ja, ty i ja.
KOMINIARZ (autor nieznany)
Idzie kominiarz po drabinie
Fiku - miku już jest w kominie.
RAK (autor nieznany)
Idzie rak nieborak.
Czasem - naprzód, czasem - wspak.
Gdy ugryzie, będzie znak.
DWA MICHAŁY (autor nieznany)
Tańcowały dwa Michały,
Jeden - duży, drugi - mały.
Jak ten duży zaczął krążyć,
To ten mały nie mógł zdążyć!
SROCZKA (autor nieznany)
Sroczka kaszkę warzyła.
Dzieci swoje karmiła.
Temu dała - na łyżeczce,
Temu dała - na miseczce,
Temu dała - na spodeczku,
I dla tego? Nic nie miała!
Frr ! - po więcej poleciała.
CZAPLA (autor nieznany)
Chodziła tu czapla
Na wysokich nogach,
Chodziła po desce...
Opowiadać ci jeszcze?
Opowiadać ci jeszcze?
CO JA MAM TU (autor nieznany)
Tu paluszek, tu paluszek
Kolorowy mam fartuszek
To jest rączka, a to druga
Tu jest nosek
Tu ząbeczki
A tu buzia na ploteczki
To jest rączka, a to druga
Popatrz - oczko do mnie mruga!
DLA GRZECZNYCH DZIECI (autor nieznany)
Dla grzecznych dzieci słoneczko świeci (rączki w górę)
A dla niegrzecznych?... wcale nie świeci(kiwamy palcem)
Rybki pływają (złożone rączki naśladują płynącą rybkę)
Ptaszki fruwają (machamy "skrzydełkami")
Motylek poleciał w daleki świat (leciutki bieg w dowolnym kierunku)
MURZYNEK
Murzynek malutki oczka ma błyszczące (pokazujemy na oczka)
Kręcą mu się loczki (pokazujemy na włoski zakręcając je)
do góry sterczące(postawiamy je)
Buzia cala czarna jak ta czekolada (pokazujemy buzie)
mały nasz murzynek po murzyńsku gada.
Chodź do nas murzynku, podaj rączki swe
Zrobimy kółeczko, zabawimy się (robimy kółeczko)
Hej dalej, dalej, kręćmy się w kółeczko,
Jak się zabawimy wypijemy mleczko (udajemy, że pijemy ze złożonych rąk).
RZECZKA(autor nieznany)
Płynie, wije się rzeczka (rysujemy na plecach dziecka falistą linię)
Jak błyszcząca wstążeczka (delikatnie drapiemy je po plecach)
Tu się srebrzy, tam ginie (wsuwamy palce za kołnierzyk)
A tam znowu wypłynie (przenosimy dłoń pod pachę i szybko wyjmujemy)
MYSZKA(autor nieznany)
Biegnie, biegnie myszka mała (biegniemy palcami po ramieniu
i szyi dziecka)
Hop!!! Do norki się schowała! (szybkim ruchem wsuwamy palce w zagłębienie szyi, za kołnierz i zatrzymujemy się na chwilę, delikatnie łaskoczemy szyję dziecka)
KOTEK (autor nieznany)
Umył kotek łapki (pocieramy dłonią o dłoń)
Umył kotek nosek (głaszczemy nos)
Więc mu na śniadanie
Miskę mleka niosę (ręce składamy w łódeczkę)
Myje ....(imię dziecka) rączki(pocieramy dłońmi)
Buzia - aż się świeci (głaszczemy policzki)
Czysty chce być kotek
Cóż dopiero dzieci (rozkładamy ręce).
POKAZYWANKA
Pokaż ... (imię dziecka), gdzie masz oczka, gdzie masz uszka a gdzie nos,
Gdzie masz rączki, gdzie masz nóżki, gdzie na głowie rośnie włos?
Daj mi rączki, tupnij nogą, kiwnij główką: tak i nie
Klaśnij w rączki, hop do góry,
Razem pobawimy się!
WSZYSCY SĄ
Wszyscy są witam was,
Zaczynamy już czas.
Jestem ja. jesteś ty,
raz, dwa, trzy. (powtarzamy kilka razy)
zęść zabaw ze śpiewem i przy muzyce może być również traktowana jako uspokajająca. Do grupy tej należą: proste zabawy rytmiczne, nieskomplikowane zabawy inscenizacyjne oraz wymagające małego zaangażowania fizycznego zabawy taneczne i ze śpiewem. Zabawy te wpływają głównie na rozwój wrażliwości muzycznej, poczucia rytmu, umiejętności zharmonizowania rytmu z ruchem ciała, rozwijają aktywność twórczą, dają również kompendium wiedzy o różnych rodzajach rytmów i tańców.
Zabawy i gry korektywne, podobnie jak ćwiczenia korekcyjne, w przeważającej swojej liczbie są bardzo intensywne. Do grupy zabaw i gier o charakterze uspokajającym wybrano te, w przebiegu których występują elementy angażujące nieduże grupy mięśniowe, takie jak np. przeciw płaskostopiu. Zabawy te mają na celu zapobieganie powstawania wad postawy ciała oraz korekcję wad już powstałych. W zajęciach prowadzonych z grupą dyspanseryjną zabawy te wprowadza się zwykle po intensywnych ćwiczeniach korektywnych, jako element: urozmaicenia-przez wprowadzenie treści zabawy lub gry, uzupełnienia- przez włączenie do zabaw elementów korekcji wcześniej nie stosowanych, uspokojenia-przez małe natężenie ćwiczeń.
Na lekcji wf korektywne zabawy uspokajające wprowadza się głównie dla zwiększenia oddziaływania korekcyjnego zajęć w grupach zagrożonych lub jako jedyny akcent korekcyjny wad, gdy lekcja ze względu na swój charakter nie zawierała innych elementów korekcji.
Praca ta zawiera głównie zabawy i gry uspokajające dla dzieci i młodzieży szkolnej. Jednakże część z nich można stosować z innymi grupami wiekowymi w formie niżej opisanej lub z pewnymi modyfikacjami.
ZABAWY I GRY ORIENTACYJNO-PORZĄDKOWE
INICJATOR RUCHU
Uczestnicy zabawy siedzą w siadzie skrzyżnym na obwodzie koła. Jedno dziecko wychodzi na zewnątrz koła i odwraca się tyłem do uczestników. Spośród siedzących wyznaczamy jedno dziecko, które zapoczątkuje ruch, pozostali naśladują ruchy inicjatora. Po rozpoczęciu zabawy wraca dziecko stojące na zewnątrz. Zadaniem jego jest odnalezienie inicjatora, który co jakiś czas powinien zmieniać rodzaj ruchu. Po prawidłowym odgadnięciu na zewnątrz wychodzi dziecko, które było inicjatorem. Szukające dziecko ma tylko trzy próby po których musi nastąpić zmiana ról.
MINUTA
Na sygnał prowadzącego wszyscy uczestnicy zabawy maszerują w dowolnych kierunkach zachowując maksymalną ciszę. W czasie marszu starają się określić czas jednej minuty. W chwili, gdy poszczególni uczestnicy uznają, że okres jednej minuty upłynał, wykonują siad prosty. Zwycięża dziecko, które będzie najbliższe prawdy. Prowadzący odmierza czas i wskazuje zwycięzcę.
ALFABET
Wszystkich uczestników dzielimy na 6-10-osobowe zespoły. Na sygnał prowadzącego każdy zespół wykonuje literę alfabetu podaną wcześniej przez prowadzącego. Litery budowane są ze wszystkich członków zespołu. Zwycięża zespół, który ułoży literę szybciej i dokładniej.
ZŁOŚLIWA PIŁKA
Uczestnicy zabawy ustawiają się na obwodzie koła co 1-2 m. od siebie, mając ręce złączone z tyłu. W środku znajduje się z piłką zawodnik podający.
W dowolnym momencie podaje piłkę do jednego ze stojących na obwodzie koła, który ją powinien chwycić. Podający może wykonywać podania zwodzone i oszukiwać. Uczestnik odpada z zabawy jeżeli: piłki nie złapie lub rozłączy ręce przy podaniu zwodzonym. Zwyciężają dwaj trzej-zawodnicy, pozostający w zabawie.
TRAF PIŁKĄ
Uczestnicy podzieleni na dwa zespoły. Każdy zespół w siadzie skrzyżnym tworzy odrębne koło. W środku koła stoi piłka, którą stara się kopnąć wyznaczony przez zespół uczestnik, mający zasłonięte oczy. Na sygnał prowadzącego stojący w środku wykonują trzy obroty w miejscu i starają się w jak najkrótszym czasie kopnąć piłkę. Zawodnika naprowadza głosem cały zespół. Zwycięża zespół, którego zawodnik szybciej kopnie piłkę.
MRUCZEK
Uczestnicy siedzą skrzyżnie lub leżą przodem tworząc koło lub półkole, w środku którego siedzi „Mruczek”. Mruczek przywołuje do siebie na migi kogoś z obwodu koła. Wezwany podnosi się jak najciszej z zajmowanego miejsca i stara się bezszelestnie dostać do „Mruczka”. Ten zaś, jak i pozostali uczestnicy, pilnie śledzi ruchy wezwanego. Jeżeli wezwanemu uda się dostać do Mruczka bez wywołania żadnego szmeru, wówczas ten ustępuje z zajmowanego miejsca. W przeciwnym wypadku Mruczek odsyła wezwanego na miejsce i wzywa kogoś innego.
Uwaga: aby zabawa spełniała swą wychowawczą rolę, musi być przeprowadzona konsekwentnie. Zarówno więc dzieci będące w kole, jak też wezwany i Mruczek muszą zachowywać bezwzględną ciszę.
WARTOWNIK
Uczestnicy stają w luźnej gromadce na boisku, jedno z nich jako wartownik w wyznaczonym prostokątnym polu. Wartownik ma zasłonięte oczy. Dzieci starają się dostać do „obozu” od strony wejścia, przed którym stoi wartownik wsłuchujący się pilnie, czy słyszy szmer zbliżających się dzieci. Gdy wyraźnie rozezna, wówczas krzyczy „stój” wskazując kierunek, a prowadzący rozstrzyga czy wezwanie jest słuszne. Jeśli tak, ruchem ręki wywołuje winnych do tyłu. Gdy któryś z uczestników dostanie się do obozu zostaje wartownikiem, a wartownik udaje się do grupy, która przechodzi na pozycję wyjściową.
ZGUBIONY KOTEK
Wszyscy uczestnicy siedzą w kole w siadzie skrzyżnym mając opuszczone główki. Jedno z dzieci miauczy cichutko, podczas gdy drugie wsłuchuje się w głos „zagubionego kotka” i stara się je znaleźć. Pozostałe dzieci zachowują się cichutko. Odnaleziony kotek idzie na miejsce szukającego, ten zaś siada wśród innych w kole. Jeśli kotek nie zostanie znaleziony, można wyznaczyć innego. Szukający za każdym razem wychodzi poza obręb siedzących, aby można było wybrać zagubionego kotka.
PRĄD
Uczestnicy zabawy siedzą w siadzie skrzyżnym na obwodzie koła, mając ręce złączone i skierowane do środka koła. W środku koła znajduje się jedno dziecko. Na sygnał prowadzącego wskazane przez niego dziecko wykonuje widoczny uścisk dłoni kolegi, ten z kolei czując uścisk wykonuje to samo ręką przeciwną. W ten sposób powstaje prąd, który płynie przez ręce wszystkich uczestników siedzących w kole. Zadaniem środkowego jest odnalezienie miejsca, w którym znajduje się w danej chwili „impuls prądu”-uścisk dłoni. Po odnalezieniu impulsu następuje zmiana ról środkowego z uczestnikiem, który wykonał impuls w czasie odgadnięcia.
Uwaga : zmiana kierunku przepływu prądu może być dokonana dopiero przy zmianie środkowego uczestnika zabawy.
ZABAWY I GRY Z ELEMENTAMI KOREKTYWY
WYWOŁYWANKA
Wszyscy uczestnicy zabawy siedzą w siadzie skrzyżnym na obwodzie koła, realizując rytm 4/4 w następujący sposób: 1-uderzenie prawą ręką o prawe udo, 2-uderzenie lewą ręką o lewe udo, 3-„skrzydełko” prawą ręką, 7-„skrzydełko” lewą ręką. Wskazane dziecko rozpoczyna zabawę wypowiadając na „3” swoje imię, na „4” imię drugiego uczestnika. Po wykonaniu tego zadania dziecko pozostawia ramiona w pozycji „skrzydełek” do końca zabawy. Przy powtórzeniu zabawy rozpoczyna dziecko wywołane jako ostatnie, a wywołanie imion odbywa się w odwrotnej kolejności.
LAMPA, NOS, PODŁOGA
Wszyscy uczestnicy w leżeniu przodem na podłodze, na obwodzie koła twarzą do środka lub w rozsypce. Na sygnał wykonują lekki skłon tułowia, ułożenie ramion w pozycji skrzydełek. Utrzymując taką pozycję dzieci muszą prawidłowo wskazywać przedmioty lub części ciała wymieniane przez nauczyciela, który może również zapytać o wyniki dodawania lub mnożenia pokazywane przez dzieci na palcach. Za niewykonanie zadania dziecko otrzymuje punkt ujemny, zwycięży dziecko, które otrzyma najmniej punktów ujemnych. Urozmaicenie stanowią wszelkie ruchy ramion, jak: wystukiwanie narzuconego przez nauczyciela rytmu pięścią o podłogę, z boku przy barkach lub tzw. „lot samolotów krótko i długoskrzydłowych”.
SMAŻENIE NALEŚNIKÓW
Pozycja wyjściowa uczestników jak wyżej. Każdy uczestnik trzyma oburącz krążek lub rakietkę pingpongową-„patelnię”, na której znajduje się woreczek „naleśnik”. Zadaniem uczestników jest podrzucanie woreczka i chwycenie go na
krążku, za co otrzymuje się jeden punkt. Zwycięży dziecko, które „usmaży” więcej naleśników. Smażenie naleśników można również przeprowadzić w formie gry, dzieląc uczestników na zespoły, a punkty sumować w obrębie zespołów.
PIŁECZKA DMUCHANA
Uczestnicy w klęku podpartym ustawiają się w parach naprzeciwko siebie. Każda para posiada piłeczkę pingpongową, którą kładą pomiędzy sobą na podłodze. Na sygnał prowadzącego uczestnicy przyjmują pozycję średnią Klappa dmuchając w piłeczkę tak, aby piłeczka przeszła poza linię przeciwnika. Zwycięży ten, który uzyska trzy punkty (trzy razy przedmucha piłeczkę na stronę przeciwnika).
CZATY
Wszyscy uczestnicy ustawiają się w szeregu na jednym końcu boiska w siadzie klęcznym na kocykach. Na drugim końcu boiska staje uczestnik, odwrócony tyłem do pozostałych uczestników. Po rozpoczęciu zabawy dzieci wykonują ślizgi odpychając się rękami od podłogi, starając się jak najszybciej dotrzeć do czatującego. Gdy czatujący odwraca głowę, wszystkie dzieci zatrzymują się w bezruchu, przyjmując pozycję niską Klappa. Jeżeli czatujący dostrzeże, że któreś z dzieci wykona jakikolwiek ruch, poleca mu cofnąć się do tyłu na miejsce wyjściowe. Czatujący znów odwraca się i zabawa toczy się dalej. Ten, kto pierwszy dotrze do czatującego i dotknie go, wygrywa i zajmuje jego miejsce. Należy zwrócić uwagę, aby dzieci zachowywały się bardzo cicho i skupiły całą uwagę na momentach rozpoczynania i zatrzymywania ślizgu oraz cofały się, jeśli na to zasłużyły.
PRZEPLATANKA
Uczestnicy podzieleni na zespoły kilkuosobowe. W każdym zespole wybieramy dwoje dzieci, które wykonują przeplatankę. Zespoły mogą startować jednocześnie lub każdy oddzielnie, wówczas musimy mierzyć czas wykonania zadania przez każdy zespół. Zawodnicy ustawieni tyłem do drabinek w pozycji stojącej, wykonują szeroki chwyt dłońmi na wysokości głowy, pięty opierają o pierwszy szczebelek. Na sygnał wszyscy wykonują postawę zwieszoną tyłem, starając się mocno wypiąć klatkę piersiową w przód. W tym samym czasie wybrana wcześniej para stara się jak najszybciej przepleść linkę pomiędzy kolegami-pierwszemu za plecami, drugiemu przed klatką piersiową itd. Zwycięża zespół, który szybciej i dokładniej przeplecie linkę przez cały zespół. Przy powtórzeniu gry należy zmienić dzieci, które wykonywały przeploty.
WYŚCIGI PIŁEK W RZĘDACH
Uczestnicy podzieleni na 2-3 zespoły w zależności od liczby ćwiczących i wymiarów sali. Wszyscy wykonują leżenie tyłem w rzędach. Pierwszy trzyma między stopami piłkę lekarską. Na sygnał wykonuje leżenie przewrotne i kładzie piłkę między stopami następnego, ten z kolei wykonuje to samo itd. Zwycięży zespół, który szybciej i dokładniej przeniesie piłkę do ostatniego z zespołu.
KTO CELNIEJ
Każdy uczestnik zabawy posiada trzy woreczki. Ustawienie na obwodzie koła o średnicy 3-5 m, na środku koła ustawiony kosz, wiaderko lub inny przedmiot, do którego można wrzucać woreczki. Na sygnał wszystkie dzieci jednocześnie chwytają palcami stopy woreczek leżący na podłodze i starają się nogą wrzucić go do kosza. Za każdy celny rzut uczestnik otrzymuje jeden punkt.
Uwaga: kosz można zastąpić tarczą narysowaną na podłodze, wówczas liczy się suma punktów uzyskanych w trzech rzutach. Zabawę tę można przekształcić w grę sumując punkty w obrębie wyznaczonych zespołów.
PRZECIĄGANIE LINY STOPAMI
Zabawa odbywa się w parach. Każda para wykonuje siad naprzeciw siebie, nogi skulnie, ręce podparte z tyłu, plecy wyprostowane i łopatki ściągnięte. Uczestnicy chwytają palcami stóp dość grubą linkę, nogi ustawiają na przemian. Na sygnał ćwiczący starają się przeciągnąć linkę poza linię narysowaną na podłodze. Zwycięży ten, który przeciągnie linę trzy razy.
OBRÓĆ KOŁO
Uczestnicy podzieleni na pary, stanowiące poszczególne zespoły. W parach siad naprzeciw siebie, nogi skulnie, ręce podparte z tyłu, plecy wyprostowane i łopatki ściągnięte. Pomiędzy ćwiczącymi znajduje się obręcz gimnastyczna z zaznaczonym na niej punktem charakterystycznym, widocznym dla prowadzącego lub sędziego. Na sygnał para stara się jak najszybciej palcami stóp obrócić obręcz o pełen obrót (dwa lub trzy). Zwycięży zespół, który wykona zadanie szybciej i dokładniej.
ZABAWY PRZY MUZYCE I ZE ŚPIEWEM
GAPTUŚ
Dzieci otrzymują kolorowe szarfy. W rytmie muzyki poruszają się po całej sali. Na przerwę w muzyce każde dziecko szybko przysiada. Kto przysiądzie ostatni ten jest „gaptusiem” i za karę oddaje kolorową szarfę. Wygrywają te dzieci, które nie utracą swoich szarf w ciągu całej zabawy.
CZARODZIEJSKI ZAMEK
Dzieci chodzą w rytmie muzyki po całej sali-„czarodziejskim zamku” i oglądają obrazy, dywany, świeczniki itp. Znajdujące się w zamku. Na przerwę w muzyce każde dziecko staje nieruchomo-„zaczarowane”- w pozycji, w jakiej znalazło się w momencie przerwania muzyki.
STRAGANY
Dzieci każde przy jednym krześle. Są to kramy z jarzynami. Przy muzyce bez akcentowanego początku taktu dzieci chodzą naokoło swych kramów. Na usłyszaną muzykę w takcie 2/4 - stają i sprzedają mówiąc: „mar-chew” aż do czasu zmiany muzyki. Gdy usłyszą muzykę w takcie ¾, mówią „ka-pus-ta”. Na muzykę graną w takcie 4/4, mówią „ka-la-fio-ry”. Przed rozpoczęciem zabawy należy przećwiczyć to z dziećmi.
Uwaga: niekoniecznie muszą to być kramy z jarzynami. Mogą być z owocami i wtedy dzieci mówią np. 2/4 „grusz-ki”, ¾ „mo-re-le”, 4/4 „wi-no-gro-na”. Dzieci starsze mogą same wybrać co będą sprzedawać i znależć odpowiednie towary.
LISTONOSZ
Dzieci idą z muzyką w kole, trzymając się za ręce. Jedno dziecko jest „listonoszem”- niesie torbę z listami i porusza się również z muzyką w środku koła. Na przerwę w muzyce staje przed wybranym dzieckiem i komunikuje mu, że ma dla niego list z ulicy np. na literę „W”. Jeśli adresat powie szybko nazwę jakiejś ulicy na „W”, otrzymuje list, jeśli nie- listonosz nie oddaje listu. Niekoniecznie musi to być nazwa ulicy. Może być np. pytanie, od kogo jest ten list, np. od ptaka na literę „K” lub zwierzęcia na „I”, ewentualnie z miasta na „R” itd. Po jakimś czasie zmieniamy listonosza.
LITERATURA
1. Bondarowicz M.: „Forma zabawowa w nauczaniu sportowych gier zespołowych”. Warszawa 1983. SiT.
2. Bondarowicz M.: „Zabawy i gry ruchowe”. Warszawa 1982, Wyd. AWF.
3. Dąbrowska M., Grafczyńska J.: „Zabawy rytmiczne i umuzykalniające dla dzieci. Warszawa 1974, Inst. Wyd. CRZZ.
4. Kutzner-Kozińska M.: „Korekcja wad postawy“. Warszawa 1978, Wyd. AWF
Trześniowski R.: „Gry i zabawy ruchowe”. Warszawa 1966, Si
PRZYKŁADY ZABAW
ZABAWY INTEGRACYJNE:
Autoprezentacja
Osoba prowadząca przedstawia się i prosi dzieci o podanie takiej formy imienia, w jakiej chciałyby, aby się do nich zwracano. Dzieci wykrzykują swoje imiona, a wszyscy powtarzają je chórem.
Imiona i piłka
Dzieci siedzące w kręgu przekazują piłkę. Każdy, kto ją złapie mówi swoje imię, nadając mu określony rytm, który zostaje wyklaskany. Następna osoba (lub cała grupa) musi powtórzyć imię poprzednika w odpowiednim rytmie.
Kwiaty
Na ścianie zawieszamy lub przyklejamy symbol przedstawiający pąk kwiatu. Każdemu dziecku dajemy płatek, na którym pisze swoje imię i przykleja do pąka, aż powstanie wielki kwiat. Prowadzący może następnie rozpocząć zabawy wychodząc od symboliki tego kwiatu, który tak szybko rozkwitł. Tak może rozwinąć się atmosfera w naszej grupie. Wariant zabawy: na płatkach można zapisać swoje uczucia, oczekiwania itp.
Dłonie
Na kartce z bloku rysunkowego dzieci obrysowują swoją piąstkę trzykrotnie w dowolnym układzie na kartce. Jedną z nich zamalowuje ulubionym kolorem, w drugiej umieszcza rysunek ulubionego owocu, w trzeciej rysuje najmilszy sposób spędzania wolnego czasu (swoje zainteresowania). Po wykonaniu zadania dzieci szukają osób, których rysunki są podobne do ich prac.
Pod kocem
Jeden z uczestników wychodzi za drzwi, a jakieś dziecko z pozostałych w pomieszczeniu klęcząc na czworakach zostaje okryte prześcieradłem (kocem). Zgadujący musi teraz odpowiedzieć, kto znajduje się pod przykryciem. Jeśli dzieci mają stałe miejsca, powinny się wcześniej nimi pozamieniać, jeszcze przed wejściem zgadującego do pomieszczenia. Jeżeli zostanie podane prawidłowe imię, dziecko wychodzi spod koca, w przeciwnym razie pozostaje w nim tak długo, aż zostanie rozpoznane.
Inny wariant: Wysyłamy za drzwi troje dzieci, a to z nich, które jako pierwsze poda prawidłowe imię ukrytej pod kocem osoby, zostaje zwycięzcą.
Siad grupowy
Uczestnicy stoją w kole, jeden za drugim, dość blisko siebie, prawie się dotykając i obejmują partnera w talii, kolana i stopy powinny być razem.
Na dany znak wszyscy powoli siadają opierając się o kolana osoby z tyłu. Wszyscy siadają i wstają w tym samym czasie. Powtarzamy naukę siadu grupowego ze zmianą kierunku koła.
Pomocna dłoń
Dzieci siedzą skrzyżnie na dywanie bardzo blisko siebie. Osoba z zawiązanymi oczami, w ciszy ma przejść między dziećmi na drugi koniec dywanu korzystając tylko z pomocy rąk kolegów.
ZABAWY UKIERUNKOWANE NA PRACĘ Z EMOCJAMI
Wzmacniające poczucie wartości
Jestem gwiazdą
Dzieci ustawiają się w szpaler. Każde z nich kolejno przechodzi przez jego środek, owacyjnie witane przez kolegów. Ćwiczenie kończy rundka: Kiedy muszę wyjść na środek klasy, czuję że...
Duma
Dzieci siedzą w kręgu, po kolei kończą zdanie: Jestem dumny,że...
Szczerość
Uczestnicy rozchodzą się. W tej zabawie każdy powinien spotkać się z każdym i powiedzieć mu o tym, co go zbliża do danej osoby, co ta osoba ma w sobie powodującego chęć bycia z nią. Warunkiem osiągnięcia pozytywnych rezultatów zabawy jest przedstawienie tylko zalet drugiej osoby. Po skończeniu wszyscy siadają w kręgu i dzielą się swoimi wrażeniami.
Wyobrażenia
Dzieci dobierają się parami i jedna z osób mówi do partnera : ,,Wyobrażam sobie, że jesteś... lubisz.. interesujesz się...” . Następnie zamieniają się rolami. Po zakończeniu ćwiczenia siadają w kręgu i każdy kończy zdanie w rundce, zaczynające się od słów: Jestem... lubię... interesuję się... Rozmowa na temat: Co z tego, co usłyszałeś od kolegi, okazało się prawdą, a co nie ?
Lubię cię, jak?
Prowadzący rysuje dwa koła współśrodkowe, jedno małe, drugie duże. W środku małego koła staje jeden z uczestników grupy. Pozostali ustawiają się na obwodzie dużego koła twarzą w stronę osoby stojącej w środku. Na sygnał prowadzącego dzieci idą w kierunku środka, pokonując drogę proporcjonalną od uczucia sympatii, jakim darzą daną osobę. Każdy powinien znaleźć się w środku, by można było ustalić, kto jest najbardziej lubianą osobą w grupie.
Bombardowanie zaletami
Wszyscy uczniowie piszą swoje imię i wrzucają do pudełka. Jedna osoba losuje kartkę. Dziecko wylosowane jest bombardowane zaletami, o których inni mówią po kolei. Po wyczerpaniu pomysłów, propozycja pofantazjowania. Wyobraźcie sobie, co Marek będzie robił za dwadzieścia lat, kim będzie, jakie ma marzenia, jak wykorzysta swoje mocne strony.
Dotyczące rozpoznawania i kierowania emocjami
Malowanie uczuć
Dzieci malują kartkę kolorem, który najbardziej im się kojarzy z aktualnie przeżywanym przez nie nastrojem.
Rundka „uzupełnij zdania”
Prowadzący podaje początek zdania, a każdy kończy je zgodnie z własnymi doświadczeniami: Boję się, że ... , Złości mnie, że... , Cieszę się, gdy...
Rekin
Dzieci siadają płasko na podłodze w kręgu i trzymają koc na wysokości brody. Jedna z osób - „rekin” wchodzi pod naprężoną tkaninę i próbuje wciągnąć pod koc wybraną przez siebie osobę. Podsumowaniem zabawy jest rozmowa na temat: Jak czułeś się w roli rekina?, Co czułeś będąc w roi ofiary?
Termometr samopoczucia
Prowadzący przygotowuje na paskach papieru kilka biegunowych wartości i emocji. Zasób pojęć nauczyciel winien dopasować do poziomu intelektualnego dzieci.
smutny - wesoły
rozgniewany - pogodny
ponury - dowcipny
wrogi - przyjazny
dobry - zły
bezpośredni - zamknięty w sobie
koleżeński - samolubny
agresywny - empatyczny
przedsiębiorczy - spokojny
domator - podróżnik
Praca odbywa się w parach. Uczestnicy losują paski papieru i przygotowują w dwójkach scenki pantomimiczne, obrazujące wylosowane emocje i wartości. Później kolejno odgrywają scenki, a pozostałe dzieci odgadują, o co chodziło. Po każdej prezentacji i próbie odgadnięcia - omówienie znaczenia tych uczuć i wartości.
Przypominamy nazwy uczuć
Listę uczuć wieszamy w sali, a uczestnikom rozdajemy kartki z rozpoczętymi zdaniami, np.:
Czuję złość, gdy...( co się dzieje, co sobie wyobrażam?)
Czuję radość, zadowolenie, gdy...)
Czuję smutek, rozpacz, gdy...
Czuję szacunek, podziw, gdy...
Czuję strach, lęk, gdy...
Czuję wstyd, gdy...
Dzieci mają za zadanie uzupełnić niedokończone zdania, następnie odczytujemy swoje kartki i zastanawiamy się w grupie, kiedy i w jakich sytuacjach ludzie przeżywają najczęściej spotykane uczucia, np.:
§ złość, gniew
§ radość, zadowolenie
§ smutek, rozpacz
§ szacunek, podziw
§ strach, lęk
§ wstyd
Uogólniamy te sytuacje, np.: lęk, strach - gdy coś nam zagraża, gdy może stać się nam coś złego. Następnie zastanawiamy się, co najczęściej mamy ochotę wtedy robić i co ludzie robią w takich sytuacjach.
Relaksujące
Człowiek pośrodku koła
Ochotnik, który chciałby „rozruszać grupę” wchodzi do środka i wykonuje różne ruchy, odgłosy, słowa, które zostają przez nas skopiowane. Przez pewien czas ma on magiczną moc nad grupą.
Śmiejąca dżdżownica
Uczestnicy kładą się na podłodze w taki sposób, aby każdy trzymał głowę na brzuchu swojego poprzednika. Pierwsza osoba pokazuje wesoły śmiech następnej osobie (w wyniku śmiechu ma podskoczyć głowa następnego.
Zaśnij - obudź się
Dzieci siedzą przy stołach. Dla każdej grupy zostaje ustalony czarodziejski dźwięk, po którym dzieci będą powoli zasypiały: wciskanie długopisu, brzęk kluczy, rozcinanie nożyczkami papieru, zasuwanie zamka błyskawicznego, przewracanie strony w książce, odgłos wydawany przy ostrzeniu ołówka w temperówce, itp. Teraz dzieci kładą ramiona na stole i chowają w nich swoje twarze. Oznacza to, że „zasnęły”, dlatego też panuje cisza jak makiem zasiał. Gdy dana grupa usłyszy swój czarodziejski dźwięk - budzi się.
Głęboki oddech
Wszyscy uczestnicy siedzą wygodnie na swoich krzesłach. Jako wstęp każdy 1-2 razy nabiera głęboko powietrza do płuc i wypuszcza je powoli, wydając przy tym dźwięk podobny do syreny. Zaczynamy możliwie od najwyższego tonu i schodzimy coraz niżej. Przy wydychaniu powietrza wypowiadamy określone głoski np.: piu. miu, hia, itp. (samogłoski na początku się nie nadają). Ten chór syren jest bardzo komiczny i pobudza do śmiechu. Teraz uczestnicy kładą obie dłonie na brzuchu. Oddychają przeciwdziałając na ciężar rąk, przy czym brzuch uwypukla się. Wszyscy liczą po cichu do trzech i wypuszczają powietrze również odliczając do trzech. to ćwiczenie oddechowe powtarzane jest tyle razy, aż cała grupa osiągnie poczucie odprężenia.
Bal maskowy
Chciałabym wam zaproponować zabawę, która może sprawić, że poczujecie się bardziej swobodni i ożywieni. Za chwilę ja zacznę, zwracając się z określonym wyrazem twarzy do mojego sąsiada po prawej stronie. Zachowam moją maskę tak długo, aż osoba ta skopiuje ją. Kiedy jej się to uda, powoli przekręca głowę do swojego sąsiada po prawej stronie. Tuż przed bezpośrednim zwróceniem swojej twarzy do sąsiada, przybiera ona nowy grymas - własną maskę. Nie planujcie tego wcześniej, ćwiczymy kilka minut. Nie rozmawiamy ze sobą, nie wykorzystujemy rąk do porozumiewania się. Gdy wszyscy wykonają zadanie, ćwiczenie w odwrotnym kierunku.
Refleksja:, Co wyrażały maski? Czym różniły się od siebie? Co mówi moja maska o mnie i o moim nastroju?
Plastyczne
Mówi mój rysunek
Na kartkach z bloku rysunkowego uczniowie farbami lub kredkami, bez użycia słów, przekazują informacje, które chcieliby przekazać nauczycielowi lub koledze. Nauczyciel zbiera rysunki i jeśli uczniowie wyrażą zgodę, prezentuje je grupie. Wszyscy próbują odgadnąć, co uczeń chciał pokazać w sposób niewerbalny
Rysowanie bilateralne (ćwiczenia obu rąk, oburęczne, symetryczne do pionowej osi, będące swoistym lustrzanym odbiciem)
Jest to ćwiczenie rozluźniające, które potęguje u dzieci zdolność wyobrażania sobie różnych kształtów. Dzieci malują na dużych arkuszach, na tablicy lub na boisku kredą obiema rękami razem motywy: motyl, kwiat, maska, wąż, sosna, itp.
Tańczące mazaki
Prowadzący prosi dzieci: Pozwólcie tańczyć waszym mazakom po papierze! Po tej komendzie starają się one wykonywać rytmiczne ruchy rękoma. Z kształtów takich jak: spirale, koła, wstęgi, fale, linie i punkty powstają interesujące obrazki.
- Twoje mazaki mogą tańczyć także parami. Weź po jednym do każdej ręki. - Na jednej kartce papieru tańczą mazaki dwojga dzieci. Mogą być one w różnych kolorach. Niektóre mazaki tańczą powoli, blisko siebie, inne są dzikie i wciąż uciekają od siebie.
Komentarz:
Malowanie przy muzyce rozluźnia nasze ciało, pozwala na odreagowanie napięć psychicznych. Dzieci pozbywają się stresu i uczą harmonijnego rytmu pracy. Wybór muzyki zależy od potrzeb dzieci: poprzez proste piosenki dziecięce po klasykę.
Energetyzujące
Wszyscy razem
Jedna osoba wychodzi za drzwi. Reszta grupy ustala jakieś słowo i dzieli się na tyle grup, ile sylab zawiera to słowo. Każda grupa otrzymuje jedną sylabę i kiedy zgadujący wejdzie do sali wszyscy razem rytmicznie wykrzykują swoją sylabę, aż zgadujący poda właściwe słowo. Dobrze jest zacząć od słów 3 sylabowychi stopniowo zwiększać stopień trudności wyszukując coraz to dłuższe wyrazy.
Taśma produkcyjna
Wszyscy klękają w kole i śpiewając lub recytując przekładają rytmicznie woreczki w prawą stronę(potem zmiana- w lewo):
Hej ho, hej ho ,do szkoły by się szło.
Hej ho, hej ho , hej ,ho, hej ho, hej ho , hej ho!
Tempo zabawy wzrasta w miarę powtarzania piosenki.
Parząca piłka
Dzieci ustawione w kręgu podają sobie piłkę (może to być również dowolny przedmiot). Piłkę trzeba podawać szybko, ale tak, aby jej nie upuścić. Stopniowo zwiększamy trudność zabawy zmieniając kierunek gwizdkiem lub dodając kolejne piłki. Osoby, które upuszczą piłkę lub, u której spotkają się dwie piłki dają fant lub w umówiony sposób wkupują się z powrotem do gry.
Kukułka w gnieździe
Uczestnicy siedzą na krzesłach ustawionych w kole lub półkolu. Wszyscy otrzymują na kartkach napisane numery, ale tak, aby nikt inny ich nie widział. Wszystkie numery występują podwójnie, więc dwie osoby z grupy otrzymują tę samą liczbę. Naprzeciwko nich kuca „kukułka”. Wywołuje ona dowolny numer, a osoby posiadające go zamieniają się miejscami. W tym czasie „kukułka” próbuje uprzedzić wywołane osoby i zająć jedno z ich gniazd. Teraz osoba, która nie ma miejsca jest nową "kukułką".
Inna wersja: Zamiast numerów można wywoływać osoby wg pewnych cech, np.: osoby o niebieskich oczach, kto ma dziś dobry humor, osoby, które potrafią...itp.
Sztafeta z długopisem
Grupę dzielimy na 2, 3 lub 4 zespoły, w których dzieci ustawiają się jeden za drugim. W jednakowej odległości od każdego zespołu kładziemy na podłodze lub równym krześle dużą kartkę papieru. Na krótko przed startem prowadzący podaje dane pojęcie np.: ,,warzywa”. Na sygnał kolejne osoby z rzędu dobiegają do kartki i zapisują jedno słowo, tu nazwę dowolnego warzywa. Ważne jest, aby w całym rzędzie nie powtórzyło się to słowo. Można za każdą poprawnie napisaną nazwę dać jeden punkt oraz przyznać punkty za kolejność.
Inne pojęcia: zabawki, marki samochodów, tytuły książek, ubrania, kwiaty, owoce, drzewa, itd.
Balonowy tenis
Do przeprowadzenia tej zabawy każde z dzieci potrzebuje wyjątkowej „rakiety”do tenisa. Może nią być packa na muchy, drewniana łyżka, rolka tekturowa po papierze toaletowym lub papierowym ręczniku, kawałek tektury. Dzieci ustawiają się w kole. Trzeba odbijać nadmuchany balon do kolegów i koleżanek możliwie jak najdłużej, ważne jest, aby nie dotknął on podłogi. Zabawę można ożywić malując na balonie śmieszną twarz.
Ułatwiające komunikowanie się z innymi
Głośno - cicho
Chętna osoba wychodzi z klasy. W tym czasie wybrana osoba chowa umówiony przedmiot. W poszukiwaniu tej rzeczy pomagają wszyscy stukając o podłogę lub pulpit ławki cicho lub głośno.
Zmieniający się dystans
Dwie osoby stoją pośrodku koła. Jedna osoba opowiada o czymś, a ta druga, jeśli rzeczywiście zaciekawi ją wypowiedź, podchodzi bliżej, jeśli nie - słucha ze zmniejszoną uwagą, nudzi się - daje krok do tyłu.
Słowny bokser
Dzieci dobierają się w pary i przez 30 sekund mówią razem bez wytchnienia. Omówienie w rundce:, Co czułeś w czasie takiej „rozmowy”?
Kamienna twarz
Dzieci siedzą naprzeciw siebie w parach i opowiadają o swojej ulubionej zabawce lub bajce. W czasie rozmowy partner zachowuje kamienną twarz. W innej wersji tego ćwiczenia dzieci siedzą zwrócone plecami do siebie. W obu ćwiczeniach powinna wystąpić zamiana ról i omówienie w rundce: Co sprawiało ci największą trudność podczas tej rozmowy? Jak powinna zachować się osoba słuchająca, aby ułatwić rozmowę?
Prowadzący podsumowuje tę zabawę, zapoznaje dzieci z zasadami właściwego zachowania się podczas prowadzenia rozmowy. Podkreśla, że to, w jaki sposób mówimy, ma dla słuchającego większe znaczenie niż to, co mówimy. Następnie dzieci wpisują te zasady w rysunek kwiatka i kolorują go:
- wyrazem twarzy potwierdzam to, co ktoś mówi do mnie - patrzę w oczy
- słucham uważnie
- siedzę blisko
- siedzę prosto
Mój przyjaciel
Rozmowa w parach o swoim najlepszym przyjacielu z wykorzystaniem informacji zdobytych na temat komunikacji słownej i bezsłownej.
Podsumowanie zajęć:
W którym przypadku było ci najłatwiej prowadzić rozmowę, gdy siedzieliście do siebie plecami, rozmawialiście z osobą „zamurowaną” czy w ostatniej sytuacji? Dlaczego?
PRZYKŁADY ZABAW REDUKUJĄCYCH NADRUCHLIWOŚĆ
Balon
Uczestnicy zabawy ustawiają się w ciasnym kole. Podają sobie ręce i recytując znaną rymowankę tworzą jak największy krąg, aż do chwili jego rozerwania.
Wacik w kręgu
Dzieci siedzą na podłodze w parach, twarzami do siebie. Między nimi jest obręcz (pętla), w której znajduje się wacik. Zadanie polega na tym, aby przekazywać sobie wacik przez dmuchanie, ale tak, by nie wydmuchać go poza obręcz.
Papierowa kula
Przygotowujemy stos zużytych gazet. Dzieci robią z nich kule. Można nimi rzucać jak piłką, podawać między sobą, rzucać do celu.
Ćwiczenia z książką
Dzieci maszerują z książką na głowie tak, aby nie spadła, siadają z nią w ławce. Wznoszą ramiona, wykonują przysiady, rozglądają się na boki, wykonują krążenia nóg, rąk, itp.
Modyfikacją zabawy mogą być ćwiczenia w parach (oczywiście z książką na głowie) np.: huśtawka - dzieci trzymając się za ręce wykonują naprzemiennie przysiady, albo: Wstań, popatrz w lewo, wstań, popatrz w prawo, usiądź.
Sztafeta zapałek
Każdy uczestnik ma dwie zapałki (liczmany). Dzieci stojąc w dwóch rzędach przekazują sobie zapałkę przy pomocy „zapałkowych” szczypiec. Na końcu zapałka wkładana jest do pudełka. W międzyczasie wędrują kolejne zapałki. Te zapałki, które upadną na podłogę, muszą zostać przeniesione przy pomocy ,,szczypców”. Która drużyna pierwsza przełoży zapałki, wydaje okrzyk radości.
Balon klowna Bobo
Dzieci dobierają się parami. Jedno dziecko siedzi po turecku, pochyla przy tym tułów lekko do przodu. Druga osoba stoi za ,,balonem” i napompowuje go przy użyciu wyimaginowanej pompki. Każdemu ruchowi pompowania towarzyszy głośne syczenie : szszszszszsz. Balon staje się coraz większy i większy (dziecko ,,balon” cały czas siedzi po turecku), aż poczuje on napięcie nawet w opuszkach palców. Gdy jest napompowany - przyglądamy się mu. Aż nagle - co to? Balon ma maleńką dziurkę, przez którą ucieka powietrze. Napięcie powoli ustępuje , a balon staje się coraz mniejszy (przybieramy rozluźnioną postawę).
PRZYKŁADY ZABAW NIWELUJĄCYCH NADPOBUDLIWOŚĆ SFERY POZNAWCZEJ
Sfera słuchowa
Chór zwierzątek
Grupa dzieli się na trzy zespoły: pieski, kotki i kurki. Każdy śpiewa znaną piosenkę np.: Wlazł kotek na płotek... w swoim języku, czyli: miau, hau, ko-ko. Prowadzący występuje w roli dyrygenta i wskazuje, która grupa śpiewa dany fragment piosenki.
Kran - liczymy krople
Dzieci mają zamknięte oczy, prowadzący odkręca powoli kran, aż zaczną z niego spadać krople. Dziecko liczy je w myślach. Po maksymalnie 20 kroplach kran jest zakręcony. Dziecko otwiera oczy i podaje liczbę policzonych kropli.
Podaj dźwięk
Uczestnicy stają w kręgu, obejmują się ramionami, zamykają oczy. Prowadzący rozpoczyna, podając jakiś swój dźwięk (np. mlaskanie językiem, gwizdanie). Następna osoba powtarza ten dźwięk i dodaje swój własny. Można próbować naśladować dźwięki przyrody, np. lasu, morza, zwierząt i dźwięki instrumentów, urządzeń, pojazdów, itd.
Tik - tak
W zaciemnionym pomieszczeniu wszyscy siadają w wygodnym miejscu i zamykają oczy oraz zatykają uszy. Jedna osoba chowa gdzieś głośno tykający budzik. Po wykonaniu tego zadania woła głośno Tik- tak. Jest to znakiem dla pozostałych, że mogą odsłonić uszy i skoncentrować się na odgłosach wokół siebie. Kto pierwszy potrafi zlokalizować położenie budzika? Ta osoba głośno wyraża swoje przypuszczenie. Kto jest najbliższy w swoich przypuszczeniach, ma prawo schować budzik w innym miejscu.
Pusta szklanka
Na stole jest 4 - 6 szklanek napełnionych różną ilością wody. Jedna z nich jest pusta. Prowadzący uderza widelcem po kolei w szklanki, na koniec uderza w pustą, by dzieci mogły łatwo zapamiętać jej dźwięk. Potem dzieci zamykają oczy, prowadzący uderza widelcem w szklanki w różnej kolejności. Jeśli dziecko uważa, że słyszy dźwięk pustej szklanki, podnosi rękę.
Sfera wzrokowa
Dopasuj buty w pary
Dwie osoby wychodzą za drzwi. Reszta dzieci ściąga buty i ustawia w różnych miejscach, osobno lewy, osobno prawy. Kto pierwszy znajdzie więcej par butów i ustawi je pośrodku koła?
Błyskawiczna kontrola
Dwaj uczestnicy stoją naprzeciwko siebie oko w oko. Przez minutę mają czas, aby się sobie nawzajem przyjrzeć i zapamiętać możliwie najwięcej szczegółów. Następnie stają do siebie plecami, a pozostali członkowie grupy zadają im wymyślone przez siebie pytania dotyczące wyglądu partnera.
Żywy posąg
Dzieci stoją w parach. Jedno z nich przybiera jakąś pozę, np. odchylona głowa, uniesiona ręka itp., a drugie rejestruje ten obraz w pamięci. Po chwili odwraca się i w tym czasie jeden, dwa lub trzy elementy zapamiętanej pozy ulegają zmianie, np. noga jest cofnięta, zmiana mimiki, inne ustawie
Dodane przez MINI dnia April 07 2010
Zabawy relaksacyjne
1. „Dłonie i oddech”
Ćwiczenie można prowadzić w dużej grupie, z kilkorgiem dzieci lub z każdym dzieckiem oddzielnie. Podczas ćw. dziecko siedzi lub leży.
Dziecko dmucha na wnętrze dłoni, kilkakrotnie przesuwając rękę powoli przed ustami, od nadgarstka po czubek dużego palca i z powrotem. Następnie powtarza czynność, ale przerywa dmuchanie na czubku dużego palca i zaczyna od nadgarstka.
Między dwoma wydechami wstrzymuje na kilka chwil oddech.
Podobne ćw. dziecko powtarza z pozostałymi palcami, tym razem z zamkniętymi oczyma.
Powtarza ćw. na wnętrzu drugiej dłoni, później na wierzchu obydwu dłoni. Robi głęboki wdech i dmuch na swoją dłoń jak najdłużej potrafi, do wyczerpania całego zebranego w płucach powietrza.
2. „Przeciąganie się”
Dziecko przeciąga się, jak najmocniej to jest możliwe. Następnie ziewa szeroko i głośno. Ćwiczenie wykonujemy dokładnie i powoli.
3. „Budzenie się kota”
Naciągamy kolejno wszystkie części ciała- można to wykonywać na czworakach. Następnie przechodzimy do pozycji leżącej. Kto ma ochotę może mruczeć z zadowoleniem. Ćwiczenie wykonujemy dokładnie i powoli.
4. „Pisanie nosem”
Pozycja stojąca z otwartymi oczami. Nos to ołówek, którym piszemy.
Zaczynamy od lewej strony, następnie powoli i płynnie przechodzimy na stronę prawą.
Zabawy
1. Zabawy ułatwiające wzajemne poznanie i integrujące grupę
„Kogo brakuje?” - uczestnicy stoją w kręgu z zamkniętymi oczami trzymając chustę na wysokości pasa. Prowadzący wybiera osobę (może być ich więcej), która wchodzi pod chustę. Następnie wszyscy otwierają oczy i odgadują, kto jest pod chustą.
„Kolorowe wycieczki” - wszyscy siedzą na podłodze trzymając chustę na wysokości pasa. Prowadzący podaje nazwę koloru, a osoby trzymające ten kolor zmieniają się miejscami.
„Przebieganie pod chustą” - uczestnicy podnoszą i opuszczają chustę, trzymając ją za uchwyty. Prowadzący mówi, kto ma zmienić miejsce, np. przebiegają ci, którzy mają niebieskie oczy; przebiegają osoby, które mają siostrę itp. Gdy chusta jest maksymalnie w górze, osoby te przebiegają pod nią.
2. Zabawy ćwiczące współdziałanie
„Bilard” - grupa wachluje chustą, na której jest piłeczka. Ma ona wpaść do otworu znajdującego się na środku chusty.
„Sztorm” - na chustę wrzucamy lekkie przedmioty (piłeczki, zabawki). Podczas wachlowania nie mogą one spaść z chusty.
„Kwiat lotosu” - jedna osoba siedzi na środku chusty z nogami pod brodą. Pozostali uczestnicy trzymają chustę za brzeg. Zwracają się w prawą stronę, idąc powoli zawijają siedzącego. Gdy jest on zawinięty do wysokości ramion zatrzymują się i na słowa „trzy, cztery” równocześnie i szybko wycofują się.
„Składanie” - zadanie grupy polega na złożeniu chusty w określony kształt (np. w kostkę, trójkąt, prostokąt) lub w inny wymyślony sposób, np. tak, by był widoczny tylko jeden klin materiału, by widoczne były dwa, trzy, a nawet cztery kliny w danym kolorze.
3. Zabawy ćwiczące refleks i spostrzegawczość
„Rybak i rybka” - uczestnicy stoją w kręgu trzymając brzeg chusty. Wybieramy dwie osoby, które przyjmują rolę „rybaka” i „rybki”. Rybak wchodzi na chustę i stara się złapać pływającą w wodzie rybkę. Bawiący się falują chustą, utrudniając w ten sposób zadanie rybakowi. Gdy ten złapie rybkę, następuje zmiana par.
„Sałatka owocowa” - uczestnicy trzymają chustę za uchwyty. Podzieleni są na cztery, pięć rodzajów owoców np. gruszki, banany, cytryny, truskawki, kiwi itp. Grupa wachluje chustą. Gdy jest ona wysoko prowadzący wymienia nazwy owoców, a osoby należące do tych rodzajów przebiegają pod nią zmieniając się miejscami i łapią inne uchwyty. Na hasło „sałatka owocowa” - wszyscy zmieniają miejsce. Zamiast owoców mogą być kolory.
4. Zabawy ćwiczące zwinność i zręczność
„Pająk” - uczestnicy stają wokół chusty. Jedna osoba dwukrotnie rzuca kostkę z kolorami. Pierwszy rzut - wskazuje kolor pola, na którym staje, drugi rzut - pole, na którym kładzie ręce.
„Naleśnik” - osobę leżącą na brzegu chusty zawijamy (głowa musi pozostać poza chustą). Ta próbuje sama się rozwinąć.
„Skoki naleśnika” - uczestnicy tworzą rząd. Pierwsza osoba w rzędzie jest zawinięta w chustę tak, że może jedynie skakać obunóż. Na sygnał prowadzącego skacze do linii mety (20 kroków od linii startu), a następnie uwalnia się i biegiem wraca na start, przynosząc chustę ze sobą. Grupa zawija w nią kolejną osobę.
5. Zabawy oparte na zaufaniu do grupy
„Na karuzeli” - chętna osoba siada na środku chusty, a reszta kręci nią, idąc coraz szybciej w jedną stronę. Osoba na środku stara się utrzymać równowagę.
„Potwór z Loch Ness” - uczestnicy siedzą dookoła chusty trzymając ją na wysokości brody. Pod nią znajduje się jedna osoba - potwór. Gdy wszyscy zamkną oczy, potwór wciąga kogoś pod chustę. Grupa otwiera oczy i zgaduje, kto zniknął. Kto zgadnie, wchodzi w rolę potwora.
6. Zabawy wprowadzające odprężenie i relaks
„Muzyczna chusta” - uczestnicy trzymają rozciągniętą chustę. Grupa porusza się w takt melodii, falując chustą. Prowadzący przygotowuje różne fragmenty muzyczne.
7. Zabawy ćwiczące sprawność manualną
„Karuzela” - uczestnicy trzymają za uchwyty naprężoną chustę na wysokości pasa. Śpiewając: „Hej, ho, hej, ho, do pracy by się szło…” - rytmicznie przekazują sobie chustę w prawą stronę. Zaczynają od bardzo powolnego śpiewania, stopniowo zwiększając tempo. Po pewnym czasie następuje zmiana i chusta wędruje w lewą stronę.
8. Zabawy ćwiczące umiejętność rozpoznawania kolorów:
„Stań na kolorze” - uczestnicy tańczą w rytm muzyki wokół chusty. Gdy muzyka umilknie, stają na kolorze podanym przez prowadzącego.
„Złap przesyłkę” - grupa tworzy koło, trzymając chustę, na której położona jest piłka. Wyznaczona osoba zajmuje miejsce pod chustą, wyciągając ręce przez otwór. Zadaniem bawiących jest tak prowadzić piłkę, by trafiła ona do
osoby pod chustą. Zabawa może być prowadzona na czas (kto więcej razy w czasie jednej minuty chwyci i odrzuci piłkę na chustę).
9. Zabawy w ganianego
„Deszczowa chmura” - w oznaczonym rogu sali stoi sześć osób trzymających chustę - „deszczową chmurę”. Reszta grupy zajmuje miejsca po przeciwnej stronie. Na sygnał prowadzącego osoby z „deszczową chmurą” biegną w kierunku uciekających kolegów, próbując ich nakryć. Osoby schwytane powiększą „deszczową chmurę”.
„Zabawa z numerami” - uczestnicy zabawy trzymają chustę za uchwyty. Odliczają do czterech (każdy zapamiętuje swój numer). Na sygnał prowadzącego grupa porusza się krokiem dostawnym w lewo. Następnie prowadzący wywołuje numerki: od 1 do 4. Osoby nim oznaczone puszczają chustę i obiegają krążących w kierunku przeciwnym w prawo, próbując jak najszybciej stanąć na swoje miejsce. Wygrywa ten, kto zrobi to pierwszy.
10. Zabawy oparte na zgadywaniu
„Kto gdzie jest?” - kilka leżących osób przykrywamy chustą. Zmieniają się one miejscami. Grupa dotykając ich przez chustę odgaduje, gdzie kto leży.
„Pomnik” - trzyosobowa grupa chętnych wchodzi pod chustę i tworzy „pomnik”. W tym czasie pozostali odwracają się. Na znak prowadzącego kilka osób - „rzeźbiarzy” bada pomnik dotykiem, a następnie stara się w trzyosobowej grupie odtworzyć go. Prowadzący odsłania pomnik, wszyscy sprawdzają podobieństwo kopii do oryginału.
11. Gry
„Tarcza strzelecka” - rozłożoną chustę kładziemy na podłodze. Jest ona tarczą strzelecką, na której określone kolory oznaczają daną liczbę punktów: np. czerwony - 10, zielony - 8, niebieski - 6, pomarańczowy - 4, żółty - 2. Uczestnicy stoją w odległości 10 m od chusty i rzucają w jej kierunku (można rzucać tyłem do chusty w odległości 5 m).
12. Zabawy wymagające dodatkowych rekwizytów:
„Zanieś miskę na drugą stronę” - uczestnicy trzymają naprężoną chustę, na niej stoi miska z wodą. Zadaniem grupy jest przeniesienie chusty na wcześniej wyznaczone miejsce.
„Przerzuć piłkę” - uczestnicy trzymają chustę. Na niej znajduje się piłka. Zadaniem bawiących się jest przerzucenie jej na stronę przeciwną, aby spadła poza chustę.
13. Zabawy przy muzyce
„Worek ze skarbami” - uczestnicy siedzą wokół chusty lub na niej. W worku znajdują się rekwizyty w kolorach odpowiadających kolorom chusty. Uczestnicy podają go sobie w rytm muzyki. Gdy muzyka milknie, zadaniem osoby, która trzyma worek, jest wyciągnięcie rekwizytu, podanie jego nazwy, koloru, zastosowania i położenie go na polu chusty w tym kolorze.
Inne możliwości wykorzystania chusty :
1. Zabawy z chustą uatrakcyjniają zajęcia i pozwalają realizować różne cele edukacyjne.
2. Chusta zawieszona na ścianie może być wykorzystana jako rekwizyt (np. kula ziemska).
3. Przy pomocy chusty można wywołać podczas zajęć odpowiedni nastrój np. zimą dzieci mogą przeżyć zamieć śnieżną (duża ilość gazet podartych na kawałeczki). Dzieci rzucają kawałki gazet na chustę i ruszają nią.
4. Chusta może się stać dowolnym środkiem lokomocji np. balonem.
5. Wykorzystując chustę, możemy po zajęciach uzyskać od grupy informację zwrotną. Chustę rozkładamy na podłodze. Uczestnicy tyłem rzucają woreczek, by upadł na chustę. Następnie odpowiadają na pytanie umieszczone na polu (tym, na które upadł worek).
6. Na balu można wykorzystać ją do „tęczowego deszczu” (w chuście podwieszonej do sufitu umieszczone są balony. Na sygnał, sznurki podtrzymujące chustę zostają odcięte - na dzieci spada tęczowy deszcz).
7. Chusta - element scenografii (obrus, scena do występów itp.)
8. Wykorzystanie chusty do zabaw fabularyzowanych np. „Na morzu”, „Kopciuszek”.
Zabawy z tunelem
Tunel to wykonany z miękkiego materiału długi kolorowy rękaw. Może być wejściem np. do „krainy wróżb i czarów”, może być elementem scenografii. Wejście do tunelu i wyjście zeń nie jest usztywnione, dlatego osoba, która jest w środku nie wie, gdzie jest jego koniec. Tunel jest wąski, dlatego dobrze jest przechodzić pojedynczo.
„Przechodzenie” - uczestnicy zabawy przechodzą przez tunel w określony sposób, np. na czworaka, czołgając się, przodem lub tyłem, jak krab, opierając się na rękach itp. Prowadzący trzyma koniec tunelu, co umożliwia jego manewrowanie.
„Turlanie piłki” - uczestnik zabawy wchodzi do tunelu. Przechodzi przezeń turlając przed sobą piłkę - popychając przed sobą piłkę rękami lub głową. I znów bawią się wszyscy, ale do tunelu wchodzą pojedynczo.
Gry ruchowe
Gry ruchowe - rozluźniające zostały pomyślane jako ważna część programu dla każdego rodzaju grupy. Muzyka stanowi tło i zachęca do ruchu. Wypełnia przestrzeń, koncentruje uwagę i przełamuje początkowe zahamowania.
Gry podzielono w następujący sposób:
A. Ruch świadomy:
„Gumoludki i roboty” (Muzyka „Impulsy) - uczestnicy poruszają się po pomieszczeniu swobodnie i reagują na muzykę wykonując określone ruchy przypominające sposób poruszania się człowieka z gumą - swobodny i sprężysty, albo robota - sztywny i urywany.
B. Ruch mocny - szybki - taktyczny:
„Słup soli” - osoba „łapacz” goni innych. Po dotknięciu osoba złapana zamienia się w „słup soli”, stojąc w bezruchu z szeroko rozstawionymi nogami, czekając na uwolnienie. Następuje ono, gdy inny uczestnik gry przejdzie mu pod nogami.
C. Ruch rozluźniający:
„Od dziadka do dziecka” - dziecko naśladuje ruchy osoby: 85-letniej, 50-letniej, 30-letniej (pewni siebie), 16-latka (bardzo pewni siebie), 8-latka (rozrabiaki), 2-latka (ciekawscy), 3 miesiące (niemowlaki).
D. Poruszanie - dotykanie - spotykanie:
1. „Naśladowanie mimiki” - partnerzy naprzeciwko siebie, jeden robi miny, a drugi stara się je naśladować.
2. „Idący cień” - jedna osoba idzie do przodu. Cień podąża za nim, naśladując jego ruchy.
E. Rozluźnienie - odczuwanie:
„Niewidomy rzeźbiarz” - w zabawie uczestniczy albo dwóch partnerów albo dwie pary. Jedna osoba zamyka oczy - w tym czasie druga osoba tworzy z siebie figurę. Następnie „niewidomy” partner próbuje dotykiem ustalić kształt figury i ustawić się w tej samej pozycji co jego partner.
F. Przedstawienie - wyrażenie:
„Garncarze” - grupa dzieli się na dwie podgrupy: glinę i garncarzy. Kawałki gliny leżą na ziemi, a garncarze formują ją. Po zakończeniu gry uczestnicy zmieniają się rolami. Kawałki gliny stają się garncarzami.
„Wystawa” - kilka osób albo pojedyncze osoby tworzą z małych podgrup wystawy poświęcone różnym tematom.
Bibliografia:
• A. Wasilak, „Zabawa z chustą”, wydawnictwo KLANZA
• „Tańce i zabawy dla grupy”, wydawnictwo KLANZA
Zabawy
Lata ptaszek po ulicy
Lata ptaszek po ulicy
Szuka sobie ziarn pszenicy
A ja sobie stoję w kole
I wybieram kogo wolę.
A ty ptaszku, spiesz się spiesz.
Kogo lubisz tego bierz!
Koło wiruje przy śpiewie. Wybrane dziecko - ptaszek stojące w jego środku dobiera sobie partnera do tańca. Później następuje zmiana.
Stary niedźwiedź mocno śpi
Stary niedźwiedź mocno śpi
My go nie budzimy, bo się go boimy
Jak się zbudzi będzie zły!
Pierwsza godzina niedźwiedź śpi
Druga godzina niedźwiedź chrapie
Trzecia godzina niedźwiedź łapie!
Koło wędruje przy śpiewie. Wybrane dziecko - niedźwiedź kuca w środku koła z zasłoniętymi oczami. Niedźwiedź budzi się przy słowach piosenki „trzecia godzina niedźwiedź łapie” i zaczyna gonić uciekające dzieci. Złapane dziecko jest niedźwiedziem. Zabawa trwa nadal.
Ojciec Wirgiliusz
Ojciec Wirgiliusz uczył dzieci swoje
A miał ich wszystkich sto dwadzieścia troje
Hejże dzieci, hejże ha, hejże ha, hejże ha
Róbcie wszystko to co ja, to co ja, to co ja.
Połączone koło wiruje przy śpiewie. Jedno z dzieci stoi w środku koło - jest ojcem Wirgiliuszem. Wykonuje gest lub ruch, który naśladuje reszta dzieci. Następnie wybiera innego Ojca Wirgiliusza i zabawa trwa nadal.
Mam chusteczkę haftowaną
Mam chusteczkę haftowaną, co ma cztery rogi.
Kogo kocham, kogo lubię rzucę mu pod nogi.
Tej nie kocham, tej nie lubię, tej nie pocałuję.
A chusteczkę haftowaną tobie podaruję.
Dzieci ustawione w kole. Jedno z nich jest na środku z chusteczką w ręku. Dziecko obraca się w przeciwnym kierunku niż koło. Na słowa „tej nie kocham, tej nie lubię, tej nie pocałuję.” - macha chusteczką w kierunku dzieci. Na koniec piosenki daruje wybranemu dziecku chusteczkę i zabawa trwa nadal.
Karuzela
Chłopcy, dziewczęta, dalej śpieszmy się
Karuzela czeka wzywa nas z daleka
Starsi już poszli, a młodsi jeszcze nie.
Hej hop sa sa jak ona szybko mknie
Hej dalej, dalej do zabawy śpieszmy się.
Dzieci tworzą dwa koła, jedno wewnątrz drugiego. Koła poruszają się w przeciwnych kierunkach cwałem bocznym. Nauczycielka inscenizuje piosenkę w dowolny sposób.
Mało nas
Mało nas, mało na do pieczenia chleba
Jeszcze nam, jeszcze nam Pawła tu potrzeba
Dużo nas, dużo nas do pieczenia chleba
Więc już nam, więc już nam Pawła nie potrzeba
Koło krąży przy śpiewie. Dwoje dzieci wiruje w środku. Po każdej zwrotce przyłącza się do nich dziecko wymienione po imieniu w piosence. Gdy koło jest ostatecznie duże wówczas dzieci wymieniane z imienia odłączają się.
Balonik
Baloniku nasz malutki,
rośnij duży, okrąglutki.
Balon rośnie że aż strach,
Przebrał miarę, no i trach!
Dzieci trzymają się w kole za rączki i podchodzą wszystkie do środka koła. Następnie powtarzając podany wierszyk cofają się -koło rośnie. Na zakończenie balon -koło pęka i dzieci puszczając ręce 'upadają' na podłogę.
Rolnik sam w dolinie
Rolnik sam w dolinie 2x
Hejże , hejże , hejże , ha
Rolnik sam w dolinie .
Rolnik bierze żonę 2x
Hejże , hejże , hejże , ha
Rolnik bierze żonę .
Żona bierze dziecko 2x
Hejże , hejże , hejże , ha
Żona bierze dziecko .
Dziecko bierze nianię 2x
Hejże ..........
Dziecko bierze nianię
Niania bierze kotka 2x
Hejże .........
Niania bierze kotka
Kotek bierze myszkę 2x
Hejże ....
Kotek bierze myszkę .
Myszka bierze serek 2x
Hejże ....
Myszka bierze serek .
Ser zostaje w kole 2x
Hejże ...
Ser zostaje w kole .
Tańczymy labado
Ustawienie w kole:
Tańczymy labado 3xTańczymy labado małego walczyka !
Ręce były - były ?
Nie!
(Dzieci chwytają sie za ręce)
Tańczymy labado 3xTańczymy labado małego walczyka !
Ramiona były?
Nie!! - nie i.t.d.
Praczki
Tu lewą mam rączkę, a tu prawą mam,
jak praczki pracują pokażę ja wam:
Tak piorą, tak piorą
przez cały boży dzień. (bis)
Wieszają, wieszają
przez cały boży dzień. (bis)
Maglują, maglują
przez cały boży dzień. (bis)
Prasują, prasują
przez cały boży dzień. (bis)
Tu lewą mam rączkę, a tu prawą mam,
jak praczki pracują pokażę ja wam!
Pingwin
Och - jak przyjemnie i jak wesoło
W pingwina bawić się, się, się !
Raz nóżka lewa, raz nóżka prawa,
Do przodu, do tyłu i raz, dwa, trzy !
Pingwinek mama, pingwinek tata,
Pingwinek synek, córki trzy.
Raz nóżka lewa, raz nóżka prawa,
Do przodu, do tyłu i raz, dwa, trzy
Dzieci tworzą pociąg i idą wyprostowane kołysząc się na boki, ręce wzdłuż tułowia dłonie odgięta.
Na słowa się, się, się- dzieci podskakują. Następnie wykonują to co mówią słowa piosenki. Po zaśpiewaniu pierwsza osoba z początku idzie na koniec, itd.