Łódź wos zadania, liceum matura, Arkusze


PRZYKŁADOWE ZADANIA

według standardów wymagań egzaminacyjnych Matura 2005

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

0x08 graphic

Informacja dla uczniów:

  1. Zestaw przykładowych zadań wraz ze schematem oceniania

i kartoteką. Zestaw nie stanowi arkusza egzaminacyjnego.

  1. W zestawie wykorzystano zadania skonstruowane przez nauczycieli podczas warsztatów dla konstruktorów zadań.

  2. Celem zestawu jest dostarczenie uczniom przygotowującym się do egzaminu z WOS przykładów zadań skonstruowanych zgodnie z wymaganiami egzaminu maturalnego w sesji wiosennej 2005 roku.

Zadanie 1. (9 pkt.)

Po przeczytaniu fragmentów artykułu prasowego (Tekst A) oraz Kodeksu Karnego (Tekst B), wykonaj poniższe polecenia.

Tekst A.

Mamy niezbite dowody, że Leszek Gołcz, najbardziej znany częstochowski ławnik, przyjął 50 tys. zł łapówki w zamian za obietnicę załatwienia korzystnego wyroku. Ujawniamy kulisy śledztwa prowadzonego przez „Newsweek” i TVN.

Jeszcze nigdy w historii polskiego wymiaru sprawiedliwości nie mieliśmy do czynienia z korupcją w tak czystej postaci...

Afera w Częstochowie jest tym bardziej bulwersująca, że jej niechlubnym bohaterem jest człowiek cieszący się dotąd nieskazitelną opinią, wielokrotny przewodniczący rady częstochowskich ławników. [...] o tym, że Leszek Gołcz, siedemdziesięciodwuletni emerytowany oficer wojska, żąda łapówki, dowiedzieliśmy się od Cezarego Korcza. Mężczyzna ten w kwietniu został skazany za próbę wyłudzenia odszkodowania. [...] w połowie sierpnia doszło do spotkania [...] Od słowa do słowa Korcz zaczął zwierzać się Gołczowi z kłopotów, licząc na pomoc specjalisty doświadczonego w procesach karnych. I nie przeliczył się, choć zamiast oczekiwanych porad prawnych otrzymał zaskakującą ofertę.

Gołcz szybko i bez większych skrupułów zaoferował, że może załatwić korzystny wyrok w zamian za 50 tys. złotych łapówki.

Źródło: Marek Kęskrawiec, Jacek Bazan (TVN), Jak ławnik sprzedawał sprawiedliwość, „Newsweek”, 12.10.2003, s. 52- 56

Tekst B.

KODEKS KARNY

Art. 228.

§1. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznych, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. [...]

§3. Kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznych, przyjmuje korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę za zachowanie stanowiące naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§4. Karze określonej w §3 podlega także ten, kto, w związku z pełnieniem funkcji publicznej, uzależnia wykonanie czynności służbowej od otrzymania korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy lub takiej korzyści żąda.

Art. 229.

§1. Kto udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej lub osobistej osobie pełniącej funkcję publiczną w związku z pełnieniem tej funkcji, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. [...]

§3. Jeżeli sprawca czynu określonego w §1 działa, aby skłonić osobę pełniącą funkcję publiczną do naruszenia przepisów prawa lub udziela albo obiecuje udzielić takiej korzyści majątkowej lub osobistej za naruszenie przepisów prawa, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§4.Kto osobie pełniącej funkcję publiczną, w związku z pełnieniem tej funkcji, udziela albo obiecuje udzielić korzyści majątkowej znacznej wartości, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12.

  1. Wyjaśnij, korzystając z artykułów Kodeksu Karnego i wiedzy pozaźródłowej:

1. Znaczenie terminu korupcja:

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Który z artykułów Kodeksu Karnego definiuje pojęcie korupcji czynnej?

.......................................................................................................................................................

3. Który z artykułów Kodeksu Karnego definiuje pojęcie korupcji biernej?

.......................................................................................................................................................

  1. Z jaką formą korupcji mamy do czynienia w artykule prasowym?

.......................................................................................................................................................

  1. Korzystając z artykułów Kodeksu Karnego oraz wiedzy pozaźródłowej odpowiedz:

  1. Jaka jest wysokość kar przewidywanych za korupcję?

...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

  1. Jakie przyczyny mogą wpływać na wysokość kar orzekanych przez sądy za korupcję? Podaj trzy spośród nich.

Zadanie 2. (9 pkt.)

Przyjrzyj się wynikom badań opinii publicznej w Polsce, dotyczącym problemu korupcji i wykonaj poniższe polecenia.

Wykres nr 1

0x01 graphic

Źródło: CBOS, grudzień 2003

Tabela nr 1

Jak Pan(i) sądzi, czy korupcja

w Polsce

jest problemem dużym czy małym?

Wskazania respondentów według terminów badań

VII 1991

II 1992

VII 2000

VIII 2001

II 2003

w procentach

Bardzo dużym

33

49

46

68

68

Raczej dużym

38

37

40

25

23

Raczej małym

15

8

6

2

2

Bardzo małym

2

1

0

1

0

Trudno powiedzieć

12

5

8

5

6

Źródło: CBOS, grudzień 2003

Tabela nr 2

Mówiąc o wykorzystywaniu funkcji publicznych można mieć na myśli różne działania. Jak Pan(i) sadzi, czy obecnie występują wśród wysokich urzędników państwowych i polityków następujące działania *:

są częste**

(łącznie bardzo częste

i raczej częste)

są rzadkie

(łącznie raczej rzadkie

i bardzo rzadkie)

Trudno powiedzieć

IV 1997

VII 1999

VII

2000

II

2003

IV 1997

VII 1999

VII

2000

II 2003

IV 1997

VII 1999

VII

2000

II 2003

w procentach

- załatwianie kontraktów, zamówień rządowych dla rodziny, kolegów, znajomych prowadzących firmy prywatne.

78

73

78

81

(39)

9

10

10

6

13

17

12

13

- branie łapówek za załatwienie sprawy.

72

74

79

85

(41)

13

8

9

5

15

19

12

10

- obsadzanie krewnych, kolegów, znajomych na stanowiskach w urzędach, spółkach, bankach itp.

69

84

87

91

(59)

13

4

5

2

18

11

7

7

- wykorzystywanie

pieniędzy publicznych

na rzecz swojej partii.

56

58

65

67

(33)

15

11

12

10

29

31

23

23

*Do roku 2000 pytano tylko o wysokich urzędników państwowych

** W nawiasach podano odsetki wskazań „bardzo częste”

Źródło: CBOS, grudzień 2003

  1. Podaj, ile procent respondentów, według wykresu nr 1, uznało problem korupcji w Polsce za duży, a ile za mały.

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

  1. Przeanalizuj wyniki tabeli nr 1 i odpowiedz:

  1. Kiedy najwięcej respondentów oceniało problem korupcji jako bardzo duży?

.......................................................................................................................................................

  1. Dlaczego - Twoim zdaniem - zmniejsza się ilość odpowiedzi „trudno powiedzieć” w całym analizowanym okresie?

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

  1. Korzystając z danych tabeli nr 2 i wiedzy pozaźródłowej odpowiedz:

  1. Jakie formy wykorzystywania funkcji publicznych uwzględnili badający?

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

  1. Jak zmienia się ocena „trudno powiedzieć” w „obsadzaniu krewnych, kolegów, znajomych na stanowiskach” w badanym okresie?

..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................

  1. Podaj trzy przyczyny, które mogą powodować wysoki procent odpowiedzi „trudno powiedzieć” w odniesieniu do pytania o wykorzystywanie pieniędzy publicznych na rzecz swojej partii.

Zadanie 3. (13 pkt)

Po przeczytaniu Tekstu C i obejrzeniu rysunku wykonaj poniższe polecenia.

Tekst C.

„Gazeta Wyborcza” ujawniła, że w lipcu 2002 r. Lew Rywin próbował namówić jej redaktora naczelnego Adama Michnika do zapłacenia 17,5 mln dol. łapówki za uchwalenie ustawy o radiofonii i telewizji w kształcie korzystnym dla nadawców prywatnych, zwłaszcza zaś dla Agory (wydawcy „Gazety”), która przymierzała się do kupienia Polsatu. Pieniądze miały zostać przekazane, po uprzednim „wypraniu”, na konto SLD, Rywin zaś jako skuteczny pośrednik chciał dla siebie jedynie posady w kierownictwie Polsatu. Za propozycją stać miała grupa wpływowych osób związanych z SLD, a nawet sam premier Leszek Miller.

[...] Łapówki rzeczywiście nikt nie wręczył, ale sam fakt, że taka propozycja padła, pokazuje nieprzejrzystość naszego życia publicznego, nieprzejrzystość procesów decyzyjnych, nieprzejrzystość stanowienia prawa. Agora miała zapłacić za korzystne dla niej przepisy w ustawie o radiofonii i telewizji. Projekt tej ustawy ma już tak wielu ojców, że doprawdy trudno rozsupłać, kto za niego odpowiada, dlaczego jedne przepisy pojawiają się, a inne znikają, dlaczego uzgodnienia tak szybko tracą jakąkolwiek moc, gdzie kończy się rola rządu, gdzie zaczyna Sejmu i kto w rzeczywistości całą sprawą kieruje zza kulis. Tu tkwi grzech pierworodny. Klimat, w jakim rodzi się ustawa, konflikty interesów bardzo wielu stron, ogromne pieniądze, możliwość uzyskania wpływu na kształtowanie opinii publicznej wyjątkowo sprzyjają próbom korupcji, formułowaniu propozycji, że ktoś coś załatwi. To jest klimat zabójczy dla państwa, ugruntowujący społeczne przekonanie, że przecież Polska korupcją spływa.

Źródło: Janina Paradowska, Dlaczego Rywin przyszedł do Michnika, „Polityka”, 4.01.2003, s. 17

Rysunek 1.

0x01 graphic

    1. Na podstawie tekstu C, rysunku oraz wiedzy pozaźródłowej:

  1. Wymień trzy grupy, które mogą nieformalnie wpływać na decyzje polskiego Sejmu.