IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI
Nazwa produktu: Fosfor czerwony
Wzór chemiczny: P
Producent:
Dostawca:
Użytkownik:
Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)
2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH
Składnik stwarzający zagrożenie:
Nazwa chemiczna |
% wag. |
Nr CAS |
Nr EINECS |
Symbol ostrzegawczy |
Symbole zagrożenia (R) |
fosfor czerwony |
99 |
7723-14-0 |
231-768-7 |
F |
2-7-43 |
3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ
Zagrożenie pożarowe: Substancja stała, wysoce łatwopalna. W wyniku spalania wyzwalają się szkodliwe gazy, pary i dymy.
Zagrożenie toksykologiczne: Pyły fosforu czerwonego drażnią skórę i płuca.
Zagrożenie ekotoksykologiczne: Fosfor czerwony nie działa szkodliwie ani w środowisku lądowym ani wodnym.
4. PIERWSZA POMOC
Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego pyłami lub parami i pyłami fosforu czerwonego środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół. Skontaktowac się z lekarzem.
Zatrucie inhalacyjne: |
|
|
Zatrucie doustne: |
1. Przepłukać usta chłodną wodą. Nie wywoływać wymiotów. Podać do wypicia 500 cm3 mleka oraz wodę z roztrzepanymi białkami jaj kurzych. Przepłukać żołądek 5% roztworem wodorowęglanu sodowego a następnie podać środek przeczyszczający. 2. Zapewnić spokój, leżenie i ciepło. Zapewnić szybka pomoc medyczną. |
Skażenie oczu: |
2. Zapewnić pomoc okulisty. |
Skażenie skóry: |
|
5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU:
Zagrożenia pożarowe: |
Substancja wysoce łatwopalna. W ogniu wydzielają się szkodliwe gazy, pary i dymy. |
W przypadku pożaru stosować w kolejności: |
|
Zalecenia szczegółowe: |
Mały pożar gasić rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się substancji. Pojemniki narażone na działania ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą i w miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru. Pożar zwalczać z zabezpieczonych stanowisk. |
Sprzęt ochronny strażaków: |
Aparaty izolujące drogi oddechowe. Eksplozymetr. Stanowiska ochronne. |
Produkty spalania: |
Tlenki fosforu, szkodliwe gazy i dymy. |
Uwaga dodatkowa: |
Rozsypany pył pokryć pianą gaśniczą. |
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA
Środki ochrony osobistej: |
Ubrania robocze ze zwartej tkaniny, rękawice bawełniane, buty robocze, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych (z filtrem cząsteczkowym oznaczonym kolorem białym i symbolem P 2). |
Zalecenia szczegółowe: |
Usunąć potencjalne źródła zapłonu, zabezpieczyć uszkodzone opakowania. Wraz z zebraną ze środowiska substancją umieścić w opakowaniu zastępczym i skierować do powtórnego zagospodarowania. |
Zabezpieczenie środowiska: |
Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skażenia wód powiadomić odpowiednie władze. |
Metody utylizacji: |
Przede wszystkim należy starać się wykorzystać zebraną substancję powtórnie. O ile jest to niemożliwe, zabrudzony czerwony fosfor zniszczyć na drodze spalania, po rozładowaniu opakowań, w wyznaczonych instalacjach - zgodnie z wymogami prawa krajowego. |
7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE
Zapobieganie zatruciom: |
Podczas wszelkich, wykonywanych czynności z fosforem czerwonym nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać lekarstw, unikać wdychania pyłów, dymów i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej. |
Zalecenia szczególne dotyczące magazynów: |
Wszelkie, zamknięte pomieszczenia magazynowe muszą być wentylowane. |
Magazynowanie: |
Fosfor czerwony pakowany jest w naczynia blaszane, całkowicie napełnione dla uniemożliwienia tarcia i samozapalenia się. Opakowania blaszane są umieszczane w skrzyniach drewnianych. Fosfor czerwony jest przechowywany w suchych, chłodnych, zaciemnionych pomieszczeniach zamkniętych, zimą ogrzewanych, w temperaturze 5 - 20oC. Pomieszczenia do przechowywania fosforu czerwonego powinny być oddzielone od innych pomieszczeń i należy je wyposażyć w wodną instalację gaśniczą. |
Metody postępowania z odpadami:: |
Za odpad można uznać fosfor czerwony, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy fosfor czerwony odstawiany jest do certyfikowanych instalacji, celem rozładowania opakowań i likwidacji zawartości na drodze spalania. |
8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ
Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania fosforu czerwonego. Sprawna wentylacja, zraszanie wodne.
Ochrony osobiste:
Ręce: |
Rękawice tkaninowe, najlepiej bawełniane z elementami osłonowymi wykonanymi ze skóry. |
Oczy: |
Okulary ochronne w szczelnej obudowie. |
Drogi oddechowe: |
Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z pyłami fosforu czerwonego. |
Skóra i ciało: |
Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. Buty robocze, skórzane. |
Ochrony zbiorowe: |
Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliżu stanowisk pracy. Zraszacze wodne (kurtyny). |
Inne informacje: |
Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie palić, nie zażywać leków podczas pracy. Zapobieganie zagrożeniom: Tam, gdzie występuje możliwość pojawienia się wybuchowych i toksycznych stężeń pyłów fosforu czerwonego wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą. |
Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:
Składnik |
NDS (mg/m3) |
NDSCh (mg/m3) |
fosfor |
10 (pył) - jak dla nie trujących pyłów przemysłowych |
- |
Metody oceny narażenia w środowisku pracy:
PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.
PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.
Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi fosforu.
9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE
9.1 |
Masa cząsteczkowa: 30,97 g/mol |
9.2 |
Skład, postać fizyczna, barwa, zapach: W warunkach normalnych fosfor czerwony jest amorficznym proszkiem barwy ciemnoczerwonej bez zapachu i smaku. Fosfor jest pierwiastkiem chemicznym należącym do grupy V głównej układu okresowego (azotowce). Należy do niemetali. W warunkach normalnych jest ciałem stałym. Masa atomowa 32,06 g/mol. Fosfor tworzy kilka odmian alotropowych. Do najważniejszych należą: fosfor biały oraz fosfor czerwony. Oprócz odmiany białej i czerwonej, fosfor tworzy odmianę fioletową, która powstaje podczas ogrzewania fosforu czerwonego. |
9.3 |
Gęstość g/cm3: 2,32g/cm3 |
9.4 |
Temperatura sublimacji: 416oC |
9.5 |
Temperatura wrzenia: 600oC |
9.6 |
Temperatura samozapłonu: 260oC |
9.7 |
Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Fosfor czerwony nie rozpuszcza się w wodzie. Dobrze natomiast rozpuszcza się w disiarczku węgla. |
9.8 |
Prężność par: <0,1 mbar/20oC |
9.9 |
Inne: W związkach fosfor występuje w stopniu -3, -1, +1, +3, +4 i +5. Najważniejszymi związkami z tlenem są tlenki difosforu: tritlenek, tetratlenek i pentatlenek, które są bezwodnikami odpowiednich kwasów: fosfonowego, ortofosforowego oraz polifosforowych. Fosfor także tworzy kwas fosfinowy oraz nadtlenowy i nadtlenodifosforowy. Z wodorem fosfor tworzy fosforowodory a z fluorowcami halogenki i tlenohalogenki. Zawartość fosforu w skorupie ziemskiej wynosi 0,12%. Najważniejszymi minerałami są apatyty, z których otrzymywany jest fosfor. Sole kwasów fosforowych są powszechnie stosowane w przemyśle. Fosfor czerwony (dawnej fosfor biały - wycofany ze względu na liczne zatrucia) używany jest w przemyśle zapałczanym do wyrobu masy potarkowej do zapalania zapałek a także do wyrobu pocisków świetlnych i zasłon dymnych. Fosfor biały wykorzystywany jest przede wszystkim do produkcji kwasu fosforowego. Fosfor wchodzi w skład wielu pestycydów. W postaci soli (fosforku cynku) stosowany jest jako trutka na gryzonie. Niezmiernie są związki fosforoorganiczne, stosowane jako gazy bojowe. |
10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ
Reaktywność i stabilność: |
Unikać kontaktów z otwartym płomieniem i innymi silnymi źródłami energii. Chronić przed kontaktem z kwasem chlorosulfonowym, z silnymi utleniaczami, alkaliami, halogenami. Reaguje wybuchowo z jodowodorem i innymi substancjami. |
Właściwości korozyjne: |
Brak |
11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE
Informacja ogólna - mechanizm działania toksycznego: Fosfor czerwony na organizm działa dwoma drogami. Przyjęty do organizmu w większych ilościach, może wywoływać objawy lekkiego zatrucia, także może się wchłaniać przez skórę. Pył fosforu czerwonego może wywoływać podrażnienie dróg oddechowych.
Drogi narażenia: Wdychanie, spożycie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami.
Działanie miejscowe:
Wdychanie pyłów: Pojawia się skrócenie oddechu z kaszlem. Pary wydzielające się ze stopionej siarki mogą być wchłaniane przez płuca bardzo szybko.
Spożycie: Pojawiają się nudności i wymioty. W cięższych przypadkach - drżenie rąk i nóg, zawroty głowy.
Kontakt ze skórą: Wystąpi zaczerwienienie a nawet uszkodzenie skóry.
Kontakt z oczami: Powstaje zaczerwienienie: może zaistnieć ból.
Skutki zdrowotne narażenia ostrego wskutek spożycia lub wdychania: Podrażnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, znużenie, senność, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia równowagi, nudności, wysuszenie i pękanie skóry.
Skutki zdrowotnego narażenia przewlekłego: Osoby, które są chronicznie narażone na oddychanie powietrzem z zawartością pyłów fosforu czerwonego, mogą uskarżać się na podrażnienia błon śluzowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy ze strony układu pokarmowego, wysuszenie i pękanie skóry.
Nie stwierdzono działania uczuleniowego, kancerogennego, mutagennego, narkotycznego i działania na rozrodczość.
12. INFORMACJE EKOLOGICZNE
Wskaźnik oceny ostrej toksyczności: wobec bakterii - 3,1 wobec ryb - -
Działanie szkodliwe na organizmy wodne: minimalny
13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI
Metody unieszkodliwiania:
Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206).
Sposób likwidacji A1(A3): „Procesy spalania odpadów niebezpiecznych nie zawierających związków chlorowcoorganicznych...., w obrotowych piecach do produkcji cementu lub wapna” (po rozładowaniu opakowań).
Zawartość opakowania, wg:
rodzaju 06 09 99 - inne nie wymienione odpady
Zawartość opakowania, wg:
rodzaju 06 01 09 - inne, nie wymienione odpady.
rodzaju 06 04 09 - inne, nie wymienione odpady,
rodzaju 06 06 99 - inne, nie wymienione odpady.
INFORMACJE O TRANSPORCIE
14.1 |
Numer ONZ : |
1338 |
14.2 |
Klasa RID/ADR/IMO: |
4.1 |
14.3 |
Grupa pakowania: |
III |
14.4 |
Numer rozpoznawczy zagrożenia: |
40 |
14.5 |
Klasa IMDG-code: |
4.1/III UN 1338 |
14.6 |
Symbole niebezpieczeństwa (R): |
11 |
14.7 |
Symbole bezpieczeństwa (S): |
2-7-43 |
|
Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 4.1: |
|
INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH
Kartę wykonano zgodnie z:
Normą PN-ISO 11014-1:1998 „Bezpieczeństwo chemiczne - Karta charakterystyki bezpieczeństwa produktów chemicznych”,
Wytycznymi Dyrektywy UE Nr 1999/45/EG, Dyrektywy 67/548 EEC oraz Dyrektywy UE 88/379/EEC Dangerous Product Regulations incl. EC Guidelines), dotyczącymi klasyfikowania, oznaczania i sporządzania informacji o materiałach niebezpiecznych.
Kartę sporządzono zgodnie z dyrektywami UE Nr 67/548 EEC oraz 88/379/EEC.
Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11 stycznia 2001r. (Dz.U. 11 poz. 84; 100 poz.1085; 123 poz.1350; 125 poz.1367 ze zmianą z dnia 5lipca 2002 r.. (Dz.U. 142 poz.1187),
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3 czerwca 2002r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz.U. 140 poz.1171),
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 3lipca 2002 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem - ZAŁĄCZNIK (Dz.U. 129 poz. 1110),
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 maja 2002r. W sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. 140 poz.1173),
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U. 140 poz.1172),
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 11lipca 2002 r. w sprawie substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych, których opakowania należy zaopatrywać w zamknięcia utrudniające otwarcie przez dzieci i wyczuwalne dotykiem ostrzeżenie o niebezpieczeństwie (Dz.U. 140 poz.1174),
Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 14lipca 2002 r. w sprawie obowiązku dostarczenia karty charakterystyki niektórych preparatów nie zaklasyfikowanych jako niebezpieczne (Dz.U.142 poz.1194),
Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 czerwca 1998r. (Dz.U.79 poz. ) ze zmianą 2.01.2001r. (Dz.U.4 poz.) w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy,
Rozporządzeniem MZiOS z dnia 11 września 1996r. (Dz.U.121 poz. 571) w sprawie czynników rakotwórczych w środowisku pracy oraz nadzoru nad stanem zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki,
Rozporządzeniem MOŚZNL z dnia 28 kwietnia 1998r. (Dz.U. 55 poz.355) w sprawie dopuszczalnych wartości stężeń substancji zanieczyszczających w powietrzu,
Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21. Października 1998r. (D.z.U.145 poz. 942) i zmianą 05 marca 2001 (D.z.U.22. poz. 251)w sprawie szczegółowych zasad, usuwania wykorzystywania i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych,
Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz.U. nr 62 poz. 628) oraz rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112 poz. 1206),
Klasyfikacja materiałów niebezpiecznych według Umowy Europejskiej dotyczącej Międzynarodowego Przewozu Materiałów Niebezpiecznych ADR (ważnej od 01 lipca 2001r.),
Niniejsza karta charakterystyki substancji niebezpiecznej jest bezpośrednio przekazywana użytkownikowi fosforu czerwonego bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości odnośnie do wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych.
Niniejsza karta nie jest żadną podstawą zobowiązującą do jakiejkolwiek odpowiedzialności jakiegokolwiek rodzaju ze strony dostawcy fosforu czerwonego. Przedsiębiorstwo nie będzie odpowiedzialne za jakikolwiek zejście śmiertelne, chorobę lub uszczerbek na zdrowiu jakiejkolwiek natury, będący następstwem zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania karty charakterystyki substancji niebezpiecznej lub materiału którego karta dotyczy.
Informacje zawarte w niniejszej karcie przedstawiają aktualny stan naszej wiedzy i doświadczeń dotyczących bezpiecznego stosowania wyrobu.
INNE INFORMACJE
Fosfor czerwony |
||
16.2 Znaczenie symboli: |
||
Symbol ostrzegawczy na środkach transportu |
||
40 |
Materiał stały, zapalny |
|
Znaczenie oznaczeń transportowych |
||
Klasa RID/ADR: 4.1-III |
Materiał stały, zapalny, mniej niebezpieczny |
|
Numer: ONZ 1350 |
Fosfor, amorficzny |
Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyka nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.
* * * * *
Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 03.07.2002 r. , PN-ISO 11014-1 i Dyrektywa 91/155/EEC
|
KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ |
Wydanie: I Data wydania: 15.01.03 Strona/stron 7/7 |
Nazwa: |
FOSFOR CZERWONY |
Fosfor czerwony