TK.NERWOWA-notatki na kolokwium, Biotechnologia, Histologia


TAKANKA NERWOWA

0x08 graphic
Tkanka nerwowa składa się z:

Włókna nerwowe-wypustki neuronów i mogą przebiegać na dużej przestrzeni
Neuron- strukturalna i czynnościowa jednostka tk nerwowej, wypustki+komórki

Neuroglej- w stosunku do neuronów, funkcja : podporową, odżywczą, obronną, uzupełniania ubytki w tk nerw (bo nie ma zdolności regeneracji)

Tkanka nerwowa= neurony+tk glejowa= neuroglej

1) NEURON(komórka nerwowa)

a)komórki nerwowe:

w neuronie rozróżnia się :

perykarion oraz wypustki cytoplazmatyczne, które tworzą włókna nerwowe

0x08 graphic
0x08 graphic
wypustki kom nerwowej

dendryty akson-wypustka osiowa,neuryt

-krótkie - wypustka pojedyncza

- liczne - dł może przekr 1m

-rozgał się w pobliżu perykarionu - oddaje boczne odgał zwane kolateraliami

-odb bodźce z narządów obwodowych - przeprowadza bodźce z komórki do

lub od innych neuronów innych neuronów bądź narządów

i prowadzą je do komórki obwodowych

- bodźce nerwowe przewodzone do komórki - z komórki

! BODŹCE NEROWE SĄ WIĘC PRZEPROWADZANE TYLKO W 1 KIERUNKU!

b) neurony mogą mieć różną liczbę wypustek:

0x08 graphic
0x08 graphic
NEURONY:

0x08 graphic

jednobiegunowe dwubiegunowe

-mają 1 wypustkę- akson - 2 wypustki, odch z 2

-występują w życiu zarodkowym przeciwległych biegunów komórki

- mało zróżnicowane - akson+dendryt

- poźniej uzyskują dalsze wypustki - np. w siatkówce oka

- w org dojrzałym-mało

(np.niektórych jądrach podwzgórza) - czasami w okresie zarodkowym

w czasie różnicowa się kom

wypustki bezpośr po wyjściu z niej zbliż się do siebie i łączą się ze sobą na pewnej przestrzeni i dop potem rozdziel się na kszt lit T, przy czym jedna gałązka któtsz(akson) prowadzi do ośrodkowego ukl nerw, druga, dłuższa(dendryt) do narządu obwodowego. Ta wypustka to akson dendrytyczny lub pseudounipolarny, które wyst w zwojach nerwowych

wielobiegunowe

-duża liczba wypustek

- 1 akson, pozostałe dendryty

- kom te tworzą główną masę kom nerwowych ośrodkowego ukł nerwowego, i wyst w zwojach nerwowych współczulnych

-mają różny kształt

- najczęściej gwieździsty, których wypustki odchodzą promieniście we wszystkich kierunkach, w rdzeniu kręgowym jako kom ruchowe

- piramidalne, w korze mózgowej, o kształcie piramidy lub stożka, od ciała komórkowego odchodzą rozgałęziające się dendryty, z części podstawnej zaś akson.

-gruszkowate, w korze móżdżku, dendryty rozgał się drzewkowato w 1 płaszczyźnie

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

z długim aksonem z krótkim aksonem brak aksonu (amakrynowe)

- długi akson - akson krótki, rozgałęziony -w siatkówce oka

- kończy się on w dużej - kończy się w pobliżu komórki

odl od komórki - sumę wszystkich rozgałęzień

- większość kom nerwowych = neuropodium

- tylko w pewnych mcach mózgowia

i rdzenia kręgowego

JĄDRA NERWOWE= spełniające jednakową funkcję komórki nerwowe, tworzące skupienia w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, spotyka się je także w zwojach nerwowych.

Małe kom ziarniste kory móżdżkowej- 4-150nm

Duże piramidalne kory mózgowej- 1m

-duże

- kształt pęcherzyka

- lezy w środkowej cz komórki

-otoczka jądrowa -2 warstwy, między którymi znajduje się przestrzeń ok. 20nm

- warstwa wew=gładka, 12nm

- zewnętrzna= falista, 7,5nm

- w otoczce występują otworki (pory) o średnicy ok. 70nm

- luźno rozm chromatyna

- zaw 2-3 duże jąderka,

- u osobników żeńskich chromatynę płciową

- AG oataczjący jądro

- ziarniste lub pałeczkowate mitochondria= neurosomy, które wyst także w wypustkach

Szczególnie dużo jest ich w miejscu gdzie z kom nerw odchodzi akson i końcowych odc włókien nerwowych

- centrosom-tylko w młodych, niezróżnic kom

- glikogen, lipidy, pigment- lipofuscyna, melanina, złogi żelaza(w jądrze czerwiennym), enzymy, tigroid= grudki subst zasadochłonnej, włókienka nerwowe= neurofibryle

a) grudki substancji zasadochłonnej:

b) neurofibryle

Neurony łączą się ze sobą przez synapsy. Akson w końcowym odcinku rozdziela się na drobne gałązki (drzewko końcowe aksonu) zwane telodendronami, które uzyskują kontakt przez styk z ciałem komórkowym (synapsa akso-somatyczna) oraz dendrytami lub telodendronami ( synapsa akso-dendrytyczna) drugiego neuronu.

W ten sposób w przekazywaniu bodźców nerwowych bierze udział cały neuron wraz z neuroplazmą i błoną komórkową= TEORIA NEURONÓW

c) zgrubienia

W pewnych kom występują w neuroplaźmie ziarna lub kropelki wydzieliny (neurosekretu), nierozp w wodzie i alkoholu, które zaw białka a czasem tłuszcze i polisacharydy.

Neurosekret przez wypustki jest przekazywany do nacz krw. Zjawisko to występuje w komórkach jąder międzymózgowia (jądra nadwzrokowe i trzykomorowe) i nosi nazwę neurosekrecji.

WŁÓKNA NERWOWE:

WŁÓKBNA NERWOWE DZIELIMY NA :

  1. bezmielinowe

- w obrębie autonom.ukł.nerw

- unerwiaja narz wew

- prosta budowa

- nie są izolowane od siebie tak dokładnie jak mielinowe

- szybkość przewodzenia- 0,5-2m/s

-składa się z 7-15 włókien osiowych, leżących w obrębie pasma utw z kom glejowych zwanych LEMOCYTAMI

-od zew wł otoczone pochewką łąćznotkankową=wł typu kablowego

- w casie rozwoju włókien nerwowych wł osiowe zajmują miejsca obok hemocytów, które ukł się w szereg mający postać pasma glejowego. Z kolei wł osiowe zagłębiają się an całej swojej dł w cytoplazmę pasma glejowego popychając przed sobą błonę otacz hemocyty. Błona ta ściśle przylega do włókien osiowych, a nast. Zamyka się nad nimi wytw podwójną blaszkę =mezoakson

W ten sposób włókno osiowe jest oddzielone i podwieszone na błonie komórkowej za pomocą mezoaksonu.

Jeżeli w skł włokna nerwowego wchodzi 1 wł osiowe, znajduje się ono na środku , to jądra na obwodzie.

Jeżeli z większej liczby wł osiowych układają się na obwodzie a jądra w środku.

b)mielinowe

- w ośrodkowym układzie nerwowym jako wł ośrodkowe lub białe, w nerwach obwodowych, jako wł obwodowe

- szybko przew bodźce

- grube wł osiowe, dobrze odizolowane od siebie

- każde wł nerw skł się z 1 wł osiowego otoczonego osłonką

- osłonka: 2 części: *Wew = mielinowa, grubsza

*Zew= cieńsza, cytoplazma hemocytów z jądrami , neurolema

*W obrębie osłonki węzły wł nerwowego(rola w prze mat, odżyw, przew

impuls)

* nie jest ciągła, składa się z segmentów

* skład: białka, lipidy, steroidy (cerebrozydy, fosfatydy, lecytyna, cholesterol)

*obecność lipidów=biały kolor, stąd wł nerw białe

*obecny zrąb neurokeratynowy

*wcięcia mieliny- możliwa rozciągliwość włókna

*F: izolator, przew bodźców, wytw acetylocholiny i aneuryny

* jest wytworem lemocytów

* zbud z blaszek, które zbud są z ukł się na przemian warstw cząsteczek

tłuszczowych i białkowych .

*w pobliżu węzła włókna nerwowego(mezoaksonu) blaszki mielinowe zaginają się i kolejno wchodzą w kontakt z włóknem osiowym . jest przy tym rzeczą charakterystyczną , że blaszki leżące najgłębiej , najstarsze, kończą się w największej odl od przewężenia, natomiast bardziej powierzchniowe, zew , młodsze, dochodzą w jego pobliże . blaszki wew ulegają zniszczeniu, a ich mce zajmują nowe, powstałe na pow lemocytów.w obrębie węzła osłonka mielinowa nie występuje.

Włókna nerwowe mielinowe obwodowe, wchodzące w skład nerwów obwodowych, są otocz pochewką z tk łą wiotkiej, w której włókna kolagenowe tworzą pasma o przebiegu podłużnym.

W.n.m.ośrodkowe, w istocie białej rdzenia kręgowego i mózgowia, wykazują pewne różnice. Nie mają pochewki, którą zastępuje tk glejowa. Miejsce lemocytów zajmują oligodendrocyty. Brak obecności wcięć mieliny w obrębie osłonki.

ODNOWA WŁÓKIEN NERWOWYCH:

W przypadku przerwania ciągłości anatomicznej włókna, zostaje ono podzielone na 2 części : ośrodkową poł z kom nerwową, obwodową która utraciła łączność z komórką.

Jeżeli w mcu uszkodzenia wł nerwowego powst blizna łącznotk lub odstęp między jego obu częściami jest zbyt duży albo gdy nastąpi ich przesunięcie względem siebie, odnowa wł staje się utrudniona. Wł osiowe nie może bowiem osiągnąć części obwodowej włókna nerwowego

Tkanka glejowa- neuroglej

  1. Część składowa tk nerwowej

  2. Nie ma zdolności przew bodźców i nie jest na nie wrażliwa

  3. Odgrywa rolę tk łącznej tworząc rusztowanie dla neuronów

  4. F:odżywacza, obronna, izolująca

  5. Bierze udział w wytw mieliny, uzupełnia ubytki w tk nerwowej

  6. Zbud z astrocytów, które mają liczne, cienkie wypustki splatające się ze sobą, wytw sieć w której tkwią neurony

  7. W wypustkach niekt kom glejowych-włókienka= filmenty glejowe

  8. Na pow ośr ukł nerw i pow naczyń krw neuroglej tworzy sieć z kom i filamentów glejowych, która ma postać błony.

  9. Błony te tworzą szczelną warstwę powstałaą z rozszerzonych na kształt płaskodennych kolbek zakończeń wypustek astrocytów

  10. Błona ta izoluje lelem nerwowe od otoczenia

  11. Błona glejowa graniczna lub b.g.g. okołonaczyniowa

  12. Komórki wyściółki- najb prymit komórki glejowe, wyścielają kanał środkowy rdzenia kręgowego oraz wodociągi i komory mózgu

-na pow komórek mikrokosmki, które wprawiają w ruch płyn mózgowo - rdzeniowy

- od podst kom odchodzą włókna wyściółkowe które wnikają wgłąb tk nerwowej ośr ukł nerw dochodzą do zew pow zawiązków mózgowia i rdz kręg, gdzie wytw błonę odgr ją od otoczenia.

-cytoplazma: ergastoplazma, AG, duże mitach, wtręty, krople tł, ziarna barwnika

- rozw się z ektodermy

- zbud z kom ASTROCYTÓW:

*j.kuliste, zwane astrocytami , mają małe ciało kom i liczne

wypustki, czasami rozgałęzione, dzieląsię na astrocyty

krótkowypustkowe i długowypustkowe , w

cytoplazmie:gliosomy-mitoch, fr siateczki

* oplatają wypustkami neurony i ich wypustki a z 2 str wysyłają wypustki którymi przyczep się do ściany nacz krwion, pośredniczą w transp subst odżywczych

*rozróżnia się :

a) astrocyty protoplazmatyczne- wyst w subst szarej ośr ukł nerw tworząc rusztowanie dla neuronów . nie wytw wł glejowych, większe

b) astrocyty włóknisto-protoplazmatyczne- zaw w obrębie ciałą kom i wypustek wł glejowe., głównie w istocie białej, mniejsze

- rozw się z ektodermy

- komórki: OLIGODENDROCYTY

*małe, kuliste jądro, niewielka il rozgał wypustek, które nie zaw wł glejowych,

otaczają swoimi wypustkami skupienia kom nerwowych w subst szarej i dlatego noszą nazwę kom satelitowych.

*1 oligodendrocyt tworzy osłonki dla kilku wł nerwowych

*cytoplazma: siateczka śród szorska, liczne mitach

*biorą udział w tworzeniu osłonki mielinowej

* rytmicznie pulsują

* pozostają w łączności z nacz włosowatymi , biorą udział w przemianie wodnej mózgu

*w subst białek i szarej ośr ukł newr

*F: podporowa, wytw mieliny, rola przy odnowie nerwów, wchodzą w skład zakończeń nerwowych

- z mezodermy

- pojawia się gdy nacz krw wnikają do ośr ukł nerw

- komórki:

* małe, wydłużone, dość dł, rozgał wypustki, brak włókien glejowych, brak

gliosomów,

*cytoplazma: lipidy, żelazo, barwniki,

*zdolność mnożenia się = mogą wytw tk bliznowatą

*F:obronna

*w stanach zapalnych tracą wypustki, stają si kuliste, nabywają zdol ruchu i

fagocytozy

* zalicza się je do makrofagów

*w subst szarej ośr ukł nerw

ROZWÓJ TKANKI NERWOWEJ:

Ze spongioblastów tworzą się astrocyty makrogleju oraz oligodendrocyty. Natomiast mikroglej powst wówczas, gdy do ośrodkowego ukł nerw wnikają nacz krwionośne

ZAKOŃCZENIA NERWÓW:

Aparaty układu nerwowego powstające w miejscach w których włókna nerwowe kończą się w tk i narządach.

W zakończeniach można rozróżnić 2 składniki:

TELODENDRONY= końcowe odc wł nerwowego , które traci osłonkę mielinową i staje się włóknem bezmielinowym

ELEMENTY NALEŻĄCE DO TKANKI w której kończy się włókno nerwowe

  1. ZAKOŃCZENIA CZUCIOWE:

  1. ZAKOŃCZENIA CZUCIOWE W TK NABŁONKOWEJ :

- występują jako zakończenia wolne, czyli proste lub pod postacią ciałek dotykowych

ZAKOŃCZENIA WOLNE:

- w nabł wielowarstw płaskim

- włókno mielinowe traci osłonkę mielinową i jako wł bezmielinowe przebija błonę podstawną i wnika do nabłonka, gdzie rogał się między komórkami na liczne , coraz cieńsze gałązki, kończące się zgrubieniami w postaci ziarenek, na pow lub w cytoplaźmie komórek.

- w tym przypadku włókno nerwowe jedynie wpukla się do kom nabłonkowej

- w ten sposób neuroplazma wł nerwowego nie tworzy bezpośr połączenia z cytoplazm kom nabłonkowej , lecz błona otaczająca włókno osiowe spotyka się jedynie z błoną komórkową komórki nabłonkowej . = ze oba składniki są oddzielone kontaktującymi się ze sobą błonami.

- zakończenia te występują w nabł wielo płaskim błon śluzowych, rogówki, w naskórku i pochewkach korzeni włosów . zakończenia wolne w naskórku odb uczucie bólu.

CIAŁAK DOTYKOWE:

- w naskórku i zew pochewce włosa

- z kom owalnych , o spłaszczonym jądrze, jasnej cytopl, zaw osmofilne ziarnistości

- na pow tych kom - płytka dotykowa, utworzona z rozgałęzionych końców gałązek dendrytów neur rzekomojednobiegunowych

- ich odmianą są ciałka Grandry'ego u ptaków w obrębie dzioba , językai podniebienia. I leżą w obrębie tk łącznej.

b)ZAKOŃCZENIA CZUCIOWE W TK ŁĄCZNEJ :

- do najprostszej należą zakończenia wolne

- poza tym spotyka sięzakończenia otorbione ( ciałka dotykowe, kolbki końcowe, ciałka blaszkowate, Herbsta, buławkowate, genitalne, Ruffiniego)

ZAKOŃCZENIA OTORBIONE

Mechanizm działania zakończeń otorbionych polega na tym, zę ucisk na torebkę łącznotkankową zwiększa ciśnienie wewnątrz ciałka co warunkuje charakter wysyłanych przez nie impulsów .

ZAKOŃCZENIA WOLNE

Powstają z włókna nerwowego które traci osł miel i jako wł bezmiel rozdziela się na liczne coraz cieńsze włókienka które w końcowym odcinku mają paciorkowate zgrubienia. W skład tych zakończeń wchodzą: lemocyty . zakończenia wolne wyst w tk łącznej skóry , i jej wytworów, wsierdzia, nasierdzia, oraz mięśni w ciele rzęskowym, tęczówce oka, \okostnej, torebkach stawowych, miazdze zęba.

CIAŁKA DOTYKOWE:

-W brodawkach skórnych

- owalne, otocz torebką łąćznotk

- pod którą leżą spłaszcz kom glejowe

- liczne mitochondria, wypustki

- do ciałak wnika 1-5 włókien nerw mielinowych

- odb wrażenie dotyku i ucisku

KOLBKI KOŃCOWE:

- walcowate, otocz torebką, w niej 2-5 koncentr ułoż kom łącznotk z płaskimi jądrami

- pod torebką- kolba wewnętrzna pochodz glejowego

- wł nerw przy wejściu do kolbki Tracji osł mielinowa, biegnie wzdłuż kolbki i kończy się zgrubieniem.

- wyst w skórze, spojówce, języku, i innych bł śluzowych

CIAŁKA BLASZKOWATE:

- kuliste lub owalne,
- zbud z kolby wew otoczone systemem blaszek

- każda blaszka ma 2 zbite warstwy ścienne zaw spłaszczone jądra

- między nimi - przestrzenie z płynem surowiczym

- na obwodzie ciałka blaszki ul zagęszczeniu i tworzą torebkę

- kolba wew powst z kom glejowych

- W tk podskórnej, okostnej, otoczeniu stawów, krezce i tzustce kota , prąciu, łechtaczce, gr mlekowym

CIAŁKA HERBSTA

- mniejsze od blaszkowatych

- mniejsza liczba blaszek

- w Obr dzioba ptaków i języka

CIAŁKA BUŁAWKOWATE

- w miejscu kolby wew występuje jama wypełniona masą z aw jądra

- od zew ciałko otacza osłonka zbud z blaszek

- brodawki bł śluzowej warg, jęz, policzków, śluzawicy, pracie, skóra palców kota, tworzywo kopytowe

CIAŁKA GENITALNE:

- zew narządy płciowe, oraz w brodawce sutkowej

- podobne bo buławkowyc z tymze mają 3-8blaszek ,

- wewnętrzny splot powst z rozgał 1-10 włókien osiowych

CIAŁKA RUFFINIEGO:

- wydłużone,

- otocz osłonką o chartka włóknisto-sprężystym

- wł nerw wchodząc do ciałka traci osłonkę i rogał się , potem kończy zgrubieniem

- skóra właściwa, tk, podskórna opuszek palców człowieka i zw mięsożernych, tworzywo kopyta,

- receptory ciepła

  1. ZAKOŃCZENIA CZUCIOWE W TK MIĘŚNIOWEJ :

- w gładkiej mają wygląd krzaczasty lub postać kłębuszków

- najprostsze ze biegną i się rozgałęzia traci osłonkę itd.

- wrzecionka nerwowo-mięśniowe: wrzecionowate, utw z kilku cienkich włókienek mięśniowych, otocz torebką , między torebką a włóknami-płyn tkankowy.

wrzecionko nerwowo-mięśniowe, wrzecionko mięśniowe, rodzaj narządu zmysłu uczestniczącego w regulacji napięcia mięśni szkieletowych (→ napięcie mięśniowe) i ich skurczów, budowany przez unerwiające je zakończenia włókien nerwowych ruchowych i czuciowych, elementy łącznotkankowe (torebka) oraz zmodyfikowane miocyty (→ włókna intrafuzalne), które w centralnej części, pozbawionej prążkowania, zawierają receptory wrażliwe na rozciąganie mięśnia.
Wrzecionko nerwowo-ścięgnowe jest receptorem czucia głębokiego znajdującym się na pograniczu mięśni i ścięgien. Swoją budową przypomina wrzecionko nerwowo-mięśniowe. Ma osłonkę łącznotkankową, jednak w jego wnętrzu znajdują się głównie pęczki włókien kolagenowych i fibroblasty ścięgna. Do wrzecionek nerwowo-ścięgnowych wnikają włókna nerwowe czuciowe typu IB, które w postaci nagich włókien oplatają pęczki włókien kolagenowych.

  1. ZAKOŃCZENIA RUCHOME

- utworzone przez wł nerw bezmielinowe

- wł te wytw sploty w tk łącznej oddzielając pęczki lub warstwy kom mięśniowych

- od splotów odchodzą gałązki, które po dojściu do kom mięśniowych tworzą zgrub

- i tak powst płytka końcowa leżaca na pow lub wew kom mięśni.

- to płytki motoryczne

płytka motoryczna, płytka ruchowa, złącze nerwowo-mięśniowe, synapsa nerwowo-mięśniowa, rodzaj → synapsy służącej przekazaniu pobudzenia z aksonu komórki nerwowej na komórkę mięśnia szkieletowego; synapsa, w której błoną postsynaptyczną jest wyspecjalizowany fragment → sarkolemy, o licznych wpukleniach, zawierający kanały jonowe bramkowane chemicznie (niekiedy termin p. m. zawężany jest w znaczeniu do tego fragmentu sarkolemy); neuroprzekaźnikiem w p. m. jest acetylocholina działająca na receptory cholinergiczne nikotynowe typu mięśniowego w błonie postsynaptycznej

  1. ZAKOŃCZENIA GRUCZOŁOWE



Wyszukiwarka