Finanse publiczne i prawo finansowe wykład 14 maja 2010r, Finanse publiczne i prawo finansowe


Finanse publiczne i prawo finansowe wykład 14 maja 2010r.

11 czerwca 2010r. godz. 15.00 zerówka z konsekwencjami -jakikolwiek dowód tożsamości, 5 kartek A4, będą 3 pytania opisowe

27 czerwca 2010r. godz. 11.30 -13.00 sala 106 egzamin -pierwszy termin -jakikolwiek dowód tożsamości, 5 kartek A4, będą 3 pytania opisowe -na każde z nich 15 minut, 3 pytania dobrze zrobione to 5, 2 to 4, aby zaliczyć trzeba zrobić jedno dobrze.

  1. Teoria finansów publicznych (pierwsze zajęcia) -co to znaczy finanse publiczne, elementy dochodu i wydatków budżetu, co to są przychody, rozchody, deficyt budżetowy, może być takie pytanie np. scharakteryzuj pojęcie finansów publicznych

  2. Pojęcie pieniądza

  3. Podział na pieniądz gotówkowy, bezgotówkowy, elektroniczny

  4. Pojęcie inflacji

  5. Pozycja ustrojowa banku centralnego -wymienić organy NBP, kto powołuje itd.

  6. Instrumenty polityki pieniężnej -stopy procentowe, operacje otwartego rynku

  7. Cel podstawowy i zadnia NBP

  8. Pieniądz bankowy -definicja banku i czynności bankowe, jakie są rodzaje czynności bankowych, które bank może wykonywać.

  9. Ordynacja podatkowa -podatek,

  10. Co to znaczy zobowiązanie podatkowe jako pojęcie,

  11. Dwa sposoby powstania zobowiązania podatkowego,

  12. Sposoby wygasania zobowiązania podatkowego -efektywne i nieefektywne, np. pytanie -wymień i scharakteryzuj efektywne sposoby wygaśnięcia zobowiązania podatkowego

  13. Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych (4 rodzaje zabezpieczeń), np. pytanie: wymień i scharakteryzuj rodzaje zabezpieczeń wykonania zobowiązania podatkowego

  14. Odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe w tym także odpowiedzialność osób trzecich

  15. Podatki dochodowe

Pytania i na zerówce i na egzaminie będą tylko z tego zakresu

Podatki dochodowe

Na pytanie wymień i scharakteryzuj podatki dochodowe -najpierw należy je wymienić.

Mamy trzy rodzaje podatków dochodowych:

  1. podatek dochodowy od osób fizycznych PIT

  2. podatek od osób prawnych -CIT

  3. ryczałty w podatkach dochodowych czyli forma zryczałtowana opodatkowania dochodów

Te trzy typy podatków dochodowych obciążają osobiste przysporzenia majątkowe określonych osób. Tutaj ustawodawcę interesują rzeczywiste (osobiste) przysporzenia majątkowe określonych osób. A zatem ustawodawca obciąża rzeczywiste efekty naszej aktywności. Podatki majątkowe od dochodowych różnią sie tym, że w dochodowych musi wystąpić jakaś nasza aktywność, nasza jako osób fizycznych, nasza jako firm czy osób prawnych czy prowadzących działalność gospodarczą albo posiadających umowę o pracę. Tak czy owak ustawodawca chce obciążyć naszą osobistą rzeczywistą aktywność, interesuje go to z punktu widzenia pozyskania daniny publicznej. Tym to się różni od podatków majątkowych.

Druga ważna rzecz w podatkach dochodowych to jest to, że podatek dochodowy stanowi jedyny i taki znakomity instrument kontroli państwa w stosunku do obywateli, do firm. Bo jeżeli ktoś zagląda do mojej kieszeni czy do kieszeni mojej firmy to tak naprawdę w pewnym sensie narusza taką prywatność finansową, ale z drugiej strony z punktu widzenia interesów państwa to jest jakiś instrument kontroli. Czyli wykonując przysługujące uprawnienia w zakresie badania czy ktoś zapłacił podatek dochodowy państwo zdobywa fajny instrument żeby tak na prawdę prześwietlić nasze kieszenie. W związku z czym tak możemy mówić o podatkach dochodowych. Jest jakiś podmiot czy to osoba fizyczna czy prawna, interesuje mnie to co on rzeczywiście pozyskał, rzeczywiste efekty działalności gospodarczej plus posiadam jako państwo fajny instrument do zaglądania do kieszeni tego podmiotu.

Podatki dochodowe oparte są o bardzo prosty mechanizm to taki wykres pochodzący z czasów antycznych, znaleziony w jednej z piramid egipskich czyli

Dochody = przychody pomniejszone o koszty D=P-K

I w zasadzie każdy z podatków dochodowych (tych trzech) mniej więcej dotyka tych trzech pojęć. Dla pewnego uproszczenia koncepcyjnego określić w następujący sposób przychód -koszty daje nam dochód - P-K=D

W tych trzech rodzajach podatków dochodowych mamy:

Przychody to wszystkie przysporzenia o charakterze majątkowym -wszystko to co do nas trafia jako osób fizycznych czy prawnych -każde nasze przysporzenie, które ma charakter majątkowy co oznacza, że możemy je wycenić. Czyli najprościej możemy sobie wyobrazić, że przychód to jest to co do mnie trafia np. wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie za wykonanie usługi, ale jako przychód traktuje się również takie przysporzenie, które w pierwszym momencie nie kojarzą się nam z żadnym przelewem, ale mają wartość majątkową np. jeżeli pracodawca wyśle mnie na kurs języka angielskiego i za to zapłaci to też jest przychód, bo ja za ten kurs ze swojej kieszeni nie płacę, ale równocześnie jest to przysporzenie, które trafiło do mnie. Ono jest wycenione majątkowo, bo jak bym sam poszedł to bym musiał zapłacić np. 400 złotych miesięcznie. Dlatego strona przychodowa to jest zarówno to co do nas przychodzi realnie, ale także każde przysporzenie majątkowe (wysłanie na kurs, wypłata za nadgodziny, dodatkowe szkolenie czy umorzenie długu). Należy pamiętać, że niektóre podatki dochodowe opodatkowują czysty przychód, co do zasady dochodowe obciążają dochód, a istnieją przypadki, kiedy obciążony jest czysty przychód (solo przychód). Tutaj organ podatkowy twierdzi, że coś jest przychodem, a my twierdzimy , ze nie.

Koszty -są to nakłady poniesione w związku z uzyskaniem przychodów. Organ podatkowy bada związek pomiędzy nakładami a uzyskaniem przychodów. I tutaj organ podatkowy będzie mówił to nie jest kosztem, a my będziemy twierdzić, że jest kosztem. Koszt obniża nam ten ciężar podatkowy -czyli koszty są nam przyjazne.

Dochód -to jest przychód pomniejszony o koszty czyli to co nam zostaje po obniżeniu przychodów o koszty i stanowi przedmiot opodatkowania. Jeżeli nie generujemy dochodów, a generujemy stratę -to strata nie jest opodatkowana.

Zysk netto -jeżeli na dochód nałożymy jakiś podatek dochodowy to to co nam pozostaje po opodatkowaniu to nazywamy zysk netto. Czyli jest to już ta wartość, która wystąpi już po opodatkowaniu.

Podatek dochodowy od osób fizycznych PIT

Regulowany jest ustawą z 26 lipca 1991r., która była miliony razy nowelizowana.

Dotyczy osób fizycznych -czyli ustawodawcę interesuję te przysporzenia majątkowe, które uzyskują osoby fizyczne. Adresatem obowiązku prawnego tutaj jest osoba fizyczna.

Zobowiązanie podatkowe przypadku podatku PIT powstaje ex lege (z mocy prawa). To oznacza, że to ustawa o PIT ustala na nas obowiązek podatkowy oraz określa termin zapłaty podatku.

Osoba fizyczna tutaj zdefiniowana jest w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego -najważniejszym pojęciem jest zdolność prawna (czyli zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków) -którą każdy człowiek uzyskuje od chwili urodzenia. Teoretycznie podatnikiem jest każdy, kto posiada zdolność prawną, kto może posiadać prawa i być obciążony obowiązkami. Natomiast zasady rozliczania małoletnich osób fizycznych określane są troszeczkę inaczej. Natomiast co do zasady osoba fizyczna jako taka od urodzenia teoretycznie rzecz biorąc jest podatnikiem.

Ustawy o PIT (zgodnie z art. 2) nie stosujemy do kilku rodzajów przychodów:

  1. do przychodów z działalności rolniczej -dlatego, że przychody z działalności rolniczej opodatkowane są podatkiem rolnym. Wyjątkiem od tego wyłączenia są działy specjalny produkcji rolnej.

  2. do przychodów z gospodarki leśnej -dlatego, że jest podatek leśny

  3. do przychodów, które podlegają przepisom podatków od spadków i darowizn -dlatego, ze jeśli dostajemy spadek lub darowiznę to podlegamy pod ustawę o podatku od spadków i darowizn. Warto podkreślić, ze podatek od spadków i darowizn adresowany jest wyłącznie do osób fizycznych. Czyli jeżeli jestem osobą prawną i dostane darowiznę to nie płacę podatku od spadków i darowizn tylko podatek CIT.

  4. do przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy. Chodzi tutaj albo o czynności prawne niezgodne z prawem np. umowa niezgodna z prawem zgodnie z art. 58 kp jest bezwzględnie nieważna. Podobnie rzecz się ma przy tzw. czynności pozornej -jest również bezwzględnie nieważna i nie jest opodatkowana. Są to również czynności wywołane przestępstwem np. stręczycielstwo, handel bronią, narkotyki.

Art. 1 Ustawy o PIT mówi nam o podatniku, art. 2 przewiduje pewne wyłączenia zastosowania tej ustawy.

Wspomniana działalność rolnicza (to jest jedno z wyłączeń) -ten wyjątek dotyczy metod naturalnych produkcji rolniczej polegających na wytwarzaniu produktów roślinnych i zwierzęcych -jeżeli ktoś w naturalny sposób prowadzi biznes rolniczy to wówczas jest to działalność rolnicza i ona podlega podatkowi rolnemu. Natomiast w przypadku działalności rolniczej takiej specjalistyczne, skomplikowanej, zaawansowanej -gdy z rolnika jest taki farmer -są tzw. działy specjalne produkcji rolnej polegające przykładowo na jakiś szklarniach, fermach hodowlanych i wtedy obejmuje podatek PIT.

Art. 3 ustawy wskazuje na dwa bardzo ważne pojęcia -nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy

Przykładowe pytanie egzaminacyjne: wskaż różnice między nieograniczonym i ograniczonym obowiązkiem podatkowym w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Nieograniczony obowiązek podatkowy oznacza, ze osoba fizyczna w Polsce jest zobowiązana do zapłaty podatku ze wszystkich źródeł przychodów, także tych, które znajdują się za granicami kraju. Ktoś taki, kto jest nieograniczony w swoim obowiązku podatkowym nazywany jest rezydentem -to jest polski rezydent podatkowy. Zasada rezydencji oznacza, że tu podlega obowiązkowi ze wszystkich źródeł przychodów. Np. modelka z Warszawy, która występuje na wybiegach w Warszawie, Bratysławie, Pradze czy Berlinie -jej podstawowe źródło przychodów znajduje się w Polsce, ale ma również źródła przychodów w Czechach, Słowacji czy Niemczech. Ta rezydencja podatkowe, ten nieograniczony obowiązek polega na tym, że to polska jurysdykcja podatkowa mówi, ze mimo iż ma ona źródła przychodów poza granicami kraju to i tak podatek od tego ma zapłacić w Polsce. O tym, że ktoś jest polskim rezydentem decyduje coś co nazywamy miejscem zamieszkania (nie ma znaczenia meldunek). Miejsce zamieszkania jest to (zgodnie z kodeksem cywilnym) miejsce w którym osoba przebywa z zamiarem stałem stałego pobytu. To oznacza, że miejsce zamieszkania nie ma nic wspólnego z meldunkiem. Formalnie meldunek nie jest tożsamy z miejscem zamieszkania. Można mieć meldunek w Szczecinie i od 5 lat tam w ogóle nie przebywać dlatego, że mieszka i pracuje w Warszawie. Organ podatkowy ustala gdzie jest miejsce zamieszkania danej osoby. Takie miejsce zamieszkania oparte jest o dwie przesłanki:

Ta osoba fizyczna jest polskim rezydentem jeżeli centrum jej interesów życiowy jest w Polsce lub przybywa dłużej niż 183 dni w skali roku na terytorium Polski. Centrum interesów życiowych to jest taka nieostra przesłanka. Ta druga przesłanka jest jaśniejsza i dotyczy przede wszystkim cudzoziemców, bo to, że ktoś jest cudzoziemcem nie oznacza wcale, ze nie może być polskim rezydentem. Polska rezydencja podatkowa nie jest związana w żadnej mierze z obywatelstwem.

Ograniczony obowiązek podatkowy -to znaczy, że jest to jakaś osoba fizyczna, która nie jest polskim rezydentem -czyli nie ma tutaj centrum interesów życiowych i też nie przebywa w Polsce tak długo (183 dni w skali roku) na terytorium Polski. Taka osoba jest zobowiązana do zapłaty podatku w Polsce tylko i wyłącznie od tych dochodów, które zostały osiągnięte na terytorium RP. Takimi źródłami przychodów może być

Istnieje wyjątek od zasady rezydencji, który dotyczy ambasad. Ustawodawca wprowadza zasadę zgodnie z którą zarówno przedstawiciele personelu dyplomatycznego, urzędów konsularnych jak również osoby, które są członkami ich rodzin -pomimo faktu, ze przebywają w kraju powyżej 183 dni -rozliczają się w Polsce płacą podatek tak jak osoby objęte ograniczonym obowiązkiem podatkowym -czyli tylko i wyłącznie ze źródeł przychodów znajdujących się na terytorium Polski.

Art. 4a ustawy o PIT -wprowadza zasadę, ze te mechanizmy rezydencji i nierezydencji muszą uwzględniać występowanie podwójnego opodatkowania dochodów i wszystkie mechanizmy ograniczający podwójne opodatkowanie dochodów. Podwójne opodatkowanie jest to nakładanie się co najmniej dwóch jurysdykcji podatkowych. Czyli objęcie tych samych osób tym samym podatkiem z tego samego tytułu. Podwójne opodatkowanie jest zjawiskiem negatywnym, dlatego państwa wprowadziły mechanizmy ograniczania podwójnego opodatkowania dochodów. Są dwa mechanizmy:

  1. sposoby bilateralne -co najmniej dwu stronne. Najbardziej klasycznym sposobem załatwiania tego typu problemów jest umowa między państwami o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowa może być dwustronna, jeśli mamy umowę wielostronną to mamy najczęściej konwencje podatkową. Polska ma ponad 140 umów zawartych. Te umowy oparte są na takich dwóch schematach:

  1. sposoby unilateralne -jednostronne -oznacza to, że o ile w przypadku metod bilateralnych co najmniej dwa państwa zawierają umowę to w przypadku metod unilateralny jedno państwo rezygnuje z części swojej jurysdykcji podatkowej. takim modelowym przykładem jest zasada wyłączenia ambasadorów, konsuli i ich rodzin.

Art. 6 ustawy o PIT -odnosi się do pojęcia tzw. kumulacji podmiotowej czyli do potraktowania jako jednego podatnika kilku osób fizycznych. Wg ordynacji podatkowej definicja podatnika (§ 1) -oznacza, że podatnikiem jest albo osoba fizyczna, prawna albo jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, a § 2 mówił nam, ze są jeszcze inne rodzaje podatników. Art. 6 to jest właśnie przykład innego podatnika. Mówimy tutaj o dwóch osobach fizycznych albowiem chodzi o wspólne opodatkowanie małżonków -i stanowią oni jeden podmiot, jednego podatnika. Art. 6 mówi nam, że małżonkowie mogą rozliczyć sie wspólnie jeżeli:

Aby rozliczać się wspólnie z małżonkiem muszą być spełnione te trzy przesłanki łącznie. Warto dodać, że gdyby jeden z małżonków prowadził działalność gospodarczą to małżonkowie nie mogą sie rozliczać wspólnie nawet gdyby małżonek miał i działalność gospodarczą i pracę. Sam fakt prowadzenia działalności gospodarczej eliminuje wspólne rozliczenie się z małżonkiem.

Takie wspólne rozliczanie sie małżonków jest korzystne wtedy jeżeli istnieją duże dysproporcje zarobków małżonków -aby nie wpaść w wyższy próg podatkowy to się te dochody uśrednia. Podatek zapłacony od obojga małżonków -jest to podatek obliczony od połowy łącznych dochodów małżonków a zapłacony w podwójnej wysokości. Czyli mamy łączne dochody (sumujemy), obliczamy podatek od połowy łącznych dochodów, a potem płacimy kwotowy podatek dwa razy. Warto dodać, że przy tym wspólnym rozliczeniu nie wrzucamy dochodów, które są opodatkowane w sposób zryczałtowany. Art. 6 ma się podobnie do dochodów małoletnich dzieci, czy dochodów osób samotnie wychowujących dzieci.

Art. 9 ustawy o PIT (przy dochodach) -wprowadza zasadę kumulacji dochodów co oznacza -że w naszej koncepcji PIT podlegają wszystkie skumulowane dochody, które pojawiły się z różnych źródeł przychodów. Wyjątkiem są ryczałty.

Dochodem jest nadwyżka sum przychodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym.

Jeżeli w trakcie roku podatkowego wygenerujemy stratę -to ona oczywiście nie podlega opodatkowaniu (strata najczęściej występuje jak prowadzi się działalność gospodarczą). Stratę można rozliczać w kolejnych latach podatkowych, a konkretnie w 5 następujących po sobie latach podatkowych.

Art. 10 ustawy o PIT (przy przychodach) mówi o tym jakie mogą być źródła przychodów:

  1. stosunek służbowy

  2. stosunek pracy

  3. emerytura/renta

  4. działalność gospodarcza wykonywana osobiście (artystyczna, literacka, sportowa)

  5. działalność gospodarcza

  6. działy specjalnej produkcji rolnej (rolnictwo zaawansowane -szklarnie, fermy)

  7. najem, dzierżawa

  8. odpłatne zbycie nieruchomości/ruchomości

  9. kapitały pieniężne (odsetki z rachunku bankowego -depozyt) i prawa majątkowe

W art. 12 ustawy o PIT -wymienione jest co ustawodawca uznaje za stosunek pracy -co ustawodawca rozumie pod pojęciem przychodów ze stosunku pracy. Wydaje się, że przychodem ze stosunku pracy jest tylko pensja, ale jest nim:

Art. 12 i następne okreslają jak można szeroko rozumieć coś co nazywamy źródłem przychodów.

Koszty (art. 22 i następne ustawy o PIT) są to nakłady poniesione w celu uzyskania przychodów i muszą mieć związek z tą prowadzoną aktywnością. Te koszty wg art 22 możemy podzielić na dwie grupy:

  1. koszty generalne -jest wszystko to co możemy potraktować jako nakład związany z prowadzoną aktywnością. Ustawodawca w niczym nas jako podatników nie ogranicza w potraktowaniu czegoś jako koszt. Oczywiście wraca zabawa z organem podatkowym bo my będziemy twierdzić, że cos jest kosztem, a organ będzie twierdzić, że nie. Te generalne koszty związane są przede wszystkim z działalnością gospodarczą prowadzoną przez osoby fizyczne. Na podatniku spoczywa ciężar udowodnienia, że to jest koszt.

  2. koszty zryczałtowane -ktoś za mnie podejmuje decyzję jakie są moje koszty, co więcej ktoś za mnie podejmuje decyzję na gruncie ustawy. To znaczy, ze koszty zryczałtowane wynikają z przepisów prawa. Przykładem kosztu zryczałtowanego są koszty ze stosunku pracy. Z jednego stosunku pracy koszt nie może być większy niż 1335 złotych -tyle możemy sobie odliczyć od jednej umowy o pracę i nie ma znaczenia jaką mamy pracę i co do niej potrzebujemy -wszyscy jesteśmy równi jeśli mamy zawartą umowę o pracę. Jeżeli ktoś dojeżdża do pracy to koszt jest 1665 złotych co nie zmienia faktu, że ktoś za nas zadecydował jaki jest koszt. Jeżeli mamy dwie albo więcej umów o pracę to też jest ustalony i jest to 2002,50 złotych. Innym kosztem zryczałtowanym to są koszty związane z prawami autorskimi i jest to wtedy koszty wynoszą 50% np. ekspertyza.

Dochód -art. 26 ustawy o PIT -mówi nam, że podstawą do obliczenia podatku jest dochód -czyli przedmiotem opodatkowania jest dochód. W konstrukcji prawne podatków istnieją takie dwie kategorie: ulga i zwolnienie -ulga (na gruncie ustawy nazywana odliczeniami) oznacza proporcjonalną redukcję, zwolnienie natomiast oznacza definitywną rezygnację.

W przypadku PIT jest określona pula zwolnień np.

Ulgi (odliczenia) -które powodują, że co prawda dalej istnieje podatek ale jest on zredukowany:

To są ulgi, które obniżają poziom dochodu

Kwota dochodu -jest to konkretyzacja dochodu po odliczeniu ulg.

Art. 27 ustawy o PIT, który zawiera informację na temat skali podatkowej -czyli zbiór wszystkich stawek dla danego podatku. Aktualnie wg polskiego prawa mamy jeden próg podatkowy -wynosi 85 528 złotych. Dla nas najistotniejsze jest teraz to czy po obliczeniu kwoty znaleźliśmy się nad czy pod progiem. Jeżeli moje dochody (czyli po odliczeniu ulg) są na poziomie 75 000 złotych -to jestem pod progiem, jeżeli wygenerowałem 120 000 złotych to znalazłem się powyżej. Zgodnie z tą skalą z art. 27 moje pierwsze działanie polega na tym, ze mam coś takiego jak kwota wolna od podatku -i jest to 556,07 złotych. Ta kwota wolna od podatku to jest taki rodzaj grantu od państwa bo jest to kwota, która jest zwolniona w ogóle z podatku. Czyli wszystko to co jest powyżej tej kwoty obciążamy podatkiem -w chwili obecnej jest to 18 %. Następnie dochodzę do progu 85 528 złotych i za sam fakt przekroczenia tego progu należy się bonus. Ten bonus to jest kwota podatku, która wynosi 14 839 złotych i którą trzeba zapłacić za sam fakt przekroczenia progu. Ta kwota 14 839 złotych jest to tak naprawdę kwota jaką ustawodawca w art. 27 obliczył dla dochodów, które są jakby tuż przy progu. Oprócz faktu, że płacę ten podatek o charakterze kwotowym to płacę również drugą stawkę -32%. Przy czym ta druga stawka 32 % liczona jest od nadwyżki kwoty dochodu powyżej progu. Czyli jeżeli uzyskałem dochodu (tego skumulowanego w skali roku) 120 000 złotych to próg (85 528 złotych) przekroczyłem o około 35 000. Za sam fakt przekroczenia progu 14 000 złotych + od tych 35 000 podatek w wysokości 32 %.

Stawka ta ma charakter progresywny dlatego, że im większe mamy dochody tym większą ustawodawca wymyślił dla nas stawkę i tym więcej relatywnie płacimy. Po drugie stawka w PIT-cie (zgodnie z art. 27) ma charakter mieszany dlatego, że ona ma wyraz procentowy (18%), potem pojawia się kwota za samo przekroczenie (14 000) i potem wyższa stawka (32%) od tej nadwyżki powyżej progu. Ten charakter mieszany to znaczy, że jest procentowo i kwotowo.

Po tych obliczeniach wychodzi nam podatek należny do zapłaty.

W tym miejscu mogę skorzystać z jeszcze jednej ulgi a mianowicie jest to składka na ubezpieczenie zdrowotne, którą zbierało się przez cały rok. Ta składka na ubezpieczenie zdrowotne obniża już ten podatek należny. W tym miejscu pojawia się ten 1% na jakiś cel społeczny. Czyli ten 1 % od tego podatku należnego do zapłaty można przekazać na dowolnie wybraną organizację społeczną. Zapłata tego podatku musi uwzględniać fakt, ze w ciągu roku płacone były zaliczki.

!!!!!!!!!! Przykładowe pytanie egzaminacyjne: Omów skalę podatkową podatku PIT za rok podatkowy 2009

Może się zdarzyć tak, że wyjątkiem od tego rozliczenia na zasadach ogólnych będą rozliczenia na zasadach zryczałtowanych, które nie łączą się z progresją, a zatem nie rozliczamy tych ryczałtów wspólnie razem z progresją.

Przykłady rozliczeń odrębnych art. 30 i następne ustawy o PIT:

  1. świadczenia otrzymywane przez emerytów i rencistów -10 % nakładane jest na czysty przychód (solo przychód) to znaczy, że w tym przypadku ta stawka nie ma charakteru progresywnego tylko ma charakter proporcjonalny, liniowy. Emeryt lub rencista dostaje świadczenie netto a to oznacza, że ta składka zostaje pobrana przez płatnika (płatnik zwalnia podatnika z obowiązku podatkowego) -płatnikiem w przypadku emerytów i rencistów jest ZUS.

  2. stawka 75% od dochodów z nieujawnionych źródeł lub nieznajdujących pokrycia nieujawnionych źródeł. Jest to taka stawka trochę karna. Słowo klucz w tym przypadku to jest pokrycie czyli na wszystko musimy mieć pokrycie -czyli to co mamy musi się mniej więcej pokrywać z naszymi dochodami. W przeciwnym wypadku po postępowaniu podatkowym może być wydana decyzja domiarowa, deklaratoryjna. Jeżeli ktoś oszacuje nasz majątek np. na 5 mln złotych, a stwierdzi, ze pokrycie to jest tylko na 50 000 złotych to cała tą resztę obciąży stawką 75%.

  3. stawka 19% -tzw. podatek Belki -to jest zryczałtowany podatek, który obciąża nasze zyski kapitałowe. Po pierwsze jeżeli uzyskamy jakieś fajne oprocentowanie na rachunku bankowym to to oprocentowanie (nie wartość kapitałowa depozytu), które stanowi nasz przychód obciążone jest właśnie tym 19% podatkiem. Tutaj obciążony będzie czysty przychód (solo przychód) -tutaj nie ma zabawy w koszty. Bank jest płatnikiem i tutaj bank ściąga z nas odpowiedzialność za zapłacenie podatku. To może być oprocentowanie od papierów wartościowych, obligacji, dywidendy. Podatek Belki ma też drugą formułę -o ile w tej pierwszej sytuacji podstawą opodatkowania był czysty przychód to podatek ten może też odnosić się do pewnym wyjątkowym przypadku do dochodu. Jeśli do dochodu to pojawia się nam koszt. Takim przykładem są przychody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych czyli to co zarobimy na giełdzie. Jeżeli mamy rachunek papierów wartościowych składamy naszemu maklerowi zlecenia kupuj, sprzedaj to pod koniec roku możemy powiedzieć, ze na tej giełdzie na tych papierach wartościowych zarobiliśmy czy nie. Wtedy dom maklerski, który prowadzi nasz rachunek wystawia nam odrębny PIT (dom maklerski jest płatnikiem), ale w tym przypadku (w przeciwieństwie do pierwszego) można pewne rzeczy wrzucić w koszty np. prowizja maklera, koszty uzyskania kredytu -o to obniżam przedmiot opodatkowania.

  4. stawka 19% -działalność gospodarcza -jest to podatek liniowy jest to stawka proporcjonalna i niezależna od tego ile ma się dochodów -płacę jedną i tą samą stawkę. Podatek ten płacą przedsiębiorcy (czyli takie osoby, które zostały zarejestrowane w gminie w ewidencji przedsiębiorców -osoba fizyczna samodzielnie wykonująca działalność). Jeżeli wybieramy taką formę opodatkowania 19 % jako przedsiębiorca -z czegoś musimy zrezygnować. Po pierwsze następuje rezygnacja z ulg (ustawodawca mówi, ze zamiast z ulg możesz korzystać z kosztów), nie może się wspólnie rozliczać z małżonkiem, nie można korzystać z kwoty wolnej od podatku (556,02 zł). Problemy: ten rodzaj rozliczania jako przedsiębiorca czytamy razem z art. 5b (on dotyczy działalności gospodarczej). Dlatego, ze w art. 5b ustawodawca wprowadził sprytny zapis -co wg ustawodawcy nie jest działalnością gospodarczą. Nie uznaje się za działalność gospodarczą jeżeli:

  1. jeżeli przedsiębiorca nie ponosi odpowiedzialności za swoja działalność, a odpowiedzialność ponosi zlecający -chodzi o to aby nie było tak, ze ktoś siedzi przy tym biurku na umowie o pracę, a następnego dnia przychodzi jako przedsiębiorca i dalej siedzi przy tym samym biurku i nic się nie zmienia, a ktoś się inaczej rozlicza podatkowo.

  2. jeżeli osoba, która wykonuje zlecenia i mówi, ze jest przedsiębiorcą jest pod kierownictwem dającego zlecenie -kierownictwem rozumiany z prawa pracy -czyli miejscu i czasie wyznaczonym przez kogoś, kto kieruje

  3. nie jesteś przedsiębiorcą jeżeli nie ponosisz ryzyka prowadzonej działalności -jeżeli np. w tej umowie zlecenia jest zawarta klauzula, że odpowiedzialność jest ograniczona do jakiegoś niewielkiego ryzyka

Te trzy przesłanki wprowadziła pani minister Zyta Gilowska aby utrudnić trochę życie przedsiębiorcom -ale nie do końca jej wyszło, bo te trzy przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Zgodnie z art. 38 ustawy o PIT musimy w naszym zeznaniu rocznym wziąć pod uwagę zaliczkę. Regulacja ta mówi o zaliczkowaniu to znaczy o przekazywaniu zaliczek na podatek dochodowy do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym wystąpił przychód i ten obowiązek zaliczkowania przerzucony jest na płatników. Jeżeli ktos prowadzi samodzielną działalność gospodarczą to sam musi wpłacać zaliczki, ale jeżeli jesteśmy na umowie o pracę to nasz pracodawca jest płatnikiem i to on powinien zaliczkować co miesiąc na ten podatek dochodowy. Zaliczki maja dwa cele:

  1. dyscyplinowanie podatnika -chodzi o to, że na koniec roku ta kwota jest duża. Jest to taka dbałość państwa o obywatela

  2. systematyczne zasilanie budżetu -te budżety bez regularnego zasilania nie mogłyby funkcjonować.

Art. 45 -tzw. zeznanie roczne -czyli obowiązek prawny złożenia zeznania podatkowego według ustalonego wzoru (formularze PIT), zeznanie roczne należy złożyć do końca kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznanie roczne składam po pierwsze jeżeli jestem osobą fizyczną, mogę mieć skumulowane zeznanie jeśli rozliczam się z małżonkiem. Wiem jakie źródła przychodu nie wchodzą do zeznania rocznego, wiem czy jestem rezydentem czy nie rezydentem, sprawdzam swoje źródła przychodów, zastanawiam się jakie mam koszty -generalne czy zryczałtowane, obliczam dochód, mam jakieś odliczenia od dochodu, jakąś kwotę, następnie patrzę czy mam próg, zastanawiam się jaka jest stawka, obliczam podatek należny, odliczam to co mogę odjąć od samego podatku (np. składki na ubezpieczenie zdrowotne, mogę 1% na cele charytatywne) i wiem ile zaliczkowałem. Czyli zeznanie roczne jest przeglądem tego wszystkiego o czym dziś mówiliśmy. Zeznanie roczne uzupełnione jest drugim obowiązkiem podatkowym, a mianowicie w tym samym terminie w którym mamy złożyć zeznanie roczne musze również dokonać wpłaty. Jest to informacja o tym, ze samo złożenie zeznania rocznego nie załatwia problemu i tak samo samo wpłacenie podatku bez złożenia zeznania też nie jest prawidłowe. Aby nie podlegać sankcjom karnym za nie wykonanie tego obowiązku muszę zrobić te dwie czynności równocześnie w terminie. Te czynności nie muszą być zrobione jednocześnie -może być tak, ze wcześniej zeznanie, a potem po jakimś czasie wpłata, ale nie można przekroczyć terminu 30 kwietnia.

Jeżeli chodzi o zapłatę to podatek ten jest ex lege, więc zapłata jest też ex lege -podatek płacimy albo w terminie 14 dni od doręczenia decyzji -jeżeli podatek jest na podstawie decyzji albo jeżeli zobowiązanie powstaje ex lege to w terminie określonym przez przepisy tej ustawy.

Płacimy różnicę pomiędzy podatkiem należnym, a sumą zaliczek wpłaconych w trakcie roku podatkowego. Mogę złożyć deklarację roczna na formularzu ale od pewnego czasu PIT -37 można również złożyć w aplikacji internetowej www.e-deklaracje.gov.pl -

Podatek od osób prawnych -CIT

Jest podobnie konstrukcyjne zbudowany jak podatek PIT.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zamiast osób fizycznych mamy osoby prawne.

Osoby prawne mamy:

podatnikiem oprócz osoby prawnej według tej ustawy będzie także:

Podatnikiem nie są spółki osobowe czyli jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo -akcyjna, spółka cywilna -to nie są podatnicy podatku CIT. Natomiast spółka cywilna ma podmiotowość jeśli chodzi o podatek VAT. Czyli w przypadku spółek osobowych podatnikami podatku dochodowego są wspólnicy, a nie spółka.

W przypadku PITu była kumulacja podmiotowa (np. małżonkowie) to w przypadku CITu mamy cos takiego co się nazywa podatkowa grupa kapitałowa - jest to grupa kilku spółek kapitałowych gdzie jedna jest spółką dominującą, gdzie kapitał zakładowy nie może być niższy niż 1 000 000 złotych przypadający na każdą z tych spółek, gdzie nie ma w żadnej z tych spółek zalęgłości podatkowych, gdzie grupa ta zawiera umowę w formie aktu notarialnego i występuje z wnioskiem do Naczelnika Urzędu Skarbowego o zarejestrowanie umowy czyli wydanie decyzji z której wynika zgoda na rozliczanie się kilku spółek jako jednego podatnika. Cel i sens takiej grupy kapitałowej jest taki -w ramach tej grupy mogą istnieć podmioty, które generują straty i te, które mają duże dochody i następuje optymalizacja -czyli opodatkowana jest tylko różnica, nadwyżka, różnica pomiędzy dochodami a stratami.

Jedna z tych spółek pełni rolę płatnika w stosunku do grupy -jak grupa jest podatnikiem to jedna ze spółek jest płatnikiem i odprowadza podatki. Podatkowa grupa kapitałowa jest takim skumulowanym podatnikiem w CIT-ie.

Art. 2 ustawy o CIT, który mówi o tym jakie przychody nie stanowią przedmiotu opodatkowania:

!! różnica do PIT -jeśli chodzi o spadki i darowizny to w CIT nie ma tego wyłączenia, osoba prawna jak dostanie spadek lub darowiznę to płaci CIT, a nie podatek od spadków i darowizn

Art. 3 mówiący o rezydencie i nierezydencie czyli nieograniczony i ograniczony obowiązek podatkowy. Mechanizm jest dokładnie ten sam co w PIT -nieograniczony czyli wszystkie źródła przychodów (czyli nawet te, które są za granicami), ograniczony czyli te, które osiąga w Polsce. Różnica jest tylko taka, iż w przypadku osób fizycznych dominowało miejsce zamieszkania, w przypadku osób prawnych jest to siedziba (charakter formalny -wynika z aktu rejestracyjnego) lub zarząd (ma charakter faktyczny -czyli tam gdzie faktycznie prowadzony jest biznes). Może się zdarzyć tak, ze ktoś sobie zrobi siedzibę w jednym państwie, a faktycznie prowadzi działalność w innym państwie.

Art. 6 ustawy o CIT zawiera (w przeciwieństwie do PIT) bardzo szeroki zakres zwolnień o charakterze podmiotowym (zwolnienia czyli definitywna rezygnacja):

Przedmiotem opodatkowania (podobnie jak w PIT) jest dochód -mechanizm jest dokładnie taki sam jak w przypadku podatku PIT

Art. 12 ustawy o CIT określa źródła przychodów:

Art. 15 ustawy o CIT koszty -tu są przede wszystkim koszty generalne czyli wszelkie nakłady mające związek z uzyskanymi przychodami.

Warto wskazać, ze takim bardzo charakterystycznym dla CITu kosztem jest amortyzacja czyli w koszty wrzucamy zużycie np. maszyn, budynków, urządzeń, środków transportu. Warto pamiętać, że odpisy amortyzacyjne nie dotyczą tylko sytuacji kiedy jesteśmy właścicielami środka trwałego ale również gdy nie jest naszą własnością np. leasing

Art. 19 ustawy o CIT stawka oprocentowania wynosi 19 % -ma charakter liniowy, proporcjonalny, obciąża przedmiot opodatkowania czyli dochód, niezależnie od tego czy jest się dużą czy małą spółką. Podobnie jak w PITach CIT pobierany jest zaliczkowo oraz wymaga złożenia zeznania rocznego -mniej więcej mechanizm jest taki sam jak w PIT.

Podatek należny jest to podatek, który nam wyszedł z zeznania rocznego pomniejszony oczywiście o zaliczki. Różnica między PITem, a CITem jest taka, że CIT składamy wcześniej -należy złożyć do końca marca.

Ryczałty

Ustawa z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Dotyczy przychodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne. Czyli ustawodawca z ustawy o PIT wyciągnął część przychodów. Po drugie ta ustawa reguluje przychody -czyli sam czysty przychód (solo przychód) bez zawartych kosztów.

Trzecia rzecz -ta ustawa ma na celu pewnym grupom podatników uprościć rozliczenie.

Jeżeli rozliczam się na podstawie tej ustawy to nie wchodzi progresja czyli jest to wyłączone z tego rozliczenia na zasadach ogólnych. Oznacza to, że jako osoba fizyczna mogę sie rozliczać w trzech możliwych wymiarach: mogę sie rozliczać gdy mam umowę o prace na zasadach ogólnych (progresja), jednocześnie wieczorem siedzę sobie w domu coś dłubię i prowadzę działalność gospodarczą -i wtedy mogę się rozliczać liniowo i płacę 19%, a jednocześnie w spadku po dziadku mam fajną nieruchomość i wynająłem komuś miejsce na sklep i mogę się podatkować ryczałtowo od czynszu dzierżawnego.

Forma zryczałtowana dotyczy trzech obszarów aktywności osoby fizycznej:

  1. działalność gospodarcza -są ustalone pewne zawody, pewne profesje, które mogą się tak rozliczać

  2. najem, dzierżawa

  3. duchowni

Formy rozliczenia w tych trzech aktywnościach (trzy sposoby):

  1. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (stawka obciąża przychody, które muszą być gdzieś wpisane)

  2. karta podatkowa (taksówkarz, fryzjer)

  3. zryczałtowany podatek od osób duchownych -mogą z niej korzystać tylko duchowni prawnie uznanych wyznań. W MSWiA jest prowadzony specjalny rejestr do którego wpisywane są związki wyznaniowe prawnie uznane.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych -ryczałtowana forma nakładana na czyste przychody bez kosztów, musi być ewidencja czyli prowadzona jakaś książka w której wpisywane są wszystkie przychody. Stawka tego podatku jest dajmy na to 15% obciąża spisane, zaewidencjonowane przychody. Warunek jaki muszę spełnić to po pierwsze jest to, że moje przychody nie mogą przekraczać w skali roku równowartości 15 000 euro (czyli chodzi o mniejszych przedsiębiorców). Jeśli chcę wybrać taką formę to składa się wniosek do Naczelnika Urzędu Skarbowego i do 20 stycznia roku w którym zamierzamy prowadzić taką działalność, albo w trakcie roku ale nie później niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu i zaczyna prowadzić książkę dla potrzeb ewidencyjnych.

Stawki atrakcyjne np.:

Co miesiąc z tej ewidencji płaci sie zaliczkę. Obowiązkiem jest złożenie zeznania rocznego -składa sieje do 31 stycznia. Muszę sie liczyć z możliwością domiaru czyli oszacowania, organ podatkowy może doszacować.

Karta podatkowa

Jest to najprostsza forma podatkowa -jedna stała miesięczna stawka podatkowa, płacona jeden raz w miesiącu. Ryzyko karty podatkowej jest takie, że ja mogę nie mieć takiego poziomu przychodów aby mieć z czego zapłacić. Bo o ile w ryczałcie ja płacę od tego co wpisałem to tutaj płacę bez względu na to ile zarobię.

Trzeba złożyć wniosek do Naczelnika Urzędu Skarbowego, który w zależności od tego jaki jest rodzaj działalności, w jakiej miejscowości ma być prowadzona działalność wydaje decyzję konstytutywną (czyli decyzję tworzącą). Na podstawie uzyskanej decyzji konstytutywnej ja wiem ile mam zapłacić.

Stawki określone są miesięcznie i wynikają z tabel. Według karty mogą sie rozliczać: ślusarz, szewc, fryzjer, krawiec, kowal, zegarmistrz i inne. Np. ślusarz w miastach do 5 000 mieszkańców -316 złotych, ten sam ślusarz w mieście 5 do 50 tys mieszkańców -370 złotych, a powyżej 50 tys -406 złotych. W zależności od tego gdzie prowadzi swoja działalność ktoś wylicza mu ile ma płacić.

Rozliczenie osób duchownych

Osoby duchowne prawnie uznanych wyznań wpisane w MSWiA,

Wpłacają podatek dochodowy w związku z pełnionymi przez siebie funkcjami duchowymi. Zawiadamia Naczelnika Urzędu Skarbowego o rozpoczęciu pełnienia takiej posługi w ciągu 14 dni od objęcia funkcji.

Naczelnik Urzędu Skarbowego według tabeli wyznacza miesięczną kwotę jak przy karcie podatkowej (decyzja konstytutywna). Różnica jest taka, że duchowni płacą raz na kwartał. Też są tabele i w zależności od wielkości parafii.

17


Wyszukiwarka