WEGLAN SODU, BHP KARTA CHARAKTERYSTYKI SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNEJ


1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Węglan sodu [węglan sodowy, soda bezwodna, soda kalcynowana, soda amoniakalna]

Wzór konstytucyjny: Na2CO3

Wzór sumaryczny: Cna2O3

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna

% wag.

Nr CAS

Nr EINECS

Symbol ostrzegawczy

Symbole zagrożenia (R)

węglan sodu

100

497-19-8

207-838-8

Xi

36

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Substancja niepalna, żrąca. W ogniu powstają toksyczne pyły i szkodliwe gazy.

Zagrożenie toksykologiczne: W przypadku spożycia węglanu sodu wystąpią objawy silnego podrażnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, do perforacji narządów wewnętrznych włącznie, mogące być przyczyną zgonu. Wystąpią zakłócenia w pracy organów wewnętrznych.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Węglan sodu nie stanowi szczególnego zagrożenia w środowisku, o ile nie został zrzucony w nadmiernej ilości.

4. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego węglanem sodu środowiska. Ułożyć na lewym boku z głową skierowaną w dół.

Zatrucie inhalacyjne:

1.

Zapewnić dopływ świeżego powietrza.

Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji półleżącej.

2.

Zapewnić pomoc lekarską.

Skażenie oczu:

1.

Oczy należy obficie i długo przemywać tylko zimną wodą, starając się wywijać powieki. Wpuścić 1-2 krople oleju rycynowego dla złagodzenia bólu. Oczy osłonić gazą.

2.

Zapewnić pomoc okulisty.

Zatrucie doustne:

1.

W zatruciach doustnych podać 5% roztwór kwasu octowego, sok cytrynowy, świeże białko jaj w ilości cztery białka jaj w pół litrze wody, mleko, roztwór albuminy, zawiesinę tlenku magnezu w dawce dwie łyżeczki na szklankę wody, a następnie ponownie podawać mleko.

2.

Do chwili odtransportowania do szpitala choremu zapewnić spokój, leżenie i ciepło.

Skażenie skóry:

1.

Oparzenia skóry zmywać obficie wodą, a następnie 5% roztworem kwasu octowego oraz opatrzyć gazą z maścią borną lub zwilżoną 6% roztworem taniny.

2.

W przypadku gdy podrażnienie skóry nie mija, skonsultować się z lekarzem dermatologiem.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:

Substancja niepalna. W przypadku przekraczania temperatury powyżej 1000oC następuje rozkład na tlenek sodu i ditlenek węgla.

Środki gaśnicze:

Zgodne z naturą pożaru sąsiednich obiektów.

Zalecenia szczegółowe:

Nie dopuścić do skażenia węglanem sodu kanalizacji.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:

W przypadku wydostania się do środowiska węglanu sodu, zebrać skażającą substancję wraz z zanieczyszczonym podłożem do beczek lub worków z tworzyw sztucznych i wywieźć do miejsca zagospodarowania lub, w ostateczności, składowania na wyznaczonym wysypisku. W przypadku przedostania się węglanu sodu do kanalizacji, istnieje zagrożenie zanieczyszczenia wód powierzchniowych.

Środki ochrony osobistej:

Odzież robocza ze zwartej tkaniny, ochrony dróg oddechowych (maseczki tkaninowe lub ochrony z filtrem cząsteczkowym P2), szczelne okulary ochronne, rękawice ochronne.

Zalecenia szczegółowe:

W przypadku przedostania się węglanu sodu do wód powierzchniowych, ostrzec jej użytkowników. W przypadku rozlania roztworu, zbieranie dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą substancji sorbujących (słoma, siano, trociny, wysuszony torf i in.).

Zabezpieczenie środowiska:

Dokładnie zebrać rozsypany węglan sodu lub rozlany roztwór. Starać się nie dopuścić do skażenia gleby i wody. Powiadomić odpowiednie władze sanitarne i ochrony środowiska.

Metody utylizacji:

Składowanie na wyznaczonym wysypisku - zgodnie z obowiązującymi przepisami.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:

Podczas stosowania węglanu sodu nie jeść, nie pić, nie zażywać leków, unikać bezpośrednich kontaktów organizmu z węglanem sodu, unikać wdychania pyłów i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu.

Zapobieganie pożarom/wybuchom:

Nie jest wymagane przestrzeganie szczególnych zasad ochrony przeciwpożarowej. Chronić opakowania przed ciepłem i nagrzaniem.

Magazynowanie:

W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach (w beczkach drewnianych wyłożonych papierem, workach plastikowych), w suchych pomieszczeniach, w temp. 10-14oC i wilgotności 40-60%, w oddzieleniu od kwasów. Węglan sodu jest substancją higroskopijną i ma skłonności do zbrylania się. Chronić przed wilgocią. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

Metody postępowania

z odpadami:

Za odpad można uznać węglan sodu, który w żadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. Odpadowy węglan sodu może być składowany na wyznaczonych wysypiskach.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

Jak dla nietrujących pyłów przemysłowych: 10 mg/m3.

Rozwiązania techniczne: Wentylacja na stanowiskach pracy i w magazynach.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:

Maski tkaninowe lub maski ochronne z filtrem cząsteczkowym P2.

Ręce:

Rękawice ochronne.

Oczy:

Okulary ochronne w szczelnej obudowie.

Skóra i ciało:

Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.

Inne informacje:

Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z węglanem sodu. Nie jeść, nie pić, nie zażywać lekarstw podczas pracy. Nie wdychać pyłów i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Przemyć czy.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

Metody oceny narażenia opierają się na oznaczaniu zawartości pyłów węglanu sodu w atmosferze miejsca pracy.

PN-481:1998

Atmosfera miejsca pracy. Określenie składu ziarnowego dla pomiaru cząstek zawieszonych w powietrzu.

PN-89/Z-01001.06

Ochrona czystości powietrza. Terminologia i jednostki. Terminologia dotycząca badań jakości powietrza na stanowiskach pracy.

Zmiany 1. BI 11/91 poz. 73.

PN-89/Z-04008.07

Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Zasady pobierania próbek powietrza w środowisku pracy i interpretacji wyników.

PN-84/Z-04030.02

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości pyłu zawieszonego w powietrzu atmosferycznym (imisja) metodą wagową.

Poprawki 1. BI 12/87 poz.113.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1

Masa cząsteczkowa: 105,99 g/mol

9.2

Postać fizyczna, barwa, zapach: Węglan sodu bezwodny w warunkach normalnych jest drobną, białą, krystaliczną, higroskopijną substancją o właściwościach żrących.

9.3

Gęstość: w 20oC wynosi 2,533g/cm3

9.4

Gęstość usypowa: 1100 kg/m3

9.5

Temperatura topnienia: 891oC

9.6

Temperatura wrzenia: Temperatura wrzenia jest nie do oznaczenia, ponieważ przed jej osiągnięciem następuje termiczny rozkład.

9.7

Rozpuszczalność w wodzie: 210 g/l w 20oC

9.8

Wartość pH: (50 g/l H2O/25oC): 11,5

9.9

Inne: Węglan sodu otrzymywany jest metodą Solway'a z chlorku sodu (soli kuchennej), ditlenku węgla i amoniaku (stąd nazwa - soda amoniakalna). Węglan sodu bezwodny stosowany jest m.in. do wytwarzania wodorotlenku sodu (ługu sodowego), kwaśnego węglanu sodu (sody oczyszczonej), szkła, środków piorących, boraksu, siarczynów, fosforanów, saletry, krzemianów, klejów, żywic oraz w przemyśle włókienniczym, farbiarskim, barwników, papierniczym, metalowym, w gospodarstwie domowym - do zmiękczania wody oraz w przemyśle spożywczym jako dodatek do kazeinianu sodu, koncentratów zup w proszku, białczanów. Maksymalna ilość dodawanego węglanu sodowego bezwodnego nie została określona, ponieważ jest ona regulowana tzw. dobrą praktyką przemysłową.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:

W warunkach normalnych węglan sodu, prawidłowo przechowywany, jest chemicznie stabilną substancją.

Właściwości korozyjne:

Substancja działająca żrąco.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie pyłów, spożycie, kontakt pyłu z oczami i skórą.

Informacja ogólna: Węglan sodu jest substancją żrącą i drażniącą. Działa tak zarówno jako substancja stała, jak i w postaci roztworu. Z białkami tworzy białczany, z tłuszczami mydła. Powoduje to powstanie głębokich, miękkich, martwiczych uszkodzeń w miejscu kontaktu z tkanką. Rozpuszczalność węglanu sodu bezwodnego ułatwia penetrację, która może trwać kilka dni. Silny efekt drażniący węglanu sodu powoduje utratę napięcia naczyń krwionośnych. Przybliżona dawka śmiertelna węglanu sodu bezwodnego dla człowieka szacowana jest na 30 g, zaś działanie żrące zaczyna się od dawki ok. 3 g.

Dane toksykologiczne:

DL50 (doustnie, szczur) = 4090 mg/kg,

DLL0 (doustnie, szczur) = 4000 mg/kg,

LC50 (inhalacyjnie, szczur) = 2300 mg/m3/2 godz.

Działanie miejscowe:

Wdychanie pyłów: W łagodniejszych przypadkach może wystąpić skrócenie oddechu, uczucie ściskania w klatce piersiowej, kaszel i pobolewanie gardła. Przy wyższych natężeniach pojawia się groźny bezdech z pieniącą się śliną (objawy obrzęku płuc). Następnie może powstać zapaść krążeniowa z utratą przytomności. Rozpylone w powietrzu pyły węglanu sodu mogą drażnić oczy i drogi oddechowe, powodując między innymi nadżerki przegrody nosowej. Mają one jednak wtórne znaczenie w toksykologii przemysłowej.

Kontakt ze skórą: Wystąpi podrażnienie z zaczerwienieniem. Może nastąpić uszkodzenie i głęboka penetracja tkanki skórnej.

Kontakt z oczami: Wystąpi podrażnienie z zaczerwienieniem i łzawieniem. Może nastąpić uszkodzenie wzroku.

Spożycie: Powstają nudności i pobolewanie gardła oraz trudności z połykaniem. W groźniejszych przypadkach w wymiocinach może znajdować się krew. Zdarzają się wypadki przedziurawienia jelit. Pacjent odczuwa ostry ból, nawet gdy nie nastąpiła jeszcze perforacja jelit. Uszkodzenia ścian przełyku są głębokie i powodują często silny ból w klatce piersiowej.

Skutki zdrowotne narażenia: Osoby, które chronicznie narażone są na oddychanie powietrzem z zawartością pyłu węglanu sodu, mogą uskarżać się na podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, swędzenie skóry. Mogą występować odczyny uczuleniowe na skórze.

Uwaga: Wskutek spożycia, przybliżona dawka śmiertelna węglanu sodu dla człowieka szacowana jest na 40 g, zaś działanie żrące zaczyna się od dawki ok. 3,5 g.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Wskaźnik oceny ostrej toksyczności: wobec ssaków -,

wobec ryb - 2,8,

wobec bakterii -.

Stopień zagrożenia wód: mały.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 03 99 - inne, niewymienione odpady.

Sposób likwidacji A1: Proces spalania odpadów niebezpiecznych.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 02 - opakowania z metali,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

Węglan sodu nie podlega klasyfikacjom w ramach przepisów ADR, RID, IMDG-Kod oraz IATA, a tym samym ograniczeniom związanym z tymi przepisami.

Inne informacje:

14.1

Numer indeksowy (EC):

011-005-00-2

14.2

Symbole niebezpieczeństwa (R):

36

14.3

Symbole bezpieczeństwa (S):

2-22-26

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:

0x08 graphic

Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:

„Substancja drażniąca.”

Symbole zagrożenia

R 36

Działa drażniąco na oczy.

Symbole bezpieczeństwa

S 2

Chronić przed dziećmi.

S 22

Nie wdychać pyłu.

S 26

Zanieczyszczone oczy przemyć natychmiast dużą ilością wody i zasięgnąć porady lekarza.

16. INNE INFORMACJE

  1. Chemiczne określenie produktu:

Węglan sodu

16.2 Znaczenie symboli:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych

Xi

Substancja drażniąca.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Zgodnie z rozporządzeniem MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywą 91/155/EEC

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Wydanie: I

Data wydania: 12.12.02

Strona/stron 6/7

Nazwa:

WĘGLAN SODU

Węglan sodu


Wyszukiwarka