ROZMOWA KWALIFIKACYJNA - AUTOPREZENTACJA

Rozmowa kwalifikacyjna (wywiad selekcyjny) - jedna z technik badania przydatności kandydatów do objęcia wolnego stanowiska pracy. Wywiad ukazuje postawę, motywy i zachowanie kandydata. Pozwala określić również jego zainteresowania, oczekiwania i życzenia.

Poszukując pracy będziesz rozmawiać z pracodawcami w bardzo różnych sytuacjach. Oto kilka z nich:

● Firma poszukuje pracowników. Z ogłoszenia dowiadujesz się, że firma poszukuje pracownika w określonym zawodzie. Uważasz, że masz odpowiednie kwalifikacje do tej pracy. Stawiasz sobie za cel rozmowy przekonanie pracodawcy, że posiadasz predyspozycje, wiedzę i umiejętności zgodne z oczekiwaniami zawartymi w ogłoszeniu.

● Firma zaprasza ciebie na rozmowę kwalifikacyjną. W odpowiedzi na Twój list motywacyjny zaproszono Ciebie na rozmowę kwalifikacyjną. Wiesz, że będziesz jedną z wielu osób "przepytywanych" przez zespół pracowników firmy. Przygotowałeś się do rozmowy. Spodziewasz się badań testowych. Stawiasz sobie za cel rozmowy przekonanie pracodawcy, że to właśnie Ty najlepiej nadajesz się na miejsce pracy do obsadzenia.

● Firma prowadzi działalność w interesującej cię branży. Nie wiesz, czy jest zapotrzebowanie na pracownika o Twoich kwalifikacjach. Nie wiesz, czy są wolne miejsca pracy. Celem Twojej wizyty w firmie i rozmowy z pracodawcą może być np. pozyskanie bliższych informacji o firmie i o miejscach pracy w niej dostępnych, ocena własnych szans na pracę, zainteresowanie pracodawcy swoją osobą, przekazanie swojej oferty do wykorzystania w przyszłości.

● Firma otwiera nową placówkę lub poszerza działalność. Na pewno firma będzie przyjmować w nieodległym czasie pracowników. Masz kwalifikacje odpowiednie dla tworzonych miejsc pracy. Rozmowa z pracodawcą powinna umożliwić Tobie: złożenie własnej oferty podjęcia pracy, uzgodnienie dodatkowych warunków, które musisz spełnić, aby uzyskać zatrudnienie, ustalenie sposobu i terminu ewentualnych dalszych kontaktów.

● Udajesz się do firmy, o której niewiele wiesz. Wiesz tylko, że istnieje i czym się zajmuje. Za cel rozmowy z pracodawcą przyjmujesz: pozyskanie szczegółowych informacji o firmie i perspektywach poszukiwania w niej zatrudnienia, zainteresowanie pracodawcy swoją osobą, złożenie listu motywacyjnego.

W większych firmach proces rekrutacji przebiega następująco:

● wywiad wstępny przeprowadzany przez pracownika działu personalnego (selekcja kandydatów, nie spełniających kryteriów wymaganych na dane stanowisko pracy). Może być przeprowadzony w formie rozmowy telefonicznej, albo za pomocą odpowiedniego programu komputerowego

● wywiad pogłębiony (szczegółowy) przeprowadzany przez bezpośredniego przełożonego

● w przypadku, gdy kandydat ubiega się o stanowisko wyższe w hierarchii lub wymagające dużej odpowiedzialności to wtedy rozmowa prowadzona jest przez szefa firmy lub kierownika większej komórki organizacyjnej w dużych przedsiębiorstwach (uzyskanie jak najwięcej informacji o kandydacie oraz przekazaniu kandydatowi niezbędnych informacji o firmie, warunkach pracy i zadaniach należących do obowiązków na ubiegające się stanowisko)

Rozmowa kwalifikacyjna składa się z trzech części:

● pierwsza - nawiązanie kontaktu, gdzie prowadzący wywiad stwarza odpowiedni klimat rozmowy, dzięki czemu uzyskamy wiarygodne odpowiedzi

● druga - realizuje się właściwy cel rozmowy. Uzyskujemy niezbędnych informacji o kandydacie, pozwalające na ocenę jego przydatności na wolne stanowisko. W tej fazie prowadzący zadaje różnego rodzaju pytania. Wyróżniamy kilka grup pytań, których może spodziewać się kandydat:

- pytania dotyczące informacji ogólnych np. danych personalnych, wykształcenia, dokształcenia, poprzednie miejsca pracy, kwalifikacje fachowe, osobista sytuacja kandydata, zdolność współpracy i stanowczość w działaniu,

- pytania ukierunkowane na poznanie sposobu interpretacji określonych faktów np. pytanie o ocenę istniejących przepisów finansowych, regulujących działalność gospodarczą,

- pytania odnoszące się do poznania osobistych poglądów kandydata np. pytanie o ulubiony rodzaj pracy, motywacja i przyszłe cele zawodowe,

- pytania dotyczące wiedzy o firmie,

- pytania odnoszące się do poznania systemu wartości kandydata np. pytanie: Co jest dla pani w życiu najważniejsze? Na tego rodzaju pytania musimy uzyskać zgodę kandydata i zadawać je gdy to konieczne.

Czas trwania tej części zależy od głębokości wnikania w poszczególne grupy pytań. Natomiast szczegółowość poruszanych pytań zależy od wakującego miejsca pracy. Im wyższe stanowisko w hierarchii tym pytania będą bardziej dokładnie omawiane. W tej fazie kandydat ma możliwość zadawania pytań w celu uzyskania informacji na interesujące go kwestie.

● trzecia - podsumowanie i poinformowanie kandydatów o czasie otrzymania wyników.

Przygotowanie

Aby rozmowa kwalifikacyjna osiągnęła pożądany skutek musi być przeprowadzona według wcześniej przygotowanego planu, który zawiera wskazówki o warunkach i sposobie prowadzenia rozmowy. Oto kilka rad do skutecznie przeprowadzonego wywiadu pogłębionego:

• zapoznanie się z dokumentami kandydata,

• przygotowanie planu wywiadu,

• zapewnienie odpowiedniego miejsca prowadzonej rozmowy,

• należy pamiętać o powitaniu i wprowadzeniu kandydata,

• zadawanie pytań zgodnych z prawem,

• umożliwienie zadawania pytań kandydatowi w interesujących go kwestiach,

• umożliwienie zadania pytań przez kandydata o stanowisko o które się ubiega,

• podsumowanie wywiadu,

• poinformowanie kandydata o sposobie i czasie zawiadomienia go o podjętej decyzji w jego sprawie.

Rozmowa z pracodawcą - (rozmowa kwalifikacyjna) to spotkanie, w trakcie którego pracodawca i poszukujący pracy:

• wzajemnie się poznają,

• przekazują sobie nawzajem informacje,

• wyjaśniają wątpliwości,

• diagnozują potrzeby i możliwości rozmówcy,

• ustalają zasady ewentualnej współpracy,

• uzgadniają działania,

• zawierają porozumienia lub stwierdzają brak możliwości porozumienia się.

Dobra autoprezentacja (prezentacja) - to eksponowanie walorów osobistych, czyli:

- uczciwość i rzetelność,

- naturalność,

-własny styl,

-wiedza, energia, emocje.

1. wizerunek

- ubiór zależy od stanowiska, o które się ubiegamy

- musi być czysty i schludny

- jeżeli staramy się o stanowisko kierownicze, lub inne wymagające kontaktów z klientami, bezwzględnie obowiązuje nas klasyczna elegancja stroju (marynarka, garsonka, stonowana kolorystyka)

● Kobiety:

Najlepszy jest strój biznesowy, w żadnym wypadku uroczysty - najlepsza jest stonowana kolorystyka. Nie warto ryzykować zbyt krótkiej spódnicy, odkrytych ramion czy głębokiego dekoltu. Do tego makijaż, którego „nie widać”, kolor włosów wyglądający naturalnie (nawet, jeśli naturalny nie jest) i odpowiednia fryzura. Torebka powinna także być w spokojnej kolorystyce i dopasowana rozmiarem, a buty nie powinny mieć zbyt wysokich obcasów.

● Mężczyźni:

Strój oficjalny, to najlepiej garnitur a nie marynarka i spodnie - w każdym razie nie powinny to być dżinsy (nawet czarne). Nie wkłada się także swetra pod marynarkę i butów innych niż klasyczne. Zimą nie zakłada się kurtki, która jest krótsza od marynarki, a gdy gorąco - nie rozpina najwyższego guzika koszuli. Częstą plagą jest noszenie plecaka do garnituru, czy reklamówki - właściwe są neseser lub cienka aktówka. Niezależnie od rodzaju pracy zawsze warto postarać się i poprzez stosowny ubiór dodać sobie nieco powagi, aby wywrzeć korzystne wrażenie. Od tego jak pokażemy się przyszłemu pracodawcy, szefowi lub innej osobie zależy np. czy zostaniemy przyjęci do pracy.

- gdy ubiegamy się o objęcie stanowiska np.: technika informatyka, opiekunki dziecięcej czy pomocy domowej, można pokusić się o włożenie mniej standardowego stroju

- w ciągu pierwszych kilkudziesięciu sekund powstaje u innych osób tzw. pierwsze wrażenie na nasz temat, które silnie rzutuje na to jak będą nas postrzegać przez cały czas. Ten wizerunek, jest bardzo trudno później zmienić, niektórzy uważają, że jest wręcz niemożliwe.

2. przybycie na rozmowę kwalifikacyjną

- nie wolno się spóźniać

- warto kilka dni wcześniej udać się na miejsce rozmowy i zorientować się gdzie będzie ona miała miejsce i ile czasu zajmie nam dotarcie na czas (na pewno przyda się ok. 10 min czasu rezerwy)

3. „mowa ciała”

- to, w jaki sposób jesteśmy postrzegani przez innych ludzi zależy:

- w 7% od treści, które mamy do przekazania,

- w 38% od głosu i jego modulacji (intonacja, akcent, barwa, wysokość głosu, szybkość mówienia - najlepiej przyswajane przez słuchaczy są informacje, kiedy mówimy z szybkością 120/180 słów/min, a także rytm głosu, czyli dynamika wypowiedzi,

- w 55% na pierwsze wrażenie wpływa komunikacja niewerbalna, czyli „mowa ciała”, na którą składa się:

- układ ciała - postawa naszego ciała wiele mówi rozmówcy o naszym stosunku do niego np.: pogodny wygląd, lekko pochylony w stronę mówiącego tułów, lekki naturalny uśmiech mogą bardzo nam pomóc w pozyskaniu sympatii odbiorcy. Należy unikać postawy zamkniętej (krzyżowaniu rąk i nóg, nadmiernej gestykulacji i robienia min, wiercenia się na krześle itp.)

- kontakt wzrokowy jest oznaką grzeczności i uwagi, pozwala również zauważyć niewerbalne sygnały wysyłane przez rozmówcę, które mają na celu podkreślenie części wypowiedzi.

- kontakt wzrokowy powinien się utrzymywać przez 30%-60% czasu trwania rozmowy. Jeśli pozostajemy w kontakcie wzrokowym krócej niż 30% czasu trwania rozmowy, rozmówca może uznać, że coś ukrywamy i nie można nam ufać. Osoby, które unikają kontaktu wzrokowego postrzegane są jako osoby napięte, nieufne, nerwowe i niegodne zaufania,

- potakiwanie ma niezwykle istotne znaczenie, bowiem wyraźnie wskazuje na zaangażowanie słuchacza w rozmowę. Potakiwanie może mieć charakter zarówno werbalny (Tak, tak!, Aha!, Naturalnie!, No właśnie! itp.), jak i niewerbalny (potakiwanie głową, akceptujący uśmiech).

Ludzie formułują swoje pierwsze opinie w tak zwanych „pierwszych trzech dziesiątkach”:

- pierwsze dziesięć sekund

- pierwsze dziesięć elementów stroju i postawy

- pierwsze dziesięć słów, które wypowiesz

Pierwsze dziesięć sekund - czas bardziej niż krótki. W mgnieniu oka audytorium rejestruje:

- postawę

- wyraz twarzy - uśmiech

- włosy - szczególnie u kobiet - kolor, uczesanie

- ogólną kolorystykę

- strój

- sposób trzymania rąk

- ustawienie nóg

- rzucający się w oczy szczegół ubrania

- biżuterię

- znaki szczególne, zarówno dotyczące postawy, jak i ubrania lub tła

Oto kilka elementów, które ci pomogą sprawić dobre wrażenie:

- bądź sobą - wybieraj tylko te elementy stroju, postaw, zachowania, które pasują do twojego stylu i w których czujesz się dobrze wszyscy upodabniamy się do siebie, dlatego staraj się być oryginalna - sami skomponujcie swoje ubrania.

- Strój - zabawne przykłady dowodzą jednego - warto zadbać o dobry wygląd. Na nasz wzrost nic już nie poradzimy, ale strój, uczesanie, postawa - o tym każdorazowo możemy zdecydować. Lepiej wyglądać dobrze niż źle. Więc pamiętaj, strój zawsze musi być dostosowany do miejsca, czasu, grupy i ich stylu regułą jest, że lepiej ubrać się odrobinę za elegancko niż odrobinę za mało staraj się, aby twój wygląd nie zagłuszył prezentacji. Dekolt może w inną stronę skierować uwagę słuchaczy. To miłe, ale czy w tych warunkach zapamiętają treść wykładu? Unikaj wszelkiej przesady. Zbyt wysokich obcasów, bardzo kolorowych ubrań, dużych wzorów, brzęczącej biżuterii, ciasnych ubrań, silnych perfum. Większość ludzi nie uświadamia sobie ulegania urodzie innych i jest przekonana, że potrafią działać obiektywnie i sprawiedliwie. Klasa - to umiar, prostota i elegancja.

Pierwsze słowa - najlepiej, aby początek był lekki i swobodny, można wprowadzić niebanalne powitanie. Jeśli w tych pierwszych chwilach pojawi się uśmiech na twarzach słuchaczy - wygrałeś. Nigdy nie rozpoczynaj do usprawiedliwień. Nie mów „wprawdzie nie znam się na tym, ale…”, „mam nadzieję, że państwa nie nudzę…?”. Spróbuj zastosować pytanie, które spowoduje potakiwanie słuchaczy. „Proponuję, aby sesje zadawania pytań rozpocząć po krótkiej przerwie, zgoda?”

Jeśli udało nam się zrobić na rozmówcy dobre pierwsze wrażenie, reszta spotkania to staranie, by owo wrażenie podtrzymać i utwierdzić. Jak to osiągnąć?

Po przywitaniu przez pracodawcę lub osobę, która zajmuje się rekrutacją, siadamy na wskazanym przez nią krześle lub fotelu. Siadając staramy się cofnąć maksymalnie pośladki w stronę oparcia krzesła. W ten sposób będziemy siedzieć prosto, a nasze ciało przyjmie wygodną pozycję. Ręce opieramy luźno na kolanach, nie bawiąc się nimi, ani niczym, co w nich trzymamy, nogi ustawiamy równolegle na podłodze, nie zakładamy nogi na nogę.

Podczas rozmowy kwalifikacyjnej pracodawca chce jak najwięcej dowiedzieć się o kandydacie na pracownika. Najczęściej zadawane pytania dotyczą, naszych kwalifikacji, doświadczenia, motywacji do pracy, sposobów spędzania wolnego czasu, wartości życiowych oraz zainteresowań. Odpowiadając należy wziąć pod uwagę specyfikę stanowiska pracy, o które się ubiegamy. Jeżeli posiadamy jakieś dodatkowe kwalifikacje nabyte w wyniku ukończonych szkoleń, czy dodatkową wiedzę na temat ciekawych zagadnień, która jest skutkiem naszych zainteresowań, należy dokonać ich selekcji i przedstawić przede wszystkim te, które wiążą się najbardziej z tym stanowiskiem. Dla przykładu wskazane jest, aby osoba, które ubiega się o pracę agenta ochrony mienia poinformowała pracodawcę, że ukończyła kurs sztuk walk wschodu, natomiast przyszły technik informatyk nie musi przedstawiać dodatkowych umiejętności dotyczących sztuki walk wschodu, chociażby je posiadał, w jego przypadku ważniejsza może okazać się dobra znajomość języka angielskiego.

Rozmowa kwalifikacyjna zazwyczaj porusza zagadnienia z trzech obszarów: zawodowego, motywacyjnego oraz osobowościowego. Obszar zawodowy tzw. merytoryczny, związany jest ze szczegółami dotyczącymi wiedzy i doświadczenia zawodowego kandydata. Obejmuje również wyjaśnienie wątpliwości powstałych podczas czytania dokumentów. Obszar motywacyjny związany jest z ustaleniem poziomu aspiracji zawodowych kandydata, jego gotowości do uczestniczenia w czymś nowym, otwartości na doskonalenie zawodowe, dyspozycyjności. Obszar osobowościowy wiąże się z oceną predyspozycji psychicznych kandydata. Osoba rekrutująca ma za zadanie stwierdzić, czy kandydat posiada np.: zdolności interpersonalne, analityczne czy jest komunikatywny. Może próbować sprawdzić czy kandydat potrafi pracować w zespole, czy woli pracę samodzielną, czy radzi sobie z dużym obciążeniem stresem etc. Oprócz standardowych pytań pracodawca może prosić również o rozwiązanie konkretnych sytuacji problemowych. Pytania problemowe dotyczą zazwyczaj typowych sytuacji związanych ze stanowiskiem pracy. Generalnie nie jest przyjęte, aby pracodawca zadawał pytania dotyczące sfery poglądów politycznych oraz orientacji wyznaniowej kandydata, należące do sfery tzw. „poprawności politycznej”. Jeśli coś takiego ma miejsce, jest to dla kandydata wyraźny sygnał, że sprawa ta może mieć dla pracodawcy kluczowe znaczenie i odpowiedź powinna być bardzo wyważona.

W czasie rozmowy również kandydat na pracownika może zadać przyszłemu pracodawcy pytania. Dotyczą one zazwyczaj pakietu socjalnego czy wysokości wynagrodzenia na stanowisku, o które się ubiega, ale mogą także odnosić się do planów rozwoju firmy i w tym własnych możliwości rozwoju zawodowego. Pytania należy zadawać dyplomatycznie i w odpowiednim momencie.

Odpowiadając na pytania pracodawcy nie należy mówić chaotycznie i bezmyślnie, nad każdym pytaniem należy się chwilę zastanowić, można zwolnić tempo mówienia, a jeżeli pytanie okaże się trudne lub kłopotliwe, to można przed udzieleniem odpowiedzi wziąć dyskretnie głęboki oddech, chwilę jeszcze pomyśleć i dopiero odpowiedzieć.

W rozmowie kwalifikacyjnej należy unikać kłamstwa i krętactwa, roztrząsania własnych wad, dyskredytowania byłych pracodawców, poufałości, lekceważenia rozmówcy, żargonu zawodowego. Bardzo źle postrzegany jest też brak kultury osobistej. W odpowiednich momentach można się uśmiechnąć, przytaknąć, poprosić o możliwość dokładniejszego wyjaśnienia jakiejś kwestii, najważniejsze jest jednak, aby być po prostu sobą, nie próbować nikogo „grać”. Po zakończeniu rozmowy należy się uśmiechnąć, podziękować swemu rozmówcy i wyjść.

Typowe negocjacje płacowe dotyczą dużych firm i przebiegają w formie dodatkowej rozmowy. Natomiast

w mniejszych firmach rozmowa na temat płac staje się częścią rozmowy kwalifikacyjnej. Dobrze jest zatem wcześniej, przed pójściem na rozmowę kwalifikacyjną, rozeznać się jakie dochody uzyskują pracownicy zatrudnieni w firmie na różnych stanowiskach. Przyszły pracodawca może zadać kandydatowi pytanie o oczekiwaną wysokość wynagrodzenia na stanowisku, o które się ubiega, aby nie być zaskoczonym powinniśmy wcześniej rozważyć jakiej odpowiedzi udzielimy.

Jeżeli my będziemy zadawali pracodawcy pytanie dotyczące wysokości wynagrodzenia, ważną sprawą jest, aby padło ono we właściwym momencie, czyli nie za szybko np. zaraz na początku rozmowy i nie za późno, np. gdy pracodawca wstaje, aby się z nami pożegnać.

Kwotę zaproponowaną przez pracodawcę można negocjować, ale zakres tych negocjacji bywa bardzo różny i znów wymaga wyczucia. Niewątpliwie wpływ na wysokość wynagrodzenia może mieć nasze doświadczenie zawodowe, wykształcenie, referencje, ale także sam przebieg rozmowy kwalifikacyjnej. Jeżeli pracodawca zaproponuje nam zbyt niskie wynagrodzenie, a my przystaniemy na takie warunki, to może to świadczyć o niskiej samoocenie, a co za tym idzie o nienajlepszych kwalifikacjach na dane stanowisko. Jeżeli przedstawimy zbyt wysokie oczekiwania pracodawca może uznać, że się przeceniamy i że nasze dokumenty i rozmowa nie potwierdzają tak wysokich oczekiwań.

Krok za daleko ...

Nadmierne eksponowanie naszych atutów i możliwości tych, których nie mamy, może spowodować, że będziemy postrzegani jako niewiarygodni, megalomanii lub pozerzy.

... krok za blisko

Nadmierna skromność powoduje, że wypadamy zdecydowanie słabiej od osób pewnych siebie i dobrze prezentujących swoje zalety. Za bardzo podkreślana skromność uwydatnia brak wiary we własne możliwości, nieumiejętność racjonalnego ocenienia swoich osiągnięć.

Ubiór

Rozmowa kwalifikacyjna to nie jest najlepszy moment na prezentowanie krzykliwych i fantazyjnych strojów - powinieneś raczej wyglądać schludnie i elegancko. Nawet gdybyś pracując na danym stanowisku, nosił zazwyczaj uniform albo strój roboczy, dobranie odpowiedniego stroju na rozmowę kwalifikacyjną świadczy o tym, że poświęciłeś czas na dopracowanie swojej prezencji i wskazuje, że jesteś świadom, iż jest to pewien rodzaj występu.

Formularz ułatwiający określenie profilu idealnego kandydata - elementy:

I. Profil wiedzy i wykształcenia.

1. Poziom i charakter pożądanego na danym stanowisku wykształcenia.

2. Wymagane uprawnienia, a co za tym zwykle idzie ukończone kursy zawodowe, udokumentowane szkolenia.

3. Szczególne umiejętności, merytoryczna wiedza wymagana na tym konkretnym stanowisku.

4. Języki obce: znajomość i jej stopień.

5. Umiejętności ogólne, np. posiadanie prawa jazdy.

II. Profil doświadczeń zawodowych

1. Czy i jakie doświadczenie jest wymagane na tym stanowisku? Jeśli jest wymagane to:

☺ w jakiej branży?

☺ na jakim stanowisku?

☺ w firmie jakiego rodzaju?

2. Szczególne osiągnięcia zawodowe kandydata - ujmowane jako punkt wyjścia do zadań, jakie przyjdzie mu realizować w nowej firmie.

III. Profil psychologiczny

W ramach tego punktu określa się psychologiczny typ zawodowy, jaki będzie najkorzystniejszy na danym stanowisku lub wręcz niezbędny, albo najkorzystniejszy na danym stanowisku lub wręcz niezbędny, albo uniemożliwiający dobrą pracę.

Warto wiedzieć, że dla potrzeb rekrutacji pracowników założono, iż istnieje kilka typów psychologicznych i przyporządkowano im zdolność do pełnienia takich, a nie innych funkcji, realizacji wybranych zadań. Chociaż pobieżnie przyjrzyjmy się owym typom - choćby po to, by na własny użytek ustalić, jakiego typu psychologicznego będzie poszukiwał pracodawca na stanowisku, o które ubiegamy się. Z reguły rozważa się pięć kategorii psychologicznych:

A. Typ dynamiczny.

To ktoś aktywny, energiczny, przebojowy, ekspansywny, lubiący ryzyko, wykazujący własną inicjatywę w pracy itd. Takie osoby są gotowe do realizacji różnych zadań, szybko podejmują decyzje, często zmieniają pracę (np. z racji nużącej je rutyny), wykazują w niej przedsiębiorczość, starają się o awans, szukają nowych doświadczeń. Tacy ludzie mają predyspozycje do handlu, reklamy, marketingu oraz budowania czegoś od podstaw.

B. Typ dominujący

Umie organizować, utrzymuje dyscyplinę, wydaje polecenia, chce i lubi decydować. Ma skłonności do dominacji, jest ambitny i dumny. Zabiega o stanowiska kierownicze, chce rozstrzygać i kierować, ponosić odpowiedzialność za innych ludzi. Możliwość awansu (także zwiększenia prestiżu społecznego) skłania go do zmiany pracy. Tacy pracownicy wybierają zawody związane z dominacją, np. nauczyciela, policjanta, lekarza. Ale również handlowca (ze względu na rywalizację).

C. Typ samodzielny.

To samodzielny indywidualista, odpowiedzialny i zaradny, gotowy w pełni odpowiadać za swoje działania, pracujący bez nadzoru innych, mający zaufanie przede wszystkim do siebie. Rzadko zmienia pracę, chce mieć dużo swobody, awansuje raczej powoli, w ramach jednej firmy, nie oczekuje merytorycznego wsparcia i chce ponosić odpowiedzialność za swoje czyny. Ktoś taki może być samodzielnym specjalistą, analitykiem, konstruktorem, inżynierem itd. Nie zawsze jest najlepszym szefem.

D. Typ uporządkowany.

Solidny, staranny, dokładny, spokojny, pracowity. Oczekuje zadań pozwalających na planowanie pracy, przewidywanie obowiązków raczej nie wymagających stałych kontaktów z różnymi klientami. Ceni ład, porządek, precyzję. Pracę zmienia bardzo rzadko, powoli awansuje. Może być dobrym księgowym, urzędnikiem, kontrolerem. Zwykle jest ponadprzeciętnie pracowity, ale też konserwatywny, niezbyt skłonny do innowacyjności.

E. Typ zorientowany na ludzi.

Uprzejmy, sympatyczny, przyjazny, wyrozumiały, ustępliwy. Chętnie pracuje w zespole, szuka towarzystwa, dobrze nadaje się do pracy w zespole, szuka towarzystwa, dobrze nadaje się do pracy z klientami, zmienia pracę ze względu na aspekty ludzkie, nie zabiega usilnie o awans. Z tej grupy wywodzą się np. dobrzy sprzedawcy, negocjatorzy, pielęgniarki itd. Osoby tego typu łatwo ulegają emocjom - jeśli polubią firmę, mogą być cenionymi pracownikami.

Dobrze również wiedzieć, że przy tworzeniu profilu kandydata pracodawca może przyjąć jedną z dwóch podstawowych strategii wyboru:

1. Odważną.

Uwagę koncentruje się tylko na zasadniczych aspektach pracy na danym stanowisku, zakłada duże możliwości rozwoju, adaptacji kandydatów, wcześniejsze doświadczenia zawodowe mają tu bez porównania mniejsze znaczenie. Najczęściej tę strategię stosuje się wobec pracowników młodych, nie mających wielkiego doświadczenia zawodowego.

2. Zachowawczą.

Poszukiwane są osoby, które już wcześniej wykonywały taką pracę, odrzucane zaś te, które nie spełniają jasno określonych kryteriów oceny. Naturalnie, ta strategia jest pożądana w przypadku poszukiwania specjalistów wysokiej klasy.

Przyjęcie jednej z tych dwóch strategii oraz cały sposób opracowania profilu kandydata ma zasadnicze dla rodzaju i sposobu prowadzenia rozmowy kwalifikacyjnej.

Rozmowa kwalifikacyjna może być bardzo krótka, trwać np. około dziesięciu, piętnastu minut. Tyle tylko uwagi poświęcają kandydatom firmy doradztwa personalnego prowadzące np. rekrutację sprzedawców, kasjerek do wielkich sklepów. Tak lakonicznie rozmowy mają miejsce wtedy, gdy przyszły pracodawca dokładnie wie kogo szuka do stosunkowo prostej pracy. Maksymalnie skracając rozmowę pracodawca chce uniknąć miedzy innymi wysłuchiwania relacji o ludzkich problemach, co może spowodować iż zacznie być wrażliwy, mieć emocjonalny stosunek do kandydata, jego życiowych trudności.

Należy oczekiwać, iż nasza rozmowa kwalifikacyjna będzie trwała około 45 minut, maksymalnie 1 godzinę

Wiadomo, że podczas rozmowy zaangażowanie emocjonalne kandydata systematycznie rośnie.

O tym warto pamiętać:

→ kierujący rozmową kwalifikacyjną zrobi wszystko, by była ona przeprowadzona w coraz bardziej osobistej tonacji. Nie zapomnij, że nie gawędzisz z przyjacielem, człowiekiem bardzo Ci życzliwym, lecz reprezentantem interesów pracodawcy - nie zawsze zbieżnych z Twoimi.

→ do samego końca konsekwentnie buduj swój na wstępie założony wizerunek. Pod wpływem emocji, zmęczenia, stresu, nie wypadnij z przyjętej roli.

→ przedstawiaj obiektywnie swe poprzednie miejsce pracy, nie mów źle o swych byłych i aktualnych szefach. To zawsze robi złe wrażenie.

→ przygotowując się do rozmowy kwalifikacyjnej zrób wszystko, by zdobyć jak najwięcej informacji o firmie, w której starasz się o pracę, np. o jej produktach, sukcesach i porażkach, inwestycjach, nawet historii. Równie cenna będzie wiedza o przedsiębiorstwach konkurencyjnych oraz całe branży. Taka orientacja pozwoli Ci uniknąć zbyt ogólnych odpowiedzi i z pewnością zrobi bardzo dobre wrażenie na pracodawcy.

ETAPY ROZMOWY KWALIFIKACYJNEJ

Każda rozmowa składa się z kilku logicznie uporządkowanych, następnych po sobie etapów. Podczas owych faz pracodawcy stosują odrębne kryteria oceny. Oczywiście, zasadniczy wpływ na scenariusz rozmowy kwalifikacyjnej ma sam charakter stanowiska, o które ubiegają się kandydaci. Zwykło się wyróżniać 4 etapy rozmowy kwalifikacyjnej:

1. Fazę kontaktu bezpośredniego (tzw. pierwszego wrażenia).

2. Rozmowę o faktach.

3. Wnioskowanie o kompetencjach zawodowych.

4. Wnioskowanie o cechach psychologicznych.

Pierwsze wrażenie

Prowadzący rozmowę odnotowują najbardziej wyraziste, zewnętrzne cech kandydatów. Zauważają też podstawowe właściwości ich zachowania.

Ubiór

Strój jest elementem pewnej konwencji społecznej. Poszczególnym zawodom zwykliśmy przypisywać standardowy wygląd zewnętrzny, np. nie spodziewamy się zobaczyć w pracy prezesa dużej firmy w dresie, kominiarza w białym garniturze itd. Te konwencje musimy respektować zarówno podczas rozmowy kwalifikacyjnej, jak i w późniejszej pracy.

Oczywiście, nie można powiedzieć, iż podczas rozmowy masz wyglądać dokładnie tak, a nie inaczej. Wcale nie powinieneś prezentować się jak przedsiębiorca pogrzebowy w czarnym garniturze, czarnym krawacie i białej koszuli. Niemniej jednak, z pewnością najstosowniejszy będzie ciemniejszy, pastelowy garnitur, odpowiadająca mu tonacją koszula oraz buty, skarpety. Podobnie kobiety: kostium lub sukienka w pastelowych kolorach, bez nadmiernej ilości ozdób. Jednym słowem, stawiamy na klasyczną, dyskretną elegancję.

► Całkowicie fałszywa jest taka koncepcja: ubiorę się oryginalnie, niestandardowo, to wtedy na pewno zwrócą na mnie uwagę, wyróżnię się spośród innych i dostanę tę pracę. Owszem, wyróżnisz się, zostaniesz zauważony, ale etapowanie strojem może Ci tylko zaszkodzić. Bardziej luźny, oryginalny ubiór jest dopuszczalny w przypadku zawodów z pogranicza sztuki i biznesu, np. w przypadku środowiska twórców reklam, mody, rozrywki itp.

Konwencje zachowań

Musisz przestrzegać respektowanych przez pracodawców konwencji społecznych. Delikatnie uśmiechaj się podczas rozmowy, poruszaj się pewnie, utrzymuj nienatarczywy kontakt wzrokowy z rozmówcą. Uściśnij rękę rozmówcy na powitanie, ale nie wyciągaj jej pierwszy od osoby od Ciebie starszej lub zajmującej wyższe stanowisko. Umiejętność nawiązywania kontaktu jest bardzo ważna, jednak nie należy w trakcie rozmowy popadać w nadmierny „luz”, familiarność. Warto akcentować swe skupienie, zainteresowanie rozmową, podawanymi Ci informacjami. Nigdy nie przerywaj innym mówiącym.

Sposób mówienia

Podczas całej rozmowy kwalifikacyjnej Twój sposób mówienia odgrywa niezwykle ważną rolę. Istotna jest poprawność gramatyczna, logika i konstrukcja wypowiedzi, leksyka, czyli to, jakich słów używasz. Pamiętaj, że kaleki język polski rozkwitający wraz z naszym nowym biznesem, mediami adresowanymi do najniżej wykształconych odbiorców, jest rażący dla tych, którzy będą z Tobą rozmawiać w przypadku starań o pracę w prestiżowej, poważnej firmie. Nie powtarzaj więc niczym papuga natręctw językowych typu „dokładnie tak”, „w temacie” i temu podobnych.

Pierwsze wrażenie może dostarczyć pracodawcy szeregu ważkich informacji,

na przykład na temat Twoich:

○ umiejętności radzenia sobie ze stresem, zdenerwowaniem, które zawsze towarzyszy rozmowie kwalifikacyjnej i nie ma w tym niczego dziwnego, złego. Możesz być i będziesz zdenerwowany - ważne, jak sobie z tym poradzić;

○ umiejętności zachowania się w nowej sytuacji;

○ zdolności do nawiązywania kontaktu z nieznanymi sobie ludźmi.

IX DOBRYCH RAD:

I. Nie ubieraj się na rozmowę kwalifikacyjną w wizytowy garnitur - będziesz wyglądał jakbyś szedł na bal sylwestrowy w operze.

II. Bez względu na wszelkie przeciwieństwa losu, bądź punktualny.

III. Nie wchodź na rozmowę niczym prowadzony na sztos skazaniec, posępny, z ponurą miną. Postaraj się o ujmujący wyraz twarzy, delikatny uśmiech.

IV. Powiedz dzień dobry i czekaj aż gospodarz poda Ci rękę. Lekko ją uściśnij, nieco schylając głowę. Jeżeli prowadzący rozmowę nie wyciągnie do Ciebie ręki jako pierwszy - trudno, przywitajcie się bez uścisku dłoni.

V. Usiądź na wprost rozmówcy, nie rozpieraj się na krześle, ale też nie lokuj na jego samym brzegu.

VI. Nie mów za głośno i nazbyt cicho, odpowiadaj spokojnie i wyraźnie.

VII. Słuchaj uważnie, sprawiaj wrażenie zainteresowanego tym, co do Ciebie mówią, nie przerywaj niczyjej wypowiedzi.

VIII. Bądź skupiony i staraj się uchwycić „podtekst” każdego pytania.

IX. Nie bądź uniżony, nadmiernie ugrzeczniony, ale też nie demonstruj nadmiernej pewności siebie.

CO CIĘ CZEKA NA WSTĘPI?

Podczas pierwszego etapu rozmowy kwalifikacyjnej nie oczekuj zaskakujących czy trudnych pytań ze strony prowadzących rozmowę. Pytania będą główne zdawkowe, grzecznościowe, służące nawiązaniu kontaktu.

Ten etap z reguły składa się z:

* Przywitania.

* Przedstawienia, prezentacji uczestników spotkania.

* Informacji o celu rozmowy, czasie jej trwania, przebiegu, organizacji.

* Prezentacji oferty: czyli firmy i stanowiska o jakie ubiegasz się. W odniesieniu do tego punktu zalecamy należytą uwagę. Warto zadawać pytania, dokładnie poznać oczekiwania pracodawcy. Pytaj o to, co Cię będzie czekać, jak działa firma, jakie ma plany, głównych konkurentów, partnerów itd.

LISTY Z PODZIĘKOWANIEM PO ROZMOWIE KWALIFIKACYKNEJ

Po przeprowadzonej rozmowie kwalifikacyjnej zawsze należy wysłać list z podziękowaniem - to, że postępują tak tylko nieliczni spośród starających się o pracę nie jest żadnym argumentem przeciw owej zasadzie. List może Ci tylko pomóc, wzmocnić Twój pozytywny wizerunek w oczach osób od których zależy wybór kandydatów, zapewnić wyższą ocenę.

Wobec czego, zawsze piszemy taki list. Respektując kilka elementarnych zasad:

A. Niech Twój list nie będzie zbyt długi. Absolutnie nie powinien zajmować więcej niż jedną luźno zapisaną stronę formatu A4.

B. Przygotowując curriculum vitae i list motywacyjny byłeś zmuszony do przestrzegania dość ścisłych reguł poetyki tych dokumentów, musiałeś brać pod uwagę ich formalny, standardowy charakter. List z podziękowaniem powinien być bardziej osobisty, indywidualny, mniej schematyzowany, w żadnym zaś przypadku nie zdawkowy. Postaraj się sprawić wrażenie, że piszesz z autentycznej potrzeby, oddajesz prawdziwe (pozytywne) emocje.

C. Koniecznie zaadresuj list do konkretnej osoby. Adresatem powinien być ten, kto przeprowadzał z Tobą rozmowę kwalifikacyjną, nie zaś cała firma, w której starasz się o prace.

D. Właściwie napisany list z podziękowaniem winien jakby podsumować, zamykać rozmowę kwalifikacyjną. Wobec czego powinien do niej bezpośrednio nawiązywać. Będzie dobrze, gdy przywołasz jakiś konkretny fragment Twojego spotkania z pracodawcą.

E. Podziękuj za poświęcony Ci czas oraz uwagę.

F. Podkreśl to, że dzięki niej dużo dowiedziałeś się o firmie, w której chcesz pracować. Nie zapomnij o podkreśleniu swej gotowości do objęcia stanowiska oraz udzielenia wszelkich uzupełniających informacji o sobie.

- Wiarygodność (zgodność CV z tym co mówimy) np. pracowałem tam jakieś pół roku, w CV wpisane są 3 miesiące

- Umieszczenie w CV całego doświadczenia zawodowego, nawet jeśli było to roznoszenie ulotek, sprzątanie, czy mycie samochodów (niektórzy pracodawcy bezwzględnie tego wymagają)

- umieszczanie w CV wszystkich odbytych szkoleń, kursów itp.

- Nie mówienie o tym, czego nie ma w CV, nie ma że „zapomniałem”

- umieszczenie zdjęcia w CV pozwala na przypomnienie sobie kandydata, jeśli do danej firmy na rozmowy kwalifikacyjne przychodzi ich wielu.

---