Amputacje - to odjęcie kończyny w celu :
Poprawy zdrowia
Poprawienia funkcji
Kosmetycznym ( poprawa wyglądu)
Przyczyny amputowania kończyn:
niewydolność naczyniowa (cukrzyca, zator tętniczy)
urazy
wady wrodzone
inne (w tym nowotwory:)
guzy łagodne - tylko w przypadku tzw. złośliwości miejscowej (umiejscowienie i rozmiar guza)
guzy złośliwe - przerzutowe (wyjątkowo rzadko) - sutka, prostaty, płuc, nerek, nadnerczy)
Ggzy złośliwe pierwotne: skóry (rzadko), tkanek miękkich - mięsaki, maziówczak, kości - osteosarcoma, chondrosarcoma,
Po wypadku komunikacyjnym
Stopa cukrzycowa
Amputacja urazowa
Ostateczny wynik usprawnienia chorego zależy od:
wydolności fizycznej i psychicznej chorego (bezpośredni związek z wiekiem operowanego)
przyczyny amputacji
poziomu odjęcia kończyny
jakości kikuta poamputacyjnego
protezy
rehabilitacji (z uwzględnieniem zawodu pacjenta)
Okres do zaprotezowania
cele rehabilitacji
wypracowanie odpowiedniego kikuta i poprawa ogolnej sprawności
kształtowanie kikuta (bandażowanie, pozycje ułożeniowe)
utrzymanie pełnego zakresu ruchomości
formowanie kikuta
Kinezyterapia miejscowa
po amputacji
Rozpoczyna się 2-3 dzień po zabiegu w skład jej wchodzi :
profilaktyka przeciw/przykurczowa
hartowanie
formowanie kikuta
FORMOWANIE KIKUTA
dążymy do uformowania walca;
właściwy kształt uzyskujemy najlepiej bandażem elastycznym poprzez kłos wstępujący z obandażowaniem stawu wyżej leżącego bandażujemy ściśle przy nasadzie stopniowo rozluźniając im wyżej;
formujemy masę mięśniowa poprzez napięcia mięśni do zagojenia rany
po zagojeniu ćwiczenia czynne wolne i czynne oporowe.
Symetria amputacji:
Kończyna górna pojedyncze >99%
podwójne <1%
Kończyna dolna pojedyncze ok.89%
podwójne ok.11%
Zdolności psychofizyczne
akceptacja choroby
akceptacja kalectwa i jego jako nowej formy aktywności
istnienie choroby podstawowej
(w większości przypadków)
Przeciwwskazania do protezowania
znacznego stopnia niewydolność naczyniowa w zachowanej kończynie
ciężka niewydolność krążeniowo-oddechowa
zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej znacznego stopnia
brak świadomej zgody chorego i perspektyw na współpracę podczas rehabilitacji.
Wydatek energetyczny podczas używania protezy kończyny dolnej
jednostronna amputacja poniżej kolana 10-20%
obustronna amputacja poniżej kolana 20-40%
jednostronna amputacja powyżej kolana 60-70%
obustronna amputacja powyżej kolana >200%
Okres przedamputacyjny
przygotowanie psychiki chorego (odjęcie kończyny jako forma przywrócenia aktywności chorego - społecznej, rodzinnej, zawodowej)
przygotowanie fizyczne (ćwiczenia mięśni kończyny zdrowej i chorej - w miarę możliwości oporowe), ćwiczenia oddechowe,
Wpływ poziomu amputacji
w miarę odejmowania kończyny na coraz wyższym poziomie dochodzi do utraty coraz większej liczby stawów, zmniejszania siły kończyny i zdolności motorycznych kończyny
ALE
„dobra amputacja bez względu na poziom jest lepsza niż zła na niskim poziomie”.
Usprawniane przed protezowaniem - zagojenie kikuta
płaskie ułożenie ciała
nie unosić kikuta!
W późniejszym okresie:
zmiany pozycji ciała (np. układanie na brzuchu)
terapia zajęciowa !
Powikłania wczesne
zakażenia beztlenowcami
powikłania septyczne
rozejście się rany
martwica skóry
POWIKŁANIA PÓŹNE
obrzęk kikuta
brodawki przerostowe
zapalenie skóry kontaktowe
egzemy niespecyficzne
cysty naskórkowe
czyraczność
zakażenia grzybicze
POWIKŁANIA PÓŹNE
ubytki skóry, owrzodzenia
przerosłe blizny skórne, nadmiar tkanek
martwaki końca kości kikuta
przetoki kikuta
przykurcze kikutów
bóle
wyrośla kostne
Zapobieganie bólom
odjęcie kończyny to zabieg bolesny.
nie można amputować bólu lecz objęte chorobą tkanki.
bóle przetrwałe po zabiegu mogą doprowadzić do wytworzenia wzorca bólu w OUN.
zapobieganie bólom to także zakaz wykonywania ruchów czynnych kikuta (skurcze mięśni, tworzenie krwiaków, upośledzenie procesu gojenia tkanek).
zapobieganie obrzękom - uniesienie (przykurcze), szczelne opatrunki gipsowe (mogą nasilić obrzęki, bandażowanie (silniejsze na obwodzie, słabnące dogłowowo)
Bóle fantomowe
pochodzenia obwodowego lub centralnego.
przeważnie bezpośrednio po zabiegu operacyjnym
(przykre rwanie, pieczenie, kłucie, wykręcenie kończyny)
po amputacjach poprzedzonych długim okresem bólowym
po amputacjach urazowych dokonanych
przy brutalnej technice operacyjnej
przy współistniejących infekcjach kikuta
u chorych z upośledzonym krążeniem kikuta
u chorych labilnych emocjonalnie
Usprawniane przed protezowaniem
celem jest uzyskanie bezbolesnego, wygojonego i zahartowanego kikuta, który można włożyć do leja protezy, na którym można stanąć i zacząć chodzenie.
Usprawniane przed protezowaniem - zagojenie kikuta
ćwiczenia oddechowe
siadanie do posiłków
kontrolowany stopniowo wzrost wysiłków fizycznych
zabezpieczenie przed nawykowym wadliwym ustawieniem kikuta (przykurcze)
utrzymanie pełnego zakresu ruchomości w stawach
ustabilizowanie objętości kikuta (bandażowanie)
wzmocnienie siły mięśniowej
wyrobienie czucia głębokiego i powierzchniowego.
zahartowanie i higiena kikuta.
uelastycznienie blizny pooperacyjnej
Protezowanie tymczasowe
kończyna dolna:
nauka chodzenia i przenoszenia masy ciała na protezę
nauka wprawiania protezy w ruch mięśniami kikuta, dalsza nauka chodu
zmniejszanie obrzęku pooperacyjnego, kształtowanie kikuta, (nacisk mechaniczny leja)
zlikwidowanie przykurczów, zwiększanie zakresu ruchomości kikuta i stawów kończyny
ocena stopnia uzyskanych funkcji
Chory musi nauczyć się :
nakładania protezy,
stania,
siadania,
wchodzenia i schodzenia ze schodów,
pokonywania nierówności terenowych (krawężniki),
podnoszenia w razie upadku.
Proteza definitywna
nauka stanowi kontynuację usprawniania z protezą tymczasową.
proteza znacznie masywniejsza, cięższa, wyposażona w nowoczesne zamki z możliwością blokowania
Zaopatrzenie stopy
przy zaburzeniu fazy odbicia wkładki uzupełniające (seryjne amputacje palców, w stawie Lisfranca)
Ćwiczenia po amputacji goleni
pozycja niekorzystna - przykurcz zgięciowy
prostowniki: prostowanie czynne z obciążeniem, (woreczek, taśma z bloczkiem - czynne lub bierne)
ułożenie na chorym boku, podnoszenie kikuta, ściskanie piłki pomiędzy udami, leżenie na plecach i przywodzenie-przesuwanie woreczka z piaskiem.
prostowniki: leżenie na brzuchu, prostowanie czynne na plecach, w klęku podpartym, siedzenie na brzegu krzesła i prostowanie bierne pod wpływem ciężaru (opaska + bloczek)
Ponadto:
nauka chodzenia o kulach (przeszkody)
nauka wsiadania / zsiadania z wózka (łóżko, toaleta, krzesło, wanna, pokonywanie przeszkód)
Uwaga
chorzy po amputacji w obrębie kończyn dolnych mają trudności w utrzymaniu równowagi
mogą cierpieć na lęk przestrzeni i wysokości (widoczne u pacjentów długo korzystających z wózków inwalidzkich)
Ćwiczenia równowagi
siad na krześle / stołku / piłce lekarskiej z kończynami górnymi na boki lub skrzyżowanymi na klatce piersiowej
siedzenie jw. + rzuty piłeczką w różnych kierunkach
„Walka kogutów”
Mechanizm chodu
stopa i kończyna dolna to połączenie dwóch dźwigni - pionowej (uda i goleni) oraz poziomej (stopy).
podparcie - linia krętarz - kolano - staw skokowy
faza oparcia pięty - współistnieje ze zgięciem biernym stawu kolanowego
faza odbicia - hamowanie zginania stawu kolanowego + ewentualnie jego domknięcie
faza przenoszenia - wyrzucenie protezy do przodu.
Zaopatrzenie kończyny dolnej
Zadania protezy:
podparcie masy ciała
umożliwienie utrzymania równowagi ciała
swobodne poruszanie się zbliżone do naturalnego.
zależne od poziomu amputacji i możliwości czynnego kontrolowania czynności statyczno-dynamicznych.
Zaopatrzenie goleni
prawidłowa długość kikuta 12-17cm
kształt lejkowaty
niebolesny palpacyjnie
ruchomość przynajmniej 0 - 70 stopni
siła mięśniowa przynajmniej 4/5.
Elementy protezy goleni:
lej kikutowy (PTB)
część goleniowa
stopa (SACH lub u aktywnych FF - flex foot)
System egzo- lub endoszkieletowy
1 - poszycie z tworzywa sztucznego całej protezy
2 - system modularny szkielet pokryty poszyciem kosmetycznym (możliwość korekty osi mechanicznej urządzenia)
Typowe zlecenie po amputacji goleni
proteza po lewostronnej amputacji poniżej kolana
lejek oparty na ścięgnie rzepkowym
układ endoszkieletowy
miękka wkładka
wyściółka na końcu dystalnym
pokrycie kosmetyczne
stopa typu SACH
podwieszenie mankietowe
dodatkowe wyposażenie - pończocha
Ćwiczenia po amputacji uda
pozycja niekorzystna - przykurcz zgięciowo-odwiedzeniowy
przywodziciele: ułożenie na chorym boku, podnoszenie kikuta, ściskanie piłki pomiędzy udami, leżenie na plecach i przywodzenie-przesuwanie woreczka z piaskiem.
prostowniki: leżenie na brzuchu, prostowanie czynne na plecach, w klęku podpartym, siedzenie na brzegu krzesła i prostowanie bierne pod wpływem ciężaru (opaska + bloczek)
Zaopatrzenie uda
prawidłowa długość kikuta powyżej 25 cm
kształt cylindryczny
niebolesny palpacyjnie
zgięcie stawu biodrowego przynajmniej 0 - 90 stopni
siła mięśniowa przynajmniej 4/5.
duże trudności przy zaopatrzeniu długich kikutów (asymetria stawów kolanowych).
Zaopatrzenie uda
Elementy protezy uda:
lej kikutowy pełnokontaktowy
lej zewnętrzny ze stawem kolanowym protezy (zamek blokowany przy krótkim kikucie lub słabej kontroli mięśniowej)
podwieszenie (opcja)
część goleniowa
stopa
Typowe zlecenie po amputacji uda
proteza po lewostronnej amputacji powyżej kolana
wąski lejek przednio-boczny
układ endoszkieletowy
pokrycie kosmetyczne
staw kolanowy jednoosiowy
pas typu śląskiego (podwieszenie półpodciśnieniowe)
Wyłuszczenie stawu biodrowego
proteza kanadyjska z koszem biodrowym.
Do zagojenia rany pooperacyjnej stosujemy pozycje
Przeciw / przykurczeniowe:
amputacja uda
lżenie na brzuchu lub leżenie na boku po stronie amputowanej,
nie wykonujemy rotacji zewnętrznej przy przekręcaniu się, a leżenie tyłem jest z woreczkiem na kikucie;
po zagojeniu rany pooperacyjnej
ćwiczymy mięsnie antagonistyczne do przykurczonych:
amputacjja podudzia
mięsień czworogłowy uda i wybiorczo mięsnie pośladkowe
Amputacja uda
mięsnie prostowniki, przywodziciele stawu biodrowego i rotatory wewnętrzne.
zaczynamy od ćwiczeń czynnych wolnych i stopniowo przechodzimy do ćwiczeń oporowych.
jeżeli mamy za mały zakres ruchu w stawie rozpoczynamy ćwiczenia redresyjne - najpierw ręczne, a w dalszym etapie korzystniejsze są wyciągi redresyjne
(gdy zaczyna boleć stosujemy masaż, ale nie zdejmujemy wyciągu bo ból oznacza jego działanie).
wskazane jest stosowanie zabiegow cieplnych.
Hartowanie kikuta
uważamy w I fazie na stan blizny, delikatnie oklepujemy kikut w 7 dniu przy nasadzie kikuta
po zagojeniu blizny operacyjnej intensywnie masujemy kikut (rozcieranie, ugniatanie, oklepywanie).
możemy też hartować hydrotermicznie poprzez naprzemienne zanurzanie kikuta w zimnej i ciepłej wodzie stopniowo zwiększając amplitudę temperatury wody; 30 sek po 25 razy
hartujemy też przez obciążanie osiowe najpierw na miękkie podłoże i na krotko, a pod koniec na twarde i na dłużej i nie stosujemy poduszki
1) 10% masy ciała - szczyt kikuta
2) Po 4-5tyg.chory sam utrzymuje na twardym
Lokomocja
jak najszybciej pionizacja
polecamy markowanie ruchu chodzenia kikutem zwłaszcza przy amputacjach podudzia
przy amputacjach obustronnych pionizacja jest niemożliwa, wskazane jest stosowanie środkow wczesnego protezowania. Są to protezy pneumatyczne przy amputacji podudzi przy amputacji udowej stosuje się protezy termoplastyczne (na kikut zakłada się skarpetę i ze skarpeta wkładamy kikut do leja z tworzywa,
podgrzewamy suszarką do włosow i dostosowujemy lej idealnie do aktualnego kształtu kikuta).
Nauka chodzenia
zaczynamy od nauczenia pacjenta posługiwania się proteza, jak ma dbać o nią i o kikut (przed chodzeniem kikut umyty, idealnie wysuszony, należy codziennie prać skarpety, ktore
obowiązkowo zakładamy na kikut, prawidłowo zakładać protezę)
lej protezy zakładamy zawsze w pozycji pośredniej dla stawu nad amputacją
amputacja uda - stojąc lub leżąc a pas biodrowy zapinamy w pozycji leżącej,
amputacja podudzia - ugięcie kolana
Kolejny etap to:
pionizacja w barierkach, każdorazowo sprawdzamy prawidłowość założenia protezy;
nauka przenoszenia ciężaru ciała na protezę, stosujemy ćwiczenia rownoważne, balansujemy ciałem, uczymy te sterowania proteza w chodzie;
nauka chodzenia w barierkach, zaczynamy od prawidłowego stereotypu chodu, najczęściej jest to początkowo chod 4-taktowy koniecznie naprzemienny potem dwutaktowy, nie może być trojtaktowy.
przy amputacji uda rozpoczynamy od kroku zdrową noga bo to warunkuje długość kroku,
zwracamy uwagę na rowny krok, rowny czas obciążania, chod naprzemienny, korygujemy postawę ciała;
Informacje ogólne - czynności kończyny górnej
czucie powierzchniowe (informacja o tym, jakiego przedmiotu dotykamy (faktura, wielkość, kształt, temperatura),
czucie proprioreceptywne - (głębokie, ruch z różną prędkością i różną siłą,
stabilizacja - utrzymywanie przedmiotów w określonym położeniu lub stabilizacja całego ciała przez uchwyt nieruchomych przedmiotów
czynności do wykonania jedną ręką chorzy przeniosą na rękę zdrową, ręka protezowana lub kikut kończyny będzie używany tylko przy czynnościach dwuręcznych
Amputacje ramienia
pozycja niekorzystna - odwiedzenie, zgięcie, rotacja wewnętrzna
ćwiczenie - przywiedzenie, wyprost, rotacja zewnętrzna, ćwiczenia z oporem w ww. kierunkach
równoczesna stabilizacja mięśni karku i obniżenie barku (przykład zestroju ruchowego) jako przygotowanie do blokowania sztucznego stawu łokciowego.
Ćwiczenia wzmacniające mięśnie karku
leżenie przodem, unoszenie głowy wbrew sile ciężkości, oporowi ręki rehabilitanta
siedzenie na krześle, wyprost głowy wbrew oporowi taśmy z ciężarkiem
Wzmacnianie obręczy barkowej
pompki (podpór przodem, zwis pomiędzy krzesłami / poręczami)
zwisy z drabinek i zmiana pozycji ciała
ćwiczenia ze sprężynami
pływanie
Ćwiczenia mięśni barku
Zwiększające zakres ruchu
leżenie na plecach lub siad, czynne unoszenie i opuszczanie barku, wysuwanie do przodu i cofanie
krążenia barkiem (zdrowym i chorym), ruch bez udziału klatki piersiowej
Wzmacniające siłę mięśni
leżenie przodem, czynny skłon w tył (przeprost) ze ściągnięciem łopatek i oderwaniem barków
siad na krześle, pętla na barku, ruchy czynne
Ćwiczenia oddechowe
siedzenie, wdech (usta) - wydech (nos)
przesuwanie piłeczki pingpongowej po stole (zabawa monetami)
Zaopatrzenie ramienia
przy amputacjach wysokich lub wyłuszczeniach praktycznie tylko protezy kosmetyczne.
protezy typu czynnego jedynie u osób z dobrze rozwiniętą muskulaturą.
przy amputacji wysokiej obustronnej bezwzględne wskazania do protez bioelektrycznych - zaopatrzenie jednostronne.
Zaopatrzenie ramienia
duże trudności związane z ubytkiem tkankowym.
typy protez: jedno, dwu i trójcięgłowe - złożoność kontroli funkcji zgięcia stawu łokciowego, jego blokowania oraz ruchu rozwierania końcówki.
1 - przy protezach z ręką elektromechaniczą
2 - przy długim kikucie ramienia
3 - przy krótkim kikucie ramienia i małej amplitudzie ruchów
Amputacje przedramienia
ćwiczenia stawu łokciowego - pełne zgięcie, wyprost, supinacja, pronacja
ćwiczenia wzmacniające przedramię: leżenie na plecach, siedzenie, podnoszenie ciężarka przymocowanego do przedramienia - zginanie przedramienia
w przypadku kikuta Krukenberga intensywne ćwiczenie ćwiczenia palców (kleszczy): rozwarcie i zwarcie bierne i czynne, zdolność chwytna, zdolność rozpoznawania dotykowego,
Amputacje przedramienia
protezy bioelektryczne - reagujące na zmianę sygnałów mioelektrycznych (napięcia charakteryzującego pracę mięśni).
ćwiczenia rozdzielczości napinania mięśni (bez antagonistów) oraz ćwiczenia zwiększające masę mięśniową.
Zaopatrzenie przedramienia
im dłuższy, tym pronacja i supinacja pełniejsze
możliwości: czynnie otwierana ręka mechaniczna, czynnie otwierany hak, ręka bioelektryczna.
Amputacje ręki
ćwiczenia utrzymujące sprawność mięśni stawu promieniowo-nadgarstkowego
przy amputacjach niskich ćwiczenia mięśni zginaczy i prostowników palców.
Protezowanie tymczasowe
kończyna górna:
wcześniejsze ruchy celowe, czynne
miękkie mankiety z uchwytami na sztućce, długopis,
Zaopatrzenie ręki
kosmetyka albo funkcja (niestety często)
pojedyncze palce - nie wymagają protezowania
za wyjątkiem kciuka - konieczność biernej opozycji
amputacja śródręcza - pozostawienie funkcji pomocniczej lub hak otwierany czynnie (zgięcie-wyprost)
Usprawnianie po zaprotezowaniu
uzależnione od typu protezy
nakładanie i zdejmowanie protezy
ćwiczenia w wykonywaniu ruchów protezą - do automatyzacji i pełnej koordynacji ruchów (mimo wszystko czynności precyzyjne rzadko wykonywanie).
BANDAŻOWANIE KIKUTA (RESIDUAL LIMB) KOŃCZYNY DOLNEJ
po operacji, gdy pierwsze bandaże są zmieniane, za zgodą chirurga, można rozpocząć proces formowania kikuta za pomocą bandaża elastycznego
im lepiej bandażowany kikut tym lepiej pasować będzie później proteza
aby prawidłowo uformować kikut, należy przez cały czas - podczas dnia i nocy (poza czasem przeznaczonym na mycie i kontrolowanie stanu skóry) - przyłożyć mocny, pewny ucisk na kikut (przez okres kilku tygodni)
należy zwrócić uwagę, czy podczas bandażowania nie powstają fałdy, które mogłyby wywierać ucisk punktowy, mogłoby to spowodować uszkodzenie skóry
jeżeli bandaż ześlizguje się lub nie przylega prawidłowo, należy powtarzać bandażowanie aż do osiągnięcia prawidłowego efektu
nie należy rozciągać bandaża maksymalnie, ponieważ straci swoje właściwości; spowoduje to uszkodzenia kikuta
bandażowanie należy wykonywać sposobem kłosowym (spica bandage - opatrunek kłosowy), nie okrężnym (spowodowałoby to ucisk na naczynia krwionośne i zmniejszenie przepływu krwi)
celem bandażowania jest uformowanie kikuta w kształcie stożka, aby to osiągnąć należy zastosować więcej ucisku na dystalny odcinek kikuta, a mniejszy ucisk na proksymalny
bandaż elastyczny powinien być zmieniany co 4 - 6 godzin (jeśli jest luźny i zsuwa się to częściej)
nigdy nie zostawiać bandaża na dłużej niż 12 godzin, bez zmieniania
BANDAŻOWANIE
dwa do trzech razy przed zabandażowaniem stosować 10 - minutowy masaż na kikut
po użyciu bandaża należy go wyprać w ciepłej wodzie z mydłem i dokładnie wypłukać i wysuszyć na gładkiej powierzchni
BANDAŻOWANIE POWYŻEJ STAWU KOLANOWEGO
(THE ABOVE - KNEE BANDAGE)
BANDAŻOWANIE POWYŻEJ STAWU KOLANOWEGO
dla większości amputacji powyżej stawu kolanowego używa się dwóch bandaży o szerokości 15 cm i jednego o szerokości 10 cm
pacjent znajduje się w pozycji leżenia bokiem, co pozwala na łatwy dostęp terapeuty do kikuta
najpierw korzysta się z bandaża o szerokości 15 cm:
bandażowanie rozpoczyna się z okolicy pachwiny i rozwija się go diagonalnie po przedniej powierzchni uda w stronę bocznej powierzchni dystalnego końca kikuta
następnie owija się wokół końca kikuta i wraca w kierunku tylnej powierzchni grzebienia biodrowego owijając biodra dookoła
taki sposób bandażowania wspomaga pozycję wyprostu w stawie biodrowym
następnie owija się bandażem proksymalną część kikuta, w pachwinie i powraca się wokół bioder (ten sposób nie będzie powodował ucisku jeśli będziemy kontynuować owijanie wokół bioder)
owinięcie wokół przyśrodkowej powierzchni kikuta, w pachwinie, zapewnia ochronę tkanek miękkich przywodzicieli i zmniejsza możliwość ich skręcania
w większości przypadków pierwsze bandażowanie kończy się przy drugim „kłosie”, zabezpiecza się plastrami lub agrafką
drugi bandaż o szerokości 15 cm owija się podobnie jak pierwszy, ale rozpoczyna się bardziej bocznie:
wszystkie powierzchnie ciała nie pokryte podczas pierwszego bandażowania muszą być zabandażowane teraz
tak jak w pierwszym bandażowaniu po pierwszej „ósemce” i po drugim okrążeniu w pachwinie zabezpiecza się w okolicy biodra
należy dokładnie sprawdzić czy nie wytworzył się zbyt duży ucisk w okolicy proksymalnego końca kikuta
bandaż o szerokości 10 cm jest wykorzystywany do wytworzenia największego ucisku w okolicy środkowej i dystalnej części kikuta:
zazwyczaj nie ma konieczności owijania tego bandaża wokół bioder, ponieważ siły tarcia z poprzednimi bandażami i dobrze poprowadzony „kłos” zabezpieczają przed zsuwaniem
bandażowanie rozpoczyna się bocznie, by uzyskać splatanie się „kłosa” z poprzednim bandażem
BANDAŻOWANIE PONIŻEJ STAWU KOLANOWEGO
najczęściej wystarczają dwie opaski o szerokości 10 cm
bandaże nie powinny być prowadzone tym samym ściegiem, tylko krzyżującym się, tak by osiągnąć najlepszy ucisk
pierwsze bandażowanie rozpoczyna się w okolicy bocznego lub przyśrodkowego kłykcia kości piszczelowej, po przedniej powierzchni kikuta, diagonalnie do dystalnego końca
bandaż powinien przykryć ranę pooperacyjną
następnie wraca się skośnie tylną powierzchnią kikuta i owija się kończynę, wracając tym samym do punktu, z którego rozpoczynało się bandażowanie
w tym momencie można wybrać dwa sposoby: albo kontynuować takim ruchem jak na początku albo rozpocząć bandażowanie wzorem X, który tworzy się na przedniej powierzchni kikuta
zazwyczaj nie przykrywa się rzepki bandażem, chyba że kikut jest krótki - wtedy dla zapewnienia lepszej stabilności zachodzi się na nią, bandaż nie możne powodować ograniczeń zakresu ruchomości w stawie kolanowym
podczas bandażowania wzorem X, zagięcia bandaża należy wykonywać na tylnej powierzchni kikuta, co spowoduje większy ucisk w obrębie tkanek miękkich (mięsień trójgłowy łydki), a zapewni mniejszy (równomierny) ucisk w okolicy kości piszczelowej
drugie bandażowanie prowadzi się tym samym wzorem, jednak rozpoczyna się od przeciwnego kłykcia kości piszczelowej