Prawo gospodarcze - to ogół norm dotyczących działalności gospodarczej. Jest to suma nadbudowanych norm nad działaniami prawa; np. prawo konstytucyjne, prawo administracyjne, prawo finansowe.
Prawo handlowe - nadbudowane nad prawem prywatnym (prawo cywilne), dotyczy działalności gospodarczej
Prawo gospodarcze publiczne
Ustawa z dnia 2 lipca 2004roku o swobodzie działalności gospodarczej (USDG)
Ustawa reguluje podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej na terenie terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz zadania organów w tym zakresie.
Działalność gospodarcza - to zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie kopalin ze złóż (górnicza), a także działalność zawodowa wykonywana w sposób ciągły, zorganizowany.
Zawodowa - wolne zawody lekarskie, budowlane, prawnicy, np. główny księgowy, architekci, biegły rewident
Zarobkowa - nie zawsze zyskowna, chodzi o nastawienie na zysk, zarobek
Ciągły - nastawienie na działalność ciągłą, a nie jednorazową, np. przez 10lat
Zorganizowany - musi przybrać formą prawną (spółkę)+(rejestracja działalności)
Definicja o działalności gospodarczej nie ma zastosowania w sądownictwie, ogrodnictwie, rolnicze, leśnictwo, warzywnictwo, rybactwo śródlądowe, agroturystyka.
Przedsiębiorstwo - osoba fizyczna, osoba prawna, podmiot nie posiadający osobowości prawnej, posiadający ustawowo przyznaną zdolność prawną, wykonujący własną działalność gospodarczą we własnym imieniu.
Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Przedsiębiorcą nie jest:
Spółka cywilna, jest jednostką organizacyjną, ale nie ma zdolności prawnej.
Zdolność prawna
Zdolność do tego, aby być podmiotem praw i obowiązków
Kategorie przedsiębiorców
Według wielkości prowadzonej działalności
Tabela 1
|
Liczba |
|
Obrót |
|
Aktywa netto |
Mikro przedsiębiorca |
<10 |
i |
≤ 2 mln EUR |
lub |
≤ 2 mln EUR |
Mały przedsiębiorca |
<50 |
i |
≤ 10 mln EUR |
lub |
≤ 10 mln EUR |
Średni przedsiębiorca |
<250 |
i |
≤ 50mln EUR |
lub |
≤ 43 mln EUR |
Pierwszy warunek musi być spełniony, a dwa następne dobrowolnie.
Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997roku o Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) zawiera regulację 3 rejestrów:
Rejestr składa się z:
rejestr przedsiębiorców
rejestr stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej; (rejestr nie przedsiębiorców)
rejestr dłużników niewypłacalnych
Kategorie przedsiębiorców podlegających wpisowi do KRS:
spółki osobowe: jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna); EZIG - Europejskie Zgrupowanie Interesów Gospodarczych) - spółka transgraniczna, gdy porozumie się dwóch przedsiębiorców z dwóch różnych krajów UE i gdzie się rejestrują, jeżeli: w Polsce to to porozumienie, spółka to EZIG
forma prawna prowadzenia działalności gospodarczej o charakterze ponadnarodowym, która łączy w sobie cechy spółki i konsorcjum
spółki kapitałowe:
spółka z o.o. - ma osobowość prawną
spółka akcyjna - ma osobowość prawną
spólka europejska - powstaje podobniej AK EZIG, podlega przepisom takim jak spółka akcyjna
Przedsiębiorstwa państwowe - ma osobowość prawną
spółdzielnie - ma osobowość prawną
spółdzielnia europejska - dwa podmioty zakładają spółdzielnie w oparciu o spółdzielnie
instytuty badawcze - ma osobowość prawną
przedsiębiorcy zorganizowani drobnej wytwórczości - znaczenie niewielkie
Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych i Towarzystwa Reasekuracji Wzajemnej (ubezpieczenie ubezpieczycieli, zakładów ubezpieczeń)
TUW - ubezpieczają tylko swoich członków, działają na zasadzie spółek akcyjnych, mają osobowość prawną
oddziały przedsiębiorców zagranicznych - oddziały dużych firm zagranicznych którzy mają w Polsce filie. Bez zdolności prawnej. W myśl USDG nie są przedsiębiorcami, ale są wpisywani do KRS. Dokonują czynności na rzecz przedsiębiorstwa macierzystego. Nie posiadają praw podmiotowych.
Główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji - posiadają zdolność prawną, mogą być właścicielem mienia.
Inne osoby prawne (normalne) to nie przedsiębiorcy ale majątkowo podejmują działalność gospodarczą i stają się przedsiębiorcami; są to stowarzyszenia i fundacje, prowadzący działalność zdrowotną, społeczną; dla finansowania swojej działalności statutowej mogą podjąć działalność gospodarzą.
Instytucje gospodarki budżetowej - mają osobowość prawna, rozliczają się z budżetem, bo są z niego finansowane
Przedsiębiorstwo w znaczeniu przedmiotowym - zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Reguluje go Kodeks cywilny.
Kodeks reguluje (składniki przedsiębiorstwa):
Nazwa przedsiębiorstwa
Własność ruchomości, nieruchomości , praw rzeczowych na tych ruchomościach i nieruchomościach
Wierzytelności - wartość majątkowa
Prawa wynikające z najmu i dzierżawy i inne prawa np. leasing do korzystania z ruchomości i nieruchomości
Prawa do papierów wartościowych: akcje, obligacje, składniki przedsiębiorców
Środki pieniężne
Prawa administracyjne, koncepcje, licencje i ine prawa powodujące lepsze funkcjonowanie firmy
Patent do wynalazku
Majątkowe prawa autorskie i prawa pokrewne
Tajemnice przedsiębiorstwa: co nie ujawnione; patenty, tajne technologie, tajemnice związkowe z oprogramowaniem
Księgi i dokumenty związkowe z prowadzaną działalnością gospodarczą
Reguły związane z nabyciem przedsiębiorstwa:
pierwsza określa przedmiot czynności: sprzedaż, darowizna
Nabywca odpowiada solidarnie ze zbywcą za długi firmy, chyba że mimo należytej staranności o tych długach nie wiedział, albo jeżeli odpowiada to tylko do wartości nabytego przedsiębiorstwa np. do 2mln, resztę nie odpowiada
Firma i prokura
Firma - w znaczeniu prawnym nie można używać jako podmiot
Firma to oznaczenie przedsiębiorcy. Przedsiębiorca działa pod firmą. Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko, może być pseudonim, własna nazwa, nazwa staje się firmą. Informacje o formie prawnej np. trzeba napisać ALFA sp. z o.o. - całość lub skrót, nazwisko osoby za jej zgodą.
Zasady prawa firmowego:
zasada wyłączności firmy - firma powinna się odróżnić dostatecznie od innych firm działających w tej samej branży. Nazwa w tej sterze jest zajęta.
zasada jawności - firma powinna być zarejestrowana, by mogła być rozpoznawana.
zasada niezbywalności firmy - firma nie może być zbyta bez przedsiębiorstwa np. nazwa Coca-cola, bez aktywów i pasywów nie może być zbyta, musi to być razem, firmę można oddać drugiemu do korzystania (umowy franszyzy), np. prowadzi się działalność pod czyjąś firmą, np. Mc Doland
Prawo przedsiębiorcy może być zagrożone: przedsiębiorca może złościć wniosek do sądu o zaniechiwanie takiego działania.
Jeżeli już zostało naruszone prawo przedsiębiorcy to może on:
żądać usunięcia skutków
złożenia oświadczenia w publikatorach
żądać na ogólnych zasadach odszkodowania, naprawienia szkody
zadać wydania korzyści poprzez np. kradzież firmy
Na mocy ustawy przemysłowej firma może uzyskać znak towarowy jako dodatkowe zabezpieczenie.
Prokura - umocowanie, szerokie pełnomocnictwo do czynności sądowych i pozasądowych związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Forma pisemna pod rygorem nieważności od przedsiębiorcy - mocodawca.
Prokurent - to osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Innymi słowy prokura jest postają umocowania do działania w cudzym imieniu opartym na oświadczeniu reprezentowanego.
Rodzaje prokury:
samodzielna - 1 prokurent
łączna - kilka lub dwóch samodzielnych, którzy działają łączenie
oddziałowa - zakres umocowania prokurenta ogranicza jest do zakresu spraw wpisywanych do rejestru oddziału przedsiębiorstwa
Firma oddziału składa się z głównego przedsiębiorcy ze wskazaniem oddziału miejscowości gdzie działa.
Zakres prokury (ograniczenie ustawowe):
nie może zbyć przedsiębiorstwa
nie może oddać do korzystania bez wiedzy przedsiębiorcy
nie może zbyć i obciążyć bez wiedzy przedsiębiorcy
Szczególne pełnomocnictwo do sprzedaży przedsiębiorstwa to nie prokura tylko pełnomocnictwo.
Ograniczenia terytorialne, wartościowe np.100 000, rzeczowe są bezskuteczne wobec osób trzecich, są skuteczne w stosunku do prokurenta.
Kontrahenci są ochronieni przed prokurą ograniczoną. Tzn. kontrahent w skutek przekroczenia prokurenta nie może nic stracić. I to jest bezskuteczność wobec osób trzecich.
Przenoszenie prokury - prokurent nie może ustanowić dalszego prokurenta, według swoich umocnień może powołać pełnomocnika.
Prokura wygasa:
przedsiębiorca wykreślony z KRS
ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa
ogłoszenie likwidacji
przekształcenie przedsiębiorcy
śmierć prokurenta lub utrata zdolności do czynności prawnych tego prokurenta
Śmierć przedsiębiorcy nie powoduje wygaśnięcia prokury bo firma musi być dalej prowadzona. Są spadkobiercy. Przedsiębiorca może w każdym czasie odwołać prokurenta.
USDG - wpis nie kosztuje, nie publikuje w monitorze, lecz w systemie teleinformatycznych
CEIDG - Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej, szczebel ministra do spraw gospodarki, gmina prowadzi działalność pomocniczą.
Zadania CEIDG:
ewidencjonowanie przedsiębiorców
udostępnianie informacji o przedsiębiorcach
nie wydaje zaświadczeń bo na stronie internetowej są specjalne zakłady
Wpis do CEIDG:
poprzez formularz elektroniczny, bezpłatny, bezpieczny, podpis elektroniczny weryfikowany ważnym kwalifikowanym certyfikatem lub ePUAP - elektroniczna platforma usług administracyjnych. Poprzez ePUAP możemy się kontaktować z urzędami. (ePUAP - profil zaufany w urzędzie skarbowym lub w urzędzie gminy)
tradycyjny - listem poleconym, naturalne poświadczenie musi być
osobiste - idziemy do urzędu gminy i tam rejestrują wniosek
Zasada jawności - udostępnia się wszystkie dane, jeśli adres jest inny niż wykonywanej działalności i i PESEL to dane nie są ujawnione. O informację może się ubiegać każdy.
Strona CEIDG jest prowadzona.
Zasada jednego okienka - wniosek do rejestru podmiotów gospodarki narodowej nr regonu, zgłoszenie rejestrowe NIP zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych - to za pomocą jednego okienka.
KRS - ustawa o KRS
Rejestr przedsiębiorców prowadzą sądy rejonowe, gospodarcze które obejmują jest na wniosek bądź drogą elektroniczną. Nie przewiduje się złożenia wniosku listem poleconym, osobiście można.
Chwila wpisu - wprowadzenie do systemu danych zawartych w postanowieniu sądu. Przy sądach rejonowych funkcjonuje Centrala Informacji KRS.
Rejestr jawny, dostępność do danych, odpisy, zaświadczenia, prawo do przeglądania akt rejestrowych.
Wpis kosztuje 1000zł i podlega ogłoszeniu(500zł) w monitorze. (sądowym i gospodarczym)
Razem 1500zł.
Domniemania w rejestrze przedsiębiorców:
danych zawartych w rejestrze (przyjmuje się, że dane wpisowe do rejestru są zgodne ze stanem faktycznym)
Zasada:
jawności materialnej - nikt nie może zasłonić się nieznajomością ogłoszonych wpisów
jawności formalnej - każdy ma postęp do uzyskania informacji
z chwilą złożenia wniosku o wpis mamy prawo o wpis do regonu, NIP oraz zgłoszenie płatnika lub do ubezpieczeń społecznych jeśli zatrudniamy pracowników
Rejestr przedsiębiorców zawiera:
dane identyfikacyjne firmy: regon, NIP, adres siedziby
dane organów ustawionych do reprezentacji przedsiębiorstwa: sposób, forma reprezentacji, np. czy pełnomocnictwo czy inna firma
informacje o przedmiocie działalności przedsiębiorcy
USDG zasady:
wolności gospodarczej (zasada konstytucyjna) - podejmowanie, wykonywanie, zakończenie działalności jest wolne z zachowaniem pranych reguł, obowiązków
szybkości postępowania - organy administracji publicznej są zobowiązane załatwić sprawy petentów bez zbędnej zwłoki, nie mogą odmówić przyjęcia dokumentów niekompletnych, nie mogą wymagać dokumentów nie wymagalnych w ustawie
rejestracji - przedsiębiorca musi zarejestrować swoją działalność. Przedsiębiorca zarejestrowany w KRS może prowadzić działalność jeżeli zostanie wpisany w CEIDG, jeżeli złoży tylko wniosek może podjąć działalność
Instytucje prawne w USDG:
prawo do interpretacji przepisów przedsiębiorcy (wniosek do urzędu administracyjnego o pisemną interpretacje dotyczącą danin publicznych, cło, opłaty, podatki, składki na ubezpieczenia społeczne w indywidualnej sprawie).
Technika: w zapytaniu powinno się przedstawić stan faktyczny lub przyszły którego dotyczy oraz własne stanowisko w tej sprawie o którą pyta. Interpretacja wydawana jest w trybie decyzji administracyjnej w 30 dni od złożenia wniosku o interpretacje. Można się odwołać jeśli w 30 dni urząd nie odpowie to obowiązuje stanowisko własne tego przedsiębiorcy, który umieścił to na wniosku.
W sprawach podatkowych organ władzy: Ministerstwo Finansów, który upoważnia Izby Skarbowe. Podatki lokalne: burmistrz, wójt, prezydent, marszałek, starosta.
Minister Finansów wydaje ogólne interpretacje.
Interpretacje indywidualne: organy podatkowe. Mają 3 miesiące na wydanie interpretacji w trybie decyzji, nie przysługuje odwołanie tylko przysługuje skarga do sądu.
Minister Finansów może zmienić dobrowolnie wydaną interpretacja ogólną lub wydana przez Izby Skarbowe. Jeżeli nie zmieni to tamta interpretacja obowiązuje.
Prawo do zawieszenia działalności: (do instytucji prawnych w USDG):
nie można zamieścić działalności jeżeli zatrudnia pracownika
działalność może być zawieszona od 1 miesiąca do maksymalnie 24 miesięcy
niemożna osiągać przychodów bieżących
nie musi składać deklaracji i wpłacać zaliczek na podatek i składek na ubezpieczenie społeczne
może wykonywać remonty
może przyjmować należności i regulować zobowiązania powstałe przed data zawieszenia
ma prawo zbywać środki trwałe i wyposażenie
może uczestniczyć w postępowaniach sądowych, administracyjnych, podatkowych
może być poddany kontroli
S.C. osób prawnych np. spółka akcyjna + spółdzielnia - idzie do KRS
Reglamentacja (ograniczenia) działalności gospodarczej:
koncesje, licencje, wpis do działalności regulowanej
Koncesji wymaga firma ochroniarska, działalność wydobywcza, górnicza, materiały wybuchowe, produkcja wytwórcza, obrót paliwem i energią, przewozy lotnicze, ochrona osób i mienia, rozpowszechnianie kasy na gry.
Koncesje wydaje właściwy minister w formie decyzji: prawo o ponowne rozpatrzenie sprawy min 5 - 50 koncesji jest przydzielana. Przetarg koncesyjny wygrywa ten kto daje mac pieniędzy za koncesje.
Promesa koncesji - nie można mu odmówić udzielenia koncesji. Nie krótszy od 6 miesięcy
Działalność regulowana (organizowanie polowań dla cudzoziemców, ośrodki szkolenia kierowców)
Wpis w rejestrze (to nie zgoda ani zezwolenie, to tylko wpis) + oświadczenie, że spełnia wymogi ustawowe do dokonania tego spisu. Jest odpowiedzialny.
Organ prowadzący ten rejestr dokonuje wpisu w ciągu 7 dni od wpływu wniosku. Jeżeli nie to w ciągu 14 dni osoba, która nie została wpisana ma prawo do rozpoczęcia działalności gospodarczej zawiadamiając organ, który nie wpisał go, ze rozpoczyna działalność. Powiadomienie to jest pisemne. Może być odmowa wpisu do działalności regulowanej. Jeśli odmowa to po trzech latach można ubiegać się o ponowny wpis.
Zezwolenia, licencje, zgody - na prowadzenie rozrachunku papierów wartościowych
ani zasady, ani dziedziny, W USDG, handel alkoholem, zezwolenie na alkohole
Obowiązki przedsiębiorcy:
Identyfikacyjne - powinien się ujawnić np. w pismach musi być NIP, jeżeli oferta to NIP + swoja firma i siedziba, adres osoby fizycznej, jeżeli wprowadza towar do obrotu to identyfikacja poprzez etykietę
Zapewnić, aby czynności wykonywane bezpośrednio były wykonywane przez osoby będące osobami kwalifikowanymi np. czynności lekarskie wykonują lekarze
Przedsiębiorca ma obowiązek dokonywać płatności za pośrednictwem rachunku bankowego jeżeli strona to przedsiębiorca i jeżeli transakcja przekracza 15 000 Euro.
Sankcje w USDG za niedopełnienie obowiązków:
Organ kontrolny powinien uprzedzić i oznaczyć zakres kontroli
Odpowiedni pracownik powinien się wylegitymować i przedstawić upoważnienie
Czynności kontrolnych dokonuje się przy kontrolowanym lub osobie upoważnionej wskazanej przez kontrolowanego
Zakaz kontroli równoległej
Ograniczenie czasu kontroli
max. 12 dni (mikro przedsiębiorcy) w roku
max. 18 dni (mały przedsiębiorcy) w roku
max. 24 dni (średni przedsiębiorcy) w roku
max 48 dni w roku (duży przedsiębiorcy)
Obowiązek prowadzenia książki kontrolnej przez organ kontrolowany gdzie znajdują się zalecenia pokontrolne
Prawo sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania kontroli na piśmie do tego organu, który wykonuje kontrole, wstrzymanie kontroli,
3 dni na postanowienie o odstąpieniu bądź kontynuacji kontroli - wtedy zażalenie(7dni ma na zażalenie) np. podatnika lub odwołanie (ma 14 dni na odwołanie)
Przedsiębiorca indywidualny - gdy przedsiębiorca jest w związku małżeńskim
Wspólność małżeńska
Przedmiotami majątkowymi, które służą do prowadzenia działalności gospodarczej małżonek zarządza samodzielnie, drugi małżonek nie może się sprzeciwiać czynnościom podejmowanym przez małżonka. Niektóre czynności wymagają zgody drugiego małżonka z mocy ustawy np. czynności związanych z nieruchomością, lokalem wspólnym związanym z działalności gospodarczą
Odpowiedzialność za zobowiązania:
Kontrahent też może wymagać zgody małżonka przedsiębiorcy
Wtedy zaspokojenie z całego majątku wspólnego małżonków. Bez zgody małżonka to może wierzyciel z majątku osobistego, z wynagrodzenia, dochodów z działalności gospodarczej zarobkowej, przedmiotów objętych wspólnością wchodzących w skład przedsiębiorstwa.
Jeżeli wierzytelność powstała w związku z prowadzoną działalnością gospodarzą.
Tabela 2
spółki |
źródło regulacji |
zdolność prawna |
osobowość prawna |
substrat - charakter spółki |
spółka cywilna |
kodeks cywilny |
- |
- |
osobowa |
spółka jawna |
- |
- |
- |
- |
spółka partnerska |
kodeks spółek handlowych |
mają zdolność prawną |
- |
osobowe handlowe |
spółka komandytowa |
kodeks spółek handlowych |
mają zdolność prawną |
- |
osobowe handlowe |
spółka komandytowo-akcyjna |
kodeks spółek handlowych |
mają zdolność prawną |
- |
osobowe handlowe |
spółka z o.o. |
kodeks spółek handlowych |
mają zdolność prawną |
posiadają osobowość prawna |
kapitałowe zawsze handlowe |
spółka akcyjna |
kodeks spółek handlowych |
mają zdolność prawną |
posiadają osobowość prawna |
kapitałowe zawsze handlowe |
Cel spółki cywilnej: gospodarczy, nie koniecznie zarobkowy np. w celu zbudowania wspólnej
drogi.
Reszta spółek
Spółka partnerska i jawna - działalność zarobkowa - spółki osobowe
Spółki kapitałowe - każdy cel zgodny z prawem, spółki charytatywna itp. Nawet nie gospodarczy
Umowa pod rygorem dowodowym to np. umowa pisemna lub ustawa ale za pomocą dowodów trzeba to udowodnić.
W spółce cywilnej wspólnikami mogą być również osoby prawne i wtedy musi być wpis do KRS.
W spółce komandytowej i komandytowo-akcyjnej jest ważny i tylko po stronie komandytariuszy, akcjonariuszy wkłady kapitałowe. Wkład wnosimy. Udział dostajemy.
Komandytowo akcyjny - proporcjonalność zysku spółka hybrydowa zbliżona do spółki kapitałowej.
W spółce cywilnej współwłasność łączna.
W spółce komandytowej nie ma zarządu.
Reprezentacja - występowanie na zewnątrz w stosunku do kontrahentów w postępowaniu sądowym i przed urzędami.
Sprawy spółki cywilnej i reprezentacja - wszyscy.
Prokurent może być tylko dla przedsiębiorcy, dla wspólników spółki cywilnej też może być tylko będzie problem bo wtedy prokurent jest wspólnik a nie spółki.
Sp. z o.o. - spółkę zawsze reprezentuje zarząd.
W spółce jednej najpierw jest egzekucja na majątku spółki a później dopiero majątku poszczególnych wspólników.
Subsydiarna - następca, to następstwo.
Odpowiedzialność
W spółce komandytowej - spółka odpowiada swoim majątkiem.
Komandytariusz do wysokości sumy komandytowej wynikającej z umowy spółki ale jest wolny od odpowiedzialności w granicach wniesionego wkładu.
W spółce z o.o. jeśli ktoś ze wspólników zgłosi upadłość to nie odpowiada, jeśli nie zgłosi to odpowiada.
Spółdzielnie - osoba fizyczna, osoba prawna lub ułomne osoby.
10osób fizycznych
3osoby prawne lub ułomne osoby
Zasada otwartych drzwi: można wejść i wyjść
Funkcjonuje statut spółdzielni, rejestracja w KRS - wtedy osobowość prawna cel gospodarczy uboczny, cel oświatowy, społeczny, kulturalny na rzecz członków i środowiska. Majątek spółdzielni majątkiem członków, w sensie ekonomicznym, właścicielem majątku jest spółdzielnia
Fundusz udziałowy - udział to wkład, odpisy na udziały pochodzą z nadwyżki bilansowej.
Fundusz zasobowy - wpisowe, część nadwyżki bilansowej min 5% To były ustawowe fundusze. Udziały są niezbywalne. Członkowie mają prawo tylko do udziałów określonych przez statut, również mają prawo do funduszu udziałowego, zasobowego nie.
Uchwały podejmowane są przez walne zgromadzenie lub zebranie przedstawicieli - każdy ma 1 głos jak w spółkach osobowych.
Zarząd prowadzi sprawy spółki, rada nadzorcza kontroluje zarząd pełnomocnik do prowadzenia spółdzielni to np. kierownik spółdzielni, dyrektor, prezes spółdzielni. Reprezentacja łączna przez jednego członka zarządu z pełnomocnikiem lub dwóch członków zarządu i dwóch pełnomocników. Odpowiedzialność majątkiem , członek spółdzielni nie odpowiada swoim prywatnym majątkiem za zobowiązania spółdzielni.
Przedsiębiorstwo Państwowe - zasada 3S:
samorządne (organy samorządu, duża rola)
samodzielne (bez wpływu władzy)
samofinansujące się
Akt założycielski nadawany jest przez organy naczelne. Wpis do KRS - osobowość prawna. Majątek staje się majątkiem przedsiębiorstwa. Rozporządzanie majątkiem w drodze przetargu.
Dyrektor prowadzi sprawy.
Rada pracownicza może w pewnych sytuacjach odwołać dyrektora.
Odpowiedzialność - samo przedsiębiorstwo odpowiada. Oddziały są przedsiębiorcami ale tylko przez wzgląd na wpis do KRS. Funkcjonowanie oddziału w zakresie przedsiębiorstwa macierzystego. Osoba upoważniona do reprezentowania w Polsce. Oznaczenie oddzielne rachunku w jerzyku polskim. Odpowiedzialność oddziału przechodzi na macierzyste przedsiębiorstwo.
Instytuty badawcze - jednostki państwowe na szczeblu Rady Ministrów, powołane przez kilku przedsiębiorców, zarządzane przez dyrektora. Same odpowiadają za zobowiązania.
Stowarzyszenia(skład osobowy) i fundacje(substrat kapitałowy pieniądze) - przedmiot, cel leczniczy, charytatywny
Stowarzyszenie mające osobowość prawną i zwykłe - działalność gospodarcza jako dodatkowa, osobowość prawną, odpowiedzialność za swoje zobowiązania, wolne zgromadzenie członków(podejmuje uchwały, decyzje), organ kontrolny, zarząd - kieruje i reprezentuje.
Fundacje - akt fundacyjny w formie aktu notarialnego lub testamentu po śmierci. Cel i majątek określone.
Fundator nadaje i sporządza statut fundacji. Fundatorem może być osoba fizyczna, osoba prawna bądź ułomna.
Obowiązkowy jest zarząd, który prowadzi sprawy i reprezentuje zarząd.(jednoosobowy lub kolegialny)
Organ fakultatywny. Rada fundatorów, nadzorcza kontroluje zarząd. Fundator nie odpowiada, fundacja tak.